mainhi111

Chương trình tour ( tham khảo ) 

– 6 h30 : Rời khách sạn Tỉnh Thái Bình đi thành phố Đà Lạt. ( Ks Tỉnh Thái Bình là điểm đón )
– 7 h30 : Ăn sáng ( nhà hàng quán ăn Khánh Lê, đường Khánh Lê – xã Liên Sang – huyện Khánh Vĩnh – Lâm Đồng )

– 8h00: Khởi hành đi Thành phố Đà Lạt.

– 10 h25 : Tham quan chùa Linh Phước ( chùa Ve Chai )
– 11 h15 : Rời chùa Linh Phước .
– 11 h40 : Ăn trưa ( nhà hàng quán ăn Long Nga, 11B Cô Giang-phường 9 – thành phố Đà Lạt )
– 12 h40 : Tham quan Thiền Viện Trúc Lâm .
– 14 h00 : Rời Thiền Viện Trúc Lâm đi thăm quan Đường Hầm Điêu Khắc .
– 14 h20 : Tham quan Đường Hầm Điêu Khắc .
– 15 h00 : Rời Đường Hầm Điêu Khắc đi Dinh Bảo Đại .
– 15 h20 : Tham quan Dinh Bảo Đại .
– 16 h30 : Rời Dinh Bảo Đại .
– 16 h55 : Nhận phòng và nghĩ ngơi tại thành phố Đà Lạt. ( khách sạn Hải Uyên, 67 Nam Kỳ Khởi Nghĩa-Đà Lạt ) .

Sơ đồ tuyến :

Tuyến 1 : Xuất phát từ khách sạn Tỉnh Thái Bình → Đinh Tiên Hoàng → Lý Tự Trọng → Thái Nguyên → Đường 23/10 → Lạc Long Quân → Quốc lộ 1A → Tỉnh lộ 653B → Ăn sáng ( nhà hàng quán ăn Khánh Lê, đường mới Khánh Lê, Huyện Khánh Vĩnh, Lâm Đồng ) .
– Tuyến 2 : Xuất phát từ nhà hàng quán ăn Khánh Vĩnh → tỉnh lộ 653B → tỉnh lộ 723 → Quốc Lộ 20 → Chùa Linh Phước .
– Tuyến 3 : Xuất phát từ chùa Linh Phước → Quốc lộ 20 → Hùng Vương → Phạm Hồng Thái → Yersin → Nguyễn Trãi Quang Trung → Cô Giang → Ăn trưa ( nhà hàng quán ăn Long Nga, 11B Cô Giang, phường 9, thành phố Đà Lạt ) .
– Tuyến 4 : Xuất phát từ nhà hàng quán ăn Long Nga → Cô Giang → Quang Trung → Nguyễn Trãi → Phạm Hồng Thái → Yersin → Trần Quốc Toản → Hồ Tùng Mậu → Đường 3/4 → Đèo Pren → Trúc Lâm Yên Tử → Đường Hầm Điêu Khắc .
– Tuyến 5 : Xuất phát từ Đường Hầm Điêu Khắc. → đèo Pren → Dinh Bảo Đại .
– Tuyến 6 : Xuất phát từ Dinh Bảo Đại → Trần Phú → Ánh Sáng → Nguyễn Văn Cừ → đường 3/2 → Nam Kỳ Khởi Nghĩa → Khác Sạn Hải Uyên .

Chương trình tour : 

Bonus : Trên đường 23/10 đoạn đi ra tĩnh lộ 723 phía bên tay phải của đoàn có một cây cổ thụ cao, có 1 cây to và 1 cây nhỏ cây đó tên là cây dầu đôi .

Cây dầu đôi:

Cây dầu đôi bên thành cổ Diên Khánh ( Khánh Hòa ) đã hơn 200 tuổi. Cây gắn liền với ngôi miếu thờ Bình Tây đại tướng Trịnh Phong, là chứng tích lịch sử dân tộc của Khánh Hòa .
Theo nhiều người thì cây dầu đôi ( cây có hai nhánh từ gốc mọc lên ) nằm trên con đường Thiên Lý kia là cây dầu lớn nhất trong cánh rừng đại ngàn thời xưa ở khu vực Diên Khánh, Khánh Hòa này. Vào thế kỷ thứ 19, khi đó dân cư nơi này rất thưa thớt, con đường từ Nha Trang lên thành chỉ là con đường đất nhỏ, đa phần ship hàng cho xe ngựa và người đi bộ. Vì thế cánh rừng trên vẫn còn rất nhiều cây cối. Cho đến cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, việc mở con đường từ Nha Trang đi thành thực thi và dân cư mở màn tăng trưởng khi cánh rừng kia lần lượt biến thành khu dân cư và đồng ruộng. Cây dầu đôi khi ấy nằm ở bên trong vệ đường, cành lá phát tán rậm rạp xanh tươi được giữ lại như biểu trưng của một vùng đất .
Xác định niên đại của cây dầu đôi bằng khoa học thì chưa ai làm. Nhưng theo dẫn chứng của lịch sử dân tộc thì vào năm 1793, thành Diên Khánh khởi đầu được thiết kế xây dựng thì cây dầu đã xuất hiện. Chuyện tiếp theo là vào mùa xuân năm Quý Tỵ ( 1653 ) chúa Nguyễn Phúc Tần ra lệnh cho cai cơ Hùng Ngọc Hầu tiến hành mở mang bờ cõi từ đèo Cả vào đến bờ Bắc sông Phan Rang. Trong quy trình mơ cõi ấy, khi đến Khánh Hòa, giữa cánh rừng, cây dầu đôi to lớn khác thường điển hình nổi bật đã được giữ lại và ở lại cho đến giờ đây .
Cũng từ đó, cây dầu đôi được gắn liền với lịch sử một thời. Người ta cho rằng nguyên đây là cây dầu một nhánh, nhưng có một đêm mưa sấm chớp đã đánh trúng cây dầu khiến chúng tẻ thành hai nhánh như giờ đây. Tuy nhiên, nhiều lần đến cây dầu đôi quan sát chúng tôi nhận thấy cây dầu lớn lên tự nhiên, đây là cây dầu có hai nhánh chẻ ra tự nhiên chứ không hề có ảnh hưởng tác động từ bên ngoài .
Câu chuyện cây dầu đôi còn gắn liền với vị chiến sỹ yêu nước chống Pháp. Đó là Trịnh Phong. Bên cạnh cây dầu đôi có Miếu Trịnh Phong .
Miếu Trịnh Phong không to, bị nhiều hộ dân chen lấn nên rất eo hẹp, đã liên tục nhiều lần trùng tu. Miếu được kiến thiết xây dựng vào thập niên 90 của thế kỷ 14. Cửa miếu thay vì xoay ra con lộ lại xoay về hướng Bắc. Lúc đầu miếu thờ thần, cho đến sau khi xử chém Bình Tây đại tướng Trịnh Phong, Pháp treo đầu ông lên cây dầu đôi để thị uy, người dân đã đổi thành Miếu Trịnh Phong và thờ cúng ông. Miếu thờ Trịnh Phong cùng cây dầu đôi đã được xếp hạng là di tích lịch sử lịch sử dân tộc cấp Quốc gia vào năm 1991. Hiện miếu còn lưu hai đạo sắc của những vua Thành Thái và Khải Định phong tặng. Mỗi năm, vào ngày 16/3 ( Âm lịch ), tại Miếu đã làm lễ cúng trang trọng tưởng niệm đến vị anh hùng .
Trịnh Phong quê ở Phú Vinh, xã Vĩnh Thạnh, Nha Trang. Khi vua Hàm Nghi xuống chiếu Cần vương ( tháng 8-1885 ) thì ông đang là một vị quan của triều đình đóng ở thành Diên Khánh. Ông đã chiêu binh chống PHáp dưới ngọn cờ “ Bình Tây đại tướng ” và đã quy tụ được nhiều nhân tài .
Đầu tháng 8-1886, Pháp do đại úy Lhermitte chỉ huy với những loại vũ khí hạng nặng như sơn pháo 80, đội quân đánh thuê hơn 300 tên, bằng đường đi bộ và đường thủy tiến ra đánh Khánh Hòa nhằm mục đích hủy hoại lực lượng yêu nước. Sau khi thành Diên Khánh bị thất thủ, Trịnh Phong đã rút binh lên núi Hèo liên tục kháng chiến. Nhưng lực lượng ngày càng yếu, cuối tháng 8-1886 Trịnh Phong bị Pháp bắt, xử trảm ông tại Hòn Khói ( 11-9-1886 ). Phần mộ của Trịnh Phong được đặt ngay trong khuôn viên của dòng họ tại thôn Phú Vinh, xã Vĩnh Thạnh, Nha Trang .

