Chuyển trọng tâm chính sách dân số từ KHHGĐ sang dân số và phát triển | Tạp chí Thi đua khen thưởng

TĐKT – Nghị quyết Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương khóa XII  (Nghị quyết số 21-NQ/TW) khẳng định: dân số là yếu tố quan trọng hàng đầu của sự phát triển đất nước. Công tác dân số là nhiệm vụ có tính chiến lược, vừa cấp thiết, vừa lâu dài, là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân. Một trong những quan điểm chỉ đạo quan trọng được Nghị quyết đưa ra là tiếp tục chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ) sang dân số và phát triển. Việc chuyển trọng tâm này nhằm giải quyết toàn diện các vấn đề dân số với các nội dung cụ thể: duy trì mức sinh thay thế; giảm mất cân bằng giới tính khi sinh; tận dụng cơ cấu dân số vàng; thích ứng với quá trình già hóa dân số; điều chỉnh phân bố dân số hợp lý và nâng cao chất lượng dân số.

Khống chế thành công tốc độ gia tăng dân số

Ông Nguyễn Văn Tân, Phó tổng Cục trưởng Tổng cục Dân số – Kế hoạch hóa gia đình, Bộ Y tế cho biết: 25 năm qua, công tác DS – KHHGĐ đã thu được những kết quả đáng kể. Tốc độ gia tăng dân số đã được khống chế thành công, đạt mức sinh thay thế sớm 10 năm so với mục tiêu Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII năm 1993 đề ra và tiếp tục duy trì cho đến nay. Quy mô dân số năm 2016 gần 93 triệu người, hạn chế tăng thêm hàng chục triệu người. Cơ cấu dân số chuyển dịch tích cực, từ năm 2007, nước ta bước vào thời kỳ dân số vàng.

Chất lượng dân số được cải tổ về nhiều mặt. Tuổi thọ trung bình tăng nhanh, đạt 73,4 tuổi năm năm nay, cao hơn nhiều nước có cùng mức thu nhập trung bình đầu người. Tình trạng suy dinh dưỡng, tử trận bà mẹ, trẻ nhỏ giảm mạnh. Tầm vóc, thể lực người Nước Ta có bước cải tổ. Dân số đã có sự phân bổ hài hòa và hợp lý hơn .
Công tác tuyên truyền, giáo dục có bước nâng tầm. Việc mỗi cặp vợ chồng có 2 con đã trở thành chuẩn mực, lan tỏa, thấm sâu trong toàn xã hội. Thương Mại Dịch Vụ DS – KHHGĐ được lan rộng ra, chất lượng ngày càng cao .
Tuy nhiên, mức sinh giữa những vùng còn chênh lệch đáng kể. Mất cân đối giới tính khi sinh tăng nhanh, đã ở mức nghiêm trọng. Chưa có giải pháp đồng nhất phát huy lợi thế của thời kỳ dân số vàng và thích ứng với già hóa dân số. Suy dinh dưỡng, tử trận bà mẹ, trẻ nhỏ còn cao. Chỉ số tăng trưởng con người còn thấp ( HDI ). Năm năm trước, HDI của Nước Ta là 0,666 xếp thứ 116 trong 188 nước so sánh .
Những yếu tố dân số điển hình nổi bật, mới phát sinh : “ cơ cấu tổ chức dân số vàng ”, “ dân số già ”, “ mất cân đối giới tính khi sinh ”, “ di cư và tích tụ dân số ”, “ chất lượng dân số chưa cao ” … đang yên cầu được xử lý nhằm mục đích chớp lấy thời cơ, vượt qua thử thách, góp thêm phần tăng trưởng vững chắc quốc gia .

