Những dấu ấn của y khoa thế giới

Kỹ thuật chỉnh sửa gien CRISPR

CRISPR là tên của kỹ thuật được dùng để chỉnh sửa nhanh chóng và dễ dàng chuỗi DNA theo kiểu hoặc cắt bỏ hoàn toàn một phần gien, hoặc thay thế (những) đoạn mã gien này bằng (những) đoạn mã gien khác. 

Trên trong thực tiễn, chính sách kỹ thuật cơ bản này đã được phát hiện từ nhiều thập kỷ trước, nhưng chỉ trong vài năm qua, kỹ thuật chỉnh sửa gien CRISPR mới thực sự ” cất cánh “, sau khi đã được điều khiển và tinh chỉnh triển khai xong hơn và giải pháp ứng dụng trở nên đơn thuần, đúng chuẩn hơn .Ngay lúc này, những nhà khoa học đang thực thi thử nghiệm kỹ thuật chỉnh sửa gien của muỗi để chúng có năng lực đề kháng lại vi trùng sốt rét hoặc để hàng loạt muỗi sinh ra là muỗi đực ( không đốt người ). Theo đó, chúng sẽ không còn rủi ro tiềm ẩn trở thành vật chủ lây nhiễm những loại bệnh cho người nữa .Giới khoa học cũng đang nghiên cứu và điều tra cách điều trị bệnh thiếu máu do có hồng cầu lưỡi liềm ( Sickle Cell Anemia ) ở chuột và đang thử nghiệm liệu pháp chữa trị chứng bệnh mù do di truyền bằng chiêu thức chỉnh sửa gien CRISPR. Dĩ nhiên, đây chỉ là một vài trong số rất nhiều thí nghiệm ứng dụng CRISPR đã và đang tiến hành .Mặc dù có nhiều quan điểm trong giới y khoa ca tụng hết lời về những công dụng của kỹ thuật chỉnh sửa gien CRISPR trong điều trị và phòng bệnh, tuy nhiên không ít chuyên viên đã cảnh báo nhắc nhở về những hậu quả khôn lường của chiêu thức này. Nhiều điều tra và nghiên cứu đã chỉ ra một số ít tế bào sau khi được / bị can thiệp bằng kỹ thuật CRISPR đã bị hỏng và thiếu mất một gien, từ đó dẫn tới rủi ro tiềm ẩn mắc ung thư cao hơn .Năm 2018, dư luận thế giới rất sốc sau khi nhà khoa học Trung Quốc Hạ Kiến Khuê công bố đã dùng giải pháp trên chỉnh sửa gien của hai bé gái sinh đôi người Trung Quốc, khiến những em có bộ gien miễn nhiễm HIV.Đây cũng là lần tiên phong thế giới biết tới những trường hợp những người tiên phong chào đời với bộ gien đã được can thiệp, chỉnh sửa từ phôi thai. Những thử nghiệm của nhà khoa học Trung Quốc không được công bố trên những tạp chí y khoa chuyên ngành, những hiệu quả vừa đủ của nghiên cứu và điều tra đó cũng chưa được công bố và còn nhiều câu hỏi ” treo ” xung quanh sự kiện này .Ngay cả nhà nước Trung Quốc cũng bác bỏ việc họ ủng hộ điều tra và nghiên cứu của nhà khoa học Hạ Kiến Khuê. Nhưng liệu quả đât hoàn toàn có thể đóng sập cánh cửa với việc chỉnh sửa gien người ? Câu vấn đáp cho yếu tố này hẳn sẽ có trong thập kỷ tới .

Thuốc dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP)

