TT. Thích Chân Quang thuyết giảng đề tài: “Sống để làm gì”

Tối ngày mùng 06/12/năm Đinh Dậu, TT Thích Chân Quang – Viện chủ Thiền Tôn Phật Quang đã thuyết giảng đề tài SỐNG ĐỂ LÀM GÌ cho hơn 2500 em sinh viên về chùa công quả phục vụ đại lễ Phật thành đạo. Ngoài ra, còn có hơn 3500 phật tử thuộc Ban Điều Hành đạo tràng trong cả nước.

Giữa chốn rừng cao núi cả, trong cái se lạnh của những ngày cuối năm, những em được tiếp đón những lời trao đổi của Thượng tọa đi từ giật mình này đến giật mình khác. Bài Pháp thoại đã cho thấy vận tốc tăng trưởng nhanh gọn của xã hội loài người và những nhu yếu bức thiết mà thời đại ngày này đặt ra. Từ đó, những em biết tìm cho mình lí tưởng sống đúng đắn và phấn đấu cho lí tưởng đó để liên tục là người có giá trị, đứng vững được giữa cuộc sống .

Mở đầu, Thượng tọa đặt cho các em câu hỏi quen thuộc: “Sống để làm gì?”.

Theo Thượng tọa, rất nhiều người trong tất cả chúng ta nghĩ rằng vì trót được sinh ra thì phải sống. Tuy nhiên cuộc sống không đơn thuần chỉ là sống, là sống sót mà còn kéo theo nhiều nhu yếu khác, nhiều tâm lý, tham vọng, tình cảm yêu ghét … Con người tự đặt ra cho mình nhiều tiềm năng, nhiều nhu yếu mà những giống loài khác không có. Do đó, để duy trì đời sống này cũng cực lắm chứ không phải dễ .
Kế tiếp, Thượng tọa đặt câu hỏi thứ hai : loài người được định nghĩa là giống loài mưu trí nhất, nhưng thế nào là mưu trí nhất ? Có thể nói rằng, “ giống loài mưu trí nhất là giống loài tự tạo ra nhu yếu cho mình nhiều nhất ”. Câu nói này hơi cao xa nhưng ngẫm lại ta sẽ thấy đúng. Ví dụ, những loài thú sinh ra rồi sống, chết theo bản năng, ít có nhu yếu về nhà hàng, giao phối, bầy đàn, …
Riêng con người, nhu yếu lại nhiều quá sức tưởng tượng, ví dụ điển hình phải có những chiếc điện thoại cảm ứng đời mới, có những chiếc xe tân tiến, phải được chiêm ngưỡng và thưởng thức âm nhạc v.v … Ta tự tạo ra nhu yếu vì nghĩ rằng chúng mang đến cho mình niềm vui, niềm hạnh phúc. Tuy nhiên không ngờ rằng đó cũng chính là gánh nặng, là trói buộc, khổ đau. Vì vậy, cần hiểu rõ nhu yếu cũng có tính hai mặt .

Quay lại với câu hỏi sống để làm gì, Thượng tọa cho rằng em nào cũng đã có sẵn câu vấn đáp trong đầu, nhưng sau cuối câu vấn đáp đúng nhất vẫn là sống làm thế nào để trở thành một người có ích cho cuộc sống .
Như ta thấy, nhu yếu của mọi người thì rất nhiều nhưng xét cho cùng, chúng cũng chỉ là giả, không có thật. Giờ ta phải định hình, tỉnh táo lại, đã theo Phật là phải biết nhân quả, luân hồi ; biết tiềm năng vô ngã ; biết thiền định. Nhờ đó, ta biết giảm bớt đi những nhu yếu của mình, từ từ sống đơn giản và giản dị lại .
Chúng ta nhiều lần tự hỏi mình sống để làm gì ? Bố mẹ sinh ra ta hay cái nghiệp xô đẩy ? Sao đời sống nhiều lúc lại trở nên không có ý nghĩa ? … Nếu hiểu đạo, ta sẽ thấy đời sống này không có gì là quan trọng, mọi thứ chỉ là phù du. Lúc đó, ta biết dành trọn đời sống của mình để làm lợi cho người khác .
Người chứng minh và khẳng định, biết sống để làm lợi cho người khác giúp ta tránh được hai tâm lí. Một là tâm ích kỉ, hai là tâm có động cơ để sống. Tâm ích kỉ mọi người đã quá quen, nhưng tâm có động cơ sống hoàn toàn có thể là lần đầu ta mới được nghe .
Theo Thượng tọa, tâm có động cơ sống rất sâu xa, nhiều người tự tử cũng chỉ vì mất đi tâm này. Nghĩa là cái tâm đó giúp ta duy trì được đời sống. Cứ xác lập được tiềm năng sống có ích cho cuộc sống là ta có động cơ. Nhờ động cơ này, ta cố gắng nỗ lực phấn đấu, có sức mạnh kiên cường để vượt qua những khó khăn vất vả. Tức là, nếu xác lập làm người sống có ích thì ta được rất nhiều cái lợi cho tâm hồn và cuộc sống mình. Người nghĩ được điều này hẳn là người hay trợ giúp, tử tế với người khác. Quả báo mang lại là cuộc sống họ được nhiều niềm hạnh phúc, như mong muốn. Thêm nữa, trong vòng luân hồi bất tận này, họ được chọn cho mình một con đường ở đẳng cấp và sang trọng trên cao .

