Tóm tắt sách: Nghệ thuật tư duy rành mạch

Nghệ thuật tư duy rành mạch
Rolf Dobelli ,
Nghệ thuật tư duy rành mạch

( 103 lượt )

Mua Sách
Đọc Sách

Bạn nghĩ mình là một người lý trí phải không ? Bạn cũng nghĩ mình hiểu rõ năng lượng của mình nhất phải không. Không may thế, đó chỉ là ảo tưởng mà thôi ! Nhưng đừng lo ngại, bạn có rất nhiều người chung cảnh ngộ : loài người đều không bình thường và ” sáng nắng, chiều mưa, giữa trưa lại râm ” khi ra quyết định hành động hơn là những gì họ tưởng .
Dù thích hay không, bộ não của ta là một đống hỗn tạp của những lối tắt và kinh nghiệm tay nghề, giúp tổ tiên thời xưa của ta tránh không trở thành miếng mồi ngon của những con sư tử và sống sót đủ lâu để truyền tính trạng sống sót nay cho đời con cháu .
Tuy nhiên, thời nay những lối tắt này đã rất đến nhiều sai lầm đáng tiếc và thiên kiến, mà lợi chưa ổn hại .
Những phần tóm tắt dưới đây sẽ giải đáp một số ít những chiếc bẫy to bạn gặp phải mỗi ngày, và cung ứng những mẹo nhỏ để bạn tránh được chúng để tư duy rành mạch hơn .

• Bạn sẽ biết cách tại sao mình không nên rủ người bạn xinh đẹp nhất của đến bữa tiệc nếu muốn có cơ hội tìm người yêu ở đó.
• Bạn cũng sẽ khám phá tại sao 84% người Pháp lại lầm tưởng rằng họ là những người tình số 1, cũng như ít hay thiếu ánh nắng mặt trời lại có thể tạo ra những đợt biến động trên thị trường chứng khoán.

Và ở đầu cuối, bạn sẽ không còn tin vào thị giác của mình, bởi trong 1 số trường hợp, một con khỉ đột đứng ngay trước mắt bạn, nhưng bạn vẫn sẽ không nhìn thấy .

Chúng ta phóng đại một cách có mạng lưới hệ thống những năng lực của mình trong rất nhiều nghành đời sống

Bạn có cảm thấy rằng mình là người nhìn nhận khách quan nhất năng lực của mình ? Rằng, mặc dầu có 1 số ít kẻ vẫn hay thích múa rìu qua mắt thợ, bạn thì không ? Nếu vậy, bạn không phải là người duy nhất đâu : toàn bộ tất cả chúng ta đều có khuynh hướng nhìn bản thân dưới lăng kính màu hồng .
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng ta tự tin thái quá trong rất nhiều nghành nghề dịch vụ đời sống .
Ví dụ, nghiên cứu và điều tra cho thấy 84 % người Pháp coi mình là những người tình lãng mạn trên mức trung bình. Tuy nhiên, nếu theo thống kê, thì đúng ra chỉ có 50 % số người trên trung bình, và 50 % số người dưới trung bình, không thể nào có 84 % được .
Tương tự thế, khảo sát người Anh cũng cho thấy 93 % sinh viên Anh coi mình là những lái xe ngoạn mục, ” trên trung bình “, và 68 % giảng viên ĐH Nebraska xếp hạng năng lực giảng dạy của mình thuộc top 25 % tốt nhất. Thật quá không bình thường !
Những số lượng này cho thấy hầu hết tất cả chúng ta nhìn nhận năng lượng của mình cao hơn thực tiễn .
Không chỉ vậy, ta còn lầm lũi gán thành công xuất sắc vào năng lượng của mình, và thất bại vào những yếu tố ngoại lai .
Các nhà nghiên cứu thậm chí còn còn kiểm tra hiện tượng kỳ lạ này bằng cách cho một nhóm người tham gia bài kiểm tra tính cách, và sau đó chấm điểm ngẫu nhiên. Khi những đối tượng người tiêu dùng được phỏng vấn, họ thấy những ai có điểm trên cao tin rằng bài kiểm tra này đã nhìn nhận đúng năng lượng của họ, vì thế đã chuẩn đoán năng lực của họ thành công xuất sắc .
Những người nhận điểm kém, trong khi đó, lại coi những bài nhìn nhận là vô dụng, và bản thân đề kiểm tra – chứ không phải năng lực của họ – là đồ nhảm ruồi .
Bạn đã từng có thưởng thức tựa như ? Nếu bạn được điểm 10 khi thi học kì, bạn hoàn toàn có thể cảm thấy rằng bạn ” chịu nghĩa vụ và trách nhiệm ” cho thành công xuất sắc của mình. Nếu bạn trượt, bạn lại đổi lỗi cho đề khi khó, nhảm hay bất kỳ tác nhân nào hoàn toàn có thể quy chụp .
Biết được thiên kiến này, từ nay về sau, bạn nên nhận thức được xu thế phóng đại năng lượng và nhận thành tích về bản thân. Một cách hữu hiệu để tránh khỏi lỗi nhận thức này là mời một người bạn chân thành một chầu cafe và nghe quan điểm thật của họ về những điểm yếu cũng như điểm mạnh của bạn .

