Nhà Thơ Trần Đăng Khoa Nói Về Thiền Sư Thích Nhất Hạnh Có Vợ
Cổng thông tin liên lạc và là nơi trao đổi tâm tình,chia sẻ kỷ niệm của đồng hương Kontum,thân hửu và bạn đọc
phỏng vấn nhà thơ, nhà tranh đấu nhân quyền Thi Vũ Võ Văn Ái Lê thị huệ, chủ biên gio-o.com thực thi ( phần 5, cuối )
(đọc phần 5 – câu hỏi từ 43 – 56 hết) .
Bạn đang xem: Thích nhất hạnh có vợ
43. Lê Thị Huệ:
Nói về Nhất Hạnh, hình như ông có thời gian rất thân với Thích Nhất Hạnh ?
Võ Văn Ái:
Vâng, chúng tôi ăn chung mâm, ở chung nhà, cùng chung hoạt động giải trí trên quốc tế cho tự do Nước Ta – nền hòa bình dân tộc không cộng sản – từ năm 1966 đến 1970 .Nhưng chúng tôi biết và quen nhau từ đầu thập niên 50 ở Đà Lạt. Thời ấy tôi dạy tại trường Trung học tư thục Tuệ Quang ở Cây số 4 do thầy Thiện Tấn, là anh trai của ông, làm hiệu trưởng .Bi kịch của Nhất Hạnh là suốt đời ông đi tìm đệ tử, nhưng không tìm con người tự do. Ông là người hiền lành, tình cảm, nhiều thi tính, tuy độc tài ngầm, bị tham vọng và thanh danh làm hỏng .Phải chăng đời không nương chìu khi còn bé nên biến ông thành con người không giải thoát, nếu không nói là con người hằn thù ( l’homme de ressentiment ). Tôi đoán thế do nhận xét hai sự kiện .
Một là ông rất thương mẹ, nhưng lại chủ tâm biến mẹ thành thánh mẫu trong giới tay chân thân cận.
Chắc có gì huyền bí trong mái ấm gia đình thuở thiếu thời chăng ?
Việc thứ hai xẩy ra vào cuối thập niên 40, thời ông là học tăng tại chùa Bảo quốc, Huế. Chẳng biết phạm lỗi gì rất nặng, nên bị đuổi ra khỏi chùa.
Cố Hoà thượng T.T. gửi thư đến những chùa từ miền Trung vào tới Nam ra lệnh cấm không được chứa chấp ông .Thế nhưng ông vẫn giữ bộ áo tăng sĩ, không sinh ra .Tôi nghĩ những hành vi đi riêng sau này của ông so với Phật giáo Việt, phải chăng là một cách “ trả thù ” sự ép chế trước kia ?Giữa lúc cuộc chiến tranh ngút ngàn năm 1966, ông rũ tôi lập một “ Giáo hội Trẻ ” chống lại “ những ông già ” trong nước .Tôi khuyên ông không nên, phải lo xử lý chuyện cuộc chiến tranh trước đã .Kéo dây động rừng sẽ làm tan nát Phật giáo vào lúc Cộng sản Bắc Việt uy hiếp miền Nam. Nên chuyện bỏ lỡ .
44. Lê Thị Huệ:
Who is Nhất Hạnh ? Xin lỗi tôi phải dùng tiếng Anh ở đây để phản ảnh vai trò bệ vệ quốc tế của Thích Nhất Hạnh
Võ Văn Ái:
Ông là một nhà thơ, một nhà văn .Nghệ sĩ tính của ông mạnh hơn tính đạo sĩ .
Đạo sĩ chỉ là khía cạnh trình diễn cải lương của ông ấy.
45. Lê Thị Huệ:
Vụ xung đột giữa ông và ông Nhất Hạnh, ông có nghĩ là đời sống đã không công minh với ông và với ông Nhất Hạnh ?
Võ Văn Ái:
Có những lúc chúng tôi thấy cùng nhau sát cánh về một hướng trên quan điểm Phật giáo và dân tộc bản địa .Rồi đến lúc, cũng từ quan điểm Phật giáo và dân tộc bản địa, tôi không hề sát cánh với ông ấy nữa. Giản dị thế thôi .Tôi chia tay ông đầu năm 1970, sau 6 năm san sẻ ngọt bùi .Không có xung đột .Đường ai nấy đi, tôi sòng phẳng và nói thẳng nguyên do với ông khi chia tay. Ông ấy biết rõ hơn ai về sự trao đổi lần cuối này vào một đêm tháng giêng năm 1970 .Bài thơ ghi lại sự chia tay ấy là bài “ Nhật ký băng sa mạc Bắc Mỹ Châu ” ( đại khái thế, không chắc tôi nhớ đúng những chữ trong đề bài ) đăng trên Tạp chí Văn ở Saigon năm ấy .Đọc lên chẳng ai biết chuyện riêng giữa chúng tôi đâu .Mặt khác tôi chưa hề công khai hóa việc này, ngoại trừ bức thư xin từ chức tôi gửi về Viện Hoá Đạo trong nước .Vì vậy tôi nói không có xung đột .Tuy nội tâm tôi khủng hoảng cục bộ kinh hoàng .Trên khoanh vùng phạm vi tư tưởng, tôi bị khủng hoảng cục bộ hai lần .Năm 1955, tôi phát hiện người Cộng sản Giao hàng Mạc Tư Khoa và Bắc Kinh chứ không tranh đấu cho dân tộc bản địa .