Thế giới có rất nhiều giống loài, mỗi giống loài lại có nhiều đẳng cấp và sang trọng. Người chọn động cơ sống ích kỉ, chỉ tập trung chuyên sâu thỏa mãn nhu cầu cho nhu yếu của mình thì sẽ không biết sống vị tha, không biết tử tế với người khác. Trong luân hồi, học đang tự đi về hướng quý phái thấp. Ngược lại, nếu biết chọn động cơ sống có ích cho cuộc sống là ta chọn cho mình khunh hướng đi lên .
Thêm nữa, sống có ích cho đời, nghĩa là ta phụng sự, góp sức, đem lại niềm vui cho mọi người xung quanh, cho hội đồng, quốc gia và trái đất của mình. Như vậy, cái bắt đầu của ta là chọn tiềm năng sống đúng là sống cho có ích. Nhưng trước hết, muốn đem lại giá trị và quyền lợi cho mọi người, thắc mắc quan trọng ở đây là ta có gì để cho người khác ?
Muốn cho ai tiền thì chính mình phải có tiền, muốn cho người khác niềm vui thì bản thân mình phải tràn ngập niềm vui trước, muốn mang niềm hạnh phúc cho người thì mình phải niềm hạnh phúc trước. Nếu người khác vui hơn, họ không cần ta cho niềm vui. Nếu giàu hơn, họ không cần ta cho tiền. Nếu giỏi hơn, họ không cần ta dạy. Ta hoàn toàn có thể trở nên thừa thãi, mặc dầu đã xác lập tiềm năng sống có ích. Điều bẽ bàng là có tiềm năng rồi nhưng vẫn trở thành vô ích. Cho nên ta phải hơn rồi mới cho người khác được .
Hiện tại, rất nhiều người đã và đang sống rất có ích cho đời. Dù tuổi cao nhưng họ vẫn miệt mài góp sức không ngừng nghỉ. Chỉ nỗ lực phụng sự vậy họ mới thỏa mãn nhu cầu được tiềm năng sống có ích của mình .
Lại nữa, Thượng tọa đặt tiếp câu hỏi : liệu ta có kiến thức và kỹ năng, năng lượng, nghề nghiệp gì để phụng sự đời, mang niềm vui niềm hạnh phúc cho đời ? Mỗi người hãy tự ngẫm lại mình. Liệu sắp đến ta sẽ góp phần, góp sức được gì cho đời nếu ta thua kém cuộc sống ?