Ta hoàn toàn có thể trấn áp và Dự kiến được ít thứ hơn mình tưởng

Bạn đã khi nào nghĩ tại sao những người đánh bạc tung xúc xắc mạnh hơn nếu họ muốn số lớn, và nhẹ hơn nếu cần số nhỏ ?
Những tay cờ bạc này đang bị dính ảo ảnh trấn áp – nghĩa là họ tin rằng mình hoàn toàn có thể tác động ảnh hưởng đến những thứ mà trên trong thực tiễn ta không thể nào ảnh hưởng tác động .
Ảo tưởng trấn áp mang lại cho ta hy vọng : nếu ta tin rằng mình hoàn toàn có thể đổi khác chút nào thực trạng, thì ta hoàn toàn có thể sống tốt hơn .
Hiện tượng này được chứng tỏ trong một nghiên cứu và điều tra trong đó những đối tượng người tiêu dùng được đặt trong những buồng để kiểm tra năng lực chịu đựng của thính giác. Thật đáng kinh ngạc, họ hoàn toàn có thể chống chọi nhiều tạp âm hơn nếu buồng được trang bị nút ” cấp cứu ” màu đỏ .
Tuy nhiên, chiếc nút này chẳng có công dụng gì. Những người tham gia có ảo tưởng rằng họ đang trấn áp thực trạng, vì thế hoàn toàn có thể chịu đựng nhiều đau đớn hơn .
Vì vậy, ” chiếc nút đỏ ” được thiết lập trong rất nhiều nghành nghề dịch vụ khác nhau để tạo ra ảo tưởng trấn áp có ích .
Ví dụ : những cái nút bạn nhấn tại ngã tư đường ? Hầu hết toàn bộ những gì chúng làm là mang cho bạn cảm xúc mình đang điều khiển và tinh chỉnh giao thông vận tải – khiến ta chờ đón đèn chuyển màu thuận tiện hơn .
Điều này cũng đúng với rất nhiều nút ” đóng cửa ” và ” Open ” trong những thang máy, mà trong rất nhiều trường hợp còn chẳng được liên kết với bảng điện .
Ngoài ra, ta còn hay tự tin quá về tài Dự kiến của mình .
Ví dụ, điều tra và nghiên cứu 10 năm nhìn nhận 28,361 Dự kiến từ 284 chuyên viên tự phong trong rất nhiều nghành khác nhau, ví dự như kinh tế tài chính học. Những Dự kiến của ” chuyên viên ” chỉ tốt hơn một chút ít so với những Dự kiến ngẫu nhiên bằng máy .
Vậy nên, tốt nhất bạn hãy cẩn trọng hơn với lời tiên đoán và tập trung chuyên sâu nguồn năng lượng của mình vào những thứ bạn hoàn toàn có thể thực sự tác động ảnh hưởng .

