Cần khoa học khi nhận định về nguồn gốc dân tộc Việt

Tác giả: Nguyễn Trần Hoàng

Tác giả Nguyễn Hải Hoành vừa có bài viết “ Bàn thêm về nước Nam Việt của Triệu Đà và lịch sử dân tộc Nước Ta ” với Tóm lại : “ chứng minh và khẳng định một sự thực lịch sử vẻ vang : Người Kinh-Việt Nam không phải là hậu duệ của người Bách Việt hoặc Lạc Việt ” .

Bỏ qua nội dung bàn về Triệu Đà, phần bàn luận về nguồn gốc người Việt của tác giả rất mơ hồ và không có bằng chứng xác đáng. Các lập luận này tập trung vào vấn đề nguồn gốc dân tộc, địa lý, ngôn ngữ và tên dân tộc.

Tuy nhiên, những điều tra và nghiên cứu gen, nhân chủng, ngôn từ, khảo cổ, địa lý cho thấy những lập luận trên là không đúng mực. Bài viết này sẽ phản biện những quan điểm của tác giả Nguyễn Hải Hoành theo từng yếu tố nêu trên .

1. Nguồn gốc dân tộc

Nghiên cứu của Viện nghiên cứu và điều tra hệ gen Nước Ta, Viện Nhân chủng và tiến hóa Max Planck ( Đức ), Phòng thí nghiệm động lực học ngôn từ của Đại học Lion ( Pháp ) năm 2019 đã chứng tỏ người Việt có nguồn gốc đa phần là những người di cư từ Hoa Nam về đây từ 2.500 – 4.000 năm trước. [ 1 ]
Người Việt cũng là hậu duệ những người di cư từ châu Phi tới Khu vực Đông Nam Á rồi lên Hoa Nam trước khi di cư trở về Khu vực Đông Nam Á [ 2 ] ( hình 1 ) .

Nghiên cứu gen của Hugh McColl và những tập sự năm 2018 [ 3 ] ( hình 2 ) cũng đồng quan điểm với nghiên cứu và điều tra của Viện hệ gen Nước Ta phối hợp với Pháp, Đức. Cả hai nghiên cứu và điều tra gen trên đều dựa trên những bộ gen cổ và những bộ gen tân tiến. Mô hình di cư ở Khu vực Đông Nam Á thời tiền sử gồm hai lớp từ châu Phi tới cách đây 30.000 – 60.000 năm và từ Đông Á ngược về cách đây 2.500 – 4.000 năm .

Nghiên cứu về nhân chủng học năm 2019 [ 4 ] ( hình 3 ) cũng cho thấy nhân chủng học người Việt hiện đại hình thành do dòng di cư từ 4.000 năm trước từ sông Dương Tử. Nếu không có dòng di cư 4.000 năm trước chiếm hầu hết, người Việt văn minh sẽ có đặc thù nhân chủng giống với đặc thù nhân chủng của thổ dân Úc .

Nghiên cứu của Viện nghiên cứu và điều tra Vinmec về công nghệ tiên tiến tế bào gốc và gen Nước Ta [ 5 ] năm 2019 đúng ở chỗ cho thấy tác động ảnh hưởng của sự đồng nhất về huyết thống, sự di cư của người Hán Hoa Bắc trong 1.000 năm Bắc thuộc là không nhiều. Gen người Việt hiện tại vẫn cách biệt so với gen người Hán Hoa Bắc khi so sánh những thành phần chính PCA. [ 6 ] Tuy nhiên, trong phần tìm nguồn gốc dân tộc bản địa, Viện nghiên cứu và điều tra Vinmec thực thi với số lượng ít những dân tộc bản địa nên tác dụng không ổn và bị những nghiên cứu và điều tra gen, nhân chủng cổ ở trên bác bỏ .
Việc xác lập nguồn gốc dân tộc bản địa Việt ( Kinh ) từ Hoa Nam di cư cách đây 2.500 – 4.000 năm trước về không có nghĩa người Việt có nguồn gốc từ người Hoa Hạ hay người Hán. Bởi vì 4.500 – 5.000 năm trước, dân tộc bản địa Hoa Hạ hay người Hán mới mở màn hình thành ở văn hóa truyền thống Long Sơn hoặc văn hóa truyền thống Nhị Lý Đầu sau khi ở Hoa Bắc .
Người Hoa Hạ hay người Hán ngoài tổ tiên là dân cư Đông Á cổ còn có tổ tiên nữa là nhóm dân cư từ Bắc Á di cư xuống từ khoảng chừng 4.000 – 5.000 năm trước khiến hệ gen của người Hoa Hạ có sự độc lạ với dân cư Đông Á cổ và dân cư Hoa Nam, Nước Ta. [ 7 ]
Cư dân Hoa Bắc di cư, tù nhân Hoa Bắc bị đi đày xuống phía Nam và sự di cư vì cuộc chiến tranh của người dân những nước Ư Việt, Mân Việt, Sở, Thục cũng không góp thêm phần chính để hình thành dân tộc bản địa Việt .
Cũng cần nói thêm, trước khi nhà Tần xâm lược, những tài liệu lịch sử dân tộc của Trung Quốc chưa hề cho rằng nhà Hạ, Thương, Chu Tần quản trị hầu hết vùng Hoa Nam, Nước Ta như ngộ nhận của một số ít học giả Trung Quốc lúc bấy giờ .
Như vậy trái với nhận định và đánh giá của tác giả Nguyễn Hải Hoành, những nghiên cứu và điều tra khoa học cho thấy người Việt – Kinh là hậu duệ của người Bách Việt cổ, Lạc Việt cổ sinh sống ở từ sông Trường Giang xuống đến nước ta .

