Rễ cây: Phân loại và cấu tạo của rễ cây – https://thevesta.vn

1. Rễ là gì ?

Rễ là cơ quan dinh dưỡng ở dưới đất của cây, có công dụng hấp thu nước và muối khoáng hòa tan trong nước và giữ chặt cây trong đất. Trong nhiều trường hợp rễ còn làm tính năng dự trữ những chất dinh dưỡng. Hình thái và cấu tạo của rễ rất phong phú, phụ thuộc vào vào sự chuyển hoá theo tính năng sinh lý và thích ứng với thiên nhiên và môi trường .

2. Các kiểu rễ

Rễ chính và rễ bên : (rễ chính còn gọi là rễ phôi, rễ cấp một): Là rễ của thực vật có hạt phát triển từ mô phân sinh tận cùng của đỉnh rễ phôi. Rễ chính được phân nhánh thành những rễ bên. Rễ chính và các rễ bên phân nhánh tạo thành hệ rễ trụ.

* Rễ phụ : Là rễ sinh ra từ những mấu thân. Những rễ phụ này tuy có phân nhánh nhưng đồng đều và tạo thành hệ rễ chùm .

• Hệ rễ trụ thường phát triển sâu vào đất nhiều hơn.
• Hệ rễ chùm thường chiếm phần đất bề mặt nhiều hơn.

Ngoài hai rễ chính ( hệ rễ trụ và hệ rễ chùm ) tuỳ theo sự phát sinh, công dụng trách nhiệm mà còn có những loại rễ sau đây :
* Rễ bạnh : Là phần rễ chuyển tiếp với thân, nhô lên trên mặt đất và tăng trưởng thành những phiến lớn ( như cây đa, cây sấu … ) .
* Rễ phao : Là rễ những cây sống nổi trên mặt nước có tính năng như một phao nổi để giữ cây ( rễ cây rau dừa nước ) .
* Rễ bám : Là rễ ở những cây biểu sinh và những cây leo có rễ bám để giữ cây vào giá thể ( cây hoa phong lan, rễ phụ cây trầu không ) .
* Rễ giác mút : Là rễ ở những cây ký sinh và nửa ký sin h, sống nhờ những chất hữu cơ có sẵn của cây chủ ( cây tầm gửi … ) .
* Rễ co hút : Là kiểu rễ có công dụng kéo chồi sát với đất, hoặc kéo cây xuống đất sâu hơn ( cây có củ ) .
* Rễ nấm : Là hiện tượng kỳ lạ cộng sinh giữa rễ cây bậc cao và nấm nhằm mục đích tăng cường mối quan hệ có lợi cho cả hai bên trong những hoạt động giải trí sinh lý .
Có hai kiểu rễ nấm : Rễ nấm ngoài và rễ nấm trong .

a. Nốt rễ:

Là sự cộng sinh giữa rễ thực vật với vi trùng ( vi trùng Rhi zobium tạo nên những nốt nổi lên trên rễ, ví dụ cây bộ đậu ) .

b. Chóp rễ:

Nằm ở tận cùng của rễ, bảo vệ cho phần đỉnh rễ và giúp rễ xâm nhập sâu vào đất. Đỉnh rễ đâm sâu vào đất được bao trùm bởi một lớp chất nhầy do chóp rễ tiết ra ; chất nhầy này cũng c ó cả ở vùng rễ non xa chóp rễ và lê dài đến tận vùng lông rễ .

c. Mô phân sinh tận cùng:

Mô phân sinh tận cùng của rễ được xác định ở phía tận cùng dưới của trụ dưới lá mầm .

3. Cấu tạo sơ cấp của rễ

Cấu tạo sơ cấp của rễ gồm có :

a. Biểu bì:

Biểu bì của rễ là phần ngoài cùng của rễ. Biểu bì ở rễ non được chuyên hoá là mô hấp thụ và thường hình thành nên những lông rễ. Lông rễ là phần lê dài ra của biểu bì. Biểu bì như một mô che chở, vai trò đa phần của nó là bảo vệ và giảm bớt sự mất nước trong ph ần vỏ rễ .

b. Vỏ:

Vỏ rễ đa phần gồm mô mềm. Phía ngoài mô mềm ( dưới biểu bì ) hoàn toàn có thể có một hoặc một số ít lớp ngoại bì và lớp trong cùng được phân hoá thành nội bì .
Tế bào mô mềm của vỏ rễ thường có không bào lớn. Lạp trong tế bào thường chứa tinh bột .

c. Nội bì:

Nội bì là lớp trong cùng của vỏ rễ đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển dung dịch đất giữa vỏ và trụ dẫn nhờ có đai Caspary.

Thực nghiệm cho thấy những chất hòa tan chuyển vận qua vỏ vào vách tế bào ( con đường apoplast ) bị chặn lại do có đai Caspary được tăng cường thêm để chuyển qua chất nguyên sinh của tế bào nội bì. Nội bì thường chỉ gồm một lớp tế bào .

d. Ngoại bì:

Ngoại bì là lớp Open ở dưới biểu bì và chuyên hoá như một mô bì .
Về cấu tạo và đặc thù mô học thì ngoại bì giố ng nội bì. Trong tế bào ngoại bì hoàn toàn có thể còn giữ chất nguyên sinh. Ngoại bì hoàn toàn có thể là một lớp hoặc 1 số ít lớp tế bào ; hoàn toàn có thể có những tế bào có vách xenlulose mỏng dính, những tế bào đó giữ vai trò của những tế bào cho qua .

e. Trụ dẫn:

Trụ dẫn gồm mô dẫn và những tế bào không dẫn truyền, ở phía ngoài là vỏ trụ .
Vỏ trụ hoàn toàn có thể trọn vẹn là mô mềm hoặc có cả mô cứng. Thông thường vỏ trụ có cấu tạo bởi một lớp tế bào, nhưng cũng hoàn toàn có thể có nhiều lớp. Vỏ trụ hình thành nên những rễ bên và trong nhiều rễ, vỏ trụ còn hình thành cả tầng sinh bần sinh ra chu bì của rễ .