Ta thường nghe lời đám đông và ta sẽ tuân phục số đông để không bị bỏ rơi

Khi hết phim trên rạp, đùng một cái ai đó sẽ đứng dậy vỗ tay và đùng một cái mọi người cũng làm theo, kể cả bạn ! Nhưng tại sao ?
Đây được gọi là hiện tượng kỳ lạ vật chứng xã hội. NÓ khiến ta cảm thấy cách hành xử của mình là đúng đắn khi nó giống hệt với mọi người .
Trên thực tiễn, vật chứng xã hội bắt nguồn từ trong gene của tổ tiên ta, những người sao chép hành vi của người khác để bảo vệ sự sống sót của mình .
Ví dụ, tưởng tượng, bạn đang du ngoạn với người bạn săn bán-hái lượm của mình, và rồi đùng một cái tổng thể bằng đầu chạy thục mạng. Nếu chỉ một mình bạn quyết định hành động đứng lại và vướng mắc xem con vật đang lườm bạn kia có phải sư tử thật hay không, bạn sẽ sớm thành bữa trưa của nó và vậy không hề truyền gene ” Tất-cả-bọn-nó chạy-còn-mình-đứng yên ” cho đời sau .
Tuy nhiên, nếu bạn bắt nhịp theo nhóm không chút chần chừ, bạn sẽ có thời cơ sống sót thêm một ngày nữa. Và vì thế, bắt chước người khác là một kế hoạch sống sót hữu hiệu của tổ tiên ta, và vẫn được di truyền cho đến ngày này .
Một hiệu quả khác của ” bản năng bầy đàn ” là khi càng nhiều người nghe theo một sáng tạo độc đáo, ta càng tin nó đúng. Ta nhìn thấy những ví dụ của hiện tượng kỳ lạ này ở mọi thứ : từ thời trang, đến những cơn khủng hoảng cục bộ kinh doanh thị trường chứng khoán và những vụ tự tử tập thể .
Hơn nữa, ta không chỉ bắt chước hầu hết, ta còn đổi khác quan điểm của mình để được làm một phần của nhóm .
Kiểu dẫn chứng xã hội này được gọi là tư duy nhóm ( groupthink ). Ví dụ, khi mọi người trong cuộc họp đều thống nhất một điều gì đấy, bạn sẽ không muốn là kẻ ” ném đá QH “, chỉ trích sai lầm đáng tiếc để gây chia rẽ nhóm .
Một ví dụ hoàn hảo nhất về thiên kiến này là sự suy tàn của hãng hàng không đẳng cấp và sang trọng quốc tế Swissair : họ tự tin vào thành công xuất sắc của mình đến nỗi dập tắt mọi nghi vấn về những tín hiệu kinh tế tài chính nguy hại và sau cuối phải chịu hậu quả .

Ta bóp méo thông tin để nó tương thích với niềm tin và quan điểm của mình

Bạn có coi mình là một người nhìn nhận mọi quan điểm công tâm ? Rất nhiều nghĩ mình như vậy, nhưng trên trong thực tiễn, năng lực cao là học chỉ là những nạn thân của thiên kiến xác nhận .
Trên thực tiễn, ai cũng bị dính lỗi tư duy này, nghĩa có có xu thế bóp méo thông tin theo cách bảo toàn những Tóm lại trước kia của mình. Thực sự, nó thông dụng đến mức những nhà khoa học còn gọi nó là ” bà mẹ của toàn bộ những lầm lỗi. ”
Một ví dụ về thiên kiến xác nhận trong đời sống là khi ta lướt qua những trang tin và Facebook trên Internet để theo dõi phản hồi về những sự kiện gần đây, nhưng lại quên rằng những trang thương mến đó lại phản ánh chính những định kiến của mình .

Khi làm thế, chắc chắc ta sẽ chỉ gia nhập cộng đồng những người cùng định kiến như mình, vì vậy càng củng cố niềm tin của mình hơn.