2. Địa lý

Tác giả Nguyễn Hải Hoành cho rằng “ tộc Kinh Việt Nam sống trên mảnh đất cách xa hội đồng Bách Việt hàng ngàn dặm, lại có núi và biển ngăn cách ” nên không hề là thành viên của hội đồng Bách Việt được. Đây là một nhận định và đánh giá sai lầm đáng tiếc .
Địa hình giữa Nước Ta và Hoa Nam ( hình 4 ) với độ cao trung bình khoảng chừng 500 mét không hề ngăn cản việc di cư của loài người qua lại những vùng này trong hơn 30.000 năm qua. Các điều tra và nghiên cứu nhân chủng học, gen ở trên cũng cho thấy người cổ xưa hoàn toàn có thể thuận tiện di cư qua lại giữa Nước Ta, Hoa Nam. [ 8 ]

3. Ngôn ngữ

Cách đây 3.000 năm, chủ quyền lãnh thổ nhà Chu phần đông ở Hoa Bắc ( hình 5 ). Người Hoa Hạ hay người Hán chỉ lan rộng ra mạnh xuống Hoa Nam vào thời Tần Thủy Hoàng. Khác với đánh giá và nhận định của tác giả Nguyễn Hải Hoành, hệ ngữ của dân cư Hoa Nam trước khi bị nhà Tần xâm lược không phải là hệ ngữ Hán Tạng .

Hệ ngữ Nam Á ( hệ ngữ Môn-Khmer ) được 1 số ít nhà nghiên cứu gen và ngôn từ xác lập không phải có nguồn gốc từ Ấn Độ hay sông Mê Kông như những điều tra và nghiên cứu trước đó mà có nguồn gốc từ Hoa Nam. [ 9 ]
Việc dân tộc bản địa Việt cổ gồm nhiều ngữ hệ nhưng cùng chung văn hóa truyền thống, tương đương gen không phải là điều vô lý vì những dân cư cùng một dân tộc bản địa hoàn toàn có thể khác ngôn từ theo Charles Keyes. [ 10 ] Các hệ ngữ sống sót trước khi hình thành dân tộc bản địa Việt và vẫn được bảo tồn, tăng trưởng sau đó .
Theo nghiên cứu và điều tra nhân chủng học và ngôn ngữ học [ 11 ] ( hình 6 ), dân cư ở văn hóa truyền thống Phùng Nguyên và văn hóa truyền thống Đông Sơn là dân cư nói hệ ngữ Nam Á. Nghiên cứu của Viện hệ gen Nước Ta phối hợp với Pháp, Đức cũng xác lập dân cư những ngữ hệ khác nhau cùng sống sót ở Hoa Nam và có tương tác mạnh với nhau. [ 12 ] Đợt di cư 4.000 năm trước về Nước Ta là dân cư nói ngữ hệ Nam Á còn đợt di cư 2.500 năm trước về Nước Ta là dân cư ngữ hệ Nam Á và Tai-Kadai. [ 13 ]

Nhiều dân tộc đã tách ra khỏi tộc Việt cổ và hình thành các dân tộc riêng sau khi nhà Tần, nhà Hán xâm lược. Người Tráng (Choang), Bố Y ở Trung Quốc nói hệ ngữ Tai-Kadai vẫn nhận là Lạc Việt không có nghĩa người Kinh – Việt không phải là người Lạc Việt.