Lần này, 1970, niềm tin của tôi vào giới Tăng lữ bị khủng hoảng mà Nhất Hạnh là đại biểu.
Cuộc chia tay giữa bạn hữu, bỏ đạo này theo đạo khác, chọn ý thức hệ này bỏ ý thức hệ kia là hành trình dài tự giác hay lựa chọn từng đời người. Chuyện thông thường .Vợ chồng khắn khít còn ly dị kia mà .Gần đây, nhân chuyến ông về Nước Ta, hai chúng tôi có lúc trở nên như to chuyện là vì những đệ tử cuồng tín của ông ấy do không hiểu nguồn cơn nên vọng động .Họ không hiểu rằng, từ năm 1970, Nhất Hạnh là đám mây đen đã bay mất trong đời tôi .Do không hiểu có người gán cho tôi hai chữ “ phản thầy ” .Tôi không hề là đệ tử của Nhất Hạnh thì sao gọi “ phản thầy ” .Mà phản gì ? Bất đồng ý kiến thì chia tay như thường xẩy trong xã hội dân chủ. Đã lâu, tôi không còn nghĩ tới ông ấy .
Tuy nhiên sự biến bất ngờ xẩy ra khi ông và bà Phượng rời phi trường Charles de Gaulle lên đường về Hà Nội.
Bỗng dưng bà Phượng, tức Chân Không, công bố một câu xanh rờn với hãng thông tấn AFP tương quan tới Giáo hội Phật giáo Nước Ta Thống nhất ( GHPGVNTN ) khiến tôi phải phản ứng .Lời công bố của bà Chân Không được bản tin AFP phát hành chiều ngày 11.1.2005 có đoạn viết rằng : “ Nhà sư ( tức Sư Ông Thích Nhất Hạnh ) không là thành viên của Giáo hội Phật giáo Nước Ta Thống nhất, là Giáo hội đang bị chính quyền sở tại cấm không cho hoạt động giải trí từ năm 1981, vì Giáo hội này từ khước sự trấn áp và tinh chỉnh và điều khiển của Đảng Cộng sản .Hơn một năm trước đây, Công an Nước Ta đã mở cuộc đàn áp sâu rộng Giáo hội này, hàng giáo phẩm bị bắt quản chế và hàng trăm ngôi chùa bị phong tỏa .
Khi được hỏi vì sao một số phong trào tôn giáo bị cấm đoán tại Việt Nam, Sư cô Chân Không trả lời: “Vì một số các Giáo hội này tàng trữ những lá cờ của chế độ cũ (sic). Còn chúng tôi, thì chúng tôi chẳng có một tham vọng chính trị nào cả“.
Hai ngày sau tại TP. Hà Nội, ông Nhất Hạnh công bố trên báo Nhân Dân phát hành ngày 13.1.2005, rằng : “ Ông đã từng đấu tranh với những thái độ stress của chính quyền sở tại 1 số ít nước phương Tây về “ yếu tố tôn giáo ở Nước Ta ” .Ông kể, ông đã từng nói với một số ít quan chức Hoa Kỳ rằng :“ Người Nước Ta muốn được giải phóng khỏi cái mà người Mỹ gọi là sự giải phóng cho người Nước Ta ” .Sư Ông Nhất Hạnh, Giáo chủ Làng Mai, trong những chuyến về thăm và được TP.HN được cho phép tự đo thuyết giảng từ Bắc chí Nam qua những năm 2005, 2007, 2008 Phản ứng tôi trải qua thông cáo báo chí truyền thông của Phòng tin tức Phật giáo Quốc tế dây dưa tới chuyến đi Nước Ta của ông Nhất Hạnh cùng 100 Tăng thân Làng Mai .Trước đó tôi không có dự tính nhắc tới phái đoàn của ông .
Dù tôi biết rất rõ Hà Nội đang sử dụng lá bài Tuệ Sỹ – Lê Mạnh Thát trong nước, ngoài nước là lá bài Nhất Hạnh để được rút tên khỏi danh sách CPC (Countries of Particular Concern, danh sách các quốc gia đàn áp tôn giáo) mà chiếu theo Đạo luật 1998 của Quốc hội Hoa Kỳ các nước nằm trong danh sách này sẽ bị chế tài trên lĩnh vực kinh tế và tài chánh.
