100 năm người Việt ở Tân Đảo – Kỳ 2: Tự do và thành đạt

Sắc áo dài Việt trong dịp nghỉ lễ ở Tân Đảo – Ảnh : TRẦN NAM TRUNGMặc dù hội đồng người Việt ở đảo quốc này hiện chỉ còn 200 – 300 người nhưng vẫn giữ được truyền thống cuội nguồn dân tộc bản địa, không hòa lẫn vào những hội đồng khác. Đặc biệt là nhiều người Việt đã trở thành ông bà chủ thành công xuất sắc, được kính trọng .

Những người Việt làm chủ

Sau bước ngoặt lịch sử đòi tự do từ tay các điền chủ ở Tân Đảo năm 1945, đến năm 1963 – 1964 người Việt lại xuống đường biểu tình.

Ông Ngô Văn Vũ, 71 tuổi, thế hệ người Việt thứ hai sinh ở đảo quốc này, hồi tưởng : ” Khi đó tôi 12 tuổi, còn đi học, thấy đồng bào ta mặc quần áo nông thôn kéo băngrôn, khẩu hiệu đòi Pháp đã đưa họ sang thì phải đưa họ về nước nhà ” .Một số rất ít ở lại vì nhiều nguyên do khác nhau, như cha mẹ ông Vũ ở lại theo tiếng gọi của nhà thời thánh Công giáo .Từ đây, số người Việt còn lại rất ít trên đảo quốc lấy chồng, lấy vợ là người bản xứ, người Pháp và Open thế hệ thứ ba, thứ tư. Vanuatu là một đảo quốc bình yên, không khí sạch vì không có xí nghiệp sản xuất. Đặc sản nơi đây là sự bình yên, bãi biển thơ mộng và những đàn bò gặm cỏ thảnh thơi. Không trộm cướp, không tất bật, đời sống trên hòn hòn đảo này là kiểu sống chậm .Ông Vũ tâm sự : ” Cách đây 10 năm, tôi về Nước Ta lần đầu cùng con trai của mình. Đi đâu tôi cũng được nghe tiếng Việt. Nhìn đâu tôi cũng thấy quê nhà, một cảm hứng không gì tả nổi. Đi đâu tôi cũng thấy thân thương, dù tôi sinh đẻ và lớn lên ở Tân Đảo ” .Ông Trần Nam Trung – người kinh doanh gốc Việt, từng có thời hạn sinh sống và học tập tại Nước Ta trước khi nhập quốc tịch Vanuatu, hiện là tổng lãnh sự Vanuatu tại TP.Hồ Chí Minh – cho biết hội đồng người gốc Việt ở Tân Đảo phần đông đều thành công xuất sắc .Những thế hệ người Việt tiên phong nay đã lớn tuổi, hầu hết sống cuộc sống hưu trí. Họ là chủ những đồn điền trồng cây củ quả, nuôi bò. Củ khoai môn ở Tân Đảo cao đến nửa thân người lớn. Đu đủ có quanh năm, trái chín rụng lại mọc thành cây mới. Trái cây theo mùa có đủ dưa hấu, dứa, mít, cam, vải …Thế hệ người Việt thứ hai ở Tân Đảo làm nhiều việc làm phong phú hơn và tự làm chủ sự nghiệp của mình như mở nhà hàng quán ăn, shop, xưởng mộc, xưởng đóng tàu bè. Hầu như không có ai phải đi làm cho người khác như thời cha ông họ mới đặt chân lên đảo quốc này .Những người Việt làm công chức nhà nước cũng có chức vụ cao trong ngân hàng nhà nước, cỗ máy hành chính .

Tết và hàng hóa quê nhà

Đặc biệt, do Tân Đảo chưa tăng trưởng về sản xuất, nhiều sản phẩm & hàng hóa ở Nước Ta như tivi, tủ lạnh đến cửa cuốn, sơn nước, gạch lát nền nhà … cũng được nhiều người gốc Việt nhập từ Nước Ta sang dùng cho mái ấm gia đình hoặc bán lại .Nhiều thực phẩm đặc trưng Nước Ta như phở khô, bánh tráng, nước mắm Phú Quốc cũng vượt đại dương đến Tân Đảo .Ông Ngô Văn Vũ san sẻ dù sống cả đời ở Tân Đảo, ông vẫn nhà hàng siêu thị thanh đạm theo kiểu người Việt với ba món cơm, canh và món mặn, món kho. Người Việt còn giữ một số ít phong tục, nhất là đi thăm viếng nghĩa trang, mời ông bà đã khuất núi về ăn tết .Các mái ấm gia đình có truyền thống lịch sử làm mâm cơm ngày tết có bánh chưng và ẩm thực ăn uống sum vầy với nhau … Người Việt gói bánh chưng ngày tết Việt ở Tân Đảo – Ảnh : ANH QUẢNGNếp quê nhà như lì xì, mừng tuổi thơm thảo ngày tết vẫn được giữ gìn. Trong ngày tết, mọi người sẽ đi thăm hoặc gọi điện chúc tết nhau. Con cái chúc tết cha mẹ và từ Tân Đảo, họ gọi về Nước Ta chúc tết người thân trong gia đình, họ hàng .

“Hồi bố mẹ tôi còn sống, các cụ lúc nào cũng nói nhớ Việt Nam, nhớ quê, có dư là gửi tiền về quê giúp mọi người không tính toán. Bố mẹ dặn nói tiếng Việt với bố mẹ, nhớ tổ tiên mình” – ông Vũ xúc động tâm sự.

