Lo lắng – Hiểu về trái tim | Minh Niệm

Muốn nắm bắt được sự sống, ta phải luyện cho mình có khả năng đặt nỗi lo lắng trong một khuôn khổ thích hợp.

Mời nghe audio Lo lắng – Sách nói Hiểu về trái tim của thầy Minh Niệm với giọng đọc Diễn viên Thanh Hằng

Ngày sau sẽ ra sao?

Do bản năng sinh tồn mà hầu hết các loài động vật đều có khả năng suy đoán những tình huống có thể xảy ra làm ảnh hưởng đến cuộc sống hay cả tính mạng của mình. Như loài thiên nga phải lo tranh thủ cùng bầy di cư về miền Nam trước khi mùa đông đến. Nếu vô tình bị bỏ lại thì nó không thể nào một mình vượt nổi đoạn đường hàng nghìn dặm để về miền ấm áp, và có thể chết vì không thể tìm thấy thức ăn dưới những lớp tuyết dày. Loài tắc kè hoa cũng khẩn trương chuyển đổi màu da cho kịp thích hợp với màu vỏ cây hay màu lá khi thời tiết giao mùa. Tuy nhiên, lúc nào chúng cũng nơm nớp lo sợ những loài chim có cặp mắt tinh anh phát hiện ra sự ngụy trang của chúng. Vì thế, khả năng quan sát của tắc kè hoa cực kỳ nhạy bén, sự di chuyển cũng hết sức nhẹ nhàng và cẩn trọng.

