Bản đồ tư duy – Wikipedia tiếng Việt

Bản đồ tư duy hay sơ đồ tư duy, còn gọi là giản đồ ý (Mindmap) là phương pháp được đưa ra như là một phương tiện mạnh để tận dụng khả năng ghi nhận hình ảnh của bộ não. Đây là cách để ghi nhớ chi tiết, để tổng hợp, hay để phân tích một vấn đề ra thành một dạng của lược đồ phân nhánh. Khác với máy tính, ngoài khả năng ghi nhớ kiểu tuyến tính (ghi nhớ theo 1 trình tự nhất định chẳng hạn như trình tự biến cố xuất hiện của 1 câu truyện) thì não bộ còn có khả năng liên lạc, liên hệ các dữ kiện với nhau. Phương pháp này khai thác cả hai khả năng này của bộ não.

Phương pháp này có lẽ rằng đã được nhiều người Việt biết đến nhưng nó chưa khi nào được hệ thống hóa và được điều tra và nghiên cứu kĩ lưỡng và thông dụng chính thức trong nước mà chỉ được dùng tản mạn trong giới sinh viên học viên trước những mùa thi .

Đây là một kĩ thuật để nâng cao cách ghi chép. Bằng cách dùng giản đồ ý, tổng thể của vấn đề được chỉ ra dưới dạng một hình trong đó các đối tượng thì liên hệ với nhau bằng các đường nối. Với cách thức đó, các dữ liệu được ghi nhớ và nhìn nhận dễ dàng và nhanh chóng hơn.

Thay vì dùng chữ viết để miêu tả một chiều bộc lộ hàng loạt cấu trúc cụ thể của một đối tượng người dùng bằng hình ảnh hai chiều. Nó chỉ ra dạng thức của đối tượng người tiêu dùng, sự quan hệ hỗ tương giữa những khái niệm ( hay ý ) có tương quan và cách liên hệ giữa chúng với nhau bên trong của một yếu tố lớn .
Phương pháp này được tăng trưởng vào cuối thập niên 60 ( của thế kỉ 20 ) bởi Tony Buzan [ 1 ] như là một cách để giúp học viên ” ghi lại bài giảng ” mà chỉ dùng những từ then chốt và những hình ảnh. Cách ghi chép này sẽ nhanh hơn, dễ nhớ và dễ ôn tập hơn .Đến giữa thập niên 70 Peter Russell [ 2 ] đã thao tác chung với Tony và họ đã truyền bá kĩ xảo về giản đồ ý cho nhiều cơ quan quốc tế cũng như những học viện chuyên nghành giáo dục .

Sử dụng sơ đồ tư duy[sửa|sửa mã nguồn]

Sơ đồ tư duy được mệnh danh “công cụ vạn năng cho bộ não”[cần dẫn nguồn], là phương pháp ghi chú đầy sáng tạo, hiện đang được hơn 250 triệu người trên thế giới sử dụng[cần dẫn nguồn], đã và đang đem lại những hiệu quả thực sự, nhất là trong lĩnh vực giáo dục và kinh doanh. Lập sơ đồ tư duy là một cách thức cực kỳ hiệu quả để ghi chú. Các sơ đồ tư duy không chỉ cho thấy các thông tin mà còn cho thấy cấu trúc tổng thể của một chủ đề và mức độ quan trọng của những phần riêng lẻ trong đó đối với nhau. Nó giúp bạn liên kết các ý tưởng và tạo các kết nối với các ý khác.

Các bậc thầy về ghi nhớ như Eran Katz – Kỷ lục Guinness người có khả năng nhớ được 500 con số theo thứ tự chỉ sau một lần nghe; Adam Khoo tác giả các cuốn sách nổi tiếng về giáo dục trí não như “Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế!”, “Con cái chúng ta đều giỏi”.