Bước ngoặt quan trọng trong chính sách dân số

Nghị quyết số 21 – NQ / TW chỉ huy liên tục chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa mái ấm gia đình sang dân số và tăng trưởng. Công tác dân số phải chú trọng tổng lực những mặt quy mô, cơ cấu tổ chức, phân bổ, đặc biệt quan trọng là chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ hữu cơ với những yếu tố kinh tế tài chính, xã hội, quốc phòng, bảo mật an ninh bảo vệ tăng trưởng nhanh và vững chắc .
Chính sách dân số phải bảo vệ cân đối, hài hoà giữa quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của mọi người dân ; giữa việc tuyên truyền hoạt động, nâng cao nhận thức, biến hóa hành vi với thực thi nghiêm kỷ cương pháp lý ; giữa việc lan rộng ra, ứng dụng những kỹ thuật mới với việc nâng cao chất lượng dịch vụ, phân phối nhu yếu ngày càng cao của nhân dân .
Trung ương Đảng cho rằng, đầu tư cho công tác làm việc dân số là đầu tư cho tăng trưởng. Nhà nước ưu tiên sắp xếp ngân sách, đồng thời tăng cường xã hội hóa ; tranh thủ sự tương hỗ của quốc tế bảo vệ nguồn lực cho công tác làm việc dân số .
Nghị quyết đề ra những tiềm năng cơ bản của công tác làm việc dân số đến năm 2030 : duy trì vững chãi mức sinh sửa chữa thay thế, giảm 50 % chênh lệch mức sinh giữa nông thôn và thành thị, miền núi và đồng bằng, 50 % số tỉnh đạt mức sinh sửa chữa thay thế. Mọi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đều được tiếp cận thuận tiện với những giải pháp tránh thai văn minh. Giảm 2/3 số vị thành niên và người trẻ tuổi có thai ngoài ý muốn. Bảo vệ và tăng trưởng dân số những dân tộc bản địa có dưới 10.000 người, đặc biệt quan trọng là những dân tộc bản địa có rất ít người. Tỷ số giới tính khi sinh dưới 109 bé trai / 100 bé gái. Tuổi thọ trung bình đạt 75 tuổi, trong đó, thời hạn sống khỏe mạnh đạt tối thiểu 68 năm. Chiều cao người Nước Ta 18 tuổi so với nam đạt 168,5 cm, nữ đạt 157,5 cm. Chỉ số HDI nằm trong nhóm 4 nước số 1 khu vực Khu vực Đông Nam Á. Tỷ lệ dân số đô thị đạt trên 45 %. Bố trí, sắp xếp dân cư hài hòa và hợp lý ở vùng biên giới, hải đảo, vùng đặc biệt quan trọng khó khăn vất vả. Bảo đảm người di cư được tiếp cận rất đầy đủ và công minh những dịch vụ xã hội cơ bản. 100 % dân số được ĐK, quản trị trong mạng lưới hệ thống cơ sở tài liệu dân cư thống nhất trên quy mô toàn nước …

Để làm được điều này, giải pháp trước mắt được đưa ra là tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, thống nhất nhận thức của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân về tiếp tục chuyển trọng tâm chính sách từ tập trung vào KHHGĐ sang giải quyết toàn diện các vấn đề quy mô, cơ cấu, chất lượng, phân bố dân số, trong mối quan hệ với phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng. Đưa công tác dân số thành một nội dung trọng tâm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền.

Cùng với đó, thay đổi, nâng cao hiệu suất cao tuyên truyền, giáo dục, liên tục thực thi cuộc hoạt động mỗi cặp vợ chồng nên có 2 con, chú trọng nuôi dạy con tốt. Tập trung hoạt động sinh ít con hơn ở vùng, đối tượng người tiêu dùng có mức sinh cao ; duy trì tác dụng ở những nơi đã đạt mức sinh sửa chữa thay thế ; sinh đủ 2 con ở những nơi có mức sinh thấp .
Hoàn thiện pháp luật, chính sách, chính sách ; tăng trưởng mạng lưới và nâng cao chất lượng dịch vụ về dân số. Kiện toàn tổ chức triển khai cỗ máy, nâng cao năng lượng đội ngũ cán bộ dân số, cung ứng nhu yếu của thời kỳ mới .
Minh Phương