Ngã ba Đồng Lộc: Kỳ 1 Cõi thiêng bất tử và giấc mơ kỳ lạ

LTS : Tòa soạn Người Đưa Tin Pháp luật xin trân trọng ra mắt đến quý vị fan hâm mộ loạt bài ghi chép rực rỡ, mê hoặc và xúc động của nhà thơ Nguyễn Ngọc Phú ( Hội Văn nghệ TP Hà Tĩnh ) về Ngã ba Đồng Lộc. Nhà thơ Nguyễn Ngọc Phú san sẻ : ” Những câu truyện sau đây, tôi đã được nghe kể lại hoặc trực tiếp tận mắt chứng kiến. Trong sâu thẳm lòng mình dâng lên nỗi niềm xúc động tâm linh như thắp một nén nhang tri ân với những người đã khuất … ”
Tôi về dự trại viết gần Ngã ba Đồng Lộc. Trở lại Đồng Lộc giờ đây đã khác hẳn. Bạt ngàn thông xanh. Một màu xanh đắm đuối, màu xanh lấp lánh lung linh ánh bạc của nắng vàng như được hắt từ phản quang của ký ức, một mạng lưới hệ thống khu di tích lịch sử đã được kiến thiết xây dựng khá hoàn hảo và trang nghiêm .
Văn hoá - Ngã ba Đồng Lộc: Kỳ 1 Cõi thiêng bất tử và giấc mơ kỳ lạ
Khu mộ 10 cô gái TNXP quyết tử ở Ngã ba Đồng Lộc .

Đó là tượng đài chiến thắng nằm dưới khuôn viên khu di tích. Là nhà bia tưởng niệm khắc tên 1950 anh hùng liệt sĩ, thanh niên xung phong (TNXP) toàn quốc và các anh hùng liệt sĩ hy sinh ở Ngã ba Đồng Lộc. Là khu mộ 10 nữ liệt sĩ đã ba lần dời mộ. Lần đầu các cô được mai táng tại nơi các cô đóng quân (Đồi Bãi Dĩa, xóm Mai Long, xã Xuân Lộc) cách đồi Trọ Voi khoảng 2km. Năm 1976, phần mộ các cô được di chuyển về nghĩa trang liệt sĩ huyện Can Lộc.

Năm 1990, sau khi khu di tích lịch sử được góp vốn đầu tư thiết kế xây dựng phần mộ những cô được đưa về đúng nơi những cô đã quyết tử. Khu di tích lịch sử còn có nhà truyền thống lịch sử TNXP toàn nước. Gian chính có nhóm tượng Bác Hồ với bộ đội TNXP, có hơn 100 hiện vật gốc, 12 ảnh gốc, 145 hiện vật được phục chế gồm : Xe bò, xe cút kít, ống nhòm, sắc cốt, … Cạnh đó là phòng truyền thống cuội nguồn Ngã ba Đồng Lộc có mạng lưới hệ thống sa bàn lập trình bằng điện tử tái hiện mặt trận Đồng Lộc. Ở đây có nhiều hiện vật quý như : Bức thư chị Võ Thị Tần gửi mẹ, dây điện và thỏi nam châm từ phá bom của anh Vương Đình Nhỏ, bát ăn cơm của những cô, …
Văn hoá - Ngã ba Đồng Lộc: Kỳ 1 Cõi thiêng bất tử và giấc mơ kỳ lạ (Hình 2).

Áo của chị Hồ Thị Cúc và đồng đội trong bảo tàng Đồng Lộc.

