Tư Duy Đạo Đức

Thông tin chi tiết

Tư Duy Đạo Đức

Giáo sư Jonathan Haidt điều tra và nghiên cứu và giảng dạy tại Trường Kinh doanh Stern của Đại học Thành Phố New York, Hoa Kỳ. Ông đã phối hợp với nhiều nhà kinh tế tài chính và nhà khoa học xã hội để tìm ra cách làm cho những doanh nghiệp, những tổ chức triển khai phi doanh thu, những thành phố và những mạng lưới hệ thống khác hoạt động giải trí hiệu suất cao và đạo đức hơn bằng cách phong cách thiết kế mạng lưới hệ thống đạo đức. Nghiên cứu của Jonathan Haidt trong những năm gần đây tập trung chuyên sâu vào những nền tảng đạo đức chính trị và cách vượt qua “ đại chiến văn hóa truyền thống ” bằng cách sử dụng những tò mò trong tâm lý học đạo đức. Với 25 năm điều tra và nghiên cứu về tâm lý học đạo đức, Jonathan Haidt đã cho thấy nhìn nhận đạo đức thật ra không xuất phát từ lý trí mà trọn vẹn từ trực giác. Jonathan Haidt lý giải tại sao phe tự do, phe bảo thủ và phe tự do cá thể lại có những ý niệm về đúng sai khác nhau và chỉ ra vì sao mỗi bên thật ra đều có những điểm đúng tương quan đến những mối chăm sóc cốt lõi của họ. Theo ông, để sống đạo đức, phải hiểu phương pháp hình thành tư duy ; phải tìm cách để vượt qua sự tự mãn tự nhiên của bản thân ; phải tôn trọng và thậm chí còn học hỏi từ những người có đạo đức khác với chính tất cả chúng ta. Những điều tra và nghiên cứu của Jonathan Haidt đã tạo ra một cuộc cách mạng trong ngành tâm lý học đạo đức .

Cuốn sách Tư duy đạo đức – Vì sao những người tốt bị chia rẽ bởi chính trị và tôn giáo (Sách tham khảo) được xuất bản nhằm cung cấp cho bạn đọc có thêm tài liệu nghiên cứu về cuộc cách mạng trong ngành tâm lý học đạo đức.

Cuốn sách được chia làm ba phần, bạn có thể coi như là ba cuốn sách khác nhau – chỉ có điều mỗi phần sẽ dựa vào những gì đã thảo luận trong phần trước đó. Mỗi phần đưa ra một nguyên tắc quan trọng của tâm lý học đạo đức.

Phần I nói về nguyên tắc đầu tiên: trực giác đến trước, lý lẽ đến sau. Những trực giác về đạo đức xuất hiện một cách tự động và gần như ngay lập tức, rất lâu trước khi quá trình suy luận logic bắt đầu diễn ra và những trực giác đầu tiên đó thường quyết định kết luận của chúng ta sau này. Nếu bạn cho rằng, chúng ta lập luận về đạo đức để tìm ra chân lý, bạn sẽ luôn bực mình bởi sự ngu ngốc, thành kiến và phi logic của người khác khi họ bất đồng với bạn. Nhưng nếu bạn nghĩ lập luận về đạo đức là một kỹ năng mà con người có được từ quá trình tiến hoá để lập nên các giao thức xã hội – để biện minh cho hành vi của mình và để bảo vệ đội, nhóm của mình – thì mọi thứ sẽ trở nên dễ hiểu hơn nhiều. Hãy nhớ đến trực giác và đừng cho rằng lập luận về đạo đức của một người thể hiện tính logic của họ. Thường những lập luận này được dựng nên để phù hợp với quyết định của trực giác, để phục vụ cho một hoặc nhiều mục đích phía sau.

Phần II nói về nguyên tắc thứ hai của tâm lý học đạo đức, đó là đạo đức không chỉ có thiệt hại và công minh. Hình ảnh ẩn dụ của Phần II là bộ óc chính nghĩa giống như một cái lưỡi với sáu thụ cảm vị giác .Tư tưởng đạo đức thế tục phương Tây giống như những phong thái ẩm thực tập trung vào một hoặc hai trong số những vị giác này – mối chăm sóc về thiệt hại và sự đau khổ, hoặc mối chăm sóc về công minh và công lý. Nhưng con người có rất nhiều mối chăm sóc can đảm và mạnh mẽ khác tương quan đến đạo đức, ví dụ điển hình như sự tự do, lòng trung thành với chủ, quyền lực tối cao và thánh thần. Tôi sẽ lý giải sáu thụ cảm này đến từ đâu, vì sao chúng tạo nên nền tảng của nhiều “ phong thái siêu thị nhà hàng ” đạo đức trên quốc tế và tại sao chính trị gia cánh hữu mặc định là có sẵn lợi thế khi cần nấu những “ món ăn ” mà cử tri mong ước .

Phần III nói về nguyên tắc thứ ba: Đạo đức kết nối con người lại với nhau nhưng cũng làm cho chúng ta mù quáng. Hình ảnh ẩn dụ cho bốn chương của phần này là con người có 90% từ loài vượn và 10% từ loài ong. Những bản năng của con người được đúc kết và chọn lọc qua quá trình tiến hoá ở hai lớp khác nhau. Cá nhân cạnh tranh với cá nhân trong cùng một nhóm và chúng ta là con cháu của những cha ông tiền sử đã chiến thắng trong những cuộc cạnh tranh ấy. Đây là phía tối của bản chất con người, phần thường được nhắc đến trong các sách về tiến hoá của loài người… Nhưng bản chất con người cũng được hình thành thông qua việc cạnh tranh giữa các nhóm với nhau. Như Darwin đã nói từ xưa, những nhóm đoàn kết và hợp tác tốt thường đánh bại những nhóm gồm toàn cá nhân ích kỷ chỉ nghĩ đến lợi ích bản thân

Source: https://thevesta.vn
Category: Nhà Sách