Dân tộc Hoa – Địa Ốc Thông Thái
Mục lục
Tổng quan về người Hoa
- Tên gọi khác: Triều Châu, Phúc Kiến, Quảng Ðông, Hải Nam, Hạ, Xạ Phang..
- Ngôn ngữ: Tiếng nói thuộc nhóm ngôn ngữ Hán (Ngữ hệ Hán – Tạng).
- Dân số: 749.466 người (Tổng điều tra dân số 2019).
- Cư trú: Sinh sống ở nhiều nơi từ Bắc đến Nam, ở cả nông thôn và thành thị.
- Lịch sử: Người Hoa di cư đến Việt Nam vào những thời điểm khác nhau từ thế kỷ XVI, và sau này vào cuối thời Minh, đầu thời Thanh, kéo dài cho đến nửa đầu thế kỷ XX.
Hình ảnh dân tộc Hoa trong trang phục truyền thống. Tác giả: Nguyễn Minh Ngọc.
Trang phục truyền thống cuội nguồn của dân tộc bản địa Hoa
Những phục trang gọi là truyền thống lịch sử của người Hoa hiện chỉ còn thấy ở một số ít người có tuổi hay trong những nghi lễ cưới xin, tang ma. Phụ nữ thường mặc áo cổ viền cao, cài khuy một bên, xẻ tà cao hoặc một chiếc áo “ sườn xám ” may dài, ôm ngang hông, xẻ tà dưới phần đùi. Màu sắc phục trang của họ, nhất là những thiếu nữ thích màu hồng hoặc màu đỏ, cùng với những sắc màu đậm. Ðàn ông mặc áo màu đen hay xanh đậm, cài khuy vải một bên, vai liền cổ đứng, xẻ tà hoặc kiểu áo tứ thân, xẻ giữa, cổ đứng, vai liền, có túi. Phụ nữ thích dùng đồ trang sức đẹp, đặc biệt quan trọng là vòng tay ( bằng đồng, vàng, đá, ngọc … ), bông tai, dây chuyền sản xuất … Ðàn ông thích bịt răng vàng và xem như một lối trang sức đẹp .
Nhà của người Hoa
Nhà truyền thống của người Hoa có những đặc trưng mang dấu ấn của người phương Bắc rất rõ. Kiểu nhà “ hình cái ấn ” là rất nổi bật. Nhà hình cái ấn của người Hoa bên Trung Quốc và ảnh 1 : nhà người Hoa ở Quảng Ninh. Nhà thường năm gian đứng ( không có chái ). Bộ khung với vì kèo đơn thuần, tường xây gạch một rất dày ( 30-40 cm ). mái lợp ngói âm khí và dương khí .
Mặt bằng sinh hoạt: nhà chính bao giờ cũng thụt vào một chút tạo thành một cái hiên hẹp. Gian chính giữa là nơi đặt bàn thờ tổ tiên, đồng thời còn là nơi tiếp khách. Các gian bên đều có tường ngăn cách với nhau.
Bạn đang đọc: Dân tộc Hoa – Địa Ốc Thông Thái
Ðến nay nhà người Hoa đã có nhiều đổi khác : có một số ít kiểu nhà là biến dạng của nhà truyền thống. Nhưng cũng có những kiểu nhà, người Hoa tiếp thu của người Tày hay người Việt .
Ở Quảng Ninh, 1 số ít dân cư Hoa chuyên đánh cá ven biển thuyền đồng thời cũng là nhà .
Riêng đồng bằng sông Cửu Long, người Hoa còn có nhà sàn .
Hoạt động sản xuất – kinh tế tài chính
Người Hoa ở vùng nông thôn hầu hết sống bằng nghề nông, coi lúa nước là đối tượng người dùng canh tác chính, ở những thành phố, thị xã, thị xã họ làm nghề dịch vụ, kinh doanh … Tiểu thủ công nghiệp khá tăng trưởng như nghề gốm ( Quảng Ninh, Sông Bé, Ðồng Nai ), làm giấy súc, làm nhang ( thành phố Hồ Chí Minh ) … Một bộ phận người Hoa cư trú ở ven biển sống đa phần bằng nghề làm muối và đánh cá. Trong hoạt động giải trí sản xuất kinh doanh thương mại, người Hoa luôn coi trọng chữ “ tín ” .
Tổ chức hội đồng người Hoa
Người Hoa thường cư trú tập trung chuyên sâu thành làng xóm hoặc đường phố, tạo thành khu vực đông đúc và gắn bó với nhau. Trong đó những mái ấm gia đình cùng dòng họ thường ở quây quần bên nhau .
Quan hệ xã hội
Xã hội phân hoá giai cấp thâm thúy và mang tính phụ quyền cao .
Mối quan hệ với những người cùng họ được rất là coi trọng. Mỗi một dòng họ có một từ đường để thờ cúng. Hàng năm vào một ngày nhất định, những người cùng họ tụ tập tại từ đường để làm lễ giỗ tộc họ. Những hoạt động giải trí kinh doanh thương mại, sản xuất thường có những hội nghề nghiệp tương ứng. Những hội này đều có một vị tổ và một ngày giỗ tổ trong năm .