Năm 1977, trên tạp chí Quê Mẹ lần đầu tiên chúng tôi đề cập tới ông Nhất Hạnh và bà Cao Ngọc Phượng qua vụ con tàu đi vớt người vượt biển mà ông bà thực hiện một cách vô trách nhiệm tại Singapore.
Lên tiếng vì thảm cảnh người Vượt Biển lúc bấy giờ, chứ chẳng vì chuyện cá thể .
Tạp chí Quê Mẹ phản ảnh sự vụ sau khi hai tờ báo lớn Straits Times ở Singapore và New York Times ở Nữu Ước khui ra trước tiên. Nguyên tổ chức Hội nghị Thế giới cho Tôn giáo và Hoà bình (World Conference on Religion and Peace) bỏ ra sáu mươi nghìn Mỹ kim giao cho ông Nhất Hạnh tổ chức việc cứu người vượt biển Đông với chức vụ Giám đốc Điều hành, bà Phượng làm phụ tá.
Tổ chức này có phòng ốc làm trụ sở ở Nước Singapore, nhưng hai ông bà lại đi thuê villa ở riêng .Thay vì đi vớt người, thì hai ông bà thuê một chiếc tàu cũ bệ rạc không còn năng lực ra khơi, nên chỉ nằm tấp bờ .Bà Phượng đưa những người đã nhập trại tiếp cư ở Xứ sở nụ cười Thái Lan lên tàu ấy cho có sắc tố “ vớt người tị nạn ” .Theo New York Times những người tị nạn ở Thái phải trả một khoảng chừng tiền cho bà Phượng mới được đưa lên tàu .Tàu lại không có năng lực tới những vương quốc tị nạn thứ ba .Việc lôi thôi xẩy ra từ đó .Người tị nạn ngày ngày dưới sức nóng nhiệt đới gió mùa ngồi trên bong nghe thơ Nhất Hạnh hay kinh tụng theo giáo phái Làng Mai ( lúc ấy còn gọi là Làng Hồng ) phát ra từ máy. Nhưng chờ mãi chẳng thấy tương lai định cư về đâu nên họ sinh ra bất mãn .
Tôi còn trong tay bản phúc trình 28 trang của ông Homer Jack, Tổng thư ký Hội nghị Thế giới cho Tôn giáo và Hoà bình phúc trình việc bê bối và lấy quyết định cách chức hai ông bà Nhất Hạnh và Phượng đồng thời tống xuất họ khỏi Singapore.
Sau này, có số người hiểu nhầm rằng tôi tranh giành con tàu của ông ta. Họ đâu biết rằng con tàu chưa hình thành đã thất bại của ông Nhất Hạnh xẩy ra giữa năm 1977 .Con Tàu Đảo Ánh Sáng do cơ sở Quê Mẹ xướng xuất vào cuối năm 1978 là sự biểu tỏ ưng ý của lương tâm thời đại, với sự tham gia của gần 200 nhân sĩ quốc tế .Từ con tàu của chúng tôi đẻ ra hàng loạt tàu đi vớt người khác ở Đức, ở Ý, ở Na Uy … Nhìn lại việc này, tôi thấy Quê Mẹ công khai hóa sự vụ là đúng, bởi tương quan tới sinh tử của trào lưu Người Vượt Biển vào thời gian dầu sôi lửa bỏng ấy, cũng như cung cách thao tác tài tử cố hữu và vô trách nhiệm của hai người .Tuy nhiên loạt bài viết trên Quê Mẹ gây sốc cho giới Phật tử .Một số Phật tử ý niệm rằng cư sĩ ( tôi ) không được “ phạm thượng ” động tới Tăng sĩ là ông Nhất Hạnh .Thế nhưng cơ sở và tạp chí Quê Mẹ do tôi chủ trương không thuộc bất kỳ đảng phái hay tôn giáo nào, kể cả Phật giáo, dù tôi là Phật tử. Một cơ quan ngôn luận phải làm đúng công dụng thông tin và hướng dẫn dư luận .Sau cuộc chia tay ông Nhất Hạnh, năm 1970, tôi đã làm đơn gửi Viện Hóa Đạo trong nước từ nhiệm tổng thể mọi chức vụ trong giáo hội, mãi cho tới hai mươi hai năm sau, năm 1992, do Hoà thượng Thích Huyền Quang thôi thúc tôi mới quay trở lại với Giáo hội Phật giáo .Tuy nhiên, nếu yếu tố cần đặt lại, hoàn toàn có thể là cách viết loạt bài thời ấy. Loạt bài này do ông nhà báo HTA của tòa soạn viết theo sự quyết định hành động của Chủ biên Tin quốc tế là ông TN .Ký giả này xưa làm báo ở Saigon, nên cung cách viết cũng là cung cách viết của nền báo chí truyền thông Saigon thượng vàng hạ cám trước kia .