Cho đến thời gian hiện tại, người Hán Hoa Nam chỉ bị đồng nhất trọn vẹn về văn hóa truyền thống nhưng chưa bị đồng nhất nhiều về mặt di truyền. Hệ gen của người Việt – Kinh vẫn gần với hệ gen của người Hán Hoa Nam, người Thái Trung Quốc, người Thái Nước Ta, người Nùng, người Tày, người Thái ở Đất nước xinh đẹp Thái Lan. [ 15 ]

4. Nguồn gốc tên gọi của tộc Việt

Khi Trung Quốc xâm lăng nước ta thời Minh đã đốt nhiều sách nên nhiều ghi chép về dân tộc bản địa từ thời Lý, Trần trở về trước của nước ta bị mất. Sách Đại Việt Sử Lược hay Việt Sử Lược thời Trần bị Trung Quốc lấy sau đó xuất bản dưới thời nhà Thanh. [ 16 ] Sách Đại Việt Sử Lược bị nhà Thanh sửa đổi một số ít chỗ và không đủ an toàn và đáng tin cậy khi nghiên cứu và điều tra về nguồn gốc dân tộc bản địa Việt .
Tộc Việt, người Việt là tên tự nhận chứ không phải như nhận định và đánh giá của tác giả Nguyễn Hải Hoành : “ Người Hán gọi toàn bộ những tộc người ở phía nam Trường Giang là tộc Việt, người Việt ”, “ nói mãi, tự nhiên quan điểm đó trở thành chính thống ” .
Trong Kinh Lễ, thiên Vương Chế, người Hoa Hạ hay người Hán dùng từ Nam Man ( 南蠻 ) chứ không phải từ Việt để chỉ những người không phải Hoa Hạ sống ở phía Nam. [ 17 ]
Tên của tộc Việt theo nghĩa thường thì là những người sử dụng rìu lễ khí và biểu lộ quyền lực tối cao ; theo nghĩa bóng là sự vượt qua. Tên của tộc Việt được biểu lộ qua hình tượng người thủ lĩnh cầm rìu lễ khí từ trước khi có nhà Hạ, Thương, Chu, Hán .
Biểu tượng và tên của tộc Việt được tăng trưởng ở văn hóa truyền thống Thạch Gia Hà ( hình 7 ) xung quanh Hồ Động Đình 4.000 – 4.600 năm trước. Văn hóa Thạch Gia Hà tiếp thu và tăng trưởng những nền tảng văn hóa truyền thống từ văn hóa truyền thống Lương Chử ( hình 7 ) và văn hóa truyền thống Khuất Gia Lĩnh ( trước đó ). Tại văn hóa truyền thống Thạch Gia Hà, hình tượng rìu lễ khí tăng trưởng thành người thủ lĩnh cầm rìu, đầu đội mũ lông chim qua hình khắc trên bình gốm trong ngôi mộ của một thủ lĩnh. [ 18 ] ( hình 8.15 ) .
Đây chính là hình tượng của tộc Việt và cũng là hình tượng phổ cập trên trống đồng ( hình 8.16 ). Chữ Việt được người Hoa Bắc dùng để chỉ tộc Việt qua kim văn, triện thư, khải thư cũng tương đương với hình tượng của Thạch Gia Hà ( hình 8.11 – 8.14 ) .

Ý nghĩa biểu tượng người cầm rìu ngọc là vượt lên những người khác cũng tương đồng với ý nghĩa chữ Việt (vượt) hiện đang dùng. Rìu đá là công cụ lao động, được hầu hết dân tộc thời cổ đại sử dụng. Còn rìu ngọc vừa là lễ khí vừa là vật biểu quyền lực mới chỉ bắt đầu từ văn hóa Lương Chử và Thạch Gia Hà của tộc Việt. Ở văn hóa Đông Sơn, rìu lễ khí được làm bằng đồng và được trang trí rất cầu kỳ.

