6 đột phá y học thế giới năm 2021

Trong năm 2021, quả đât tận mắt chứng kiến sự sinh ra của nhiều nâng tầm nhằm mục đích đẩy lùi đại dịch cũng như ngăn ngừa, điều trị những bệnh thường quy nói chung .Do ảnh hưởng tác động của Covid-19, trong những năm gần đây, mỗi thành tựu khoa học, y tế đều được toàn thế giới chú ý quan tâm. Các thử nghiệm tìm hiểu và khám phá sự đột biến của nCoV, quy trình tăng trưởng thần tốc vaccine, trở thành nguồn kỳ vọng cho toàn thế giới .

Hai vaccine Covid-19 hiệu quả ra đời nhanh kỷ lục

Theo các chuyên gia y tế công cộng, để đặt dấu chấm hết cho đại dịch đã kéo dài hơn hai năm, thế giới cần có vaccine an toàn và hiệu quả. Kể từ 2020, các công ty dược phẩm chạy đua để xác định đặc điểm của nCoV, tìm hiểu cách virus xâm nhập hệ thống miễn dịch và phát triển loại vaccine ngăn chặn điều đó.

Tính đến tháng 11/2021, tối thiểu 28 ứng viên triển vọng được thử nghiệm trên người, 15 loại được phê duyệt khẩn cấp khắp thế giới. Song chỉ hai vaccine đủ điển hình nổi bật về cả tác dụng và tính bảo đảm an toàn là Pfizer và Moderna. Vaccine sinh ra chỉ sau hơn một năm điều tra và nghiên cứu thử nghiệm – khoảng chừng thời hạn ngắn chưa từng thấy .Tuy nhiên, công nghệ tiên tiến mRNA mà hai vaccine này sử dụng đã được điều tra và nghiên cứu trong nhiều thập kỷ. Cơ chế của chúng là khai thác thông tin di truyền của virus, hướng dẫn tế bào cách đẩy lùi mầm bệnh. Sau quy trình tạo kháng thể khởi đầu, hệ miễn dịch của người kêu gọi tế bào bạch cầu T và B nhằm mục đích tàn phá những tế bào nhiễm bệnh, đồng thời ghi nhớ virus để phòng vệ trong những lần tiến công sau .Bộ đôi vaccine hoạt động giải trí tốt trong thử nghiệm lâm sàng và cả trong thực tiễn. Vaccine giảm gần 100 % rủi ro tiềm ẩn nhập viện. Theo những nhà khoa học, cần lan rộng ra nguồn vũ khí để hạn chế sự lây lan của virus, tuy nhiên vaccine mRNA vẫn là nòng cốt để biến hóa tiến trình đại dịch và tương lai y học nói chung .Nhân viên y tế sẵn sàng chuẩn bị một liều vaccine Covid-19 tại thành phố Tel Aviv, Israel, tháng 12/2021. Ảnh : AFP

Kit xét nghiệm Covid-19 tại nhà

Vaccine làm giảm đáng kể rủi ro tiềm ẩn lây nhiễm Covid-19, tuy nhiên chúng không tuyệt vời. Các ca nhiễm cải tiến vượt bậc sẽ liên tục Open ngay cả khi tỷ suất tiêm chủng ở hội đồng cao .Đây là lúc thế giới cần đến loại xét nghiệm đơn thuần, nhanh gọn để tự sàng lọc tại nhà, giảm thiểu gánh nặng cho đội ngũ y tế. Xét nghiệm được cho phép người dùng kiểm tra thực trạng lây nhiễm của mình mà không gần đến bác sĩ chỉ với một miếng gạc mũi, một ống trộn và nhỏ giọt dung dịch, chất lỏng giải quyết và xử lý và bộ nghiên cứu và phân tích .Xét nghiệm tại nhà là nòng cốt trong kế hoạch ” sống chung với Covid-19 ” của nhiều vương quốc, giúp giảm thiểu rủi ro tiềm ẩn lây nhiễm hội đồng .

Liệu pháp mới cho những căn bệnh chết người

Hội chứng lão hóa sớm Hutchinson-Gilford, hay còn gọi là chứng lão nhi, là một thực trạng di truyền hiếm gặp, gây tử trận ngay trong thời kỳ thơ ấu với những đặc thù điển hình nổi bật là lão hóa sớm. Trẻ gặp thực trạng này có ngoại hình thông thường ở tiến trình sơ sinh, tuy nhiên từ 9 đến 24 tháng tuổi sẽ chậm tăng trưởng thấy rõ. Các em cũng bị biến dạng khuôn mặt, hàm kém tăng trưởng, dị dạng ở răng, …Người được chẩn đoán mắc hội chứng Hutchinson-Gilford hiếm khi sống quá 15 tuổi. Đến nay, những chiêu thức điều trị chỉ hoàn toàn có thể nhắm vào triệu chứng và biến chứng .Căn bệnh xảy ra khi đột biến gene làm đổi khác protein trong nhân tế bào của người mang mầm bệnh. Protein bị lỗi, được gọi là progerin, khiến những tế bào chết sớm. Năm 2021, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ ( FDA ) phê duyệt thuốc Zokinvy, giúp ngăn ngừa tích tụ progerin bị lỗi, từ đó giảm thiểu tổn thương nó hoàn toàn có thể gây ra .