Đành rằng tôi nghĩa vụ và trách nhiệm trong vai trò Chủ nhiệm, Chủ bút .Song phải nói thời hạn khổ sở ấy, tôi vừa cáng đáng quản lý nhà in, vừa làm thợ chạy máy. Mỗi ngày lao động 18, 19 giờ nên không đọc hết những bài vở để nhuận chính .Sự khó khăn vất vả ở nhà in của tôi gián tiếp đến từ bà Phượng .Khoảng năm 1968 do thiếu nhân sự ở Văn phòng Phật giáo, bà Phượng gửi một nhân viên cấp dưới từ Saigon sang Paris giúp tôi .Do tin cậy tôi không đặt yếu tố lý lịch .Mãi sau này, đầu thập niên 70 khi tôi xây dựng nhà in làm kế nuôi thân và nuôi mộng làm báo văn hóa truyền thống, làm nhà xuất bản .Nhân viên này theo tôi, vì anh bảo xưa anh là thợ in ở Saigon .Mua xong nhà in mới biết anh chẳng biết tí ti nghề nghiệp, khiến tôi phải tự học như một khổ ách trong đời .Đến khi nhà in khởi đầu chạy việc, thì một đêm anh ta phá hoại máy in mới mua, phá luôn máy cắt xén, là hai bộ phận cơ bản của một nhà in nhỏ. Rồi bỏ đi .Lúc ấy chúng tôi mới vỡ lẽ, hóa ra anh là người của bên kia, lâu nay nằm vùng trong cơ sở chúng tôi để bắn phát đạn ở đầu cuối vào lúc chúng tôi kiệt quệ .Do đó mà tôi trở thành thợ in bất đắc dĩ .Nói dài dòng như thế để hiểu rằng, tôi đã an toàn và đáng tin cậy vào Chủ biên Tin quốc tế TN và anh nhà báo nọ. Nên không xem lại bài viết để chỉnh đốn lời văn. Tuy sự kiện đưa ra đúng như thực sự .
6. Lê Thị Huệ:
Có một điều tế nhị nhiều người không muốn nói, nhưng tôi nghĩ với những yếu tố của tri thức, nó chẳng phải là một điều gì ghê gớm .
Có phải ông Nhất Hạnh muốn cách mạng Phật Giáo Việt Nam, có phải ông Nhất Hạnh đã yêu bà Chân Không và thăng hoa tình yêu ấy khi muốn Phật Giáo Việt Nam chấp nhận chuyện sư có vợ con. Với tôi, đây là một điều tốt cho tôn giáo của ông ấy.
Tôi không phản đối điều này .Liệu có một thực sự nào đó trong câu truyện này, hay đây chỉ là một lời đồn lừa dối
Nói rằng ông Nhất Hạnh muốn cách mạng Phật giáo Việt Nam thì không đúng. Đại sư Thái Hư mới là người xứng danh và là nhân vật lịch sử của Phật giáo từ những năm đầu Dân quốc thế kỷ XX ở Trung quốc, khởi xướng cuộc tân vận động của Phật giáo cận đại và hiện đại. Trước Dân quốc, Tăng sĩ bị xã hội khinh rẻ vì thiếu học, chỉ lo việc cúng kiến, mê tín, nên Đại sư Thái Hư gióng lên cuộc cách mạng Phật giáo trên ba lĩnh vực cơ bản là Cách mạng Giáo lý
– Cách mạng Giáo chế – Cách mạng Giáo sản trong thực trạng bế tắc và tiêu trầm của Phật giáo Trung quốc .Tư tưởng cách mạng này vượt biên cương chi phối toàn thể sinh hoạt Phật giáo từ Á sang Âu Mỹ .Nhờ những chuyến đi thuyết pháp của Đại sư Thái Hư mà những Hội Học Phật được thiết lập khắp Âu Mỹ Á đầu thế kỷ XX .Tại Nước Ta, Cư sĩ Lê Đình Thám cùng những Đại sư Phước Huệ, Trí Độ, v.v … do đọc sách của Thái Hư mà phát động Phong trào Chấn hưng Phật giáo Nước Ta từ thập niên 20 đầu thế kỷ XX Viral khắp Nam, Trung, Băc kỳ .
Sự xuất hiện uy dũng của Phật giáo Việt Nam hai thập niên 50, 60, là thành quả của phong trào Chấn hưng Phật giáo gợi hứng từ công trình, công đức và công hạnh kỳ vĩ của Thái Hư Đại sư.
