Nội dung cơ bản của tư tưởng triết học Đạo gia – https://thevesta.vn

( Last Updated On : 22/10/2021 )Đạo gia là một trào lưu triết học lớn trong lịch sử dân tộc tư tưởng Nước Trung Hoa cổ đại. Nó tác động ảnh hưởng thâm thúy không riêng gì đến tư tưởng mà cả truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống của hầu hết những dân tộc bản địa châu Á. Sự hình thành và tăng trưởng của phe phái triết học Đạo gia gắn liền với tên tuổi của nhiều nhà triết học lớn như Lão Tử, Dương Chu và Trang Chu .

Đạo gia chia ra nhiều trường phái, tư tưởng của họ phong phú và đa dạng nhưng đều thống nhất với nhau ở một điểm là bàn về lợi ích cao nhất của cá nhân là gì? Làm thế nào để đạt tới lợi ích cho cá nhân? Triết học Đạo gia nói chung đều chủ trương “vị ngã”.

Lão Tử, Trang Tử con người và tác phẩm

Lão Tử người nước Sở ( nay thuộc tỉnh Hà Nam ). Ông tên là Lý Đan, từng làm quan giữ kho. Ông sinh năm 570 và mất khoảng chừng năm 490 trước công nguyên. Tác phẩm của Lão Tử rất ít, chưa đầy 5 nghìn chữ, người sau gọi là Ngũ Thiên tự cũng có tên gọi là Đạo đức kinh. Đạo đức kinh là tác phẩm viết theo lối văn vần, với cách trình diễn ngắn gọn, cô đọng, hàm súc bằng nhiều hình tượng, hình ảnh, châm ngôn, ẩn dụ, tư tưởng triết học của Lão Tử mang đặc thù biến ảo, gợi mở mà thâm trầm thâm thúy .Trang Tử tên Chu người Mông ấp, nước Tống ( khoảng chừng 365 – 290 trước công nguyên ). Trang Tử xuất thân từ thành phần bần hàn, không ra làm quan. Tác phẩm của ông có “ Trang Tử ”. Lão Tử và Trang Tử là hai triết gia thời kỳ cổ đại Trung Hoa. Tuy hai triết gia có những điểm dị biệt nhưng nói chung có nhiều điểm tương đương vì vậy người ta thường gọi chung là học thuyết Lão – Trang .

Những tư tưởng triết học Lão – Trang

Quan niệm về Đạo

Quan niệm về Đạo của Lão – Trang gần như ý niệm về logos của Hêracơlít ở Hy Lạp cổ đại. Theo Lão-Trang thì khái niệm Đạo cũng chỉ là cách gọi không đúng chuẩn. Bởi vì đã là đạo thì vô cùng huyền bí, với nhiều ý nghĩa và đặc thù khác nhau : “ Thiên đạo ”, “ Nhân đạo ”, ” Đạo đức ” ( những khái niệm này đã Open trước thời Lão – Trang ), nhưng khái niệm “ Đạo ” của Lão – Trang có nội sung thâm thúy hơn, hoàn hảo hơn .

Lão Tử nói: “Đạo mà có thể nói được thì không phải là Đạo tồn tại vĩnh viễn. Tên mà có thể đặt được thì không phải tên vĩnh viễn”. Trang Tử nói:” Đạo chẳng có thể nghe được, nghe được không còn là nó nữa. Đạo chẳng có thể thấy được, thấy được không còn phải là nó nữa. Đạo chẳng có thể nói được, nói được không phải là nó nữa”. Tuy vậy, cái mà Lão – Trang nói vẫn mệnh danh là Đạo. Có nghĩa là trong sự biến dịch của vạn vật phải nắm lấy cái bất biến  (quy luật). Có nghĩa là quy luật mang tính phổ biến. Đạo không những vĩnh viễn, không mất đi mà còn có trước trời đất nữa.

Nội dung cơ bản pháp luật trong khái niệm Đạo của Lão – Trang là tự nhiên, tự nhiên là khách thể khác với cái chủ thể con người. Tự nhiên có quy luật của nó ( Đạo ) con người chỉ hoàn toàn có thể theo nó chứ không hề ngược lại. Tuy nhiên, Lão – Trang đã tuyệt đối hóa sự phục tùng của con người so với tự nhiên .
Lão Tử cho rằng thực chất của Đạo biểu lộ hai đặc thù : Tự nhiên thuần phác và trống không. Lão Tử nói : “ Đạo pháp tự nhiên ”, tính tự nhiên của Đạo được hiểu như tính khách quan, vốn như vậy không nhờ vào vào ý thức con người, nhưng nó không như khái niệm sống sót khách quan trong triết học phương Tây : Bởi Đạo tiềm ẩn và hòa đồng cả cái sống sót và không sống sót, cả cái tĩnh tại và cái đổi khác, cái tuyệt đối và tương đối. Nó là tự nhiên nhưng không phải sống sót định tính, hình thái mà là một trạng thái vĩnh cửu, tiềm ẩn toàn bộ. Thần linh, thượng đế cũng từ Đạo mà ra, được rất linh cũng từ đó mà có .
Nếu chỉ dừng lại ở mặt “ Thể ” của Đạo, tất cả chúng ta sẽ không phân biệt được nó với phạm trù “ Chân không ” của Phật giáo. Sự độc lạ được biểu lộ ở mặt dụng của Đạo. “ Không tên là gốc của trời đất, có tên là mẹ của vạn vật ” ( Đạo Đức kinh, Thượng thiên ). Cái không tên là cái Thể ( thực chất ) của Đạo, nó chỉ trạng thái bắt đầu, nguyên thủy của Đạo khi chưa hoạt động, chưa biểu lộ đặc thù. Còn cái có tên, chính là dụng ( hiệu quả năng lượng ) của Đạo ấy. Dụng của Đạo là trạng thái hoạt động, biến hóa với năng lượng sản sinh và huyền đồng vạn vật, v.v …

Chủ nghĩa tương đối của Đạo gia

Đạo gia không thừa nhận chân lý khách quan. Không có cái gì làm tiêu chuẩn đúng sai cho nhận thức của con người. Chủ nghĩa tương đối của Đạo gia xuất phát từ cơ sở cho rằng Đạo không thể biết được. Đã không thể biết được thì làm gì có tiêu chuẩn để xác định cái biết đúng hay sai. Hơn nữa, theo Đạo gia đời người có hạn, cho nên con người làm sao có thể chạy theo cái cần biết được. Từ chỗ cho rằng Đạo không thể biết đến chủ nghĩa tương đối, đến chủ nghĩa vô vi là lôgíc tất yếu của Đạo gia. Đạo gia triệt tiêu mọi nỗ lực chủ quan của con người.

Source: https://thevesta.vn
Category: Phật Pháp