Theo ông Trần Nam Trung, tết đến sẽ có người Việt đứng ra gói bánh chưng, làm giò chả bán cho hội đồng người Việt. Còn họ đi chợ vẫn có những loại rau đặc trưng mà người Việt thích ăn như rau muống, mồng tơi, cà pháo …Sau nhiều năm sống hòa nhập thâm thúy với những sắc dân ở Tân Đảo, điểm đặc biệt quan trọng của hội đồng người Việt ở Vanuatu là phong phú về màu da, màu tóc nên rất khó nhận diện nhanh đâu là người Việt, đâu là người bản xứ .Họ cũng là những người hòa nhập tốt khi vừa nói tiếng địa phương Vanuatu, vừa nói tiếng Anh, tiếng Pháp … Con cái đã trưởng thành của những mái ấm gia đình gốc Việt có khuynh hướng chọn Úc, Pháp làm nơi lập nghiệp .” Tôi tin hội đồng người Việt ở Vanuatu sẽ ngày càng tăng trưởng, góp phần nhiều kĩ năng cho đảo quốc ” – Tổng lãnh sự Trần Nam Trung đánh giá và nhận định .

Ghi nhớ lịch sử cha ông đi phu

Ngày 23-12-2020, nhà hàng quán ăn La Touque à Poissons của một người gốc Việt, ông Hà Van Khiết ( Augustin Pheu ) đã tổ chức triển khai buổi trình làng cuốn sách 100 năm sự hiện hữu của người Nước Ta ở Tân Đảo của tác giả Fred Petit. Cuốn sách được hoan nghênh nhiệt liệt ở đây .Tìm hiểu và ra mắt lịch sử vẻ vang của người Việt ở Tân Đảo là việc làm được nhiều thế hệ người Việt chăm sóc, góp phần. Một trong những khu công trình công phu được tiếp cận thoáng rộng là nghiên cứu và điều tra của một người gốc Việt ở Tân Đảo, ông Jean Van Son, trên những trang blogpost Tân Đảo xưa và nay .Ông Jean là người con thế hệ thứ hai của một mái ấm gia đình phu nghèo xuất hiện ở Tân Đảo từ những năm 1924. Ông sinh ra ở đảo quốc này, theo mái ấm gia đình hồi hương về Nước Ta năm 1963 và trở lại Tân Đảo năm 1995 .Ông Jean được bầu làm tổng thư ký Hội Ái hữu Nước Ta từ 1998 – 2010 và là một người kinh doanh thành đạt. Từ năm 2017 đến nay, ông chuyển giao việc kinh doanh thương mại cho con trai và con dâu để chuyên tâm tập trung chuyên sâu tìm hiểu và khám phá, nghiên cứu và điều tra lịch sử dân tộc của người phu Nước Ta tại Tân Đảo .Công trình của ông Jean cho thấy bức tranh toàn cảnh về lịch sử dân tộc 100 năm người Việt đi trồng cây, hái trái, tìm hiểu và khám phá, làm giàu trên đất Tân Đảo .” Đi thăm những khu nghĩa trang ở Vila, Santo, Malicolo, Epi … tôi không khỏi bùi ngùi. Hàng ngàn người xấu số đã phải gửi nắm xương tàn nơi đất khách. So với tổng số phu Việt xấp xỉ 23.000 người xuất hiện ở Tân Đảo thời bấy giờ thì tỉ lệ mất mát là quá lớn. Tính ra cứ 100 người thì có gần 5 người tử trận ” – ông Jean nói .Những san sẻ của ông Jean cũng giúp người Vanuatu biết thêm về lịch sử vẻ vang của quốc gia mình và máu lẫn mồ hôi dân tộc bản địa Việt đã đổ ở đảo quốc này .

>500

Đó là số người Việt trên chuyến tàu tiên phong hồi hương từ Tân Đảo năm 1947, sau khi Nước Ta giành được độc lập năm 1945 .Hình map Tân ĐảoTrong cuốn Thiên đàng và âm ti của giới chủ thực dân, ông Bonnemaison đã viết : ” Công việc khai thác đất đai Tân Đảo chỉ dành cho những ai có vừa đủ ý chí sắt thép, sức mạnh và lòng quả cảm mà thôi. Họ thiếu thốn đủ mọi thứ. Bệnh sốt rét rừng luôn rình rập đe dọa .

Khi họ lập gia đình, cô vợ người Âu kêu ca suốt ngày về khí hậu ác nghiệt, ăn uống kém dinh dưỡng, bệnh nhiệt đới và sự chết chóc luôn rình mò ở các xó xỉnh. Nhiều gia đình đã bị mất mát nhiều đứa con do mắc bệnh nhiệt đới.

Đến tận năm 1930, cả hòn hòn đảo Santo to lớn mới có một trạm y tế nhỏ bé. Thế mà cũng đã có khá nhiều điền chủ thành đạt. Họ đã tăng nhanh diện tích quy hoạnh đất đai canh tác. Có người đã tăng diện tích quy hoạnh lên tới 10 lần lúc bắt đầu .Tại sao ? Họ nhờ hầu hết vào bàn tay lao động của người dân phu mộ Bắc Kỳ – Nước Ta ” … Những chuyến tàu phu Việt đến Tân Đảo 100 năm trước TTO – Những đợt nghỉ lễ ở Tân Đảo – Vanuatu, người gốc Việt mặc áo dài đến với nhau, đầy tự hào về nguồn gốc của mình. Vì thời cuộc, tổ tiên họ đã trở thành một phần lịch sử dân tộc của quốc đảo Vanuatu ngày này.

Source: https://thevesta.vn
Category: Cộng Đồng