Các loại thuốc điều trị HIV đã xuất hiện khá lâu và được nhìn nhận cho hiệu suất cao rất tốt. Đó là những thuốc thực sự giúp giảm lượng virus HIV trong máu người bệnh xuống đến hơn cả không hề phát hiện .Điều này có nghĩa nếu dùng thuốc đúng cách, những người có HIV sẽ không hề lây nhiễm bệnh tật cho người khác. Các loại thuốc này giúp lê dài thời hạn sống của người bệnh, biến HIV trở thành một loại bệnh mãn tính như nhiều bệnh thông dụng khác .Mặc dù tới nay y học vẫn chưa tìm ra thuốc chữa khỏi hẳn bệnh HIV / AIDS, tuy nhiên quy trình điều tra và nghiên cứu, điều trị bệnh đã có thêm những thành tựu lớn khác .Năm 2012, Cơ quan Quản lý thuốc và thực phẩm Mỹ đã phê chuẩn việc dùng thuốc Truvada có tính năng dự trữ trước phơi nhiễm HIV, tức mọi người hoàn toàn có thể dùng thuốc này để phòng tránh lây nhiễm HIV ngay từ đầu. Không những thế, những phiên bản thuốc generic của Truvada ( giá rẻ hơn so với biệt dược cùng loại ) ra sau này cũng đã được những nước tăng trưởng như Mỹ, Canada phê chuẩn sử dụng .Một điều tra và nghiên cứu gần đây cho thấy việc dùng thuốc dự trữ trước phơi nhiễm đã giúp giảm đáng kể số ca nhiễm HIV mới tại một bang của Úc .Tuy nhiên đến nay, việc kê đơn thuốc dự trữ lây nhiễm HIV vẫn chưa cung ứng kỳ vọng của giới chức y tế hội đồng, một phần hoàn toàn có thể do nguồn cung thuốc chưa thực sự phổ cập và cũng một phần nữa là vì giá tiền của thuốc còn cao .

VĂCxin Ebola và các liệu pháp điều trị

Khi nói về những bệnh truyền nhiễm, chắc như đinh không hề không nhắc tới căn bệnh đã từng trở thành nỗi ám ảnh không nhỏ trong thập kỷ qua : Ebola .Nhiều dịch bệnh Ebola hiện vẫn đang liên tục hoành hành tại một số ít nước châu Phi, đa phần tại Cộng hòa dân chủ Congo và Uganda. Năm năm trước, một đại dịch lớn bệnh này đã bùng nổ trên toàn khu vực Tây Phi, cướp đi sinh mạng của hơn 11 Nghìn người .Tuy nhiên trong thập kỷ qua, tất cả chúng ta đã tận mắt chứng kiến một loạt những thử nghiệm lâm sàng của những loại văcxin khác nhau và cả những liệu pháp điều trị bệnh này. Các nỗ lực đó đã mang lại nhiều hiệu quả hứa hẹn .

Văcxin Ervebo cũng đã vượt qua giai đoạn thử nghiệm lâm sàng và được cấp phép đưa vào sử dụng trong tháng 11 năm nay. Hiện loại văcxin này đang được lưu kho để có thể dùng tới trong tình huống phát sinh dịch bệnh về sau.

Quả tim giả in bằng công nghệ tiên tiến 3D – Nguồn : Getty images

Tuyến tụy nhân tạo

Thuật ngữ ” tuyến tụy tự tạo ” đã trở thành một thuật ngữ phổ cập để gọi tên một thiết bị được cấp phép sử dụng tại Mỹ từ năm năm nay và tại Canada năm 2018, giúp điều trị những bệnh nhân tiểu đường type 1. Những người bị tiểu đường type 1 không hề sản xuất insulin .Họ cần tiêm insulin trong ngày để trấn áp lượng đường huyết và giảm rủi ro tiềm ẩn xảy ra những biến chứng hoàn toàn có thể để lại hậu quả vĩnh viễn như biến chứng phải cắt bỏ chi hay những trục trặc về võng mạc, gây mù. Nhiều người bệnh đã phải tìm đến những thiết bị bơm insulin và những dụng cụ xét nghiệm để xử lý yếu tố .Tuyến tụy tự tạo đã khiến mọi thứ thuận tiện hơn. Thoạt tiên nó đọc mức insulin của người bệnh, sau đó dùng thuật toán để quyết định lượng đường cần cung ứng cho họ, tự động hóa đưa thuốc vào mạch máu người bệnh .Mặc dù người bệnh vẫn phải bổ trợ thêm insulin trong một vài trường hợp khác ( như trước bữa ăn ), tuy nhiên những điều tra và nghiên cứu đã cho thấy những mạng lưới hệ thống này thường dẫn tới việc trấn áp lượng đường huyết tốt hơn .Giới khoa học vẫn đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp tăng trưởng một mạng lưới hệ thống tự động hóa trọn vẹn, hay một ” tuyến tụy tự tạo ” thực sự giúp người bệnh không phải can thiệp gì. Trong quy trình đó, nỗ lực hoạt động để bảo hiểm hoàn toàn có thể chi trả nhiều hơn cho việc sử dụng những thiết bị tân tiến này cũng đã được tiến hành .