Gia đình được thiết kế xây dựng theo chính sách một vợ một chồng khá bền vững và kiên cố và mang tính phụ hệ. Người Hoa thường dựng vợ gả chồng cho con trong cùng một nhóm địa phương. Trưởng họ, ông mối, những chức dịch đóng vai trò khá quan trọng trong hôn nhân gia đình. Hiện nay, phụ nữ kiến thiết xây dựng mái ấm gia đình khá muộn ( tuổi cưới trung bình là 28, 30 ) và số con tối thiểu ( trung bình một phụ nữ sinh 2 hoặc 3 con ) .
Văn hóa thẩm mỹ và nghệ thuật
Sinh hoạt văn hoá truyền thống lịch sử của người Hoa có nhiều thể loại như hát, múa, hài kịch … với nhiều loại nhạc cụ : tiêu, sáo, những loại đàn ( tỳ bà, nhị, nguyệt … ), chập choã … Hát “ sơn ca ” ( sán cố ) là hình thức được nhiều người yêu thích, nhất là những tầng lớp người trẻ tuổi. Tổ chức văn nghệ dân gian truyền thống cuội nguồn mang tính nghiệp dư đã có từ lâu là những “ nhạc xã ” .
Người Hoa thích hát “ sơn ca ” ( san cưa ), gồm những chủ đề khá nhiều mẫu mã : tình yêu trai gái, đời sống, quê nhà, ý thức đấu tranh … Ca kịch cũng là một hình thức hoạt động và sinh hoạt thẩm mỹ và nghệ thuật đồng bào yêu thích. Nhạc cụ có kèn, sáo, nhị, hồ, trống, thanh la, não bạt, đàn tỳ bà, tam thập lục … Ngày tết thường trình diễn múa sư tử, múa quyền thuật. Lễ hội cũng là dịp tổ chức triển khai chơi đu, đua thuyền, vật, đánh cờ …
Văn hóa ẩm thực – món ăn tiêu biểu vượt trội
Lương thực chính là gạo, nhưng trong bữa ăn thường có những loại như mì sào, hủ tiếu … Ở những mái ấm gia đình tầm trung, buổi sáng điểm tâm bằng cháo trắng với trứng vịt muối, còn những nhà khá giả hơn là hủ tiếu, bánh bao, xíu mại … Người Hoa có kỹ thuật nấu ăn giỏi, thích những món ăn xào mỡ với gia vị .
Thức uống của người Hoa ngoài công dụng giải khát còn là loại thuốc mát, tu dưỡng “ lục phủ, ngũ tạng ”. Các loại trà sâm, hoa cúc … là những thứ thông dụng trong mọi mái ấm gia đình. Những dịp hội hè, lễ, tết phái mạnh cũng quen dùng rượu. Thuốc lá được nhiều người hút, kể cả phụ nữ, nhất kà những người phụ nữ có tuổi .
Phong tục hôn nhân gia đình của người Hoa
Trong mái ấm gia đình người Hoa, chồng ( cha ) là chủ hộ, chỉ con trai được thừa kế gia tài và con trai cả luôn được phần hơn. Cách đây khoảng chừng 40-50 năm vẫn còn những mái ấm gia đình lớn có tới 4-5 đời, đông tới vài chục người. Nay họ sống theo từng mái ấm gia đình nhỏ .
Hôn nhân ở người Hoa do cha mẹ quyết định, nạn tảo hôn thường xảy ra. Khi tìm vợ cho con, người Hoa chú trọng đến sự “mông đăng, hộ đối” giữa hai gia đình và sự tương đồng về hoàn cảnh kinh tế cũng như về địa vị xã hội.
Phong tục tang ma của người Hoa
Việc ma chay theo phong tục Hoa phải trải lần lượt những bước : lễ báo tang, lễ phát tang, lễ khâm liệm, lễ mở đường cho hồn người chết, lễ chôn cất, lễ đưa hồn người chết đến cõi “ Tây thiên Phật quốc ”, lễ đoạn tang .
Phong tục thờ cúng của người Hoa
Nổi bật trong những tín ngưỡng dân gian là thờ cúng tổ tiên, gia tộc, dòng họ, thờ cúng những vị thần phù hộ ( thần nhà bếp, thổ địa, thần tài … ) và 1 số ít vị thánh và bồ tát ( Quan Công, bà Thiên Hậu, ông Bổn, Nam Hải Quan Âm … )
Hệ thống chùa miếu khá tăng trưởng. Chùa miếu của người Hoa thường gắn liền với những hội quán, trường học. Ðó cũng là nơi hoạt động và sinh hoạt văn hoá hội đồng, nơi diễn ra những hội lễ .
Phong tục ngày tết
Trong một năm có nhiều ngày lễ tết : Nguyên đán, Nguyên tiêu, Thanh minh, Ðoan ngọ, Trung nguyên, Trung thu .
Tết Nguyên đán vào những năm cũ chuyển sang năm mới theo âm lịch và lê dài tới ngày rằm tháng giêng ( tết Nguyên tiêu ). Lễ Nguyên tiêu là đặc trưng lễ tết của người Hoa, mọi hoạt động giải trí tập trung chuyên sâu nhất của tín ngưỡng và văn hoá truyền thống cuội nguồn đều được biểu lộ trong dịp này .
Chữ viết và học tập của người Hoa
Chữ Hán được dạy và học trong những trường đại trà phổ thông .
5/5 – ( 1 bầu chọn )
Source: https://thevesta.vn
Category: Bản Đồ