Loài người cũng vậy. Tổ tiên ta từ thuở thời xưa cũng vì lo nghĩ đến tương lai mà học cách quan sát thời tiết, chinh phục thú dữ, cất giữ hạt giống kỹ càng để chuẩn bị sẵn sàng tốt cho mùa vụ sau. Cứ thế, sự lo ngại ăn sâu vào huyết mạch con người. Ngày ngày hôm nay ta cũng không khỏi tiếp nối và phát huy thứ vũ khí sống sót lợi hại ấy. Xã hội dù văn minh tới đâu cũng không thể nào dự trữ hết những khó khăn vất vả hay mối đe dọa giật mình. Cho nên ai biết sẵn sàng chuẩn bị từ xa một cách chu đáo thì được xem là mẫu người khôn ngoan, chín chắn. Thương gia thì luôn sợ hãi mất người mua, thị trường dịch chuyển, làm ăn lỗ lã. Công nhân thì cứ mong ước được tăng lương, hay thấp thỏm bị đuổi việc. Học sinh luôn chăm sóc đến những kỳ thi, sợ không trúng tuyển vào những ngôi trường khét tiếng. Người bán hàng rong rầu rĩ khi thấy trời đổ mưa. Gã ăn mày cũng lo âu khi chiều tàn mà chiếc lon vẫn trống rỗng .
Tuy nhiên, không phải bất kể sự lo ngại nào cũng thuộc về bản năng sống sót. Có những tiềm năng chỉ nhằm mục đích thăng hoa sự tận hưởng, không đạt được nó thì ta vẫn bình yên và sống tốt. Nhưng nhận thức của con người khá kỳ lạ, cứ nghĩ rằng càng có nhiều điều kiện kèm theo tiện lợi từ vật chất hay niềm tin ( danh dự ) thì sẽ càng bảo đảm an toàn và niềm hạnh phúc nên cả đời không ngừng tích góp. Nhưng càng ra sức tích góp thì ta càng lo ngại. Dù cho đã đạt được nguyện vọng rồi ta vẫn cứ lo ngại. Ta sợ thành quả đang có sẽ bị hư hoại, hay thấy mình vẫn còn thua sút kẻ khác. Tệ hơn nữa, chỉ trong một thời hạn ngắn ngủi là ta bỗng thấy những gì đạt được không còn mê hoặc. Nên ta lại vắt kiệt sức ra để tìm kiếm thêm, rồi lại lo ngại. Nỗi lo ngại của con người cho nên vì thế mà nhiều khôn xiết. Có lẽ, đến khi nhắm mắt lìa đời thì họa chăng mới chấm hết được. Tất cả nỗi lo ấy đều phát sinh từ nhận thức sai lầm đáng tiếc và từ nội lực yếu kém của ta. Đó cũng là một bệnh trạng tâm ý cần phải chữa trị sớm .
Bắt đầu từ sự lo ngại về một yếu tố cần phải xử lý dứt điểm trong một thời hạn ấn định. Nhưng vì chưa có giải pháp nên não bộ cứ liên tục nhắc nhở yếu tố khiến ta phải nhớ. Rồi lại lo ngại vì chưa tìm được giải pháp. Rồi lại nhớ yếu tố. Rồi lại nôn nả xử lý nhưng chưa được. Rồi lại lo ngại Mỗi vòng lặp lại như vậy sẽ làm cho mức độ cảm hứng xấu tăng dần, nếu bị dồn nén liên tục thì xúc cảm sẽ bị nghẽn mạch. Trường hợp đó là yếu tố quan trọng thì chắc như đinh sự thôi thúc của ý chí sẽ càng lớn, cường độ sẽ càng mạnh và năng lực bùng vỡ cảm hứng sẽ càng dễ xảy ra. Lẽ dĩ nhiên, yếu tố quan trọng mà không được xử lý thì ta phải chịu tổn thất nặng nề. Nhưng sự tổn thất ấy sẽ không làm cho ta phải đau đầu hay khổ sở, nếu ta có năng lực đồng ý nó như một thực sự ngoài ý muốn – điều vẫn thường xảy ra trong đời sống vốn không ngừng dịch chuyển này .
Ít khi ta làm được như vậy. Trong thực tiễn, chuỗi phản ứng tâm ý sợ hãi, lo ngại và stress cứ không ngừng xảy ra để bảo vệ quyền hạn mà ta đang có. Chuỗi tâm ý ấy là những cảm hứng rất tai hại. Một khi tâm ý bế tắc liên tục, sẽ khiến cho cảm hứng xấu dồn nén cao độ. Đây là thời cơ thuận tiện cho những nội tiết tố ô nhiễm như epinephrine tiết xuất ồ ạt trong não bộ, khiến những hoạt động giải trí trao đổi chất của khung hình bị rối loạn. Y học đã xác nhận sự rối loạn đó tác động ảnh hưởng can đảm và mạnh mẽ đến sự hình thành bệnh tim mạch, suy nhược thần kinh, tăng huyết áp, giảm trí nhớ, trợ lực cho những tế bào ung thư tăng trưởng. Ngoài ra nó còn khiến ta trở nên căng thẳng mệt mỏi, chán nản, không dễ chiều và thao tác mất hiệu suất .
Tưởng tượng là tác nhân quan trọng tạo nên sự lo ngại đến mức stress và khủng hoảng cục bộ. Nhưng trước khi trí tưởng tượng phóng đại lên những hình ảnh trọn vẹn không có thật thì nó thường bị kích động bởi tâm sợ hãi. Tâm sợ hãi bắt nguồn từ sự thiếu niềm tin vào kỹ năng và kiến thức và kinh nghiệm tay nghề đối ứng của mình trong việc xử lý yếu tố, thiếu bản lĩnh để gật đầu mọi trường hợp xảy ra mà không sợ mình mất giá trị hay tổn thương .
Các nhà tâm lý học cho rằng chính sách tâm ý của phái nữ nhạy cảm về những điều sắp xảy ra hơn phái nam, vì năng lực tưởng tượng của phái nữ cực kỳ phong phú và đa dạng. Nhưng ngược lại, năng lực ứng phó và chịu đựng xúc cảm xấu của phái nữ lại kém hơn phái nam nên khối lượng lo ngại của họ luôn khổng lồ. Nhiều thống kê cho thấy, hầu hết phái nam khi lạc đường khoảng chừng nửa giờ hay một giờ sau mới chịu lên tiếng hỏi đường, còn phái nữ thì chỉ sau năm phút. Tất nhiên, trong số phái nam đó cũng có vài người vì sĩ diện nên không muốn lên tiếng. Nhưng cũng chính vì vậy mà họ chịu khó vận dụng hết năng lực tiềm tàng và cố gắng nỗ lực đương đầu với những rủi ro đáng tiếc nguy hiểm. Quả thật, sự lo ngại của phái nữ có vẻ như không khi nào ngừng nghỉ, ngay cả khi mọi thứ đã xử lý đâu vào đấy. Có lẽ do phái nữ thường quá quan trọng đến nhiều cụ thể xung quanh, mà hầu hết những lo ngại ấy đều dư thừa. Điều đó lý giải vì sao phái nữ thường khổ tâm hơn phái nam .