Các bộ phận giả in 3D

Một trong những công nghệ tiên tiến mới được nhắc đến nhiều nhất trong thập kỷ qua là công nghệ tiên tiến in 3D. Các nhà nghiên cứu y khoa đã trông thấy tiềm năng ứng dụng rất lớn từ công nghệ tiên tiến này. Các bác sĩ đã tạo ra một loạt cơ quan nội tạng và những bộ phận khung hình bằng công nghệ tiên tiến in 3D, nhưng nhìn lại thập kỷ qua, công nghệ tiên tiến in 3D những bộ phận giả của khung hình, đặc biệt quan trọng là chi giả, thực sự điển hình nổi bật hơn cả .Nó phổ cập tới mức nếu ai đó cần một bàn tay giả, họ chỉ cần truy vấn một website, tải về mẫu tay ( không lấy phí ) kèm theo là những hướng dẫn cụ thể về size cũng như cách in .Đã sống sót một hội đồng mã nguồn mở trong nghành nghề dịch vụ này nhiều năm qua và đa phần do những tình nguyện viên quản lý và vận hành. Tổ chức e-NABLE ước tính hàng ngàn người trên thế giới hiện đang sử dụng những bộ phận giả như thế này .Mặc dù những bộ phận này có điểm chưa tuyệt vời và hoàn hảo nhất – chúng hoàn toàn có thể gãy, vỡ – nhưng giá tiền rẻ hơn nhiều so với những mẫu tương tự được sản xuất theo cách truyền thống cuội nguồn .Chưa kể công nghệ tiên tiến in 3D giúp việc sản xuất bộ phận giả ( như chân, tay ) nhanh hơn, giúp nhiều người hơn trên thế giới có thời cơ tiếp cận chúng .Giới chuyên viên cho rằng theo thời hạn, những nghành ứng dụng công nghệ tiên tiến in 3D trong y học sẽ ngày càng lan rộng ra. Cùng với đó, sau những bộ phận khung hình đơn thuần, dễ làm, những bộ phận phức tạp hơn như quả tim, cũng sẽ sớm trở nên thông dụng .

Nhiều thành tựu ấn tượng khác

Thập kỷ thứ hai của thế kỷ 21 cũng đã tận mắt chứng kiến những bước tiến trong công nghệ tiên tiến ghép mặt hàng loạt. Theo đó, Mỹ, Pháp, Thổ Nhĩ Kỳ và Tây Ban Nha được cho là những nước đi đầu trong nghành nghề dịch vụ điều tra và nghiên cứu và triển khai thủ pháp phức tạp này .Năm 2018, anh Jerome Hamon, 43 tuổi, trở thành người tiên phong trên thế giới nhận được phần ghép mặt từ hai khuôn mặt khác. Vì vậy, anh được đặt biệt danh là ” người có ba mặt ” .

Cũng cần nhắc lại là ca phẫu thuật ghép mặt một phần đầu tiên trên thế giới đã được thực hiện với một phụ nữ Pháp năm 2005 ở miền bắc nước này. Năm 2010, ca ghép mặt toàn bộ đầu tiên trên thế giới được làm tại Tây Ban Nha.

Thập kỷ qua cũng tận mắt chứng kiến việc ứng dụng thoáng đãng công nghệ tiên tiến trí tuệ tự tạo ( AI ) trong y học với nhiều phương pháp khác nhau. Thậm chí có những lúc AI đã thay thế sửa chữa luôn cả những bác sĩ người thật .Ngày nay, những nhân viên cấp dưới y tế cũng đang sử dụng AI để nghiên cứu và điều tra bảng mã gien, chẩn đoán hình ảnh và bào chế thuốc. Các thiết bị hoạt động giải trí trên nền tảng công nghệ tiên tiến AI hoàn toàn có thể nghiên cứu và phân tích nhiều ca bệnh hơn, học hỏi và ra quyết định hành động nhanh hơn con người … Báo cáo sự cố y khoa: Khuyến khích thôi chưa đủ TTCT – Thống kê chung của thế giới được phó cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh ( Bộ Y tế ) Nguyễn Trọng Khoa cho biết : cứ 1 phút có 5 người tử trận do chăm nom y tế không bảo đảm an toàn.

Source: https://thevesta.vn
Category: Thế Giới