Horus – Wikipedia tiếng Việt

Horus là tên một vị thần cổ đại quan trọng nhất trong Thần thoại Ai Cập. Ông được tôn thờ từ ít nhất cuối thời tiền sử Ai Cập cho đến thời Ai Cập thuộc Hy Lạp và Ai Cập thuộc La Mã. Các hình dáng khác nhau của Horus được ghi lại trong lịch sử và những hình dáng này được xem như là các vị thần riêng biệt bởi các nhà Ai Cập học.[1] Những hình dạng khác nhau này có thể có nhận thức khác nhau của cùng một vị thần nhiều tầng lớp trong đó các tính cách nào đó hoặc các mối quan hệ tổng hợp được nhấn mạnh, không nhất thiết phải đối lập nhưng bổ sung cho nhau, phù hợp với cách người Ai Cập cổ đại nhìn về nhiều khía cạnh của thực tại.[2] Horus thường được miêu tả như một con chim cắt, hoặc như một người đàn ông với một cái đầu chim cắt.[3]

Hình thức được ghi lại sớm nhất của Horus là vị thần bảo lãnh của Nekhen ở Thượng Ai Cập, là vị thần tiên phong của Ai Cập được biết đến, đặc biệt quan trọng tương quan đến những vị vua, trải qua thời hạn được xem là một bộc lộ của Horus trong đời sống và Osiris trong cái chết. [ 1 ] Các mối quan hệ trong mái ấm gia đình thường gặp nhất miêu tả Horus : là con trai của Isis và Osiris, và ông ta đóng một vai trò quan trọng trong lịch sử một thời của Osiris, là người thừa kế Osiris và là đối thủ cạnh tranh của thần Set, kẻ giết Osiris. Trong truyền thống lịch sử khác, Hathor được xem như là mẹ của ông và đôi lúc là vợ của ông. [ 1 ] Horus có nhiều tính năng, đáng quan tâm nhất là một vị thần của khung trời, cuộc chiến tranh và săn bắn .

Thay đổi theo thời hạn[sửa|sửa mã nguồn]

Trong thời kỳ đầu lịch sử dân tộc Ai Cập, Horus là anh em trai của Isis, Osiris, Set và Nephthys. Khi những giáo phái khác nhau hình thành, ông trở thành con trai của Isis và Osiris. Isis vẫn còn là chị em gái của Osiris, Set và Nephthys .

Truyền thuyết khởi đầu[sửa|sửa mã nguồn]

Tượng chim cắt Horus, giữa khoảng 300 và 250 BC (Greco-Roman).[4] Bảo tàng viện The Walters Art., giữa khoảng chừng 300 và 250 BC ( Greco-Roman ). Bảo tàng viện The Walters Art .Horus được nữ thần Isis sinh ra sau khi bà lấy lại được tổng thể những bộ phận khung hình bị chặt đứt của người chồng bị sát hại, Osiris, ngoại trừ dương vật của ông, mà bị ném xuống sông Nile và bị một con cá trê, [ 5 ] [ 6 ] hoặc đôi được cho là bị một con cua ăn mất, và theo tường thuật của Plutarch đã sử dụng sức mạnh ma thuật của mình để hồi sinh Osiris và gắn vào một dương vật bằng vàng [ 7 ] để thụ thai con trai của mình ( Theo lý giải cũ của Ai Cập, dương vật của Osiris vẫn còn ) .Khi Isis biết bà mang thai Horus, cô chạy trốn đến vùng đầm lầy đồng bằng sông Nile để ẩn nấu từ người anh trai Set, người vì ghen đã giết Osiris và cũng là người bà ta biết muốn giết con trai của mình. [ 8 ] Ở đó Isis sanh ra người con trai thần thánh, Horus .

Vai trò trong lịch sử một thời[sửa|sửa mã nguồn]

Xung đột giữ Horus và Set[sửa|sửa mã nguồn]

SetHorus được mẹ của mình, Isis, cho biết, hãy bảo vệ người dân Ai Cập từ Set, thần sa mạc, người đã giết cha Horus, Osiris. [ 9 ] [ 10 ] Horus có nhiều trận chiến chống lại Set, không riêng gì để trả thù cho cha mình, nhưng để lựa chọn người quản lý chính đáng cho Ai Cập. Trong những đại chiến này, Horus đã được link với Hạ Ai Cập, và trở thành người bảo trợ nó .

