Điểm mới về quy định “Chuẩn bị phạm tội” tại Điều 14 BLHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) so với Điều 17 BLHS năm 1999 – CÔNG AN TỈNH QUẢNG BÌNH

So với quy định chuẩn bị phạm tội tại Điều 17 BLHS năm 1999 cho thấy quy định chuẩn bị phạm tội tại Điều 14 BLHS năm 2015 có ba điểm mới là: Thứ nhất, Bộ luật bổ sung hành vi “thành lập, tham gia nhóm tội phạm” vào định nghĩa khái niệm chuẩn bị phạm tội; Thứ hai, Bộ luật giới hạn và quy định hành vi chuẩn bị phạm những tội cụ thể phải chịu trách nhiệm hình sự; Thứ ba, Bộ luật cũng giới hạn người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự đối với hành vi chuẩn bị phạm một số tội cụ thể (02 tội).

– Chuẩn bị phạm tội là hành vi tạo ra những điều kiện cần thiết cho việc thực hiện tội phạm cố ý (cố ý trực tiếp) như chuẩn bị kế hoạch, công cụ, phương tiện, điều kiện khác để phạm tội; tìm người cùng phạm tội như thành lập nhóm tội phạm, tham gia nhóm tội phạm.

Chuẩn bị phạm tội tuy chưa phải là hành vi khách quan được diễn đạt trong cấu thành tội phạm của tội đơn cử, chưa trực tiếp làm biến hóa thực trạng của đối tượng người tiêu dùng tác động ảnh hưởng để gây thiệt hại cho quan hệ xã hội được luật hình sự bảo vệ, nhưng với đặc thù là hành vi tạo điều kiện kèm theo thiết yếu cho việc thực thi tội phạm cũng như cho việc gây ra hậu quả nguy khốn cho xã hội. Sự gây thiệt hại cho khách thể và mức độ thiệt hại nhờ vào đáng kể vào hành vi chuẩn bị. Vì vậy hành vi chuẩn bị phạm tội là nguy hại cho xã hội và được coi là một tiến trình của quy trình thực thi tội phạm cố ý .
Hành vi chuẩn bị phạm tội thường được bộc lộ dưới những dạng sau : Chuẩn bị kế hoạch phạm tội ; chuẩn bị công cụ, phương tiện đi lại phạm tội ; thăm dò khu vực phạm tội ; thăm dò, tìm hiểu và khám phá nạn nhân hay người bị hại ; loại trừ trước những trở ngại cho việc thực thi tội phạm như cắt điện, vô hiệu hóa camera … ; xây dựng nhóm tội phạm như lôi kéo, xúi giục, tập hợp, luận bàn, phân công nghĩa vụ và trách nhiệm cho từng người trong nhóm tội phạm ; tham gia nhóm tội phạm như gia nhập nhóm tội phạm, triển khai những hành vi mà nhóm tội phạm phân công, … ; Chú ý : đối với hành vi xây dựng hoặc tham gia nhóm tội phạm chỉ là hành vi chuẩn bị phạm tội nếu việc xây dựng hoặc tham gia nhóm tội phạm không thuộc những trường hợp được lao lý tại Điều 109 ; điểm a khoản 2 Điều 113 ; điểm a khoản 2 Điều 299 BLHS năm năm ngoái vì đây là những trường hợp tội phạm hoàn thành xong của những tội phạm đơn cử đó ( Xem phản hồi những Điều 109, 113, 299 BLHS năm năm ngoái ). BLHS năm năm ngoái bổ trợ hành vi xây dựng hoặc tham gia nhóm tội phạm là hành vi chuẩn bị phạm tội không chỉ góp thêm phần nâng cao hiệu suất cao phòng ngừa tội phạm mà còn bảo vệ tính thích hợp của pháp luật hình sự Nước Ta với luật hình sự quốc tế trong đấu tranh chống tội phạm có tổ chức triển khai xuyên vương quốc .
Hành vi chuẩn bị phạm tội bị dừng lại vì nguyên do khách quan ngoài ý muốn của người phạm tội, hay nói một cách khác là vì nguyên do khách quan nên người chuẩn bị phạm tội đã không bắt tay vào việc triển khai tội phạm, việc người phạm tội phải dừng lại không triển khai tội phạm là do những trở ngại khách quan ( bản thân chủ thể mong ước triển khai tội phạm ) như : Chuẩn bị súng để giết người hay cướp gia tài thì bị người khác hay nạn nhân phát hiện hoặc bị công an bắt giữ khi khám nhà, khám người ; chuẩn bị thuốc nổ để sản xuất bom để khủng bố thì bị công an phát hiện ; … Đây là đặc thù để phân biệt chuẩn bị phạm tội với tự ý nửa chừng chấm hết việc phạm tội ( xem phản hồi Điều 16 BLHS năm năm ngoái ) .