Vận dụng của giản đồ ý[sửa|sửa mã nguồn]

• Ghi nhớ chi tiết cấu trúc đối tượng hay sự kiện mà chúng chứa các mối liên hệ phức tạp hay chằng chéo.
• Tổng kết dữ liệu.
• Hợp nhất thông tin từ các nguồn nghiên cứu khác nhau.
• Động não về một vấn đề phức tạp.
• Trình bày thông tin để chỉ ra cấu trúc của toàn bộ đối tượng.
• Ghi chép (bài giảng, phóng sự, sự kiện…).
• Khuyến khích làm giảm sự miêu tả của mỗi ý mỗi khái niệm xuống thành một từ (hay từ kép).
• Toàn bộ ý của giản đồ có thể “nhìn thấy” và nhớ bởi trí nhớ hình ảnh – Loại trí nhớ gần như tuyệt hảo
• Sáng tạo các bài viết và các bài tường thuật.
• Là phương tiện cho học tập hay tìm hiểu sự kiện.

Với giản đồ ý, người ta có thể tìm ra gần như vô hạn số lượng các ý tưởng và cùng một lúc sắp xếp lại các ý đó bên cạnh những ý có liên hệ. Điều này biến phương pháp này trở thành công cụ mạnh để soạn các bài viết và tường thuật, khi mà những ý kiến cần phải được ghi nhanh xuống. Sau đó tùy theo các từ khóa (ý chính) thì các câu hay đoạn văn sẽ được triển khai rộng ra.

Một thí dụ nổi bật là việc đọc sách điều tra và nghiên cứu khoa học, thay vì chỉ đơn thuần đọc, dùng giản đồ ý trong khi đọc mỗi lần nảy ra được vài ý hay hoặc ý quan trọng thì chỉ thêm chúng vào đúng vị trí trong cái giản đồ .Sau khi đọc xong cuốn sách thì người đọc sẽ có được một trang giấy tổng kết toàn bộ những điểm hay và mấu chốt của cuốc sách đó. Có thể thêm thắt vào nhiều ý tưởng sáng tạo nghĩ ra trong lúc đọc. Điều này sẽ làm tăng chất lượng hấp thụ kiến thức và kỹ năng từ cuốn sách .Nếu muốn nắm thật tường tận những tài liệu đọc được thì chỉ việc triển khai vẽ lại cái giản đồ ý này bằng trí nhớ vài lần .
So với những phương pháp ghi chép truyền thống lịch sử thì chiêu thức giản đồ ý có những điểm tiêu biểu vượt trội như sau :

• Ý chính sẽ ở trung tâm và được xác định rõ ràng.
• Quan hệ hỗ tương giữa mỗi ý được chỉ ra tường tận. Ý càng quan trọng thì sẽ nằm vị trí càng gần với ý chính.
• Liên hệ giữa các khái niệm then chốt sẽ được tiếp nhận lập tức bằng thị giác.
• Ôn tập và ghi nhớ sẽ hiệu quả và nhanh hơn.
• Thêm thông tin (ý) dễ dàng hơn bằng cách vẽ chèn thêm vào giản đồ.
• Mỗi giản đồ sẽ phân biệt nhau tạo sự dễ dàng cho việc gợi nhớ.
• Các ý mới có thể được đặt vào đúng vị trí trên hình một cách dễ dàng, bất chấp thứ tự của sự trình bày, tạo điều kiện cho việc thay đổi một cách nhanh chóng và linh hoạt cho việc ghi nhớ.
• Có thể tận dụng hỗ trợ của các phần mềm trên máy tính. (Xem [1]).

