Phẩm chất người Việt

Tôi thấy ấm lòng mỗi khi cả nước ‘ ‘ nhuốm đỏ ‘ ‘ cờ tổ quốc để tiếp lửa cho đội tuyển Việt Nam và một lòng yêu nước bùng nổ sau mọi thắng lợi .Tình đoàn kết này là điều mà chúng tôi hình như ngày càng thiếu tại châu Âu, nơi mà không ít vương quốc phải đương đầu với không ổn định chính trị hay thậm chí còn trào lưu ly khai trong khi tương lai của Liên Minh châu Âu trông ngày càng bấp bênh. Bản thân tôi đã sinh ra tại Nam Tư, một Cộng hòa liên bang đã sụp đổ và tan rã thành sáu vương quốc độc lập sau nội chiến đẫm máu vào thập niên 90 .Theo tôi, tình đoàn kết là một trong những thành tựu lớn của Việt Nam, một quốc gia hơn chín mươi triệu dân đã duy trì không thay đổi về mặt chính trị và xã hội mặc kệ một quá khứ đầy dịch chuyển và những cuộc chiến tranh quyết liệt .

Khi người nước ngoài được hỏi ý kiến về Việt Nam, họ thường có xu hướng chỉ trỏ tật này sai trái kia mà ít khi tập trung vào cái tốt đẹp. Dĩ nhiên, một người ngoài cuộc có thể đưa cho ta một góc nhìn quý giá, một quan điểm khách quan hơn về một vấn đề, chẳng hạn bằng việc so sánh với những quốc gia phát triển hơn. Đây là một cách tốt để một dân tộc soi gương và xem xét mình lại, và cố gắng đối mặt với những khuyết điểm. Tuy nhiên, chúng ta không nên quên rằng bên cạnh những thói hư tật xấu của dân tộc, bên cạnh những vấn đề và mâu thuẫn xã hội, người Việt cũng có nhiều phẩm chất tốt đẹp.

Bạn đang đọc: Phẩm chất người Việt

Trong bài trước, tôi đã bàn thái độ tôn sùng quốc tế và mê Tây vô căn cứ của người Việt. Còn trong bài này, tôi muốn viết về những đặc thù của người Việt mà chúng tôi, người phương Tây, hoàn toàn có thể ngưỡng mộ và học hỏi .Thật vậy, mỗi khi tôi đi dạo ở một nơi công cộng như bờ Hồ hay khu vui chơi giải trí công viên ví dụ điển hình, tôi hoàn toàn có thể cảm nhận được không khí sinh động và ý thức hội đồng của người Việt. Chủ nghĩa tập thể là di sản của những triết học phương Đông nói chung và Nho giáo nói riêng trong nhiều nước châu Á. Theo cách nhìn nhận đó, một người luôn coi mình ràng buộc và liên kết với những mối quan hệ xã hội và coi trọng tập thể hơn là cá thể. Cái tôi thường phải quyết tử hay nhường bước cho quyền lợi chung của hội đồng .Trong khi đó, nhiều vương quốc phương Tây theo chủ nghĩa cá thể và coi trọng, nhìn nhận cao cái tự do và niềm hạnh phúc cá thể. Dĩ nhiên, điều này đem lại vô vàn quyền lợi, giúp ta phát huy những năng lực của mình và thiết kế xây dựng niềm hạnh phúc cá thể theo ý chính mình. Tuy vậy, theo quan điểm của tôi, chủ nghĩa cá thể, nếu được tăng cường quá xa, có rủi ro tiềm ẩn chuyển hóa con người thành những thành viên vô cảm sống tách biệt với xã hội và hoàn toàn có thể làm lung lay tế bào của xã hội : mái ấm gia đình .Gia đình hòa thuận là nền tảng của một xã hội thanh thản, và trong mái ấm gia đình Việt Nam mọi thành viên chăm sóc đến nhau, chăm sóc cho nhau, nhờ vào vào nhau. ‘ ‘ Bạn không nhớ mái ấm gia đình chứ ? ‘ ‘ là điều mà nhiều người hỏi tôi với vẻ kinh ngạc khi được biết rằng tôi sống ở quốc tế tám năm rồi và đã rời quê và tổ ấm mái ấm gia đình cách đây mười ba năm .

Bố đã luôn dặn tôi: tới tuổi trưởng thành, con cái được tự do và cha mẹ hết trách nhiệm. Và nhờ thế, tôi đã luôn có khả năng tự đưa ra các quyết định quan trọng trong đời, đi du lịch một mình ở khắp thế giới, tự tìm con đường trưởng thành và hưởng sự tự do… Thế nhưng không phải ai cũng biết tận dụng sự tự do này đúng cách và con cái trong nhiều gia đình Tây không ngại chống đối, cãi vã cha mẹ, tỏ ra bất hiếu.

