6 đặc trưng trong văn hoá giao tiếp của người Việt

Trải qua hơn 2000 năm văn hiến thì không một ai hay tổ chức nào phủ nhận được tính đa dạng và phong phú trong văn hóa giao tiếp của người dân Việt Nam. Vậy bạn đã biết về đặc trưng trong văn hóa giao tiếp của nước ta chưa? Nếu chưa hãy theo chân Kênh tuyển sinh để tìm hiểu về chúng nhé!

10 mẹo hay giúp bạn giao tiếp lôi cuốn và tự tin hơn

Kỹ năng giao tiếp tốt giúp gây ấn tượng với đối phương. Làm thế nào để cải thiện kỹ năng giao tiếp? Cùng điểm qua 10 mẹo giúp bạn giao tiếp lôi cuốn và tự…

1. Văn hoá giao tiếp là gì?

Tìm ra một định nghĩa minh bạch cho một khái niệm thuộc nghành khoa học xã hội và nhân văn quả là rất khó. Ở đây chỉ hoàn toàn có thể đưa ra cái gọi là định nghĩa ấy thay bằng ý niệm của mỗi người. Văn hóa giao tiếp là một bộ phận trong toàn diện và tổng thể văn hóa nhằm mục đích chỉ quan hệ giao tiếp có văn hóa của mỗi người trong xã hội ( giao tiếp một cách nhã nhặn, thái độ thân thiện, cởi mở, chân thành, bộc lộ sự tôn trọng nhau ), là tổng hợp của những thành tố : lời nói, cử chỉ, hành vi, thái độ, cách ứng xử …

Những đặc trưng trong văn hoá giao tiếp của người Việt mà bạn nên biết

2. Đặc trưng giao tiếp cơ bản của người Việt Nam

2.1. Xét về thái độ đối với việc giao tiếp, có thể thấy đặc điểm của người Việt Nam là vừa thích giao tiếp, lại vừa rất rụt rè.

Như đã nói, người Nước Ta nông nghiệp sống phụ thuộc vào lẫn nhau và rất coi trọng việc giữ gìn những mối quan hệ tốt với mọi thành viên trong hội đồng, chính tính hội đồng này là nguyên do khiến người Nước Ta đặc biệt quan trọng coi trọng việc giao tiếp, và do vậy rất thích giao tiếp. Việc thích giao tiếp này biểu lộ hầu hết ở hai đặc thù : – Từ góc nhìn của chủ thể giao tiếp thì người Nước Ta có tính thích thăm viếng. Đã thân nhau, thì mặc dầu hàng ngày có gặp nhau bao nhiêu lần chăng nữa, lúc rảnh rỗi họ vẫn tới thăm nhau. Thăm viếng không còn là nhu yếu việc làm ( như ở phương Tây ) mà là bộc lộ của tình cảm, tình nghĩa, có công dụng thắt chặt thêm quan hệ. – Với đối tượng người dùng giao tiếp thì người Nước Ta có tính hiếu khách. Có khách đến nhà, dù quen hay lạ, thân hay sơ, người Việt dù nghèo khó đến đâu cũng nỗ lực tiếp đón chu đáo và tiếp đãi thịnh tình, dành cho khách những tiện lợi tốt nhất, đồ ăn ngon nhất : Khách đến nhà chẳng gà thì gỏi, bởi lẽ đói năm, không bằng đói bữa. Tính hiếu khách này càng tăng lên khi ta về những miền quê hẻo lánh, những miền rừng núi xa xôi. Đồng thời với việc thích giao tiếp, người Nước Ta lại có đặc tính phần nhiều ngược lại là rất ngần ngại – điều mà những người quan sát quốc tế rất hay nhắc đến. Sự sống sót đồng thời của hai tính cách trái ngược nhau ( thích giao tiếp và ngần ngại ) này bắt nguồn từ hai đặc tính cơ bản của làng xã Nước Ta là tính hội đồng và tính tự trị. Khi đang ở trong khoanh vùng phạm vi của hội đồng quen thuộc, nơi tính hội đồng ngự trị thì người Nước Ta sẽ tỏ ra xởi lởi, thích giao tiếp. Còn khi ở ngoài hội đồng, trước những người lạ, nơi tính tự trị phát huy tính năng thì người Nước Ta sẽ tỏ ra ngần ngại. Hai tính cách tưởng như trái ngược nhau ấy ko hề xích míc với nhau vì chúng thể hiện trong những môi trường tự nhiên khác nhau, chúng chính là hai mặt của cùng một thực chất, là bộc lộ cho cách ứng xử linh động của người Nước Ta. Tham khảo chương trình đào tạo và giảng dạy kỹ năng và kiến thức giao tiếp ứng xử :