Ngoài ra, thiên kiến xác nhận còn khiến tất cả chúng ta chỉ đồng ý những thông tin bên ngoài nào tương thích với niềm tin của bạn mình, và cho hết số còn lại vào sọt rác .
Thiên kiến này là nguyên do mọi người tin vào những thứ giả khoa học như xem tử vi hay đọc bài ta rốt : ta luôn tìm thấy những câu phán chuẩn xác của nó trong đời sống của mình ( còn những câu sai sẽ bị loại đi ) .
Để mày mò hiện tượng kỳ lạ này, nhà tâm lý học Bertram Forer đã bịa ra những phần Dự kiến tính cách giả từ tổng hợp những mục chiêm tinh từ nhiều tạp chí khác nhau, và sau đó bảo những sinh viên đây là những phần nhìn nhận được sẵn sàng chuẩn bị riêng cho họ. Sau đó, ông hỏi những sinh viên nhìn nhận những bản diễn đạt ” cá thể ” này, và trên trung bình họ nhìn nhận chúng đúng mực 86 % .
Nghiên cứu này cho thấy ta diễn giải thông tin để nó tương hợp với những quan điểm của mình trước đây, và được đặt tên là hiệu ứng Forer .
Biết rằng ta bị tác động ảnh hưởng vô thức bởi thiên kiến xác nhận, ta nên chuẩn bị sẵn sàng cạnh tranh đối đầu với những quan điểm và bắng chứng trái chiều để hình thành nên một quốc tế quan cân đối hơn .

Ta xác lập giá trị của một thứ dựa trên số lượng hiện còn và so sánh nó với những đồ khác

Bạn đã khi nào đi tiệc với một người bạn xinh đẹp hơn mình, kì vọng kiếm được tình nhân nhưng không thả thính được ai ? Tại sao lại thế ? Đơn giản thôi : nhan sắc của bạn đã bị người bạn kia tiêu diệt .
Hóa ra, con người không giỏi đưa ra những phán xét tuyệt đối, mà nhờ vào vào những so sánh tương đối hơn .
Điều này được bộc lộ rõ nét trong một thí nghiệm tầm cỡ tương quan đến hai chậu nước : một ấm ấm và một toàn nước đá. Nếu bạn đặt 1 tay vào chậu lạnh và sau đó đặt cả 2 tay vào chậu ấm, thì tay vừa ở chậu lạnh sẽ cảm thấy nước cực kỳ nóng .
Nguyên nhân là do hiệu ứng tương phản, và đó là nguyên do tại sao bạn trông bớt mê hoặc hơn thường ngày khi đứng cạnh đứa bạn siêu điệu đàng của mình .
Hiệu ứng tương phản này cũng là nguyên do giảm giá lại lừa tình được vô số người mua. Ví dụ, ta coi một loại sản phẩm được giảm giá từ 100 nghìn xuống 70 nghìn là kèo tối hơn một cái luôn có giá 70 nghìn, mặc dầu giá trị thực sự đều như nhau .
Một ví dụ khác mà ta định giá nhầm là khi nó sắp hết hàng .
Hiện tượng này đã được kiểm chứng trong một bài thử nghiệm về bánh quy. Trong thí nghiệm, những đối tượng người dùng được chia thành hai nhóm : nhóm 1, mỗi người nhận được một hộp đầy bánh, nhóm 2, chỉ có 2 chiếc bánh .
Rồi họ nhìn nhận chúng. Những người chỉ nhận được 2 chiếc coi trọng chúng cao hơn nhiều nhóm thừa bánh .
Các công ty đã tận dụng lỗi tâm ý này bằng cách tạo ra cảm xúc han hiếm, sử dụng những câu chào hàng như ” duy nhất thời điểm ngày hôm nay ” để tăng cường doanh thu .
May thay, ta hoàn toàn có thể ngăn ngừa thiên kiến so sánh và khan hiếm này bằng cách nhìn nhận giá trị của một thứ gì đó chỉ dựa trên so sánh ngân sách và quyền lợi. Nếu làm vậy, bạn sẽ đưa ra lựa chọn tốt hơn nhiều