Ở Việt Nam, tôi hay bàn chủ đề mái ấm gia đình với những học viên và theo tôi, con cháu Việt rất phụng dưỡng và biết ơn cha mẹ, luôn luôn sẵn sàng chuẩn bị nghe lời và quyết tử tiện lợi cá thể cho sự hòa thuận mái ấm gia đình mặc dầu, theo những gì tôi nhìn thấy, cha mẹ Việt có khuynh hướng đối xử với con cái khá khắc nghiệt .Song song với lòng hiếu thảo, người Việt thờ kính tổ tiên và kính trọng người lớn tuổi. Tất cả mọi người trong mái ấm gia đình có bổn phận chăm nom cho ông bà cho đến ở đầu cuối, và đưa ông bà vào viện dưỡng lão là chuyện gần như là không tưởng. Đây là một quan điểm khác với phương Tây, nơi mà nhiều mái ấm gia đình không ngần ngại gửi ông bà vào TT dưỡng lão ( mặc dầu thật lòng mà nói, nếu so sánh với Việt Nam, những viện dưỡng lão bên phương Tây đẹp, thật sạch, thanh thản hơn nhiều ) .Người Việt còn nhiều đặc thù mà tôi ngưỡng mộ. Ví dụ, trong mắt tôi, người Việt có một tinh thần tích cực và sáng sủa, biết yêu đời và giữ niềm tin vào đời sống bất luận họ gặp khó khăn vất vả gì trong đời sống. Dù thực trạng nghèo khó, túng thiếu, nguy hiểm đến đâu, người Việt biết giữ lòng nhiệt tình và giữ nụ cười trên mặt, không để suy sụp niềm tin, không mất đi niềm vui giản dị và đơn giản. Họ hoàn toàn có thể chịu đựng một cách kiên cường, họ ‘ ‘ chiếm hữu một sức đề kháng đáng kinh ngạc ‘ ‘, Paul Giran viết trong Tâm lý người An Nam. ‘ ‘ Dưới một khí hậu khắc nghiệt [ … ] họ chứng tỏ mình có những phẩm chất lớn lao về sự kiên trì ‘ ‘ .Ở thái cực khác, nền văn hóa truyền thống của chúng tôi hay có xu thế gọi đó là an phận, tức là một thái độ không thực sự tốt vì con người luôn luôn phải phấn đấu để đổi khác số phận và triển khai xong thực trạng. Cho nên chúng tôi thích nghi ngờ, xem xét lại tình hình, phê phán chính quyền sở tại và nắm vai trò dữ thế chủ động trong việc kiến thiết xây dựng tương lai của mình. Và theo tôi, đây là một thái độ hữu dụng mà cả người Việt cần nghĩ tới .

Tuy nhiên, phải nói rằng cũng có không ít người bên phương Tây lạm dụng tập quán này và có khuynh hướng nghiêm trọng hóa, chỉ trích thái quá, kêu ca về đủ thứ, tỏ ra bất mãn và khó chịu. Không chỉ vậy, cơn phẫn nộ có thể khiến họ hung hăng. Kể cả bản thân tôi, tôi công nhận mình dễ mất bình tĩnh khi tham gia giao thông ở Việt Nam, dễ bị mất lòng vì điều vặt này, gã lái ẩu kia. Tôi khâm phục khả năng của người Việt giữ sự điềm tĩnh trước sự hỗn loạn, sự ồn ào ở khắc mọi nơi, trước sự khó đoán của cuộc sống ở Việt Nam. Tứ Thư, tác phẩm kinh điển của Nho giáo, cũng bảo ta: ”tâm yên tĩnh rồi lòng mới ổn định”.

Nói tóm lại, tình đoàn kết, niềm tin hội đồng, tình cảm gắn bó mái ấm gia đình và sự nhiệt tình, tỉnh bơ là những phẩm chất tốt đẹp của người Việt mà theo tôi, người quốc tế hoàn toàn có thể học hỏi noi theo .Tuy nhiên, trong quy trình hiện đại hóa, sự phân hóa giàu nghèo và những chênh lệch xã hội ở Việt Nam có khunh hướng ngày càng tăng và đang tác động ảnh hưởng đến tính cách và những giá trị truyền thống lịch sử của dân tộc bản địa. Do áp lực đè nén đến từ mọi phía, người Việt có khuynh hướng căng thẳng mệt mỏi lên, dễ mất bình tĩnh hơn, dễ giận hơn trước những diễn biến trong đời sống. Tôi mong rằng người Việt sẽ tìm sức để gìn giữ những phẩm chất tốt đẹp của dân tộc bản địa mình trong biển động của toàn thế giới hóa .

Marko Nikolic
(Nguyên tác tiếng Việt)