2.2. Đặc điểm trọng tình nghĩa ghi dấu trong văn hoá giao tiếp của người Việt

Xét về quan hệ giao tiếp, văn hóa nông nghiệp với đặc thù trọng tình đã dẫn người Nước Ta tới chỗ lấy tình cảm làm nguyên tắc ứng xử : Yêu nhau yêu cả đường đi / ghét nhau ghét cả tông ti họ hàng ; Yêu nhau cau sáu bổ ba / ghét nhau cau sáu bổ ra làm mười ; Yêu nhau chín bỏ làm mười ; Yêu nhau củ ấu cũng tròn / ghét nhau quả bồ hòn cũng méo ; Yêu nhau mọi việc chẳng nề / một trăm chỗ lệch cũng kê cho bằng … Nếu nói khái quát, người Nước Ta lấy sự hòa giải âm khí và dương khí làm trọng nhưng vẫn thiên về âm hơn, thì trong đời sống, người Nước Ta sống có lý có tình nhưng vẫn thiên về tình hơn : Một bồ cái lý không bằng một tý cái tình. Người Nước Ta luôn coi trọng tình cảm hơn mọi thứ trên đời. Ai nhớ mình một chút ít đều phải nhớ ơn, ai bảo ban một chút ít cũng phải tôn làm thầy – khái niệm “ thầy ” được mở ra rất rộng : thầy đồ, thầy võ, thầy thuốc, thầy bói, thầy cúng, thầy địa lý, thầy phù thủy …

2.3. Với đối tượng giao tiếp, người Việt Nam có thể quen ưa tìm hiểu, quan sát, đánh giá…

Tuổi tác, quê quán, trình độ học vấn, vị thế xã hội, thực trạng mái ấm gia đình ( cha mẹ còn hay mất, đã có vợ / chồng chưa, có con chưa, mấy trai mấy gái … ) là những yếu tố người Nước Ta thường chăm sóc. Thói quen ưa khám phá này khiến cho người quốc tế có nhận xét là người Nước Ta hay tò mò. Đặc tính này – dù gọi bằng tên gì đi nữa – chẳng qua cũng chỉ là một mẫu sản phẩm của tính hội đồng làng xã mà ra. Do tính hội đồng, người Nước Ta tự thấy có nghĩa vụ và trách nhiệm phải chăm sóc đến người khác, mà muốn chăm sóc thì phải biết rõ thực trạng. Mặt khác, do lối sống trọng tình cảm, mỗi cặp giao tiếp đều có những cách xưng hô riêng, nên nếu không có đủ thông tin thì không hề lựa chọn từ xưng hô cho thích hợp được. Biết tính cách, biết người để lựa chọn từ xưng hô cho tương thích : Chọn mặt gửi vàng ; Tùy mặt gửi lời / tùy người gửi của. Khi không được lựa chọn thì người Nước Ta dùng kế hoạch thích ứng một cách linh động : Ở bầu thì tròn, ở ống thì dài ; Đi với bụt mặc áo cà sa, đi với ma mặc áo giấy.

2.4. Tính cộng đồng trong văn hoá giao tiếp của người Việt

Tính hội đồng còn khiến người Nước Ta, dưới góc nhìn chủ thể giao tiếp, có đặc thù là trọng danh dự : Tốt danh hơn lành áo ; Đói cho sạch, rách nát cho thơm ; Trâu chết để da, người ta chết để tiếng. Danh dự gắn với năng lượng giao tiếp : Lời hay nói ra để lại dấu vết, tạo thành tiếng tăm ; lời dở truyền đến tai nhiều người, tạo nên tăm tiếng