Chúng ta thường xao lòng bởi những thứ mê hoặc

Bạn có thấy khó nhớ list 5 đồ cần mua khi đi chợ vừa mới liệt kê chỉ cách đấy 5 phút, tuy nhiên, lại hoàn toàn có thể nhớ như in ngữ cảnh bộ phim mà bạn xem tuần trước .
Đó là do tại ta cần thông tin được cấu trúc thành những câu truyện có nghĩa để hoàn toàn có thể nhớ ; trái lại, ta sẽ chóng quên những cụ thể trừu tượng .
Ta sẽ thấy hiện tượng kỳ lạ này phổ cập trong những phương tiện đi lại truyền thông online đại chúng, khi người ta chỉ những số liệu tương quan làm nền để kể chuyện .
Ví dụ, nếu một người lái xe qua một chiếc cầu đùng một cái bị sập, ta sẽ thường cảm thấy lo âu khi nghe tin về người lái xe xấu số hơn là những cụ thể kĩ thuật nhàm chán về chiếc cầu. Những câu truyện về đời tư của một người dễ lọt tai hơn là những thông tin trừu tượng về cách ngăn ngừa thảm họa này không xảy ra, và những đài cũng thường đưa tin kiểu đó .
Ngoài ra, ta thích những câu truyện mới lạ, mê hoặc. Trên trong thực tiễn, ta thích những lời lý giải ảo diệu, khó tin hơn là thứ gì nhàm nhàm, biết-rồi-nói-mãi .
Ví dụ, nghĩ về tiêu đề của 1 bài báo sau : ” Một chàng trai trẻ bị đâm và thương rất nặng. ” Theo phán đoán của bạn, kẻ tiến công hoàn toàn có thể là người một dân Mỹ trung lưu hay một người Nga nhập cư, buôn lậu dao chiến ?
Hầu hết mọi người sẽ cá vào trường hợp hai, nhưng nó đi trái lại với thực sự rằng số người Mỹ trung lưu lớn hợp gấp 1 triệu lần những kẻ buôn lậu dao người nga, và thế cho nên nếu lý trí, Phần Trăm đó là người Mỹ phải cao hơn nhiều .
Tuy nhiên, ta rất dễ bị bởi những dòng diễn đạt mê hoặc đánh lừa hơn. Lỗi tư duy này hoàn toàn có thể rất nguy hại trong ngành y tế. Vì lẽ đó, những bác sĩ được hướng dẫn đừng đi tìm những căn bệnh lạ mắt trước, mà hãy xem xem những bệnh phổ cập trước .
Slogan của họ là : ” Khi bạn nghe thấy tiếng gõ móng, đừng kì vọng đó là con ngựa vằn. ” Cho dù, nếu là ngựa vằn thì hẳn phải mê hoặc lắm đây .

Chúng ta quyết định hành động dựa trên xúc cảm nhiều hơn tất cả chúng ta tưởng

Bạn có cho rằng mình là một người ra quyết định hành động đầy lí trí ? Kiểm tra thử nhé : ngay giờ đây, hãy chọn xem bạn có ưng ý với thực phẩm đổi khác gien không .
Bạn quyết định hành động như thế nào ? Nếu bạn là người thực sự lí trí, bạn sẽ tiếp cận câu hỏi này theo hướng xem xét rành rọt giữa ưu và điểm yếu kém của thực phẩm đổi khác gien : trước hết, nhìn nhận từng “ điểm cộng ” theo mức độ quan trọng, sau đó nhân chúng với năng lực xảy ra trên thực tiễn. Tiến hành những bước tựa như so với “ điểm trừ ” .
Tada ! Tổng điểm của mặt tốt trừ đi tổng điểm của mặt xấu chính là câu vấn đáp bạn nên đưa ra : nếu như giá trị đó lớn hơn 0 thì có nhiều điểm cộng hơn, vậy tức là bạn ủng hộ với thực phẩm biến đổi gen .
Tuy nhiên, nếu như bạn cũng giống như phần đông mọi người thì bạn thường sẽ chẳng đủ thời hạn hay hơi sức đâu để làm những thứ nhìn nhận kì công đó. Hay nói cách khác, tất cả chúng ta chẳng phải dạng đỉnh-cao-lí-trí khi đưa ra quyết định hành động !

