Phong trào Dân chủ Đông Dương (1936–1939) – Wikipedia tiếng Việt

Phong trào Dân chủ ở Đông Dương là phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc do Đảng Cộng sản Đông Dương phát động. Phong trào có sự liên kết rộng rãi với quần chúng qua tổ chức Mặt trận Dân chủ Đông Dương. Kèm theo đó là sự ủng hộ của các đảng phái, nhân sĩ, trí thức.

Tình hình quốc tế[sửa|sửa mã nguồn]

Thập niên 1930, thế giới tư bản có sự Open của chủ nghĩa phát xít mà trục chính của nó là trục Berlin – Roma – Tokyo, rủi ro tiềm ẩn một cuộc cuộc chiến tranh thế giới đang tới gần. Trước tình hình đó, Quốc tế Cộng sản triệu tập Đại hội lần thứ VII tại Moskva, Liên Xô với sự xuất hiện của 65 đoàn đại biểu. Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Đông Dương do Lê Hồng Phong đứng vị trí số 1, lần đầu tham gia Đại hội .Đại hội đó quyết định hành động những yếu tố quan trọng sau đây :

• Xác định kẻ thù trước mắt của nhân dân thế giới là chủ nghĩa phát xít.
• Nhiệm vụ trước mắt của giai cấp công nhân là đấu tranh chống chủ nghĩa phát xít, bảo vệ hòa bình, giành tự do, dân chủ.
• Xây dựng mặt trận thống nhất, đoàn kết rộng rãi.

Các Đảng Cộng sản Pháp, Đảng Cộng sản Tây Ban Nha, Đảng Cộng sản Trung Quốc làm nòng cốt trong việc xây dựng mặt trận dân tộc thống nhất, nhằm đoàn kết mọi lực lượng chống chiến tranh, bảo vệ hòa bình, đòi dân chủ, tự do.

Trước sức ép của Đảng Cộng sản Pháp và trào lưu cánh tả Pháp, nhà cầm quyền Pháp đã phải thi hành một số ít biến hóa về chủ trương. Với những nước thuộc địa, chính quyền sở tại Pháp đã có 3 quyết định hành động rất quan trọng : Trả lại tự do cho tù chính trị, xây dựng ủy ban tìm hiểu tình hình những thuộc địa, và thi hành 1 số ít cải cách xã hội .
Cuối thập niên 1930, tình hình chính trị – xã hội – kinh tế tài chính ở Đông Dương rất rối loạn, đời sống nhân dân rất khó khăn vất vả. Công nhân bị thất nghiệp, đồng lương rất ít. Nông dân không đủ ruộng cày, chịu mức địa tô cao và bóc lột của địa chủ. Tư sản dân tộc bản địa ít vốn, chịu thuế cao, bị tư bản Pháp chèn ép. Tiểu tư sản tri thức bị thất nghiệp, lương thấp. Các những tầng lớp lao động chịu thuế khóa nặng nề, hoạt động và sinh hoạt đắt đỏ, đời sống cùng cực .Tháng 7 năm 1936, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương do Lê Hồng Phong chủ trì ở Thượng Hải ( Trung Quốc ) dựa trên Nghị quyết Đại hội 7 của Quốc tế Cộng sản, đề ra đường lối và chiêu thức đấu tranh :
Từ đó, Đảng Cộng sản Đông Dương đề ra những trào lưu đấu tranh đòi những quyền tự do, dân số, dân chủ .Trước tình hình thế giới và Nước Ta có nhiều đổi khác, tháng 7/1936, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương do Lê Hồng Phong chủ trì, đã họp tại Thượng Hải để định ra đường lối và chiêu thức đấu tranh mới, đưa trào lưu cách mạng Nước Ta liên tục tăng trưởng. Hội nghị đã xác lập tiềm năng đa phần trước mắt của cách mạng Nước Ta là đấu tranh chống chính sách thuộc địa, chống phát xít và cuộc chiến tranh, đòi tự do, dân chủ, cơm áo và độc lập. Để tập hợp thoáng đãng quần chúng nhân dân nhằm mục đích triển khai được tiềm năng đó, Đảng chủ trương xây dựng Mặt trận thống nhất nhân dân phản đế Đông Dương ( từ tháng 3-1938 được đổi thành Mặt trận Dân chủ Đông Dương ) .