Thành cổ Diên Khánh:

Thành Diên Khánh nằm cách thành phố Nha Trang 10 km về phía Tây, bên phải quốc lộ 1. Năm 1793, sau khi Nguyễn Huệ mất, nhà Tây Sơn suy yếu dần. Nguyễn Ánh cùng Võ Tánh và Nguyễn Văn Trương đem quân tiến đánh Diên Khánh. Sau khi đẩy lùi được nghĩa quân Tây Sơn, thấy nơi đây là địa phận kế hoạch quan trọng lâu dài hơn, Nguyễn Ánh quyết kiến thiết xây dựng Diên Khánh thành địa thế căn cứ vững chãi, một vành đai phòng ngự vững chắc từ xa .

Diện tích khoảng 36.000 m², là một quần thể kiến trúc quân sự theo kiểu Vauban, một hình mẫu thành quân sự phổ biến vào thế kỷ 17 – thế kỷ 1818 ở Tây Âu. Tường thành hình lục giác nhưng không đều nhau, dài 2.693 m đắp bằng đất, cao khoảng 3,5 m. Trên mỗi cạnh, tường thành lại chia thành nhiều đoạn nhỏ, uốn lượn, nên các góc thành không nhô hẳn ra mà vẫn đảm bảo quan sát được hai bên. Mặt ngoài tường thành gần như dựng đứng, mặt trong có độ thoải và được đắp thành hai bậc, tạo đường vận chuyển thuận lợi ven thành. Bên ngoài thành có hào nước sâu từ 3 đến 5 m bao quanh. Ban đầu thành có 6 cửa (cổng thành), hiện nay chỉ còn 4 cửa Ðông – Tây – Tiền (phía Nam) – Hậu (phía Bắc).

Trước đây trong thành có hoàng cung, bên trái là dinh Tuần Vũ, phía sau là dinh Án Sát, sau nữa là dinh Lãnh Binh, phía dưới là dinh Tham Tri, có nhà kho, nhà lao kiên cố. Khi xây xong, thành Diên Khánh do hoàng tử Cảnh và Bá Đa Lộc chỉ huy trấn giữ. Theo một số tư liệu cũ, bên trong thành có nhiều kiến trúc độc đáo như hoàng cung, cột cờ, dinh tuần vũ, dinh ám sát, nhà kho.Thành Diên Khánh cũng có thời kỳ trở thành tổng hành dinh của nghĩa quân Cần Vương, Khánh Hòa trong những ngày đầu chống Pháp.