Những nghiên cứu và phân tích và vật chứng trên cho thấy tên của tộc Việt là tên tự nhận chứ không phải người Hoa Bắc đặt tên cho tộc Việt .
Người Kinh lúc bấy giờ vẫn có tên gọi khác là người Việt hay dân tộc bản địa Việt trong văn bản chính thức lúc bấy giờ. [ 25 ]

Kết luận

Lịch sử người Việt cổ vẫn còn nhiều yếu tố phải làm rõ nhưng việc vội vã phủ nhận nguồn gốc Lạc Việt, Bách Việt của người Việt – Kinh như Kết luận của tác giả Nguyễn Hải Hoành là không có tính khoa học .
Việc nghiên cứu và điều tra tộc Việt cổ cần triển khai theo thời hạn, khoảng trống hài hòa và hợp lý và tích hợp nhiều giải pháp liên ngành. Các nghiên cứu và điều tra về nguồn gốc và văn minh của tộc Việt thời tiền sử có mục tiêu bảo tồn và tăng trưởng văn hóa truyền thống dân tộc bản địa, không có tiềm năng đòi lại chủ quyền lãnh thổ hay cổ vũ niềm tin cực đoan .
Tác giả Nguyễn Trần Hoàng, tốt nghiệp Đại học Khoa Học Tự Nhiên, Đại Học Quốc Gia TP.HN, là nhà nghiên cứu và điều tra tự do, đã nhiều năm khám phá về đề tài nguồn gốc dân tộc bản địa Việt .
— — — — — –
[ 1 ] Liu D, Duong NT, Ton ND, Van Phong N, Pakendorf B, Van Hai N, Stoneking M ( 2020 ). Extensive ethnolinguistic diversity in Vietnam reflects multiple sources of genetic diversity. Molecular Biology and Evolution, msaa099, https://doi.org/10.1093/molbev/msaa099
[ 2 ] Gary Stix ( 2008 ). Traces of a distant past. Scientific American ; 299 ( 1 ) : 56-63 .
[ 3 ] McColl H, Racimo F, Vinner L, Demeter F, Gakuhari T, Moreno-Mayar JV, Van Driem G, Wilken UG, Seguin-Orlando A, De la Fuente Castro C, Wasef S ( 2018 ). The prehistoric peopling of Southeast Asia. Science. 361 ( 6397 ) : 88-92 .
https://science.sciencemag.org/content/361/6397/88
[ 4 ] Matsumura H, Hung HC, Higham C, Zhang C, Yamagata M, Nguyen LC, Li Z, Fan XC, Simanjuntak T, Oktaviana AA, He JN. Craniometrics reveal “ two layers ” of prehistoric human dispersal in eastern Eurasia ( 2019 ). Scientific reports. 9 ( 1 ) : 1-2. https://www.researchgate.net/publication/330875335_Craniometrics_Reveal_Two_Layers_of_Prehistoric_Human_Dispersal_in_Eastern_Eurasia
[ 5 ] Le VS, Tran KT, Bui HT, Le HT, Nguyen CD, Do DH, Ly HT, Pham LT, Dao LT, Nguyen LT ( 2019 ). A Vietnamese human genetic variation database. Human mutation. 40 ( 10 ) : 1664 – 75. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/humu.23835
[ 6 ] Wen Z, Jiawei L, Hongbin Y, Hui Z, Hong Z ( 2013 ). Preliminary Research on Hereditary Features of Yinxu Population. In American Journal of Physical Anthropology. Vol. 150, pp. 298 – 299 .
[ 7 ] Như trên ;
Zhao YB, Zhang Y, Zhang QC, Li HJ, Cui YQ, Xu Z, Jin L, Zhou H, Zhu H ( năm ngoái ). Ancient DNA reveals that the genetic structure of the northern Han Chinese was shaped prior to 3,000 years ago. PLoS One. 10 ( 5 ). https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0125676 ;
Sun N, Ma PC, Yan S, Wen SQ, Sun C, Du PX, Cheng HZ, Deng XH, Wang CC, Wei LH ( 2019 ). Phylogeography of Y-chromosome haplogroup Q1a1a-M120, a paternal lineage connecting populations in Siberia and East Asia. Annals of human biology. 46 ( 3 ) : 261 – 6 .
[ 8 ] Xem chú thích 1, 2, 3, 4 .