Đông Dương Đại hội[sửa|sửa mã nguồn]

Mở đầu là trào lưu Đại hội Đông Dương. Biết được Quốc hội Pháp sẽ cử những phái đoàn sang tìm hiểu tình hình Đông Dương, Đảng Cộng sản Đông Dương chủ trương phát động một trào lưu to lớn trong người dân đấu tranh công khai minh bạch, hợp pháp nêu lên nguyện vọng về tự do, dân chủ và cải tổ đời sống .Phong trào Đông Dương Đại hội, từ một ý tưởng sáng tạo ở Hồ Chí Minh đã được nhân rộng khắp toàn nước. Tại Nam Kỳ đến cuối tháng 9-1936 đã xây dựng hơn 600 uỷ ban hành động của công nhân, nông dân, viên chức. Nhiều ủy ban hành động có trụ sở, tổ chức triển khai hoạt động và sinh hoạt chính trị công khai minh bạch, vạch trần thực trạng bất công, cực khổ dưới chính sách thuộc địa tàn tệ, tranh luận những giải pháp đấu tranh thích hợp nhằm mục đích đạt được những yêu sách về tự do, dân chủ, cơm áo và hoà bình .Tinh thần đấu tranh của những những tầng lớp nhân dân đã buộc nhà chính quyền sở tại Đông Dương ra Nghị định ngày 11-10-1936, pháp luật một số ít quyền hạn của công nhân như thời hạn thao tác không được quá 8 giờ / ngày kể từ ngày 1-1-1938 ; công nhân được nghỉ chủ nhật và nghỉ phép năm có lương ; cấm bắt phụ nữ và lực cai thao tác đêm hôm …Nhân dân lao động dựa vào những cơ sở pháp lý đó đấu tranh với giới chủ tư bản và chính quyền sở tại thuộc địa nhằm mục đích từng bước cải tổ điều kiện kèm theo lao động và hoạt động và sinh hoạt của mình. Những tháng cuối năm 1936 đã có 361 cuộc bãi công, trong đó có một số ít cuộc bãi công có quy mô lớn và có tiếng vang trên cả nước như cuộc bãi công của hàng ngàn công nhân mỏ thiếc Tĩnh Túc ( Cao Bằng ), đặc biệt quan trọng là cuộc bãi công của hơn 30.000 công nhân mỏ than Hồng Gai – Cẩm Phả tháng 11-1936 .Kết quả của sự phối hợp đấu tranh giữa dân Pháp và dân Việt là đã buộc chính quyền sở tại thuộc địa phải trả lại tự do cho 1.532 tù chính trị, phần đông là những chiến sỹ cộng sản. Ngay sau khi ra khỏi nhà tù thực dân, họ đã lao ngay vào cuộc chiến đấu mới, tổ chức triển khai quần chúng, kiến thiết xây dựng lại cơ sở, đưa trào lưu cách mạng đi lên .

Đầu năm 1937, từ Bắc chí Nam người dân lao động mít tinh biểu dương lực lượng nhân dịp Justin Godart, phái viên của chính phủ Pháp sang điều tra tình hình Đông Dương. Ngày 1-1-1937, ở Nam Kỳ, hơn 20.000 người đủ các giới, nhất là giới lao động Sài Gòn – Chợ Lớn và nông dân phụ cận đón Godart bằng những khẩu hiệu đòi tự do dân chủ, công bằng, thi hành luật lao động, thi hành chế độ ngày làm 8 giờ, đòi quyền phụ nữ, quyền nông dân, công nhân, hủy thuế thân, giảm sưu cao thuế nặng, ân xá chính trị phạm, v.v.

