Đôi nét về bản đồ thời Tam Quốc của nước ta

Mỗi thời kỳ, lãnh thổ Việt Nam đều có sự biến động đáng kể, trong đó phải kể đến thời kỳ Tam Quốc. Rất nhiều người trong chúng ta đều thắc mắc không hiểu lãnh thổ nước ta thời này ra sao? Chúng ta sẽ có được câu trả lời qua tấm bản đồ Việt Nam thời Tam Quốc.

Tìm hiểu lịch sử qua bản đồ thời Tam Quốc

Nhìn trên bản đồ Việt Nam thời Tam Quốc chúng ta có thể thấy rằng thời này lãnh thổ Việt Nam chính là quận Giao Châu. Với bản đồ Việt Nam thì Giao Châu chính là miền Bắc và Bắc Trung Bộ Việt Nam cộng thêm vùng duyên hải phía nam Quảng Tây và bán đảo Lôi Châu tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc ngày nay.

Quận Giao Châu đã có sự biến hóa nhiều trong thời Tam Quốc. Cụ thể đó là cuối đời Đông Hán, vua Hán Hiến Đế chấp thuận đồng ý đổi tên Giao Chỉ thành Giao Châu, tam quốc phân tranh Giao Châu thuộc về Đông Ngô. Để tăng cường quản trị phía Nam, Tôn Quyền chia Giao Châu cũ của nhà Hán làm hai : lấy 3 Q. là Nam Hải, Uất Lâm, Thương Ngô phía Bắc hợp lại thành Quảng Châu Trung Quốc. Tại đây, Lã Đại được làm thứ sử. Giao Châu lúc này chỉ còn lại bốn Q. phía Nam là Hợp Phố, Giao Chỉ, Cửu Chân và 1 phần Nhật Nam. Tại đây, Trần Thì được làm thứ sử. Tuy nhiên Sĩ Huy lại không chấp thuận đồng ý nên đã bị Tôn Quyền sai Lã Đại đi triệt bỏ. Lã Đại lừa giết chết Sĩ Huy và chiếm Giao Châu. Từ đó, Giao Châu thuộc trọn vẹn về Đông Ngô. Tôn Quyền đã bỏ lại Quảng Châu Trung Quốc và Phục hồi lại Giao Châu gồm có 7 Q. như cũ cử Lã Đại làm Giao Châu mục .

Năm 248, cuộc khởi nghĩa của Triệu Thị Trinh bị thứ sử Giao Châu là Lục Dận dập tắt .
Cuối năm 263, Tào Ngụy diệt Thục Hán. Cùng năm đó, viên quan tại Q. Giao Chỉ là Lữ Hưng giết chết thái thú Tôn Tư của Đông Ngô. Hắn mang Q. về hàng Tào Ngụy. Vua Ngô lúc này vội tách 3 Q. Nam Hải, Uất Lâm, Thương Ngô phía Bắc hợp thành Quảng Châu Trung Quốc, đặc trị sở tại Phien Ngung và Giao Châu gồm 4 Q. phía Nam là Hợp Phố, Giao Chỉ, Cửu Chân và Nhật Nam .
Năm 266, nhà Tấn thu phục Thục Hán, chiếm Giao Chỉ. Kể từ lúc này, Giao Chỉ thuộc nhà Tấn .
Năm 271, Tôn Hạo lại sai Đào Hoàng đánh Giao Châu. Quân Ngô thắng trận. Tuy vậy, Lý Tộ vẫn chiếm giữa Q. Cửu Chân theo Tấn, không hàng Ngô. Đào Hoàng sau nhiều ngày cũng đánh được Cử Chân. Lúc này toàn Giao Châu lại thuộc về Đông Ngô .
Năm 280, Tấn Vũ diệt Ngô, bắt Tôn Hạo. Đào Hoàng hàng Tấn. Đến năm 300 Đào Hoàng qua đời, từ nay Giao Châu lại thuộc về nhà Tấn .

Sự phân bố hành chính trong bản đồ thời Tam Quốc

Với tấm bản đồ hành chính Việt Nam ngày nay, chúng ta có thể dễ dàng nhận biết các đơn vị hành chính qua bảng ghi chú cùng với các ký hiệu trên bản đồ. Còn thời tam quốc, điều này tương đối phức tạp khi chúng ta theo dõi trên tấm bản đồ Việt Nam thời Tam Quốc.

>> Xem thêm các mẫu bản đồ Việt Nam ngày nay tại đây: https://thevesta.vn/Ban-Do-Kho-Lon/ban-do-viet-nam-kho-lon/

Do biến động tranh chấp giữa các nước, vào năm 264 Đông Ngô cắt 3 quận Nam Hải, Uất Lâm, Thương Ngô phía Bắc Giao Châu thành Quảng Châu. Từ đây, 3 quận đã được cắt ra khỏi Giao Châu để lập thành Quảng Châu. Giao Châu lúc này chỉ gồm 4 quận phía Nam là Hợp Phố, Giao Chỉ, Cửu Chân và Nhật Nam. Trên bản đồ Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử, chúng ta có thể nhận thấy quận Giao Châu lúc này tương đương với miền Bắc và Bắc Trung Bộ Việt Nam, vùng duyên hải phía nam Quảng Tây và bán đảo Lôi Châu tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc ngày nay.