Theo câu chuyện huyền thoại The Contendings of Horus and Seth, Set đang được miêu tả như cố gắng chứng tỏ sự thống trị của mình bằng cách dụ dỗ Horus và sau đó có quan hệ tình dục với anh ta. Tuy nhiên, Horus đặt bàn tay giữa hai đùi của mình và chặn tinh dịch của Set, rồi sau đó ném nó xuống sông để người ta không nói được là ông đã được thụ tinh bởi Set. Horus sau đó cố ý lan truyền tinh dịch của mình trên một số rau diếp, mà là món ăn ưa thích của Set. Sau Set ăn rau diếp, họ đi đến các vị thần để cố gắng giải quyết các tranh chấp về việc cai trị Ai Cập. Các vị thần đầu tiên nghe Set tuyên bố về sự thống trị đối với Horus, và kêu gọi tinh dịch của mình ra để đối chứng, nhưng nó trả lời từ dòng sông, làm vô hiệu lời tuyên bố của ông ta. Sau đó, các vị thần nghe tuyên bố của Horus đã thống trị Set, và cũng kêu gọi tinh dịch của mình ra, và nó trả lời từ bên trong Set.[11][12]

Tuy nhiên, Set vẫn không chịu quy phục, và những vị thần khác trở nên stress từ hơn tám mươi năm chiến đấu và tranh chấp. Horus và Set thử thách nhau tham gia một cuộc đua thuyền, nơi họ từng đua trong một chiếc thuyền làm bằng đá. Horus và Set cùng đồng ý chấp thuận, và cuộc đua khởi đầu. Nhưng Horus có một lợi thế : thuyền của ông làm bằng gỗ sơn để trông giống như đá, chứ không phải là đá thật. Trong khi thuyền của Set, làm bằng đá nặng, chìm, nhưng của Horus thì không. Horus sau đó thắng cuộc đua, và Set rút lui và chính thức giao ngai vàng của Ai Cập cho Horus. [ 13 ] Sau khi Vương quốc mới thành hình, Set vẫn được coi là kẻ quản lý sa mạc và những ốc đảo của nó. [ 14 ]Trong nhiều phiên bản của câu truyện, Horus và Set phân loại chủ quyền lãnh thổ với nhau. Sự phân loại này hoàn toàn có thể tương tự với bất kể một số ít nhị nguyên cơ bản mà người Ai Cập thấy trong quốc tế của họ. Horus hoàn toàn có thể nhận được những vùng đất phì nhiêu quanh sông Nile, cốt lõi của nền văn minh Ai Cập, trong trường hợp này, Set được vùng sa mạc cằn cỗi hoặc những vùng đất nước ngoài được link với nó ; Horus hoàn toàn có thể quản lý toàn cầu trong khi Set ngự trên khung trời ; và mỗi vị thần hoàn toàn có thể được một trong hai chủ quyền lãnh thổ truyền thống lịch sử của quốc gia, Thượng và Hạ Ai Cập, trong trường hợp đó, mỗi vị thần được link với khu vực của mình. Tuy nhiên, trong Thần học Memphite, Geb, là Thẩm phán, tiên phong phân loại những nghành giữa những bên tranh chấp và sau đó đảo ngược chính mình, trao quyền trấn áp duy nhất cho Horus. Trong liên minh tự do này, Horus và Set hòa giải với nhau, và những nhị nguyên mà họ đại diện thay mặt được xử lý thành một tổng thể thống nhất. Thông qua nghị quyết này, trật tự được phục sinh sau cuộc xung đột kinh hoàng .Các nhà Ai Cập học thường cố gắng nỗ lực liên kết cuộc xung đột giữa hai vị thần với những sự kiện chính trị trong lịch sử vẻ vang hoặc tiền sử của Ai Cập. Các trường hợp mà những phe chiến đấu phân loại vương quốc, và những liên kết tiếp tục của cặp Horus và Set với sự liên minh của Thượng và Hạ Ai Cập, đưa tới ý tưởng sáng tạo hai vị thần đại diện thay mặt cho 1 số ít loại phân loại trong vương quốc. Truyền thống Ai Cập và những dẫn chứng khảo cổ học cho biết Ai Cập thống nhất vào đầu lịch sử vẻ vang của nó khi một vương quốc Thượng Ai Cập, ở phía nam, đã chinh phục Hạ Ai Cập ở phía bắc. Các vị vua Thượng Ai Cập gọi chính họ là ” Fan Hâm mộ của Horus “, và Horus trở thành vị thần giám hộ của vương quốc thống nhất và những vị vua của nó. Tuy nhiên, Horus và Set không hề được xem tương tự một cách thuận tiện với hai phần của quốc gia này. Cả hai vị thần đã có một số ít TT giáo phái ở từng vùng, và Horus thường được phối hợp với Hạ Ai Cập và Set với Thượng Ai Cập. Các sự kiện khác cũng hoàn toàn có thể ảnh hưởng tác động tới lịch sử một thời. Thậm chí trước khi Thượng Ai Cập có một người quản lý duy nhất, hai thành phố chính của nó là Nekhen, ở xa về phía nam, và Nagada, nhiều dặm về phía bắc. Các nhà chỉ huy của Nekhen, nơi Horus là vị thần bảo trợ, được tin cậy là người thống nhất Thượng Ai Cập, gồm có Nagada, dưới sự thống trị của họ. Set được liên kết với Nagada, vì thế sự xung đột giữa những vị thần phản ánh lờ mờ sự thù nghịch giữa những thành phố trong quá khứ xa xôi. Mãi về sau, vào cuối triều đại thứ hai ( c. 2890 – 2686 TCN ), Pharaoh Seth Peribsen sử dụng hình tượng con vật Set động vật hoang dã để viết biểu hiệu tên mình thay vì chim cắt đại diện thay mặt Horus. Người tiếp sau ông Khasekhemwy dùng Cả Horus và Set trong biểu hiệu của mình. Bằng chứng này đưa tới giả thuyết là triều đại thứ hai nhìn thấy một cuộc đụng độ giữa những Fan Hâm mộ vua Horus và những người tôn thờ Set đứng vị trí số 1 bởi Seth Peribsen. Khasekhemwy sử dụng hai hình tượng động vật hoang dã đại diện thay mặt cho sự hoà giải giữa hai phe phái, cũng như độ phân giải của lịch sử một thời. [ 16 ]