Phong trào của Mặt trận Dân chủ Đông Dương đạt tới đỉnh điểm với lễ kỷ niệm ngày Quốc tế Lao động 1-5-1938. Lần tiên phong ở Đông Dương, ngày Quốc tế Lao động được tổ chức triển khai kỷ niệm công khai minh bạch, rầm rộ .Để trào lưu tiến lên can đảm và mạnh mẽ hơn nữa, nhiều quyết định hành động về tổ chức triển khai đã được thực thi : lập Đoàn người trẻ tuổi phản Đế, Hội cứu tế tầm trung, Công hội, Nông hội. Tại nông thôn, những hình thức tổ chức triển khai như Hội cấy, Hội lợp nhà, Hội chèo được tăng trưởng rộng khắp, tập hợp được hàng triệu quần chúng .Năm 1936, Đảng Cộng sản Đông Dương thảo ra bản ” nguyện vọng ” gửi tới phái đoàn chính phủ nước nhà Pháp, đấu tranh đòi tự do, dân chủ. Các ủy ban hành động xây dựng khắp nơi, phát truyền đơn, ra báo, mít tinh, luận bàn dân chủ, dân số. Tháng 9/1936 chính quyền sở tại Pháp giải tán Ủy ban hành vi, cấm hội họp, tịch thu những báo .Năm 1937, tận dụng sự kiện Toàn quyền mới sang Đông Dương, Đảng Cộng sản Đông Dương tổ chức triển khai quần chúng mít tinh, biểu dương lực lượng và đưa yêu sách về dân số, dân chủ .Những năm sau đó nhiều cuộc mít tinh, xuống đường, biểu tình đòi quyền sống liên tục diễn ra, nhân ngày Quốc tế Lao động 01/05/1938, lần tiên phong nhiều cuộc mít tinh tổ chức triển khai công khai minh bạch ở TP.HN, Hồ Chí Minh, có phần đông quần chúng tham gia .Đảng đưa người của Mặt trận Dân chủ Đông Dương ra ứng cử vào Viện dân biểu Bắc kỳ, Trung kỳ, Hội đồng quản hạt Nam kỳ … .Mục tiêu : Mở rộng lực lượng Mặt trận dân chủ và vạch trần chủ trương phản động của thực dân, tay sai, bênh vực quyền hạn của nhân dân. đây là hình thức đấu tranh mới của Đảng có tầm nhìn mới

Lĩnh vực xuất bản[sửa|sửa mã nguồn]

Từ năm 1937, Đảng Cộng sản Đông Dương lưu hành hợp pháp, bán hợp pháp, và phạm pháp những tờ báo Tin tức, Đời nay, Phổ thông, Dân chúng, Lao động, Tranh đấu … bằng tiếng Việt và tiếng Pháp. Những tờ báo đó đã trở thành mũi xung kích trong cuộc hoạt động dân chủ, dân số .

Nhiều sách chính trị – lý luận xuất bản công khai hoặc bí mật, ngay tại thuộc địa hoặc đưa từ Pháp về. Nhiều tác phẩm văn học hiện thực phê phán ra đời như: Bước đường cùng, Tắt đèn, Số đỏ, thơ cách mạng, kịch Đời cô Lựu…

Cuối năm 1937, Đảng Cộng sản Đông Dương phát động trào lưu truyền bá chữ Quốc ngữ giúp quần chúng đọc được sách báo, nâng cao sự hiểu biết về chính trị và cách mạng .

Cao trào dân chủ đã buộc Pháp phải nhượng bộ một số yêu sách về dân sinh, dân chủ. Quần chúng được giác ngộ về chính trị, trở thành lực lượng chính trị mạnh mẽ của cách mạng Việt Nam. Cán bộ cộng sản được tập hợp và trưởng thành. Phong trào đó cũng là một cuộc tổng diễn tập, chuẩn bị cho Cách mạng tháng Tám sau này.[1][2]

1. ^ Nguyễn Quang Ngọc 2006, Chương X – Nước Ta trong những năm 1930 – 1945, Tiến trình Lịch sử Nước Ta, Thành Phố Hà Nội, Giáo dục đào tạo, Tr. 280 – 284 .
2. ^ link hỏng]Tài liệu của Trường Đại học Quy Nhơn http://quynhon.edu.vn/index.php?option=com_content&view=article&id=640:phong-trao-dan-ch-1936-1939&catid=80:su&Itemid=116

Source: https://thevesta.vn
Category: Thế Giới