Chính sách tài khóa là gì? Có vai trò gì tới nền kinh tế? – Finhay

Chính sách tài khóa là công cụ hữu ích giúp nhà nước cải thiện tình hình kinh tế thông qua việc sử dụng công cụ thuế và chi tiêu chính phủ. Chính sách này là gì? Có tác dụng gì tới nền kinh tế?

Chính sách tài khóa là gì?

Chính sách tài khóa ( Fiscal Policy ) là một công cụ của chính sách kinh tế tài chính vĩ mô do nhà nước triển khai. Trong đó, nhà nước can thiệp kiểm soát và điều chỉnh thuế suất và tiêu tốn chính phủ nước nhà để tiến tới đạt được những tiềm năng kinh tế tài chính vĩ mô như tăng trưởng kinh tế tài chính, tạo công ăn việc làm, bình ổn giá …

Chinh-sach-tai-khoa-la-gi

Chỉ có cấp chính quyền Trung ương, cụ thể là Chính phủ mới có quyền và khả năng thực hiện chính sách tài khóa, chính quyền địa phương các cấp không thực hiện chức năng này.

Phân loại chính sách tài khóa

Chính sách tài khóa gồm 2 loại là chính sách tài khóa lan rộng ra và chính sách tài khóa thu hẹp. Mỗi loại tác động ảnh hưởng theo 2 hướng ngược nhau tới nền kinh tế tài chính vĩ mô .

Chính sách tài khóa mở rộng

Chính sách tài khóa lan rộng ra hay chính sách tài khóa thâm hụt là việc nhà nước thực thi tăng tiêu tốn cơ quan chính phủ, giảm nguồn thu từ thuế hoặc phối hợp tăng tiêu tốn cơ quan chính phủ và giảm nguồn thu từ thuế. Điều này giúp tăng sản lượng nền kinh tế tài chính, tổng cầu tăng, từ đó tăng số lượng việc làm cho người dân, kích thích nền kinh tế tài chính tăng trưởng .
Chính sách tài khóa lan rộng ra được vận dụng khi nền kinh tế tài chính suy thoái và khủng hoảng, kém tăng trưởng, tăng trưởng chậm, tỷ suất thất nghiệp tăng. Chính sách này thường không được vận dụng một mình mà tích hợp chung với chính sách tiền tệ giúp triển khai mục tiêu không thay đổi, tăng trưởng, tăng trưởng kinh tế tài chính hiệu suất cao nhất .

Chính sách tài khóa thắt chặt

Chính sách tài khóa thắt chặt là việc nhà nước thực thi giảm tiêu tốn chính phủ nước nhà, tăng nguồn thu từ thuế hay tích hợp giảm tiêu tốn chính phủ nước nhà và tăng nguồn thu từ thuế .
Từ đó giảm sản lượng của nền kinh tế tài chính, giảm tổng cầu giúp nền kinh tế tài chính không bị tăng trưởng quá nóng. Chính sách này được sử dụng để đưa nền kinh tế tài chính đang tăng trưởng quá nhanh, thiếu không thay đổi hay tỷ suất lạm phát kinh tế cao trở lại trạng thái cân đối, không thay đổi .

Các công cụ của chính sách tài khóa

Chính sách này sử dụng 2 công cụ chính gồm tiêu tốn chính phủ nước nhà và thuế ( thu ngân sách ) .

Chi tiêu chính phủ

Chi tiêu của chính phủ nước nhà gồm có chi mua sản phẩm & hàng hóa dịch vụ và chi chuyển nhượng ủy quyền, trong đó :

  • Chi mua hàng hóa dịch vụ: Là việc nhà nước sử dụng ngân sách để góp vốn đầu tư cho quốc phòng, thiết kế xây dựng hạ tầng quốc gia, trả tiền lương cho cán bộ nhà nước …
  • Chi chuyển nhượng: Là việc nhà nước chi ngân sách cho những khoản trợ cấp những nhóm người dễ bị tổn thương trong xã hội như người nghèo, người khuyết tật, thương bệnh binh, thương bệnh binh …

Chi-tieu-chinh-phu

Cả 2 khoản chi trên tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến tổng cầu của nền kinh tế. Cụ thể, khi Chính phủ chi mua hàng hóa dịch vụ, cầu hàng hóa tăng, trực tiếp làm tăng tổng cầu nền kinh tế. Trường hợp chi ngân sách trợ cấp xã hội, thu nhập của người dân tăng, họ mua sắm nhiều hơn, như vậy gián tiếp tăng tổng cầu.