Xem thêm: Chuyện Về Ông Vua Sáng Lập Thiền Phái Trúc Lâm Yên Tử &Raquo Tran Nhan Tong Ins
Bản thân ông Nhất Hạnh có một số ít phát kiến canh tân Phật giáo sau thời hạn du học ở Mỹ .Tôi nghĩ ông chịu không ít tác động ảnh hưởng từ giáo phái Tin Lành và thần học Paul Tillich trong những phát kiến của ông .
Tôi từng viết bài ca ngợi cuốn sách “Hiện đại hóa Phật giáo” của ông trên tạp san Hải Triều Âm ở Saigon giữa thập niên 60.
Trái lại, Bùi Giáng thì chê Nhất Hạnh về cuốn sách này trong“ Đi vào Cõi Thơ ” do Ca Dao ấn hành, Saigon năm 1969, ở trang 63 như sau : “ Nhất Hạnh có nguồn thơ chứa chan. Chúng ta không hiểu vì lẽ gì nguồn thơ đó lại không đủ sức ngăn cản ông, khiến ông hì hục hiện đại hóa Phật Giáo Uyên Nguyên. Trường hợp Nhất Hạnh là trường hợp một thi sỹ thiên tài bị vướng phải cạm bẫy của triết học Tây phương ” .
Từ năm 64, 65 tại Saigon, ông thiết lập dòng Tiếp Hiện cho phép người tu lập gia đình, phát triển trong giới Phật tử thuộc Trường Thanh niên Phụng sự Xã hội ở Phú Thọ Hoà.
Trong giới thân cận ông có một người không chấp thuận đồng ý là Nhất Chi Mai, tức cô giáo Phan Thị Mai tự thiêu cho Hòa bình năm 1966 .Tôi còn giữ bức thư thủ bút của cô ấy về sự sự không tương đồng này .Ông Nhất Hạnh dự trù công khai minh bạch dòng Tiếp Hiện qua một cuộc họp báo ở Saigon, đưa Phạm Công Thiện làm người đầu đàn phát huy Dòng mới ( thời hạn này Phạm Công Thiện là Đại đức Thích Nguyên Tánh ) .Nhưng Phạm Công Thiện bỏ rơi cuộc họp báo rồi sau đi du học Mỹ, nên việc không thành .
Khoảng năm 1967, thời ông đón bà Cao Ngọc Phuợng ở Việt Nam ra cùng sang ở Tokyo, nói là đi nghiên cứu “kinh tế hậu chiến”, ông viết thư cho tôi kèm cương lĩnh và giới luật Dòng Tiếp Hiện mong tôi tham gia thực hiện và phát triển dòng tu mới. Nhưng tôi không trả lời.
Thực tế là vào tiến trình giữa thập niên 60, ngoài Nhất Hạnh, tôi biết vài vị Tăng vai vế có khuynh hướng phát động trào lưu Tân Tăng Nhật Bản tại Saigon, như cố Hoà thượng TMG là một .Nhưng sau vài thử nghiệm họ gặp phản ứng chống đối quá lớn của quần chúng Phật tử, nên trào lưu vụt tắt .
Sau này nhờ hoàn cảnh khách quan ở nước ngoài dễ phát triển hơn trong khung cảnh Làng Mai ở Pháp.
Về giới Tân Tăng được cho phép lấy vợ, thì Nhật Bản là nước tiên phong và có truyền thống lịch sử từ thế kỷ XIII .Đọc truyện Kinkakuji của Yukio Mishima sẽ thấy toàn cảnh của đời sống Tân Tăng này. Đại sư Thân Loan ( Shiran, 1173 – 1262 ) tổ khai sáng Tịnh độ Chân tông Nhật bản ( Jōdo-shinshū / Shin Buddhism ), sau khi làm đệ tử ngài Pháp Nhiên ( Hōnen ) được Thầy được cho phép lấy Ni cô Huệ Tín làm vợ, khởi xướng cho chính sách Tăng lấy vợ của phái Chân tông Nhật bản .Hơn mười năm trước tôi đến thăm chùa Higashi Honganji ( Đông Bản Nguyện tự ) ở cố đô Kyoto là bản sơn của phái này .Vị sư dẫn tôi đi thăm chùa lý giải rằng :
“Thấp thoáng sau lưng các vị Sư có bóng người đàn bà. Tại sao không công khai hóa mà cứ giấu giấu diếm diếm ?”.