– Trách nhiệm hình sự đối với hành vi chuẩn bị phạm tội. Tuy được coi là một trong những quy trình tiến độ của quy trình thực thi tội phạm, nhưng tính nguy khốn cho xã hội của hành vi chuẩn bị phạm tội còn hạn chế bởi hành vi chuẩn bị phạm tội chưa phải là hành vi khách quan được miêu tả trong cấu thành tội phạm của tội định thực thi, khách thể của tội định triển khai chưa bị xâm hại, hậu quả nguy cơ tiềm ẩn chưa xảy ra … Do vậy, không phải hành vi chuẩn bị phạm tội nào cũng bị truy cứu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự. BLHS năm năm ngoái lao lý truy cứu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự hành vi chuẩn bị phạm tội đối với 1 số ít tội đơn cử do nhu yếu đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm thiết yếu phải có giải pháp ngăn ngừa và giải quyết và xử lý sớm ( 25/314 tội danh được lao lý trong BLHS ). Đó là hành vi chuẩn bị phạm một trong những tội pháp luật tại điều 108, 109, 110, 111, 112, 113, 114, 115, 116, 117, 118, 119, 120, 121, 123, 124, 134, 168, 207, 299, 300, 301, 302, 303 và 324 BLHS .
– Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chuẩn bị phạm tội pháp luật tại Điều 123, Điều 168 BLHS thì phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự .
Quy định nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự đối với hành vi chuẩn bị phạm tội tại khoản 2 và khoản Điều 14 BLHS năm năm ngoái khác với lao lý nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự đối với hành vi chuẩn bị phạm tội pháp luật tại khoản 2 Điều 17 BLHS năm 1999 ở ba điểm sau : Thứ nhất, Bộ luật đã thu hẹp đáng kể số hành vi chuẩn bị phạm tội phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự ( hành vi chuẩn bị phạm 25/314 tội danh được lao lý trong BLHS không phân biệt loại tội ) ; Thứ hai, Bộ luật lao lý hành vi chuẩn bị phạm những tội danh đơn cử phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự không riêng gì tại điều luật về chuẩn bị phạm tội mà còn pháp luật hành vi chuẩn bị phạm tội và nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự của hành vi đó trong một khoản của điều luật lao lý tội danh đó ; Thứ ba, Bộ luật cũng pháp luật người từ đủ 14 tuổi trở lên nhưng chưa đủ 16 tuổi thì phải chịu TNHS đối với hành vi chuẩn bị phạm 02 tội là tội giết người ( Điều 123 BLHS ) và tội cướp gia tài ( Điều 168 BLHS ) .
Đoạn 2 Điều 17 BLHS năm 1999 pháp luật khái quát “ Người chuẩn bị phạm tội rất nghiêm trọng hoặc tội đặc biệt quan trọng nghiêm trọng, thì phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự … ” theo lao lý này, địa thế căn cứ pháp luật phân loại tội phạm tại khoản 3 Điều 8 BLHS năm 1999 và lao lý về những tội phạm đơn cử trong Phần những tội phạm của Bộ luật này hoàn toàn có thể xác lập khoanh vùng phạm vi những hành vi chuẩn bị phạm tội phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự là rất rộng ( xấp xỉ 190 cấu thành tội phạm rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt quan trọng nghiêm trọng ) và việc xác lập nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự đối với hành vi chuẩn bị phạm tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt quan trọng nghiêm trọng là không khả thi trong nhiều trường hợp .

Quy định mới của BLHS năm 2015 như phân tích trên đây cho thấy việc quy định trách nhiệm hình sự chỉ đối với hành vi chuẩn bị phạm  một số tội (25 tội) và quy định cụ thể những tội danh, khung chế tài đối với từng hành vi chuẩn bị phạm tội vừa thể hiện chính sách hình sự nhân đạo của Nhà nước, vừa tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho việc áp dụng, đảm bảo tính công khai, minh bạch của luật hình sự.

Cần chú ý quan tâm : Nếu hành vi chuẩn bị phạm tội đã cấu thành một tội độc lập khác thì ngoài tội chuẩn bị thực thi được pháp luật phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự, người có hành vi phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự về tội độc lập đó. Ví dụ : lấy trộm súng quân dụng ( chiếm đoạt vũ khí quân dụng ) đề chuẩn bị phạm tội giết người thì người phạm tội không chỉ chịu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự về giết người ở quy trình tiến độ chuẩn bị phạm tội mà còn phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự về tội chiếm đoạt vũ khí quân dụng .

Quang Thắng

Source: https://thevesta.vn
Category: Cộng Đồng