Running on Karma – Dừng và chuyển nghiệp

GN – Bấy lâu nay, hễ nói tới phim Phật giáo, người ta thường nghĩ đến lịch sử Đức Phật hoặc những đề tài “hiền lành”, nên Đại Hòa thượng (tên tiếng Anh: Running on Karma) có lẽ là một trong số ít tác phẩm điện ảnh dám đề cập đến đạo Phật bằng các yếu tố khá “tăm tối” mà nếu xếp loại có lẽ phải 16+.

Bộ phim có nhiều cảnh bạo lực có thể khiến khán giả dễ dàng “dị ứng” ngay từ ban đầu, nhưng cái bạo lực đó lại là con thuyền cần thiết để chở một triết lý sâu sắc về nghiệp, về nhân quả xứng đáng đoạt giải Kim Tượng Hồng Kông 2003 cùng hàng loạt giải thưởng khác (ảnh).

Big ( Lưu Đức Hoa ) là vũ công trong một quán bar thoát y. Trong một vụ truy bắt tội phạm của công an, Big đã nhìn thấy kiếp trước của Lý Phụng Nghi ( Trương Bá Chi ) là một tên lính Nhật đã từng giết rất nhiều người. Ông biết rằng cô sắp phải trả nghiệp, cũng như con chó chết vì viên đạn lạc của công an, ông thấy kiếp trước của nó là một đứa trẻ đã đánh chết chó.

Nhận thấy Lý Phụng Nghi là một cảnh sát lương thiện, Big quyết định giúp đỡ cô trong một vụ án giết người để đền ơn. Trong quá trình điều tra, ông nhìn thấy từ hung thủ cho đến người phụ nữ giúp hung thủ chạy trốn cảnh sát, đều hành động theo tiến trình của nhân quả, thậm chí tạo thêm ác nghiệp. Chính vì vậy, Big đã ngăn cản cơn tức giận của viên cảnh sát, như ông đã nói “Nhất niệm thiên đường, Nhất niệm địa ngục”.