Nếu tiêu tốn cơ quan chính phủ tăng, tổng cầu của nền kinh tế tài chính tăng, cầu tăng kích thích cung tăng giúp nền kinh tế tài chính từng bước hồi sinh, tăng trưởng, hướng tới tiềm năng tăng trưởng không thay đổi. Ngược lại, tiêu tốn cơ quan chính phủ giảm, tổng cầu giảm giúp không thay đổi lại sự tăng trưởng quá nhanh của nền kinh tế tài chính .

Thuế

Công cụ tiếp theo của chính sách tài khóa là thuế, đây là khoản thu bắt buộc của Nhà nước đối với cá nhân, tổ chức vào ngân sách nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu của Nhà nước vì lợi ích chung. Thuế gồm 2 loại, thuế trực thu và thuế gián thu, trong đó:

  • Thuế trực thu: Là khoản thuế đánh trực tiếp vào thu nhập, gia tài của người chịu thuế. Đồng thời, người chịu thuế cũng là người nộp thuế. Một số loại thuế trực thu như thuế thu nhập cá thể, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế gia tài, thuế thừa kế, thuế đất …
  • Thuế gián thu: Là khoản thuế điều tiết gián tiếp trải qua Ngân sách chi tiêu sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ, người chịu thuế không phải người nộp thuế. Một số loại thuế gián thu như Hóa Đơn đỏ VAT, thuế nhập khẩu, thuế xuất khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt quan trọng … Ví dụ với thuế Hóa Đơn đỏ VAT, giá thành sản phẩm & hàng hóa niêm yết trong siêu thị nhà hàng đều đã gồm có 8 – 10 % thuế Hóa Đơn đỏ VAT, người mua hàng là người chịu thuế nhưng không trực tiếp nộp thuế cho nhà nước, nhà phân phối thay người mua nộp khoản thuế đó .

Trái ngược với tiêu tốn chính phủ nước nhà là chi ra, thuế là khoản thu vào nên nó sẽ có tác động ảnh hưởng ngược lại so với tiêu tốn cơ quan chính phủ. Nếu thuế tăng, thu nhập của mọi người giảm, họ sẽ giảm tiêu dùng, từ đó tổng cầu giảm và GDP giảm. Nếu thuế được kiểm soát và điều chỉnh giảm, giá thành sản phẩm & hàng hóa dịch vụ giảm, mọi người tiêu tốn nhiều hơn, tổng cầu tăng và GDP tăng .

Chính sách tài khóa có tác dụng gì tới nền kinh tế?

Chinh-sach-tai-khoa-co-tac-dung-gi-toi-nen-kinh-te

Chính sách tài khóa có 4 vai trò quan trọng so với nền kinh tế tài chính như sau :

  • Là công cụ giúp nhà nước ảnh hưởng tác động tổng lực đến hàng loạt nền kinh tế tài chính trong mọi trường hợp, giúp không thay đổi lại nền kinh tế tài chính đang dịch chuyển .
  • Sử dụng 2 công cụ của chính sách tài khóa, nhà nước thực thi phân chia hiệu suất cao những nguồn lực của nền kinh tế tài chính. Thông qua chính sách tài khóa, Nhà nước hoàn toàn có thể tập trung chuyên sâu tăng trưởng một nghành trọng tâm của quốc gia .
  • Đây cũng là công cụ hiệu quả giúp phân phối và tái phân phối tổng sản phẩm quốc dân. Từ đó tạo môi trường an toàn, ổn định cho đầu tư và tăng trưởng.

  • Mục tiêu chính yếu nhất của chính sách tài khóa là tăng trưởng và tăng trưởng nền kinh tế tài chính .

Trong tình hình dịch bệnh lúc bấy giờ, nền kinh tế tài chính đang gặp khó khăn vất vả, Nhà nước đang thực thi hiệu suất cao những chính sách tài khóa. Hy vọng những thông tin trên đây giúp bạn hiểu rõ về công cụ, tác dụng và cách triển khai chính sách tài khóa, từ đó hiểu về chính sách tài khóa Nhà nước đang thực thi để trải qua đó nhận ra những thời cơ riêng cho mình. Nếu bạn muốn biết thêm thông tin về những chính sách kinh tế tài chính khác, đừng bỏ lỡ những bài viết của Finhay nhé !

Xem thêm: Vai trò của thị trường chứng khoán đối với sự phát triển kinh tế