Rồi ông thuật cho tôi nghe việc sinh ra của phái Tân Tăng của ngài Thân Loan. Chuyến thăm ấy tôi còn quan tâm tổ chức triển khai Nhân quyền của Tịnh độ Chân tông ngay trong ngôi bản tự này .Có đến 450 nhân viên cấp dưới túc trực .Họ lo cho nhân quyền của giới cùng đinh BurakuminNhật bản, khoảng chừng 3 triệu người sống trong cảnh kỳ thị xã hội .Ban ngày những sư đi làm lụng như người thường ( cư sĩ ) trong những công xưởng, văn phòng hay quán ăn .Về chùa khi lễ lượt mới mặc y áo tăng sĩ .Cuối thập niên 60, trong mấy năm dài chúng tôi chung sống với nhau dưới mái nhà làm trụ sở Phật giáo ở số 11, rue de Vénus, thị xã Maisons-Alfort, ngoại ô Nam Paris .
Thời ấy, ông Nhất Hạnh và bà Cao Ngọc Phượng (sau này cạo đầu xuất gia lấy tên Chân Không) sống đời sống đôi cặp tự do, không giấu diếm, tuy ông không cổi áo công khai hóa ngoài xã hội.
Cùng sống với chúng tôi lúc ấy có 7 vị Tăng và 6 cư sĩ .Sau này 5 trong số 7 vị Tăng này đã hoàn tục .( một vị hiện sống ở Paris và một vị nay ở Saigon ) .Kinh Phật dạy y pháp bất y nhân, nghĩa là y vào Pháp Phật mà học và tu, đừng nệ tới con người .Người tầm trung cũng nói ai tu nấy chứng .Quan điểm tôi, việc lấy vợ hay không chẳng quan trọng cho bằng đức hạnh, trình độ tu chứng và nỗ lực cứu đời .
47. Lê Thị Huệ:
Đạo Bụt của ông Nhất Hạnh, ông nghĩ sao ?
Võ Văn Ái:
Ông Nhất Hạnh có công trình làng đạo Phật theo giáo phái Làng Mai của ông ấy cho giới thị dân Âu Mỹ .Những người mà đời sống bị thúc bách, đè nén liên tục vì công ăn việc làm hay đời sống tất bật ở những thị xã .Nên họ bị Stress .Các khóa tu học cuối tuần của đạo Bụt cấm dùng điện thoại cảm ứng, không được xem Tivi, bắt hít thở trong không khí miền quê hay rừng núi, vừa đi vừa hít thở thiền hành, tập cười, tập ôm nhau thân ái ( Thiền Ôm ) khi có nhu yếu, làm cho con người thư giản, làm an dịu thân tâm. Một lối tu tập Yoga .Song tiến xa hơn vào đời sống tâm linh của đạo Phật, thì có vẻ như Đạo Bụt không thành công xuất sắc .Tôi gặp một số ít bạn Tây phương thú vị theo học giáo phái Làng Mai nhưng bỏ nửa chừng để quay sang đường lối tu tập Phật giáo Tây Tạng .Đạo Bụt của ông dịu dàng êm ả, thiên về tự kỷ ám thị hơn là khai mở chân tâm. Đánh một tiếng chuông mỉm miệng cười, dán những câu thơ / kệ trong phòng tắm, phòng ngủ, trẻ nhỏ đi học về ôm mẹ nói “ Mẹ ơi, con thương mẹ lắm ”, v.v … có cái gì rất Pavlov, không tự nhiên .Chứng tỏ chiêu thức này xuất phát từ những con người sống quá lâu trong dồn nén, ẩn ức, bất bình thế sự, không thỏa mãn nhu cầu tình dục. Trong truyền thống lịch sử tu học Phật giáo của giới xuất gia từ nghìn xưa thì những bộ Luật Sa di và Sa di ni trang nghiêm, trang nghiêm, thận trọng và có chiêu thức hơn nhiều .Đạo là thông lưu không trở ngại .Thiền là hành vi tự nhiên hơn sự lý giải bằng ngôn từ hay cử điệu. Một cái vỗ vai với người bạn, một ánh mắt so với mẹ sẽ ý nhị và làm thay những câu nói hay cử động cải lương kia .Ngay việc sử dụng chữ Bụt thay cho chữ Phật thường dụng trong quần chúng Nước Ta qua nhiều thế kỷ, tôi thấy như có gì trình diễn, cải lương, lập dị hơn là một đổi khác có tính bản thể .Sự thất bại của đạo Bụt thấy rõ ở những nước Á châu như Nhật Bản, Nam Hàn, Nước Ta .Mười mấy năm trước, chuyến đi thuyết trình của ông Nhất Hạnh tại Nhật thất bại nên ông không còn trở lại .Hai Thượng toạ Hộ Tùng Nghĩa Tình và Hoàn Sơn Chiếu Hùng mà tôi gặp tại Tâm Quang Viện ở Tokyo, thành viên Phật giáo Quốc tế Hiệp lực và ở trong ban tổ chức triển khai chuyến đi một tháng cho ông Nhất Hạnh nói với tôi như vậy .Hỏi nguyên do, hai vị bảo rằng người Nhật không đồng ý lối Pháp đàm và cách trình diễn về Phật giáo của ông Nhất Hạnh .Loại “ Thiền ôm hít thô sơ ” chạm trán với dòng Thiền thâm hậu Nhật Bản vốn có truyền thống cuội nguồn tu chứng thành nếp văn hoá tâm linh cao quý, ắt phải tiêu ma .Cho nên đạo Bụt của ông Nhất Hạnh chỉ thành công xuất sắc phần nào tại những nước phương Tây cho giới thị dân và giới cựu quân nhân Mỹ có yếu tố tinh thần sau đại chiến kinh khủng tại Nước Ta .