[ 9 ] Zhang X, Liao S, Qi X, Liu J, Kampuansai J, Zhang H, Yang Z, Serey B, Sovannary T, Bunnath L, Aun HS ( năm ngoái ). Y-chromosome diversity suggests southern origin and Paleolithic backwave migration of Austro-Asiatic speakers from eastern Asia to the Indian subcontinent. Scientific reports. 5 : 15486. https://www.nature.com/articles/srep15486 ;
Paul Sidwell, Austroasiatic deep chronology and the problem of cultural lexicon. https://www.academia.edu/36660216/Austroasiatic_deep_chronology_and_the_problem_of_cultural_lexicon
[ 10 ] Keyes CF ( 1981 ). The dialectics of ethnic change. Ethnic change. 30 : 4-52 .
[ 11 ] Matsumura H, Hung HC, Higham C, Zhang C, Yamagata M, Nguyen LC, Li Z, Fan XC, Simanjuntak T, Oktaviana AA, He JN. Craniometrics reveal “ two layers ” of prehistoric human dispersal in eastern Eurasia ( 2019 ). Scientific reports. 9 ( 1 ) : 1-2. https://www.researchgate.net/publication/330875335_Craniometrics_Reveal_Two_Layers_of_Prehistoric_Human_Dispersal_in_Eastern_Eurasia
[ 12 ] Liu D, Duong NT, Ton ND, Van Phong N, Pakendorf B, Van Hai N, Stoneking M ( 2020 ). Extensive ethnolinguistic diversity in Vietnam reflects multiple sources of genetic diversity. Molecular Biology and Evolution, msaa099, https://doi.org/10.1093/molbev/msaa099
[ 13 ] Như trên .
[ 14 ] Matsumura H, Hung HC, Higham C, Zhang C, Yamagata M, Nguyen LC, Li Z, Fan XC, Simanjuntak T, Oktaviana AA, He JN. Craniometrics reveal “ two layers ” of prehistoric human dispersal in eastern Eurasia ( 2019 ). Scientific reports. 9 ( 1 ) : 1-2. https://www.researchgate.net/publication/330875335_Craniometrics_Reveal_Two_Layers_of_Prehistoric_Human_Dispersal_in_Eastern_Eurasia
[ 15 ] Liu D, Duong NT, Ton ND, Van Phong N, Pakendorf B, Van Hai N, Stoneking M ( 2020 ). Extensive ethnolinguistic diversity in Vietnam reflects multiple sources of genetic diversity. Molecular Biology and Evolution, msaa099, https://doi.org/10.1093/molbev/msaa099
[ 16 ] Taylor KW ( 1983 ). The birth of Vietnam. University of California Press, p. 351 .
[ 17 ] Kinh Lễ. Thiên Vương Chế. https://ctext.org/liji/wang-zhi
[ 18 ] Paola Demattè ( 2010 ). The Origins of Chinese Writing : the Neolithic Evidence. Cambridge Archaeological Journal ; 20 ( 2 ) : 211 – 28 .
Richard Sears. Các kiểu chữ Việt 戉. https://hanziyuan.net/#%E6%88%89 .
[ 19 ] Paola Demattè ( 2010 ). The Origins of Chinese Writing : the Neolithic Evidence. Cambridge Archaeological Journal ; 20 ( 2 ) : 211 – 28 .
[ 20 ] Chunfeng Zhang ( 2019 ). On determining the nature of Liangzhu 良渚 symbols. Journal of Chinese Writing Systems ; 3 ( 2 ) : 121 – 8 .
[ 21 ] Richard Sears. Các kiểu chữ Việt 戉. https://hanziyuan.net/#%E6%88%89 .
[ 22 ] Richard Sears. Các kiểu chữ Việt 越. https://hanziyuan.net/#越 .

[23] Đội khảo cổ Thạch Gia Hà 石家河考古队 (1999). Tiêu Gia Ốc Tích 肖家屋脊: Nhà xuất bản Văn Vật 文物出版社.

Phương Cần 方勤 ( 2017 ). Phương Cần : chuyện cũ đất Kinh Sở – Bàn luận mở màn từ Thạch Gia Hà 方勤 ： 荆楚故事-从石家河谈起 Viện khảo cổ học Trung Quốc. http://www.kaogu.cn/zixun/disijiezhongguogonggongkaogu__jingchuluntan/2017/0217/57143.html .
[ 24 ] Nguyễn Văn Huyên, Vinh Hoàng ( 1975 ). Những trống đồng Đông Sơn đã phát hiện ở Nước Ta. TP.HN .
[ 25 ] Tổng cục thống kê. Danh mục những dân tộc bản địa Nước Ta. http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=405&idmid=5&ItemID=1851

Source: https://thevesta.vn
Category: Cộng Đồng