Theo Thượng tọa, ngày ngày hôm nay ta không hề lường trước chuyện gì, vì sự văn minh của khoa học đã vượt ngoài sức tưởng tượng của con người. Tương lai không còn là vài mươi năm nữa, mà hoàn toàn có thể chính là ngày mai. Cũng giống như sự văn minh của loài người :
+ Đầu tiên là dùng công cụ lao động đơn thuần, như mảnh đá vỡ có cạnh sắt để thay cho bàn tay mà hướng đến cắt xén .
+ Thứ hai là sản xuất những công cụ phức tạp hơn một chút ít ( ví dụ điển hình cắt, ghép lắp gỗ để đạp đất, mài đá để chặt cây … ) .
+ Thứ ba là sắp xếp những công cụ đó phức tạp hơn nữa nhằm mục đích mượn nguồn năng lượng của trời đất, ví dụ lấy sức gió quay cánh quạt, tận dụng nước chảy qua guồng nước để xay gạo, sản xuất chiếc xe để đánh cắp sức của con ngựa v.v …

+ Bước thứ tư là chế ra được động cơ máy nổ, đồng thời khai thác dầu mỏ để chủ động về năng lượng. Khi này hiệu quả của máy móc vượt hơn sức của con người gấp ngàn lần, như những chiếc máy nâng được khối đá cả trăm tấn, hoặc những cỗ máy bay được đến tận sao Hỏa v.v…

+ Bước thứ năm, không còn dùng máy móc sửa chữa thay thế cơ bắp nữa mà dùng máy móc để giám sát thay con người, ta gọi là “ máy điện toán ” .
+ Bước thứ sáu là tìm ra trí tuệ tự tạo .

Thượng tọa đánh giá và nhận định, bắt máy tính toán giúp mình đã là một bước tiến rất xa, trí tuệ tự tạo này còn xa hơn nữa và quốc tế vẫn chưa có một định nghĩa đúng chuẩn về nó. Vậy nên, nhân thời cơ này, Người sẽ nỗ lực lý giải để mọi người hiểu được những cái cơ bản về nó .
Trước hết, việc đưa phép tính vào rồi bắt máy móc thống kê giám sát là hành vi có mục tiêu. Còn trong trí tuệ tự tạo, ta giao hàng loạt cho máy móc tự tìm mục tiêu, tự tìm bài toán và tự tìm giải thuật, tìm giải pháp, tức là để máy móc tâm lý và phát minh sáng tạo luôn thay cho con người .
Ở mức độ này thì giữa máy và con người mở màn có giá trị bằng nhau, nhưng máy giỏi hơn con người. Ta phải nhớ, giá trị của con người nằm ở chỗ có mục tiêu và phát minh sáng tạo. Việc biết tìm cho mình mục tiêu sống cũng chính là tạo nên cho mình một giá trị. Nhưng thời điểm ngày hôm nay, thay vì tạo giá trị cho mình, ta lại đẩy thời cơ đó sang cho máy móc. Như cách đây mấy ngày, một ứng dụng của Microsoft khi được nhập vào một đoạn văn ngắn tả con chim, nó đã tự phát minh sáng tạo ra hình ảnh của con chim giống như trong đoạn văn. Tức là nó đọc hiểu được đoạn văn và phát minh sáng tạo được .
Và còn rất nhiều trường hợp khác nữa, máy móc đã mở màn giỏi hơn con người. Do vậy, Thượng tọa cho rằng, nếu cứ liên tục đùn đẩy, phó thác lại toàn bộ cho máy móc thì một ngày nào đó, tất cả chúng ta không còn một chút ít giá trị nào nữa. Mọi cái từ đơn thuần đến phức tạp, máy móc đều làm được mà không cần con người. Lúc đó, con người chỉ có lên chùa thôi .
Tuy nhiên, lên chùa cũng không phải dễ bởi muốn tu được thì ta phải có phước lớn. Nếu không hề tu hay không hề công hiến, phụng sự là ta không có phước rồi. Ngay cả tu ta cũng không tu được thì ta chẳng còn làm được gì nữa. Cuối cùng, chính nền văn minh do con người tạo ra đã gạt con người qua một bên, con người trở thành thừa thãi giữa quốc tế này .