Phương thức triển khai[sửa|sửa mã nguồn]

• Viết hay vẽ đề tài của đối tượng xuống giữa trang giấy và vẽ một vòng bao bọc nó. Việc sử dụng màu sẽ nâng cao chất lượng và vận tốc ghi nhớ. Nếu viết chữ thì hãy cô đọng nó thành một từ khóa chính (danh từ kép chẳng hạn).
• Đối với mỗi ý quan trọng, vẽ một đường (hay một đường có mũi tên ở đầu tùy theo quan hệ từ đối tượng trung tâm đối với ý phụ bên ngoài) đường phân nhánh xuất phát từ hình trung tâm (xem hình ví dụ) và nối với một ý phụ.
• Từ mỗi ý quan trọng, lại vẽ các phân nhánh mới các ý phụ bổ sung cho ý đó.
• Từ các ý phụ này lại, mở ra các phân nhánh chi tiết cho mỗi ý.
• Tiếp tục vẽ hình phân nhánh các ý cho đến khi đạt được giản đồ chi tiết nhất (hình rễ cây mà gốc chính là đề tài đang làm việc).

Lưu ý: Khi tiến hành một giản đồ ý nên:

• Sử dụng hình ảnh minh hoạ nếu có thể thay cho chữ viết cho mỗi ý.
• Mỗi ý, nếu không thể dùng hình phải rút xuống tối đa thành một từ khóa ngắn gọn.
• Tư tưởng nên được để tự do tối đa. Bạn có thể nảy sinh ý tưởng nhanh hơn là khi viết ra.

Nhóm điều tra và nghiên cứu[sửa|sửa mã nguồn]

Một nhóm hoàn toàn có thể thao tác chung và lập nên 1 giản đồ ý bởi những bước sau :

• Mỗi cá nhân vẽ các giản đồ ý về những gì đã biết được về đối tượng.
• Kết hợp với các cá nhân để thành lập một giản đồ ý chung về các yếu tố đã biết.
• Quyết định xem nên nghiên cứu và học tập những gì dựa vào cái giản đồ này của nhóm.
• Mỗi người tự nghiên cứu thêm về đề tài, tùy theo yêu cầu mà tất cả chú tâm vào cùng 1 lãnh vực để đào sâu thêm hay chia ra mỗi người 1 lãnh vực để đẩy nhanh hơn quá trình làm việc. Mỗi người tự hoàn tất trở lại giản đồ ý của mình.
• Kết hợp lần nữa để tạo thành giản đồ ý của cả nhóm.

Dùng giản đồ ý gồm có hàng loạt những ghi chép sẽ có nhiều tiện nghi so với những kiểu ghi chép khác là vì :

• Súc tích: chỉ cần 1 trang giấy duy nhất
• Không phải “đọc lại”—Mỗi ý kiến đã dược thu gọn trong một từ khóa hay hình, bạn sẽ không phải đọc theo những gì đã soạn thành bài văn soạn sẵn.
• Linh Hoạt: Nếu như có người đặt câu hỏi bạn có thể tìm ngay ra vị trí liên hệ của câu hỏi với giản đồ ý. Như vậy, người diễn thuyết sẽ không bị lạc khi tìm cho ra chỗ mà câu trả lời cần đến.

Việc dùng ký hiệu hay hình tượng và sắc tố qua hình vẽ[sửa|sửa mã nguồn]

• Các ký hiệu hay biểu tượng qua hình vẽ sẽ giản đồ sống động hơn.
• Dùng các loại hình mũi tên khác nhau để chỉ ra chiều hướng và kiểu liên hệ giữa các ý.
• Các ký tự đặc biệt như! ? {} & * | © ® ” $ ‘ @ sẽ tăng “chất lượng cô đọng của ý và làm rõ nghĩa cho giản đồ.
• Dùng nhiều hình vẽ kiểu “logo” để hình tượng hóa các ý và giúp biểu thị các kiểu lời giải.
• Biểu thị các đặc tính kĩ thuật bằng các hình biểu tượng (Thí dụ khi muốn dùng phương pháp hóa học thì ta vẽ một cái ống nghiệm, phương pháp cơ khí thì dùng hình búa kềm, sinh học thì vẽ cây,…)
• Sử dụng nhiều màu sắc sẽ giúp nhớ dễ hơn.

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://thevesta.vn
Category: Bản Đồ