Tò mò về Big, Lý Phụng Nghi tìm đến ngôi chùa nơi ông từng là một tu sĩ và được biết, trong quy trình chạy trốn công an, tên tội phạm Tôn Quả từng giết Tiểu Thúy, người bạn thơ ấu của Big. Không tìm được Tôn Quả, trong cơn khó chịu, Big giơ côn đánh kinh hoàng vào cành cây và vô tình giết chết một con chim. Ông sững sờ và tọa thiền bên cạnh xác con chim suốt bảy ngày bảy đêm để rồi quyết định hành động cởi áo tu hành xuống núi. Bắt đầu từ lúc này, ông có năng lực nhìn thấy sự quản lý và vận hành của nghiệp. Thực ra, Big không hề từ bỏ Phật giáo, ông chỉ chạy trốn. Lý trí biết rằng có nhân ắt có quả, nhưng nội tâm thì không đồng ý được điều đó : “ Nhiều năm trước tôi ngồi thiền dưới một gốc cây, nhìn thấy được nhân quả, tôi biết đó là công minh. Nhưng tôi không làm hòa thượng nữa ”. Chính sự xích míc đó khiến Big dằn vặt giữa những gì mình đã biết, đã học và những gì trái tim ông cảm thụ. Ông bất lực trước nhân quả và tìm quên bằng những tận hưởng trần gian. Nhưng sâu thẳm trong Big vẫn là một tu sĩ, vẫn từ, bi, hỷ, xả. Ông cười hì hì khi bị công an đuổi bắt, bị hỏi cung, thậm chí còn bị đánh một trận bầm giập, ông vẫn giúp Lý Phụng Nghi vì cô lương thiện. Big không mặc chiếc áo Phật giáo, nhưng Phật giáo vẫn hiện hữu trong những việc làm, lời nói của ông. Big từng nghĩ người lính Nhật là kiếp trước của Phụng Nghi, và anh ta đã gây nghiệp, thì giờ đây Phụng Nghi phải trả nghiệp. Nhưng Big vẫn thấy đây là một Phụng Nghi “ mới ” đầy lương thiện, chứ không phải là kẻ tội đồ. Cho nên ông không cam lòng nhìn thấy Phụng Nghi trả nghiệp. Đó cũng là thái độ của tất cả chúng ta khi đứng trước những người đau khổ. Chúng ta vẫn phải thương và tương hỗ họ, chứ không hề nói mặc cho họ trả nghiệp. Thái độ mặc nhiên ấy không hàm chứa lòng từ bi mà Phật đã dạy. Nhưng, ai sẽ cứu Phụng Nghi ? Cuộc trò chuyện giữa Big và Văn sư phụ là một lời đáp. Dù được đặt trong khung cảnh hỗn độn của chợ thức ăn khuya, cuộc trò chuyện vẫn an nhiên, tự tại và phảng phất mùi vị thiền. Sư phụ nói : “ Cô gái đó ác nghiệp rất nặng, con làm gì cũng vô dụng, con đã cứu cô ấy hai lần rồi ”. “ Ai đã cứu cô ấy hai lần ? ”. “ Là con ”. “ Con ? Hay bản thân cô ấy ? ”. Sư phụ gật đầu mỉm cười : “ Vậy tại sao con cứu cô ấy ? ”. “ Vì con thấy sự lương thiện của cô ấy ”. “ Cô ấy tự cứu mình, hãy cho thêm thời hạn, cô ấy đang cố gắng nỗ lực ”. Những câu hỏi của Văn sư phụ chính là những phép thử. Big đã có sự biến hóa, từ chỗ chán nản, xấu đi trước sức mạnh của nhân quả và trốn tránh nó, ông đã thử đối lập, làm rất là mình để chuyển nghiệp, bằng lòng từ bi của người con Phật. Sự Open của Lý Phụng Nghi đã làm Big biến hóa rất nhiều, và ngược lại, Big cũng tác động ảnh hưởng trở lại Phụng Nghi. Khi biết mình sắp phải chết, cô đã rất sợ, sợ đến không dám đi làm, trốn ở nhà khóc. Nhưng rồi cô tích cực hoàn thành xong chức trách, sáng sủa vui tươi. Mặc dù biết “ Vạn vật đem theo không được, chỉ có nghiệp theo thôi. Một người đã làm qua chuyện gì, thì sẽ theo vĩnh viễn chạy không thoát ”, nhưng Phụng Nghi vẫn cố gắng nỗ lực : “ Dù sao cũng phải chết, chết có giá trị còn hơn ”. Cô bình tĩnh tiếp đón sự “ phán quyết ” của nhân quả.

Lý Phụng Nghi quyết định lên núi bắt Tôn Quả, nếu phải trả nghiệp thì cái chết của cô sẽ có ý nghĩa hơn, là tìm ra manh mối để Big truy bắt tên tội phạm. Cô từng trải qua những đêm một mình trên núi, “rất tối, rất đáng sợ, không thể tưởng tượng được một người trốn ở đây năm năm, sống qua một ngàn tám trăm mấy chục đêm, ở lại đây lâu quá có lẽ khiến tinh thần con người rối loạn”. Và trong lúc đó, chợt có một cảm giác kỳ lạ, cô cảm thấy Tôn Quả rất tội nghiệp.

Càng trải nghiệm, càng thông cảm, Phụng Nghi dần dần trút bỏ được sự sợ hãi trước cái chết, cô bình thản thưởng thức cái đẹp của những bông hoa bồ công anh. Mỗi cánh hoa mang theo những lo âu, phiền muộn bay đi mất, mỗi cánh hoa là lời cầu nguyện thế giới tràn đầy yêu thương giống như tâm của Phụng Nghi lúc này, chỉ có từ bi và tự tại. Nơi vách núi năm xưa Big nhảy không qua, nơi Big không cam lòng, thì nay, Lý Phụng Nghi đã vượt qua được.

Nếu cô thù hận Tôn Quả thì chắc như đinh kiếp sau cô và hắn sẽ đầu thai lại, sẽ gặp nhau, và cô sẽ giết hắn để đòi nợ. Rồi kiếp sau nữa, thì hắn sẽ đòi nợ cô. Nghiệp cứ trả vay-vay trả không khi nào dứt. Chỉ cần giờ đây cô buông xuống, coi như chặt đứt mắt xích của sợi dây oan khiên, thì hai người không còn quẩn quanh với chữ nghiệp nữa.