Có một điều lạ là đầu buổi sáng tôi đến phòng truyền thống cuội nguồn cả khu nhà còn rất vắng vẻ. Bước qua cửa tôi gặp ngay tấm ảnh phá bom của anh hùng Vương Đình Nhỏ nhìn tôi thật ám ảnh. Lát sau tôi thấy một cô gái bé nhỏ mặc áo đồng phục hướng dẫn viên du lịch kho lưu trữ bảo tàng vào lau mặt kính từng tấm ảnh. Khi cô lau tấm ảnh của anh Vương Đình Nhỏ thì bất chợt như có ai mách bảo tôi đưa máy lên chụp liền hai kiểu ảnh phía sau sống lưng cô mà cô không hay biết có cả ảnh của anh hùng Vương Đình Nhỏ. Lát sau ra hiên chạy dọc chuyện trò tôi mới biết đó chính là Vương Thị Thương con gái út của anh Vương Đình Nhỏ. Một sự trùng hợp kỳ lạ. Thương kể : ” Lần đi tìm tro cốt của cha ở Quảng Trị do mệt quá nên chiếc balo đựng tro cốt của cha Thương cùng mấy người ( do bị bom nổ giật mình nên phải chôn chung một mộ ) để ngay dưới sàn nhà .
Đêm đó mình Thương lên cơn sốt nặng, trong mơ thấy giấc mơ kỳ lạ Thương gặp trong mơ người cha đã khuất. Thấy xúc động trào dâng, tỉnh giấc Thương liền gọi di động về cho mẹ đang ở ngoài quê Đồng Lộc thắp nén hương lên bàn thờ cúng cha. Sau đó một hồi, Thương cũng dần tỉnh và khỏe hẳn và theo kịp đoàn đưa tro cốt về quê .
Trong kí ức của Thương, bố Nhỏ đúng là người nhỏ thật, da đen và rất hiền có đôi tay thật tài hoa, không những giỏi phá bom ( bom loại gì cũng phá được ) mà còn phá bom không ảnh hưởng tác động đến đường, lại có thuốc nổ cho công binh nổ mìn san đường nữa .
Sau bao thăng trầm thì bố của Thương đã được Nhà nước phong tặng thương hiệu anh hùng ngày 23/5/2005. Tấm ảnh ” Cha và con ” tôi chụp giật mình đó được bạn hữu giới nhiếp ảnh khen là bắt được khoảnh khắc hiếm có .
Văn hoá - Ngã ba Đồng Lộc: Kỳ 1 Cõi thiêng bất tử và giấc mơ kỳ lạ (Hình 3).
Hướng dẫn viên Vương Thị Thương bên ảnh cha : Dũng sĩ phá bom Vương Đình Nhỏ .
Nhà văn Đức Ban cùng dự trại viết đã kể cho tôi nghe những chuyện rất cảm động về cuộc sống của mười cô gái Đồng Lộc. Cuộc tình của chị Võ Thị Tần và anh Nguyễn Đình Hồng thật giản dị và đơn giản như một câu truyện cổ tích. Anh Hồng vào bộ đội, họ chia tay nhau bên ngọn đèn dầu bên gian nhà bếp nhà Tần .
Chị nói : ” Anh đi khi mô hoàn thành xong trách nhiệm thì ta mần lễ cưới ” .
Anh Hồng lặng đi : ” Chịu khó đợi Tần nhé, nhất định anh sẽ về ” .
Chị Tần tiễn anh Hồng ra sân giúi vào tay anh một hộp giấy màu đỏ và xinh xắn như cái hộp diêm. Trong hộp là tấm ảnh chân dung của Tần và một lọn tóc mềm đen nhánh .
Từ đó, tấm ảnh lọn tóc thề thủy chung của Tần theo anh từ mặt trận B5 vào Tây Nguyên ra Cồn Cỏ. Bây giờ lọn tóc đã thành kỷ vật thiêng liêng trong kho lưu trữ bảo tàng. Lọn tóc vẫn đen với thời hạn, trẻ mãi với thời hạn không khi nào bạc trắng .
Võ Thị Hà, cô gái trẻ nhất có lần nói với Tiểu đội phó Hồ Thị Cúc : ” Em nhớ mẹ quá – mai kia thằng Mỹ bị diệt, việc tiên phong chị biết em làm chi không ? Là em chạy về cùng mẹ và rủ mấy thằng em ào xuống sông La, cào hến, sướng … ” .

“Cho chị về cùng” – Cúc nói và hai chị em cùng cười.

Bây giờ thì cả hai chị em đã về cùng bến sông qua bến trần gian bên kia quốc tế. Dòng sông thẳm sâu rất thiêng hồn người. Chắc họ được siêu thoát thanh thản, tắm gội bồ kết trên dòng sông tâm tưởng của mình – Một dòng sông trong suốt không có bên bồi, bên lở. Ở đó mọi người chắc sẽ được bình đẳng như nhau, được sống trong một quốc tế người hiền không có cuộc chiến tranh, không có thù hận .
Nhà văn Đức Ban quê Can Lộc cùng xã với chị Nguyễn Thị Xuân cho tôi một chi tiết cụ thể đến giật mình đó là : Bữa Hà Thị Xanh rủ Võ Thị Hà về thăm nhà mình. Hai người ra sông tắm giặt rồi về giã gạo thổi cơm. Mẹ Xanh nhất định thịt cho bằng được con gà .
Mẹ bảo : “ Bom đạn như ri mấy khi bây về được ” .
Hà vừa cười vừa nói : ” Chúng con ăn với mẹ bữa cơm sau cuối … ” .

Mẹ Xanh chửi mấy đứa dại mồm. Điều lo lắng của bà thật đau xót đã thành sự thật. Mười ngày sau họ đã trở thành những người anh hùng bất tử.

Ở bảo tàng Đồng Lộc có một người con gái mà mọi người trìu mến gọi thân thương “Cô gái thứ mười một”, chị là Đặng Thị Yến, Phó ban quản lí khu di tích Ngã ba Đồng Lộc. Hơn ba mươi năm chị lặng lẽ đi góp nhặt những lọn tóc, lược cài, những bức thư, những tấm áo dính bụi thời gian của mười cô gái và đồng đội để lại trước lúc hy sinh ở Ngã ba Đồng Lộc. Chị nói: “Kỷ vật của người đã mất là cả gia tài của tôi”.