Phút hiện tại nhiệm mầu

Người xưa có nói: “Không lo xa ắt có buồn gần”. Đó là lời nhắc nhở ta đừng sống phóng túng, dễ dãi, không ý thức hậu quả của mọi hành vi thì chắc chắn sẽ sớm ân hận hối tiếc, chứ không phải khuyên ta hãy lo lắng càng nhiều là càng tốt. Dĩ nhiên, làm việc gì cũng đều suy tính cẩn thận trước thì ta sẽ dễ dàng đạt kết quả cao. Nhưng thực tế cho thấy không phải bao giờ ta cũng tiên đoán chính xác. Có những lo lắng không cần thiết và sai lệch trầm trọng, nhưng ít khi được ta xem xét lại hay buông bỏ bớt. Dù biết rằng thái độ lo lắng sẽ thúc đẩy ta siêng năng vận động và tập trung năng lực để giải quyết rốt ráo vấn đề, nhưng hậu quả trước mắt của sự lo lắng là khiến ta không thể có mặt trọn vẹn trong giây phút hiện tại để tiếp xúc sâu sắc với những giá trị mầu nhiệm xung quanh. Tâm trí ta lúc nào cũng bị chiếm đóng bởi vô số hình ảnh và âm thanh hỗn độn, thì làm sao ta còn đủ tinh thần để ghi nhận và quan sát? Tình trạng đánh mất mình cũng bắt
nguồn từ đó.

Khi ta cầm một cốc nước trên tay và đưa lên cao, trong vài phút đầu ta thấy không có vấn đề gì. Nhưng chừng nửa giờ hay một giờ sau cánh tay ta sẽ tê cứng và đau nhức. Nếu cứ giữ như thế suốt một ngày thì chắc chắn toàn bộ cơ thể ta sẽ tê liệt. Tâm ta cũng vậy. Nếu phải gánh chịu sự lo lắng trong một thời gian dài thì nó sẽ bị tê liệt, không còn mạnh mẽ và sáng suốt để nhận diện hay giải quyết được vấn đề gì cả. Dù vấn đề sắp giải quyết rất quan trọng, nhưng nếu ta cứ mãi hy sinh những nguồn lực quý giá trong tâm hồn để có được sự hưởng thụ xa xỉ, thì ta có thật sự khôn ngoan không?