Nhưng cái chết của Lý Phụng Nghi một lần nữa khơi dậy vết thương của Big. Ông phẫn nộ, điên cuồng đuổi theo Tôn Quả, thực ra là ảo ảnh của chính mình. Ảo ảnh nói: “Anh rất giống tôi lúc trước”, thật như vậy, Big lúc này đằng đằng sát khí, thô bạo và tàn nhẫn như một con thú dữ. Hai con người lao vào đánh nhau, giết nhau để thỏa mãn hai chữ “sảng khoái” mà có biết đâu, đó là đang giết chính mình. Trong khoảnh khắc Big giơ lên đoạn côn gãy để hành quyết kẻ thù một cách tàn nhẫn, y như cách hắn chặt đầu Lý Phụng Nghi, chợt hình ảnh Đức Phật xuất hiện, Big liền dừng lại.

Ông cùng tọa thiền, cùng đối thoại với ảo ảnh : “ Ác niệm thật dễ sợ, ngày hôm nay Tôn Quả giết Lý Phụng Nghi, anh giết Tôn Quả, vạn kiếp bất phục ”. Nghiệp sẽ mãi mãi là cái vòng lẩn quẩn cuốn chúng sinh vào vòng xoáy của oán thù, thù hận nếu không có sự tha thứ. Cuối cùng Big đã làm được điều đó, bằng từ bi và trí tuệ, nghiệp dừng lại nơi ông. Chiếc áo tu năm nào bị vứt bỏ nay lại được ông mặc vào, lưu lại quy trình tiến hóa trên con đường tu tập. Một cụ thể mê hoặc, trước kia cũng tại nơi này, khi Big quyết định hành động bỏ áo tu, bỏ cuộc sống tu sĩ, khung hình ông cường tráng một cách kỳ lạ với những cơ bắp to lớn. Đây không phải là một yếu tố câu khách hay bắt chước hình ảnh nhân vật Người khổng lồ xanh Hulk như nhiều người vẫn tưởng, mà nó tượng trưng cho nội tâm tiềm tàng sự thù hận, tiềm tàng phương hướng xử lý yếu tố bằng đấm đá bạo lực nơi Big. Và giờ đây, khi ông đã giác ngộ, tự nhiên khung hình xẹp lại thông thường, thong dong tự tại. Năm năm sau, Big thực sự tìm thấy Tôn Quả, gầy gò, rách nát, đầy sợ hãi và thậm chí còn không còn nói rõ tiếng người. Với một ánh mắt thông cảm, một cái ôm từ ái của Big : “ Tôi dẫn anh trở lại ”, Tôn Quả khóc, khóc để mọi bồn chồn, thô bạo đè nén suốt mười năm theo nước mắt tuôn ra hết, khóc để một lần nữa được làm người, dù có là một tù nhân. Khi tất cả chúng ta tha thứ thì sức cảm hóa rất mạnh. Lòng từ bi đã cứu được con người hơn là sự trừng phạt.

 Đoạn kết phim là một hình ảnh đẹp: Big tự nhiên cởi bỏ y phục cũ nát trước mặt nhóm cảnh sát, mặc vào bộ áo tu sạch sẽ, cũng rất tự nhiên châm một điếu thuốc, thong dong tự tại đi giữa bầu trời bay lượn đầy hoa bồ công anh. Bộ áo tu ngày xưa lấm lem vì lòng còn sân hận, nhưng bộ áo tu bây giờ mới thực sự thanh tịnh, và đời đạo viên dung như điếu thuốc mà ông đang hút nhưng không hề có nét tham đắm. Vật chất vây quanh, có khi chỉ là phương tiện để hành Bồ-tát đạo, chỉ cần người tu tỉnh táo thì nhiệm vụ vẫn hoàn thành mà không vướng mắc, gây nghiệp.

Anh Vũ

Source: https://thevesta.vn
Category: Phật Pháp