Thần khung trời[sửa|sửa mã nguồn]

Kể từ khi Horus được cho là khung trời, ông ta cũng được xem là có chứa mặt trời và mặt trăng. Theo đó, mặt trời là con mắt phải và mặt trăng là con mắt trái của ông, mà đi qua khung trời, khi ông ta, là một con chim cắt, bay qua nó. Sau đó, nguyên do làm mặt trăng không sáng như mặt trời được lý giải qua một câu truyện, có tên là ” Những cuộc tranh đấu giữa Horus và Seth. Trong câu truyện này, Set là thần bảo lãnh Thượng Ai Cập, và Horus, người bảo lãnh của Hạ Ai Cập, đã chiến đấu dành Ai Cập một cách hung tàn, không bên nào thắng cả, cho đến sau cuối những vị thần đứng về phía Horus. Khi Horus ở đầu cuối thắng lợi, ông được gọi là ” Horus Đại đế “, nhưng thường được dịch ” Horus kẻ cả “. Trong cuộc chiến đấu, Set đã mất một hòn dái, lý giải nguyên do tại sao sa mạc, mà Set đại diện thay mặt, là vô sinh. mắt trái Horus cũng bị khoét ra, sau đó một con mắt mới được tạo ra bởi một phần của Khonsu, thần mặt trăng, để sửa chữa thay thế .Horus đôi lúc được biểu lộ trong thẩm mỹ và nghệ thuật như một cậu bé trần truồng với một ngón tay trong miệng của mình đang ngồi trên một đóa hoa sen với mẹ. Trong hình dạng của một thiếu niên, Horus được nhắc tới là ” Horus tốt ” .

Con mắt của Horus là một biểu tượng của Ai Cập cổ đại của sự bảo vệ và quyền lực hoàng gia từ các vị thần, trong trường hợp này từ Horus hay Ra. Biểu tượng được nhìn thấy trên hình ảnh của mẹ Horus, Isis, và các vị thần khác liên quan đến bà. Trong tiếng Ai Cập, từ để chỉ biểu tượng này là “wadjet” (wɟt).[17][18] Đó là mắt của một trong những vị thần Ai Cập đầu tiên, Wadjet, người sau này được liên hệ với Bastet, Mut và cả Hathor. Wadjet là một vị thần mặt trời và biểu tượng này bắt đầu như con mắt của bà thấy tất cả. Trong tác phẩm nghệ thuật ban đầu, Hathor cũng được miêu tả với con mắt này.[19] Bùa hộ mệnh tang lễ thường được thực hiện theo hình dạng con mắt của Horus. Wedjat hay mắt của Horus là “yếu tố chủ yếu” của bảy vòng đeo tay “vàng, đồ sành, carnelian và lapis” được tìm thấy trên xác ướp của Shoshenq II.[20] Wedjat “có mục đích để bảo vệ nhà vua [ở đây] trong thế giới bên kia” [20] và để canh chừng quỷ dữ. Thủy thủ Ai Cập và Cận Đông thường vẽ các biểu tượng trên mũi tàu của họ để đảm bảo cuộc đi biển được an toàn.[21]

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Phương tiện liên quan tới Horus tại Wikimedia Commons

Source: https://thevesta.vn
Category: Giải Trí