Chính vì quá coi trọng danh dự nên người Việt Nam mắc bệnh sĩ diện: Ở đời muôn sự của chung, hơn nhau một tiếng anh hùng mà thôi; Đem chuông đi đấm nước người, không kêu cũng đánh ba hồi lấy danh; Một quan tiền công không bằng một đồng tiền thưởng. Ở làng quê, thói sỹ diện thể hiện trầm trọng qua tục lệ ngôi thứ nơi đình ttrung và tục chia phần. Do danh dự (sỹ diện), các cụ già vẫn có thể to tiếng nhau vì miếng ăn: Một miếng giữa làng bằng một sàng xó bếp. Lối sống trọng danh dự dẫn đến cơ chế tạo tin đồn, tạo nên dư luận như một thứ vũ khí lợi hại bậc nhất của cộng đồng để duy trì sự ổn định của làng xã.

2.5. Về cách thức giao tiếp, người Việt Nam ưa sự tế nhị, ý tứ và trọng sự hòa thuận

Tính tế nhị khiến cho người Nước Ta có thói quen giao tiếp “ vòng vo tam quốc ”, không khi nào khởi đầu tực tiếp, đi thẳng vào đề như người phương Tây. Truyền thống Nước Ta khi mở màn giao tiếp là phải xấn xá cầu điền, hỏi thăm nhà cửa ruộng vườn. Cũng để đưa đẩy tạo không khí là truyền thống cuội nguồn miếng trầu là đầu câu truyện. Với thời hạn, tính năng “ mở màn câu truyện ” này của “ miếng trầu ” được thay thế sửa chữa bởi chén trà, điều thuốc lá … Lối giao tiếp ưa tế nhị, ý tứ là mẫu sản phẩm của lối sống trọng tình và lối tư duy trong những mối quan hệ. Nó tạo nên thói quen đắn đo xem xét kỹ càng khi nói năng : Ăn có nhai, nói có nghĩ ; Chó ba quanh mới nằm, người ba năm mới nói ; Biết thì thưa thốt, không biết thì dựa cột mà nghe ; Người khôn ăn nói nửa chừng, để cho người dại nửa mừng nửa lo … Chính sự đắn đo xem xét này khiến cho người Nước Ta có điểm yếu kém là thiếu tính quyết đoán, nhưng đồng thời giữ được sự hòa thuận, không làm mất lòng ai. Người Nước Ta rất hay cười, nụ cười là một bộ phận quan trọng trong thói quen giao tiếp của người Việt ; người ta hoàn toàn có thể gặp nụ cười Nước Ta vào cả lúc ít chờ đón nhất. Tâm lý ưa hòa thuận khiến người Nước Ta luôn chủ trương nhường nhịn : Một sự nhịn là chín sự lành ; Chồng giận thì vợ bớt lời, v.v