Trong trường hợp ấy, Thượng tọa đặt ra câu hỏi rằng : khi máy móc lên ngôi, làm chủ đời sống này thì liệu chúng còn cho ta đời sống ; cho ta cơm ăn áo mặc ; cho ta đi chùa hay chúng lại vô hiệu ta cho bớt gánh nặng ? Thật sự rất khó vấn đáp. Nhưng ta hoàn toàn có thể chắc như đinh được một điều rằng nếu ngữ cảnh đó xảy ra, dù ta có quan điểm sống để góp sức, phụng sự thì cũng không còn thời cơ sống để làm điều đó nữa. Máy móc sẽ thay ta làm mọi việc, kể cả tu .
Trong vòng xoáy ấy, quốc tế này sẽ đi về đâu ? Dù nỗ lực tâm lý thì ta cũng không hề thấu rõ được, nhưng tất cả chúng ta phải nhanh gọn bước vào văn minh đỉnh điểm của loài người, đó là trí tuệ tự tạo. Để trở thành người có giá trị, bước được vào quy trình tiến độ trí tuệ tự tạo mà không bị ai gạt ra, ta phải nỗ lực, nỗ lực rất nhiều, đặc biệt quan trọng là trau dồi trí tuệ. Cái phải biết trước nhất là lập trình máy tính .
Nhân đây, Thượng tọa lôi kéo những em người trẻ tuổi, thậm chí còn cả phật tử nói chung ai cũng phải học lập trình giỏi. Ngày ngày hôm nay ai không biết đi xe đạp điện, xe máy, thậm chí còn ở 1 số ít vương quốc là xe xe hơi, hoặc không hiểu về toán học thì không hề bước vào hội đồng con người. Cũng vậy, trong tương lai không xa, ai không biết lập trình cũng sẽ trở thành con người của quá khứ .
Lập trình là gì ? Muốn nhờ máy tính làm việc làm nào, ta phải biết chuyện trò với nó, cách chuyện trò đó gọi là lập trình. Trong tương lai, ai không biết lập trình, tức là không biết nhờ máy tính giúp mình, đó sẽ là người bị gạt ra khỏi xã hội loài người. Đệ tử Phật phải biết lập trình vi tính, để ta liên tục là người có ích cho cuộc sống, cho quốc gia, cho quả đât, cho Phật pháp .
Kế đến Thượng tọa chỉ huy cho những Chúng người trẻ tuổi phải nhân rộng những lớp học lập trình ở khắp nơi. Nếu từ trước đến nay, tất cả chúng ta hỏi han sức khỏe thể chất, học vấn, … là vì chăm sóc, yêu thương nhau. Nhưng giờ đây, nếu chăm sóc nhau thì phải hỏi nhau xem học lập trình chưa. Đừng coi lập trình là chuyện đùa, phải coi đó là trách nhiệm, nghĩa vụ và trách nhiệm, và ta phải học được môn học khó khăn vất vả này .

Bằng những lập luận rõ ràng, ngặt nghèo, cùng ngôn từ đơn giản và giản dị, thân mật, và lối truyền đạt vui nhộn, dí dỏm, bài Pháp thoại của Thượng tọa đã tạo nên sức hấp dẫn so với giới trẻ .
Thông qua buổi trò chuyện này, những em có thời cơ nhìn lại bản thân, biết được mình đang đứng ở đâu giữa cuộc sống này. Đồng thời, biết đặt ra tiềm năng, lí tưởng sống đúng đắn cho mình để không bị là người thừa trong xã hội .
Lại thêm, bài Pháp mang đến thông điệp rất là thực tiễn. Đó là tất cả chúng ta chỉ sống và có giá trị khi còn là người có ích, còn góp sức được cho cuộc sống, cho xã hội. Thực sự, quá nhiều người đang không biết mình sống để làm gì, mình sống vì cái gì. Nếu cứ liên tục như vậy, thật chẳng phải là ta đang tiêu tốn lãng phí cuộc sống mình hay sao. Đời người chỉ sống có một lần, phải sống sao cho khỏi xót xa, ân hận vì những năm tháng đã sống hoài, sống phí .

Đồng thời qua bài nói chuyện của Thượng tọa, chúng ta có thể cảm nghe một trí tuệ sắc bén, một tầm nhìn xa rộng đáng ngạc nhiên. Và điều đó càng chứng tỏ “tất cả các pháp đều là Phật pháp”, dù thời đại tiến bộ đến đâu thì đạo lý, trí tuệ từ Phật giáo vẫn có khả năng soi sáng, dẫn đường đến đó./.

Tuệ Đăng

Dưới đây là 1 số hình ảnh buổi chuyện trò với Thanh niên sinh viên nhân đại lễ Phật Thành Đạo :

Source: https://thevesta.vn
Category: Phật Pháp