Nghệ thuật tư duy rành mạch
Rolf Dobelli ,
Nghệ thuật tư duy rành mạch

( 103 lượt )

Mua Sách
Đọc Sách

Trái lại, những quyết định hành động của tất cả chúng ta thường hiếm khi được tâm lý thấu đáo, mà thay vào đó ta dựa vào những “ lối tắt trong tâm lý ” do cảm hứng dẫn đường .
Ví dụ, khi tất cả chúng ta nghe cụm từ “ biến hóa gien ”, những phản ứng cảm hứng tích cực hoặc xấu đi sẽ được kích thích, ảnh hưởng tác động đến cách tất cả chúng ta nhìn nhận rủi ro đáng tiếc và quyền lợi của khái niệm này. Bởi vậy nếu như bắt đầu bạn đánh giá và nhận định đây là một ý tưởng sáng tạo kinh hoàng, thì bạn rất hoàn toàn có thể sẽ thổi phồng những rủi ro đáng tiếc ( ví dụ như ảnh hưởng tác động xấu lên môi trường tự nhiên ), trong khi đó giảm nhẹ những quyền lợi nó hoàn toàn có thể đem lại ( ví dụ như kháng sâu bệnh ) so với mức thực tiễn .
Bằng cách này, những quyết định hành động của tất cả chúng ta sẽ bị số lượng giới hạn chỉ trong những gì phát sinh trong đầu tất cả chúng ta tiên phong. Và như vậy, tất cả chúng ta trở thành những con rối cho cảm hứng của chính mình, không hề ra quyết định hành động lí trí, và điều này thì rất rắc rối trong những nghành nghề dịch vụ nhu yếu một sự nghiên cứu và phân tích cao .
Kể cả thị trường chung cũng không thoát khỏi cánh tay ảnh hưởng tác động của cảm hứng. Trên trong thực tiễn, một điều tra và nghiên cứu đã chỉ ra rằng diễn biến đầu tư và chứng khoán ở 26 sở giao dịch chính chịu ảnh hưởng tác động bởi lượng ánh sáng mặt trời : nếu như ngày hôm đó nhiều nắng thì đầu tư và chứng khoán sẽ khởi sắc. Điều này ám chỉ rằng cảm hứng tích cực, dưới sự kích thích của ánh sáng mặt trời, đã làm biến hóa dòng đô-la lên đến hàng tỉ .

TỔNG KẾT

Thông điệp chính trong cuốn sách này là:

Chúng ta nghĩ rằng tất cả chúng ta khá khẩm hơn con người thực sự của tất cả chúng ta, và tất cả chúng ta tự động hóa tìm kiếm những thông tin giúp ta xác nhận lại niềm tin của ta từ trước. Chúng ta cũng thường thích những con người xinh đẹp, lộng lẫy ; thích một tập hợp nhỏ hơn là một tập hợp lớn. Chúng ta chỉ chú ý được 1 số ít ít thứ đang có trước mặt ta, và không biết làm thế nào để ra được những phán quyết tuyệt đối. Các quyết định hành động của tất cả chúng ta chịu tác động ảnh hưởng bởi xúc cảm và bởi cách những người xung quanh tất cả chúng ta đang hành xử .
Sau đây là 1 số ít lời khuyên bạn hoàn toàn có thể vận dụng ngay :

Hãy xin về mình một đánh giá chân thành

Dù bạn có thích điều này hay không, thì thực sự là lúc nào bạn cũng nhìn nhận bản thân mình quá cao – giống như những người khác thôi. Một cách để chống lại xu thế này là mời một người bạn ( hay lý tưởng hơn, là mời một quân địch ) đi uống chút cafe, rồi xin họ nhận xét thành thực về sở trường và sở đoản của bạn .

Đừng để bị lừa bởi cụm từ “thời lượng có hạn”

Tất tật những thể loại rao bán đều đang nỗ lực lừa lọc bạn rơi vào khuynh hướng nhìn nhận mọi thứ quan trọng hơn khi năng lực chiếm hữu chúng thấp đi. Thay vào đó, hãy tự nhắc nhở bản thân rằng vào thời đại này thì gần như toàn bộ mọi thứ đều hoàn toàn có thể kiếm được trên mạng. Điều này sẽ giúp bạn tập trung chuyên sâu vào những quyền lợi thực sự mà loại sản phẩm đó đem lại, chứ không phải là vào rủi ro tiềm ẩn rằng loại sản phẩm đó hoàn toàn có thể biến mất vĩnh viễn .

Trạm Đọc

Theo Blinkist

Source: https://thevesta.vn
Category: Nhà Sách