2.6. Người Việt có hệ thống nghi thức lời nói rất phong phú

Trước hết, đó là sự nhiều mẫu mã của mạng lưới hệ thống xưng hô : trong khi những ngôn từ phương Tây và Nước Trung Hoa chỉ sử dụng những đại từ nhân xưng thì tiếng Việt còn sử dụng một số lượng lớn những danh từ chỉ quan hệ họ hàng để xưng hô, và những danh từ thân tộc này có khuynh hướng ép chế những đại từ nhân xưng. Hệ thống xưng hô này có những đặc thù : – Thứ nhất, có đặc thù thân thương hóa ( trọng tình cảm ), coi mọi người trong hội đồng như bà con họ hàng trong một mái ấm gia đình. – Thứ hai, có đặc thù cộng đồng hóa cao – trong mạng lưới hệ thống này không có những từ xưng hô chung mà nhờ vào vào tuổi tác, vị thế xã hội, thời hạn, khoảng trống giao tiếp đơn cử : chú khi ni, mi khi khác. Cùng là hai người, cách xưng hô có kkhi bộc lộ được hai quan hệ khác nhau : chú-con, ông-con, bác-em, anh-tôi … Lối gọi nhau bằng tên con, tên cháu, tên chồng ; bằng thứ tự sinh ( Cả, Hai, Ba, Tư … ) – Thứ ba, biểu lộ tính tôn ti kỹ kưỡng : người Nước Ta xưng và hô theo nguyên tắc xưng khiêm hô tôn ( gọi mình thì khiêm nhường, còn gọi đối tượng người dùng giao tiếp thì tôn kính ). Cùng một cặp giao tiếp, nhưng có khi cả hai cùng xưng là em và cùng gọi nhau là chị. Việc tôn trọng, tôn vinh nhau dẫn đến tục kiêng tên riêng : xưa kia chỉ gọi đến tên riêng khi chửi nhau ; đặt tên con cần nhất là không được trùng tên của những người bề trên trong mái ấm gia đình, gia tộc cũng như ngoài xã hội. Vì vậy mà người Nước Ta trước kia có tục nhập gia vấn húy ( vào nhà ai phải hỏi tên chủ nhà để khi nói nếu có động đến từ đó thì phải nói chệch đi ). Nghi thức trong cách nói lịch sự và trang nhã cũng rất đa dạng và phong phú. Do truyền thống lịch sử tình cảm và linh động nên người Nước Ta không có một từ cảm ơn, xin lỗi chung chung cho mọi trường hợp như phương Tây. Với mỗi trường hợp hoàn toàn có thể có một cách cảm ơn, xin lỗi khác nhau : Con xin chú ( cảm ơn khi nhận quà ), Chị chu đáo quá ( cảm ơn khi được chăm sóc ), Bác bày vẽ quá ( cảm ơn khi được đon tiếp ), Quý hóa quá ( cảm ơn khi khách đến thăm ), Anh quá khen ( cảm ơn khi được khen ), Cháu được như ngày hôm nay là nhờ cô đấy ( cảm ơn khi được trợ giúp ) … Văn hóa nông nghiệp ưa không thay đổi, sống chú trọng đến khoảng trống nên người Nước Ta phân biệt kỹ những lời chào theo quan hệ xã hội và theo sắc thái tình cảm. Trong khi đó văn hóa phương Tây ưa hoạt động giải trí lại phân biệt kỹ những lời chào theo thời hạn như chào gặp mặt, chào chia tay, chào buổi sáng, buổi trưa, buổi chiều, buổi tối …

3. Giáo dục văn hoá giao tiếp trong học đường

Giáo dục đào tạo văn hóa giao tiếp trong nhà trường không nên chỉ bó hẹp trong khoanh vùng phạm vi nhà trường ( tất yếu nhà trường chịu nghĩa vụ và trách nhiệm chính ) mà còn phải lan rộng ra khoanh vùng phạm vi từ mái ấm gia đình đến xã hội. Ngay từ nhỏ, mái ấm gia đình đã có vai trò rất lớn trong việc hình thành văn hóa giao tiếp cho con cháu. Ông, bà, cha mẹ là những thầy cô giáo tiên phong hướng dẫn cách giao tiếp có văn hóa cho con, cháu ( đi chào, về hỏi, gọi dạ, bảo vâng một cách có lễ phép ). Bài học vào đời ấy sẽ được liên tục củng cố và tăng trưởng thêm với những nội dung phong phú và đa dạng, mức độ cao hơn ở những bậc học tiếp theo. Phải thấy rằng giáo dục văn hóa giao tiếp là không hề số lượng giới hạn bởi cấp học nào, bởi thời hạn, khoảng trống nào mà cần phải được triển khai ở toàn bộ những bậc học, ở mọi lúc, mọi nơi, phải triển khai một cách đồng điệu, đồng nhất, thực thi có nội dung, có kế hoạch, có chiêu thức và thật kiên trì thì mới có hiệu suất cao.

Nếu thiếu nhất quán sẽ xảy ra tình trạng “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược” thì sẽ phản tác dụng. Không thiếu trường hợp ở nhà, ở trường thì “con ngoan, trò giỏi”, ra ngoài xã hội lại vi phạm đạo đức, pháp luật. Phải chăng đó một phần là do tình trạng giáo dục không đồng bộ, nhất quán, thiếu sự giám sát chặt chẽ. Vì vậy sự liên kết, phối hợp trong giáo dục là rất quan trọng.

> Mách bạn những cách cải tổ kiến thức và kỹ năng lắng nghe hiệu suất cao khi giao tiếp > Trước tuổi 30, bạn cần chiếm hữu những kiến thức và kỹ năng mềm nào ? Theo Nguồn Cuộc Sống Việt _ Theo Sách Cơ sở Văn hóa Nước Ta ( Trần Ngọc Thêm )

Source: https://thevesta.vn
Category: Cộng Đồng