Khi Hán Vũ Đế thôn tính Nam Việt, đặt bộ Giao Chỉ đến khi Ngô Cảnh Đế chia cách, Quảng Châu Trung Quốc ( chính là Lưỡng Quảng Trung Quốc lúc bấy giờ ) và Giao Châu mới ( chính là miền Bắc, Bắc Trung Bộ nước ta và một phần nhỏ của Lưỡng Quảng ) đã hiện hữu như một đơn vị chức năng hành chính của bộ Giao Chỉ rồi đến Giao Châu trong vòng 370 năm .
Vào năm 271 Giao Châu thuộc về nhà Tấn. Tướng Đông Ngô là Đào Hoàng đã xin với vua Ngô thêm 2 Q. Vũ Bình và Tân Hưng trên cơ sở tách 3 huyện lớn của Giao Chỉ và đặt thêm Q. Cửu Đức tách khỏi Q. Cửu Chân. Sang nhà Tấn, Tân Hưng đổi thành Tân Xương. Như vậy Giao Châu trải qua những đời Ngô, Ngụy rồi đến Tấn gồm có 7 Q.. Trong đó thuộc chủ quyền lãnh thổ Việt Nam thời nay gồm có 6 Q. đó là : Giao Chỉ, Vĩnh Bình, Tân Hưng ( Xương ), Cửu Chân, Cửu Đức và Nhật Nam. Trong đó Q. Hợp Phố nay thuộc chủ quyền lãnh thổ của Nước Trung Hoa .

Các đơn vị hành chính thời Tam Quốc

Với bản đồ Việt Nam thời Tam Quốc, chúng ta có thể thấy Giao Châu với 7 quận nay 6 quận đều thuộc lãnh thổ Việt Nam, chỉ duy nhất Hợp Phố là thuộc lãnh thổ Trung Quốc. Đi sâu vào các quận chúng ta sẽ có cái nhìn chi tiết hơn về lãnh thổ Việt Nam thời bấy giờ.

Quận Giao Chỉ

Quận Giao chỉ thời Ngô có 14 huyện và 12000 hộ. Các huyện thuộc Giao Chỉ cụ thể như: Long Uyên, Câu Lậu, Vọng Hải, Liên Lâu, Tây Vu, Vũ Ninh, Chu Diên (nay là Hải Dương), Khúc Dương, Ngô Hưng (nay là Thái Nguyên, Lạng Sơn, Cao Bằng), Bắc Đái, Kê Từ, An Định, Vũ An, Quân Bình.

Quận Tân Xương

Thời nhà Ngô nơi đây có tên Tân Hưng nhưng sang nhà Tấn thì đổi thành Tân Xương. Ngày nay, tương ứng với bản đồ Việt Nam chính là huyện Mê Linh, phía bắc thị xã Sơn Tây (Hà Nội), Vĩnh Phúc, Phú Thọ và Yên Bái

Tân Xương gồm có 6 huyện : Mê Linh, Gia Hưng, Ngô Định, Phong Sơn, Lâm Tây, Tây Đạo .

Quận Hợp Phố

Năm 226, Hợp Phố thuộc quản trị của Quảng Châu Trung Quốc. Phần còn lại nhâp vào Q. Giao Chỉ .

Quận Vũ Bình

Quận Vũ Bình gồm có 7 huyện và 3000 hộ. Đối chiếu với bản đồ lúc bấy giờ thì Q. chính là phía nam tỉnh Vĩnh Phúc tại tả ngạn sông Hồng. Nơi đây gồm có huyện Đông Anh, HĐ Hà Đông, Ứng Hòa, Thạch Thất, Chương Mỹ, Thanh Oai, Mỹ Đức, Kim Bản và Duy Tiên ( Hà Nam ), Kỳ Sơn, Lương Sơn ( Hòa Bình )

Quận Cửu Chân

Quận gồm có 7 huyện đó là : Tư Phố, Di Phong, Trạm Ngô, Kiến Sơ, Thường Lạc, Phù Lạc .

Quận Cửu Đức

Quận với vị trí tương tự tỉnh Nghệ An và TP Hà Tĩnh trên bản đồ lúc bấy giờ. Thời Ngô, Q. gồm có 8 huyện : Hàm Hoan, Nam Lăng, Dương Thành, Việt Thường, Phù Linh, Khúc Tư, Đô Hào
Sang nhà Tấn Dương Thành đổi thành Dương Toại. Dương Toại sau được tách lập huyện phố Dương và Tây An. Nay chúng tương tự với huyện Nghi Xuân ( TP Hà Tĩnh ) và Nghi Lộc ( Nghệ An ) .

Quận Nhật Nam

Quận với vị trí tương đương từ Quảng Bình cho đến đèo Hải Vân trên bản đồ hành chính Việt Nam.

Thời Ngô quận gồm có : Lô Dung, Chu Ngô, Tây Quyển, Tỷ Ảnh, Tượng Lâm .

Với bản đồ Việt Nam thời Tam Quốc, chúng ta có thể thấy tình hình biến đổi của các đơn vị hành chính khá phức tạp đặc biệt là từ thời nhà Ngô cho đến nhà Tấn.

Nguồn bài viết: https://thevesta.vn/kham-pha-ban-do-viet-nam-thoi-tam-quoc/

Source: https://thevesta.vn
Category: Bản Đồ