Muốn chớp lấy được sự sống, ta phải luyện cho mình có năng lực đặt nỗi lo ngại trong một khuôn khổ thích hợp. Nhưng với điều kiện kèm theo là ta phải có đủ năng lượng và niềm tin sáng suốt, để kịp thời quan sát tiến trình lo ngại diễn ra. Đừng để lo ngại đeo bám ta ở bất kể nơi đâu và hình thành như một hoạt động giải trí tự nhiên. Năng lực lo ngại rất ô nhiễm. Nó không chỉ khiến ta luôn nhăn nhó, khô cằn, mau chóng già cỗi, mà còn khiến cho những người xung quanh cảm thấy tê liệt và stress. Nên nhớ, lo ngại cũng có tính di truyền. Ta đã lỡ mang trong mình khối lo ngại quá lớn từ thế hệ trước truyền xuống, thì hãy cố gắng nỗ lực chuyển hóa dứt điểm ngay từ giờ đây, để con cháu ta nhẹ nhàng bước tới tương lai .
Một trong những tuyệt kỹ giúp ta giảm bớt sự lo ngại là thái độ chuẩn bị sẵn sàng đồng ý hiệu quả tồi tệ nhất hoàn toàn có thể xảy ra. Điều này còn tùy thuộc vào hiểu biết và bản lĩnh của mỗi người. Đối với người từng trải, họ sẽ ưu tiên việc giữ gìn tâm hồn bình thản hơn là quyết tử chúng để có thêm sự tận hưởng. Bởi sự tận hưởng nào cũng chỉ có giá trị nhất thời, còn những trộn lẫn tâm hồn sẽ chi phối đời sống ta mãi. Thật ra, chỉ tại ta quá lo ngại đó thôi. Còn thiếu gì nguyên do để ta thấy đời sống của mình có giá trị. Dù ta có phải chuốc lấy sự thất bại, thì đó cũng là bài tập quan trọng để ta kiểm chứng lại thái độ sống bám víu, hay để ta phát huy năng lực chịu đựng của mình. Khi ta đã đồng ý được mức tổn thất tồi tệ nhất thì ta không còn nguyên do gì để lo ngại nữa, dù ta vẫn liên tục dồn năng lượng xử lý để giảm bớt hậu quả phải gánh chịu. Chính thái độ không quá quan trọng việc thành bại sẽ giúp cho ta có đủ sự bình tĩnh, sáng suốt và tự tin để tìm ra những giải pháp đúng đắn nhất .
Dĩ nhiên không phải khi nào ta cũng hoàn toàn có thể “ mặc kệ ” mọi yếu tố xảy ra, vì nó còn tùy vào mỗi yếu tố và cả trình độ của ta ngay lúc ấy. Vậy nên, ta cũng cần thiết lập một nguyên tắc thích hợp để xử lý nhanh gọn những yếu tố mà không mất quá nhiều nguồn năng lượng. Bước một, ta nên viết ra những điều đang lo ngại. Bước hai, ta cần ngồi lại tập trung chuyên sâu tư tưởng để tâm lý cách xử lý yếu tố đang lo ngại, tức là tránh thực trạng nghĩ ngợi lung tung ở mọi lúc mọi nơi. Bước ba, ta viết ra cách xử lý yếu tố một cách cụ thể. Bước bốn, ta dồn hết nguồn năng lượng để xử lý yếu tố đang lo ngại, nếu thấy thật sự thiết yếu. Bước năm, ta vô hiệu những điều lo ngại ngoài năng lực hiện tại. Bước sáu, ta dứt khoát không bận lòng tâm lý đến những điều lo ngại không xử lý được. Điều nên quan tâm là trong sáu bước xử lý yếu tố đều cần có sự tự do, bình tĩnh và không tự ép buộc mình phải làm cho bằng được. Phải can đảm và mạnh mẽ dừng lại ngay khi ta thấy mình đang rất căng thẳng mệt mỏi và stress. Dịp khác tỉnh táo hơn, ta sẽ xử lý tiếp .