• Xylem trong rễ, nhìn trên bản cắt ngang là một lõi rắn đặc có gợn hình chóp hướng về phía vỏ trụ.
• Các bó phloem xếp xen kẽ với các chóp xylem.

f. Sự phát triển của rễ bên:

Rễ bên được hình thành ở phần ngoại vi của trụ dẫn, cách mô phân sinh tận cùng một khoảng chừng dài ngắn khác nhau. Được sinh ra từ lớp sâu bên trong cho nên vì thế rễ bên có nguồn gốc nội sinh. Theo trình tự tăng trưởng mà hoàn toàn có thể phân biệt rễ bên cấp 2 ( rễ bên của rễ chính ), rễ bên cấp 3 ( rễ bên của rễ cấp 2 ) …
Rễ bên Open từ vỏ trụ ở vị trí những cực xylem của rễ mẹ và thường là không thay đổi trong một kiểu rễ. Tuy nhiên rễ bên cũng hoàn toàn có thể Open ở những nơi mà nội bì và vỏ trụ đã có vách thứ cấp hoá gỗ ( ví dụ rễ ngô ) .

Chồi trên rễ:

Là sự Open chồi trên rễ. Chồi này sẽ tăng trưởng thành cây. Dựa vào đặc thù này mà người ta hoàn toàn có thể nhân giống cây bằng việc chắn rễ .

4. Cấu tạo thứ cấp của rễ :

Sinh trưởng thứ cấp là đặc trưng của rễ cây hạt trần và hầu hết cây hai lá mầm. Rễ cây một lá mầm thường không có cấu tạo thứ cấp .

1. Tầng phát sinh mạch và hoạt động của nó:

Tầng phát sinh được hình thành từ sự phân loại của tế bào tầng trước phát sinh và chúng giữ không phân hoá giữa phloem sơ cấp và xylem sơ cấp .
Tầng phát sinh tạo nên tế bào phloem và xylem do sự phân loại bao quanh và tăng thêm số lượng do sự phân loại thẳng góc .

2. Những biến đổi trong sinh trưởng thứ cấp của rễ:

a/ Rễ dự trữ:

Có 1 số ít đổi khác trong cấu tạo thứ cấp của rễ có quan hệ với sự tăng trưởng cơ quan dự trữ ở rễ ( thường là có sự tổng hợp giữa rễ với trụ dưới lá mầm ). Ví dụ : Rễ cây cà rốt, cây củ cải …

b/ Rễ phụ:

Là rễ được mọc ra trên phần khí sinh của thân, trên thân ngầm, trên những rễ không ít đã già, đặc biệt quan trọng là trên những phần có sinh trưởng thứ cấp. Rễ phụ cũng hoàn toàn có thể Open trong nuôi c ấy mô. Nhiều khi sự phân biệt giữa rễ phụ và rễ bên là không rõ ràng. Rễ phụ gặp phổ cập ở thực vật có mạch. Một số loài có rễ phụ mọc trên lá ( Begonia, Peperomia, Bryophyllum ) .
Sự tăng trưởng của rễ phụ có ý nghĩa quan trọng trong việc trồng cây bằng giâm cành từ thân hoặc lá .

5. Chức năng của rễ :

Rễ có những công dụng sau :

a. Rễ giữ chặt cây vào đất :

Làm cho cây có vị trí thẳng đứng trong khoảng trống, vòm lá nhiều khi rất lớn hầu hết nhờ có hệ rễ phụ tăng trưởng mạnh và hệ rễ chùm chiếm phần đông mặt đất .

b. Rễ là cơ quan hấp thụ:

Nước và muối khoáng hòa tan được rễ hấp thụ cung ứng cho cây trong suốt quy trình sinh trưởng tăng trưởng, việc hấp thụ đa phần được thực thi ở những rễ non đang tăng trưởng. Nước đi vào được trong rễ cây là do tác động lực hút nước với hai hình thức : hút nước dữ thế chủ động và hút nước bị động. Sự hút nước của rễ cây còn nhờ vào vào điều kiện kèm theo ngoại cảnh ( nhiệt độ, ánh sáng, nhiệt độ đất, oxy trong đất … ) nồng độ dung dịch đất. Rễ còn có tính năng tổng hợp luân chuyển chất khoáng lên cây. Rễ cây còn có năng lực tiết ra những axit để hòa tan những chất dinh dưỡng, biến những chất khó tiêu thành dễ tiêu. Rễ hút chất khoáng gián tiếp trải qua dung dịch đất hoặc hoàn toàn có thể hút trực tiếp những chất khoáng từ keo đất .

c. Rễ là cơ quan dự trữ:

Đó là những rễ củ hoặc củ có nguồn gốc từ rễ ( khoai lang, khoai tây, cà rốt, sắn, củ cải … ). Sự hình thành củ hoàn toàn có thể do mô mềm tăng trưởng nên ( củ sắn ) hoặc do sự hoạt động giải trí của tượng tầng ( củ khoai lang ) hoặc có sự tham gia của trụ dưới lá mầm và phần gốc của rễ chính .

Source: https://thevesta.vn
Category: Bản Tin