Đó là chuyện trò trong quốc tế .Trở về cố hương, Huế là pháo đài trang nghiêm của ông Nhất Hạnh, chùa Từ Hiếu là chiếm hữu thừa kế của ông .Trước chuyến về Nước Ta lần đầu năm 2005, đa phần Phật tử Huế xem ông là thần tượng, nếu không là Bụt sống .Họ xem Làng Mai như cõi Tịnh độ .Thế nhưng hành xử của ông khi được tiếp xúc, cùng với cung cách giáo phái Làng Mai đã thất bại nặng nề tại Huế .Tôi chợt nhớ lời phê bình của Bùi Giáng nhắc tới lúc nãy .Một Tăng sĩ ở Huế viết thư cho tôi có câu : “ Chư Tăng ở Huế rất náo nức và hả dạ ngày Thầy Nhất Hạnh mới trở lại. Nhưng nay khi Thầy Nhất Hạnh ra đi thì ai nấy đều ê chề, oán hận thấu trời xanh, mà không nói được nên lời ” .Chuyến đầu về Huế năm 2005 hàng bao nhiêu nghìn Phật tử đón rước, thế nhưng mấy lần sau rất tiêu điều theo lời thuật của Phật tử Huế .Phải chăng đạo Bụt và người dạy đạo Bụt thích hợp với một số ít thị dân Âu Mỹ, nhưng không hợp với tạng người Việt ?Sự mơ mộng hão huyền của ông còn thấy qua lời ông khuyên Tổng thống George W. Bush ngày quân khủng bố Al Qaida đánh sập hai cao ốc Twin Towers ở Thành Phố New York ( 11.9.2001 ) .Ông lên tiếng trên truyền thông báo chí khuyên Tổng thống Bush đi gặp Bin Laden, hai bên hãy lắng nghe nhau để xử lý việc đời theo cái điệu “ Hiểu và Thương ” của giáo phái Làng Mai !Nội bộ những Fan Hâm mộ Làng Mai còn chưa “ hiểu và thương ” nhau, nói chi những người ở xa vạn dặm ?Ở đây tôi không muốn đào sâu việc trước ba nghìn người chết thảm thương trong vụ Twin Towers ở Thành Phố New York, ông Nhất Hạnh chẳng quặn lòng, lại nhân ngày ấy đưa những số lượng khổng lồ mấy trăm nghìn dân Bến Tre bị chết vì không quân Hoa Kỳ oanh tạc !Cộng đồng người Việt Tị nạn đã phẫn nộ và phản ứng can đảm và mạnh mẽ vụ công bố tuỳ hứng này .Ông Nhất Hạnh xử lý “ chính trị quốc tế ” hay “ đạo lý quốc tế ” như vậy quả là “ tuyệt tác ” .Song không kém phần ngây thơ nếu không nói lẩm cẩm .Giá dụ cách thế ấy là chìa khoá cho trái đất đại đồng, hẳn toàn cầu đã là Thiên đường hay Niết Bàn từ bao đời, Chúa Jesus, đức Phật, Khổng Khưu, Lão Tử … chắc đã lấy hưu non từ lâu ?Tôi bỗng nhớ lời Mai Thảo phê bình cuốn sách“ Nói với Tuổi Hai mươi ” < 8 > của Nhất Hạnh trên tạp chí Nghệ Thuật .Cuốn sách gây sôi sục một thời trong giới trẻ ở Saigon, mà tiềm năng nhằm mục đích đánh phủ đầu Phạm Công Thiện với ý thức làm mưa làm gió chống thế hệ cha anh làm cho quốc gia điêu linh hai mươi năm trường, mà họ Phạm viết trong sách “ Ý thức Mới trong Văn nghệ và Triết học ” .Ông Nhất Hạnh khuyên Tuổi Hai Mươi “ Thương nhau, tất cả chúng ta sẽ tìm thấy con đường .Thương nhau, tất cả chúng ta sẽ tạo ra sự lịch sử vẻ vang ” .Mai Thảo phê thứ triết lý ấy khác chi nói “ sau cơn mưa trời sẽ nắng ” ! Còn Bùi Giáng thì phản ứng bằng bài viết “ Nói với tuổi Chín mươi ” .48. Lê Thị Huệ :Ông Nhất Hạnh là người Việt tiên phong thành công xuất sắc trong việc mang Phật Giáo Nước Ta ra cùng quốc tế ? Ông có đồng ý chấp thuận với điểm này không ?Võ Văn Ái :Vâng, trong số hàng trăm Tăng Ni Việt ra hải ngoại hoạt động giải trí tôn giáo hơn ba chục năm qua, thì ông Nhất Hạnh và bà Thanh Hải Vô thượng sư coi như nổi tiếng nhất trên quốc tế .Một nhận xét mà tôi thường tâm lý vẫn chưa tìm ra lời đáp, là khi những nhà tôn giáo lớn Ấn Độ ( Vivekananda, Krishmanurti … ), Trung quốc ( Thái Hư Đại sư … ), Nhật Bản ( Suzuki, và rất nhiều Thiền sự được gửi ra quốc tế ), Tây Tạng ( Đức Dalai Lama ) sang phương Tây hoạt động giải trí, họ góp công nói lên niềm tin phương Đông họ theo đuổi, vén mở những điều Tây phương còn mù mờ .Những điều Tây phương cần thông tỏ cho việc tỉ giảo và hoà đồng. Không khi nào những vị này móc nối những tín ngưỡng Tây phương vào trộn lẫn với giáo lý của họ .