Văn hoá - Ngã ba Đồng Lộc: Kỳ 1 Cõi thiêng bất tử và giấc mơ kỳ lạ (Hình 4).

Chị Yến bên mộ Hồ Thị Cúc.

Có những thời hạn mái ấm gia đình gặp nhiều khó khăn vất vả khi chị phải chia tay chồng bởi anh không thông cảm ủng hộ cho việc làm của chị vắng nhà tiếp tục để đi sưu tầm kỷ vật. Chị và ba đứa con nhỏ về ở tạm trong căn nhà chật hẹp. Đến nay những con chị đều đã trưởng thành có việc làm đàng hoàng ở TP.HN. Điều kỳ lạ là khi xin việc cho con, hình như ai cũng sẵn lòng trợ giúp, có lần chị chỉ gọi qua điện thoại cảm ứng cũng xong ! Có lẽ linh hồn những cô phù hộ cho chị .
Hơn ba mươi năm gắn bó với ngã ba lịch sử một thời, chị thuộc từng ngọn cây ngọn cỏ nâng niu chăm nom từng hiện vật. Có lần chị đã bật khóc khi nhìn thấy chiếc áo đầy mảnh vá của Hồ Thị Cúc. Vượt hơn trăm cây số thuyết phục mãi người nhà đã chấp thuận đồng ý để chị đưa chiếc áo o Cúc về tọa lạc ở kho lưu trữ bảo tàng. Chị rơm rớm : ” Hình như chiếc áo của chị Cúc cũng như cuộc sống của chị ấy, chiếc áo vàng ố nhăn nheo rất nhiều mảnh vá. Tuổi thơ của Cúc là chuỗi ngày của nước mắt … ” .
Buổi sáng tôi từ trại viết ra Ngã ba Đồng Lộc thì giật mình gặp chị đang lúi húi sửa lại từng chiếc lược, tấm gương tròn trên mộ những cô. Chị Yến nói : ” Tôi đã định đi Thành Phố Hà Nội nhưng cứ nấn ná mãi không ngờ lại gặp anh ” .
Thật ra, nếu tôi đi muộn một chút ít là không gặp chị và không được nghe chị kể những câu truyện xúc động chưa một lần được công bố .
Trước lúc đi đâu xa, chị Yến cũng dành thời hạn để ra ” rửa mặt ” cho những cô vào buổi sáng. Đó là một việc làm khá quen thuộc như lấy nước ngâm bồ kết, gội đầu cho những cô. Chị kể : Có lần chị ôm mười tấm ảnh những cô lồng trong khung kính ngồi sau chiếc xe Min Khơ của một người bạn đồng nghiệp đi về ngã ba. Không may anh lái xe máy cho chị xuống dốc tránh chiếc xe công nông va đập vào mô đất ven đường làm lật xe và tung người ra. Chị có cảm xúc như mình bị nhấc bổng lên và rơi nhẹ xuống vệ cỏ ven đường. Lạ thay, cả mười tấm ảnh nguyên vẹn không bị vỡ kính và chị cũng không xây xát chút nào .
Chị kể cho tôi nghe về những bông hoa súng trồng trên mặt nước trong cái hố bom thật mà những cô đã quyết tử cách đây mấy năm. Bao giờ đến mùa nở hoa cũng tỏa nắng rực rỡ mười bông .

Tuy đã đến tuổi nghỉ hưu nhưng mọi người ở đây ai cũng muốn chị ở lại. Vắng chị như vắng hẳn cả một trầm tích quá khứ mà chị là chứng nhân, sưu tập. Người phụ nữ nhỏ bé mảnh mai ấy cứ thấp thoáng xuất hiện mà tôi cứ ngỡ như đang gặp một trong mười cô gái liệt nữ đã nằm lại nơi đây.

Văn hoá - Ngã ba Đồng Lộc: Kỳ 1 Cõi thiêng bất tử và giấc mơ kỳ lạ (Hình 5).
Tác giả và chị Yến bên bài thơ của Vương Trọng
Bạt ngàn rừng thông xanh ở đồi Đồng Lộc, tôi lại nhớ đến mười cây bạch đàn duy nhất sót lại sau cuộc chiến tranh. Bây giờ, một tháp chuông bảy tầng đã được dựng lên thật kỳ vĩ và thiêng liêng. Tiếng chuông Đồng Lộc ngân vọng, âm thanh ấy ôm choàng cả khu di tích lịch sử, cả tượng đài người trẻ tuổi xung phong toàn nước, cả những liệt sĩ pháo phòng không của trung đoàn 210 … Tiếng chuông không dành riêng cho một riêng ai. Bởi ” bao xương máu mới làm ra Đồng Lộc ” ( Vương Trọng )

Kính mời quý vị đón đọc kỳ 2 :  Đồng Lộc – Ngân mãi tiếng chuông. .

Source: https://thevesta.vn
Category: Tâm Linh