Nuôi dưỡng năng lượng quan tâm và quan sát thường trực so với những gì đang xảy ra trong ta và xung quanh ta cũng chính là giải pháp rất kỳ diệu giúp ta dừng lại những suy tưởng mông lung và hồi sinh năng lượng. Bất cứ hoạt động giải trí nào trong đời sống thường nhật như nấu ăn, quét dọn, trò chuyện điện thoại thông minh, tiếp xúc người mua, lên kế hoạch hay quyết định hành động việc làm quan trọng cũng đều cần được chú ý quan tâm và quan sát thật tinh tường. Điều quan trọng nhất là phải thấy rõ những phản ứng của ta đi kèm theo đó. Bước ra ngoài trời đi bộ để tập trung chuyên sâu tâm ý vào bước chân và hơi thở cũng là giải pháp cắt cơn lo ngại rất hữu hiệu. Năng lượng vạn vật thiên nhiên sẽ góp thêm phần làm cho ta tươi tỉnh và yên ổn trở lại .
Nếu quá căng thẳng mệt mỏi thì ta hãy nằm xuống thư giãn giải trí. Hãy nằm ngửa tự do trên sàn nhà hay trên giường, thả lỏng hai tay theo chiều khung hình, hai bàn chân ngả ra ngoài, hai mắt nhắm lại và nở nụ cười nhẹ nhàng cho những cơ mặt được thư giãn giải trí. Tiếp theo đó, ta hãy theo dõi sự phình xẹp của bụng để ý thức hơi thở đang vào ra. Chừng năm phút sau, ta lại đem sự chú tâm đặt vào bất kỳ bộ phận nào trên khung hình bằng sự cảm nhận trực tiếp, chứ không cần phải dựa vào hơi thở nữa. Nếu trong khung hình có vùng nào đang bị bệnh hay đau nhức, ta hãy hướng sự chú ý quan tâm vào đó lâu hơn, đồng thời gửi kèm theo đó ý niệm yêu dấu. Thực tập vài lần ta sẽ cảm nhận được vùng đau nhức được xoa dịu và chữa trị từ nguồn năng lượng của những vùng lành mạnh khác. Trong khi thư giãn giải trí hoàn toàn có thể ta sẽ chìm sâu vào giấc ngủ. Cơ thể và tinh thần bấy giờ đã mềm mịn và mượt mà vì chúng rũ bỏ được những căng thẳng mệt mỏi, lo âu. Nửa giờ thư giãn giải trí trong tư thế nằm như vậy sẽ giúp ta sớm lấy lại sự tươi mát và an ổn .
Từ lâu sự bận rộn đã khiến ta đánh mất thói quen nghỉ ngơi. Khi thân thể căng thẳng mệt mỏi thì niềm tin cũng không thể nào sáng suốt. Nếu ta cứ mãi vắt kiệt năng lượng của thân tâm để phục dịch cho những tham vọng của mình, thì một ngày không xa ta sẽ phải ân hận vì sự suy sụp không hề cứu vãn của chúng. Đừng mải mê lao theo những sự mê hoặc bên ngoài mà quên mất mục tiêu chính của đời người là được sống. Sống là để niềm hạnh phúc và yêu quý nhau. Trải qua bao đợt thăng trầm, chắc ta cũng đã thấm thía rằng không có sự mất mát và khổ đau nào lớn hơn sự chia lìa. Tài sản hay danh dự đầy ắp để làm gì khi xung quanh ta không còn một ai để san sẻ và cảm thông ? Chính những nỗi lo toan quá lớn đã tách ta ra khỏi thực tại, khiến ta không còn nhìn thấy giá trị mầu nhiệm của những người thân yêu. Ngày mai sẽ ra sao, làm thế nào ta biết được. Hãy quay về nắm giữ những điều rất thật đang xảy ra thời điểm ngày hôm nay. Sống thâm thúy với thời điểm ngày hôm nay chính là bớt lo ngại cho ngày mai .

Ngày mai sẽ ra sao
Bây giờ ai biết được
Phút hiện tại nhiệm mầu
Hết lòng với nhau trước.

Trích sách: Hiểu về trái tim – Minh Niệm

Mời tham gia CLB5AM – Hiểu Về Trái Tim để cùng nghe audio sách nói: http://vuontamhon.vip/hieuvetraitim

Source: https://thevesta.vn
Category: Phật Pháp