Ngoài việc kéo dài vài năm tuổi thọ cho người bệnh, thuốc mới cũng làm giảm triệu chứng các vấn đề tim mạch và xương liên quan, ảnh hưởng đến khoảng 400 trẻ toàn thế giới.

Bước tiến lớn về liệu pháp gene

Kể từ năm 2012, những chuyên viên đã điều tra và nghiên cứu về công cụ chỉnh sửa gene CRISPR nhằm mục đích điều trị những bệnh do đột biến DNA gây ra. Song cho đến 2020, giải pháp này chỉ được sử dụng điều trị người bệnh có đột biến trong máu, ví dụ điển hình thực trạng thiếu máu hồng cầu hình liềm .Tháng 8/2021, những nhà khoa học công bố hiệu quả thử nghiệm lâm sàng trên 6 tình nguyện viên được sửa chữa thay thế khiếm khuyết di truyền gây ra bệnh hiếm về gan có tên amyloidosis transthyretin .Được đóng gói bên trong hạt nhỏ gọi là nano lipid, công nghệ tiên tiến chỉnh sửa gene đi đến gan, kiểm soát và điều chỉnh những tế bào bị lỗi. Các chuyên viên còn chặng đường dài nghiên cứu và điều tra trước khi đưa chiêu thức này đến công chúng. Song nếu thành công xuất sắc, đây sẽ là công cụ tiềm năng điều trị những loại bệnh về di truyền .

Vaccine đầu tiên ngăn ngừa sốt rét

Tổ chức Y tế Thế giới ( WHO ) tháng 10/2021 phê duyệt vaccine tiên phong ngăn ngừa bệnh sốt rét, hoàn toàn có thể cứu mạng hàng nghìn trẻ nhỏ mỗi năm .Vaccine có tên gọi Mosquirix, do hãng dược GlaxoSmithKline sản xuất, kích hoạt hệ miễn dịch ngăn ngừa Plasmodium falciparum – loại ký sinh trùng sốt rét nguy hại nhất, thông dụng ở châu Phi. Đây cũng là loại vaccine tiên phong được tăng trưởng cho một bệnh ký sinh trùng, vốn phức tạp hơn nhiều so với bệnh từ virus hoặc vi trùng. Việc tìm kiếm loại vaccine bảo đảm an toàn và hiệu suất cao ngừa sốt rét đã lê dài hàng trăm năm .Mosquirix được tiêm ba liều cho trẻ nhỏ 5-17 tháng, liều thứ tư khoảng chừng 18 tháng sau đó. Sau những điều tra và nghiên cứu lâm sàng, vaccine đã được đưa vào sử dụng ở ba nước Kenya, Malawi và Ghana trong chương trình tiêm chủng đại trà phổ thông. Các nước đã tiêm 2,3 triệu liều vaccine cho hơn 800.000 trẻ nhỏ, nâng tỷ suất bảo vệ khỏi bệnh sốt rét từ 70 % lên hơn 90 % .Động thái của WHO là bước tiên phong giúp việc phân phối vaccine thoáng đãng ở những nước nghèo trở nên thuận tiện hơn. Tiến sĩ Pedro Alonso, giám đốc chương trình sốt rét toàn thế giới của WHO, gọi đây là sự kiện lịch sử vẻ vang . Hai lọ vaccine Mosquirix tại một bệnh viện ở Yala, Kenya, tháng 10/2021. Ảnh : AFP

Liệu pháp điều trị Ebola đầu tiên

Khi nhiễm virus Ebola, nhiều bệnh nhân bị sốt cao, xuất huyết nghiêm trọng và suy đa tạng. Một nửa trong số đó tử trận. Các nhà nghiên cứu tại công ty công nghệ sinh học Regeneron đã tạo ra loại kháng thể đơn dòng bắt chước hoạt động giải trí của mạng lưới hệ thống miễn dịch giúp hủy hoại mầm bệnh .

Thuốc có tên gọi Inmazeb, là sự kết hợp của ba kháng thể nhắm vào một protein trên bề mặt virus Ebola. Ở thử nghiệm lâm sàng, 66,2% trong số 154 người dùng Inmazeb đã hồi phục, cao hơn so với 49% ở nhóm giả dược.

Dù đây không phải giải pháp hiệu suất cao 100 %, những kháng thể đơn dòng rất hữu dụng trong việc điều trị bệnh do virus gây ra. FDA năm 2021 đã phê duyệt khẩn cấp hai loại kháng thể đơn dòng dành cho người mắc Covid-19 .

Thục Linh (Theo Popular Science)

Source: https://thevesta.vn
Category: Thế Giới