Trái lại, ông Nhất Hạnh cũng như bà Thanh Hải Vô thượng sư thì luôn nỗ lực ghép đức Phật vào với Chúa Jesus để truyền đạo.
Một nỗ lực hoà đồng tôn giáo ?Muốn hấp dẫn Fan Hâm mộ đạo khác thần phục mình ?Muốn làm Giáo chủ cả hai tôn giáo ?49. Lê Thị Huệ :Là một tri thức ngang ngửa với Nhất Hạnh, đã từng là bạn của Nhất Hạnh, ông cho tôi hỏi một câu, sự thành công xuất sắc, cái hấp lực của ông Nhất Hạnh nằm ở đâu, ở điều ông ấy viết hay như một nhà thơ, hoặc ở lời ông ấy giảng hay như một ông thầy chùa .Võ Văn Ái :Sự thành công xuất sắc đặc biệt quan trọng của ông ấy phối hợp giữa tài văn thơ với bộ áo ông thầy tu .Cổi bộ áo thấy tu ra, ông sẽ không thành Krishmanurti .Chuyện tuy phụ nhưng thành yếu tố đa phần cho sự thành đạt của ông ta, đó là âm hưởng của cuộc nổi dậy Phật giáo năm 1963 cộng với sự vang động cuộc chiến tranh Nước Ta trong lòng quốc tế .Mặt khác, lúc bấy giờ, từ cuối thế kỷ XX sang đầu thế kỷ XXI quả đât lâm cuộc khủng hoảng cục bộ văn hóa truyền thống và ý thức rất lớn .Con người khao khát một niềm tin, chờ đón một niềm tin .Ai dám đứng ra chỉ đường dẫn lối, mang lại một niềm tin, tất con người nối đuôi đi theo .Ở Mỹ chắc chị nhớ trào lưu ông Guru Rajneesh, người Ấn độ, chứ ?Đã có thời ông ta lôi kéo hàng chục hàng trăm nghìn người theo ông tu học, kể cả giới thượng lưu bác sĩ, kỹ sư, luật gia … nối đuôi xe Limousine đến học đạo với ông …Cho tới ngày ông ta bị trục xuất khỏi Hoa Kỳ, trào lưu mới chấm hết. Nói gì đâu xa, cách đây không lâu, tôi có những bạn bác sĩ, kỹ sư, thương gia … bỗng một sớm bỏ vợ, bỏ con, bỏ nhà cửa đi theo bà Thanh Hải Vô Thượng sư .Mỗi lần bà này thuyết pháp có cả chục nghìn người đi nghe .Nghe nói người ta xin uống nước tắm của bà ấy ? !Đến khi bà để tóc, ăn mặc thời trang, lấy chồng, mà Fan Hâm mộ vẫn cứ mê .Tôi có người bạn bác sĩ fan của bà ở Dallas nói với tôi rằng mỗi khi gặp khó khăn vất vả ông chỉ niệm thương hiệu bà là mọi sự qua khỏi .
Đấy, niềm tin của con người.
Tôi có dịp xem trên truyền hình Pháp về một phái thờ đá, thờ búp bê bên Mỹ .
Xem ra cũng bộn tín đồ.
Xem thêm:
Cái chính lúc bấy giờ là con người khao khát một niềm tin, chờ đón một niềm tin, và con người còn vô minh .
Source: https://thevesta.vn
Category: Phật Pháp