TĨNH LỘ 723-BI DOUP NUI BA

Đường tỉnh 723 là tên gọi của con đường nối thành phố Nha Trang tỉnh Khánh Hòa với thành phố Đà Lạt tỉnh Lâm Đồng củaViệt Nam. Đường tỉnh 723 nối đoạn cuối của quốc lộ 20 với phần quốc lộ 1 đi qua Khánh Hòa, liên thông vùng biển miền Trung với cao nguyên Lâm Đồng, nên được ca tụng là “ con đường nối biển và hoa ” .
Đường tỉnh 723 được khai công ngày 20 tháng 4 năm 2004, dài 131,5 km. Đường đi từ Đà Lạt đến huyện Lạc Dương rồi huyệnKhánh Vĩnh và Diên Khánh của tỉnh Khánh Hòa. Đoạn qua đèo Hòn Giao cao 1700 m. Đèo Hòn Giao còn được gọi với nhiều cái tên khác nhau như đèo Khánh Lê, đèo 723, đèo Omega, hay đèo Long Lanh dài lên đến 33 km được ca tụng là đèo dài nhất và một trong những cung đèo đẹp nhất Nước Ta .
Đường đèo đi qua nhiều đồi núi hiểm trở từ rừng thông bạt ngàn đến những cánh rừng nguyên sinh quý và hiếm bậc nhất Nước Ta của Vườn quốc gia Bidoup Núi Bà .
Vườn vương quốc Bidoup Núi Bà nằm trên địa phận huyện Lạc Dương và huyện Đam Rông, tỉnh Lâm Đồng, cách thành phố Đà Lạt50 km theo tỉnh lộ 723. Nơi đây hiện đang được đề xuất UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển quốc tế. Có diện tích quy hoạnh khoảng chừng 64.800 ha Bảo tồn những hệ sinh thái rừng trong vùng khí hậu á nhiệt đới, núi cao và và những loài động thực vật rừng đặc hữu, quý và hiếm kết nối với những Vườn quốc gia và khu bảo tồn vạn vật thiên nhiên kế cận để tạo thành một vùng vạn vật thiên nhiên to lớn, góp thêm phần cho việc bảo tồn sinh học ở cao nguyên Đà Lạt, vùng Nam Tây nguyên và vùng Nam Trung bộ. Góp phần phòng hộ đầu nguồn nước cho mạng lưới hệ thống sông Đồng Nai và những hồ chứa nước ở hạ lưu nhằm mục đích ship hàng những hoạt động giải trí kinh tế tài chính xã hội của Tỉnh Lâm Đồng, vùng Nam Tây nguyên, Đông Nam bộ và duyên hải cực Nam Trung bộ .
Bảo tồn những sinh cảnh rừng nguyên sinh để tôn tạo và tăng trưởng kiến trúc đô thị của thành phố Đà Lạt, bảo tồn những đặc trưng văn hoá địa phương nơi cội nguồn của thành phố Đà Lạt, Giao hàng công tác làm việc nghiên cứu và điều tra khoa học và giáo dục về rừng nhiệt đới gió mùa, tăng trưởng du lịch sinh thái xanh và góp thêm phần củng cố bảo mật an ninh quốc phòng của Tỉnh Lâm Đồng và vùng Tây nguyên .
Vườn Quốc gia Bidoup – Núi Bà là một trong hai mươi tám vườn vương quốc nằm trong mạng lưới hệ thống những khu rừng đặc dụng Việt NamNơi đây được những nhà khoa học nhìn nhận là một trong 221 TT chim đặc hữu của quốc tế và là một trong bốn TT đa dạng sinh học của Nước Ta ( Khu vực núi cao Hoàng Liên Sơn ở phía Bắc, khu vực núi cao Ngọc Linh ở miền Trung, khu vực rừng mưa ở Bắc Trung Bộ và cao nguyên Lâm Viên ở phía Nam ) .

KHÁI QUÁT LÂM ĐỒNG

Lâm Đồng là một trong năm tỉnh thuộc vùng Tây Nguyên, đồng thời tiếp giáp với vùng kinh tế tài chính trọng điểm phía nam. Lâm Đồng nằm trên 3 cao nguyên Di Linh – Lâm Viên và cao nguyên B’lao. Nhưng hầu hết Nằm trên cao nguyên cao nhất của Tây Nguyên là Lâm Viên – Di Linh với độ cao 1500 mét so với mực nước biển và là tỉnh duy nhất ở Tây Nguyên không có đường biên giới quốc tế. Tỉnh lỵ là thành phố Đà Lạt nằm cách Thành phố Hồ Chí Minh 300 km về hướng Bắc, đồng thời cách cảng biển Nha Trang 210 km về hướng Tây .
Lâm Đồng là tỉnh miền núi phía Nam Tây Nguyên có độ cao trung bình 800 – 1.000 m so với mặt nước biển, địa hình hầu hết là núi và cao nguyên, diện tích quy hoạnh đất tự nhiên là 9.765 km2. Tính đến năm 2011, dân số toàn tỉnh Lâm Đồng đạt gần 1.218.700 người, tỷ lệ dân số đạt 125 người / km²
Lâm Đồng nằm trong khu vực chịu ảnh hưởng tác động của khí hậu nhiệt đới gió mùa gió mùa biến thiên theo độ cao, trong năm có hai mùa rõ ràng : mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11, mùa khô từ tháng 12 đến tháng 4 năm sau. Nhiệt độ trung bình từ 18 – 250C, thời tiết ôn hoà và thoáng mát quanh năm. Lượng mưa trung bình 1.750 – 3.150 mm / năm, nhiệt độ tương đối trung bình cả năm 85 – 87 %, số giờ nắng trung bình cả năm 1.890 – 2.500 giờ .
Mặc dù địa hình đa phần là đèo, núi, tuy nhiên mạng lưới hệ thống giao thông vận tải đường đi bộ vẫn phân bổ đều khắp những vùng trong tỉnh. Các tuyến đường Quốc lộ tại Lâm Đồng như Quốc lộ 20, Quốc lộ 28, Quốc lộ 55, Quốc lộ 27 .
Các con sông lớn chảy qua địa phận tỉnh như sông Đa Dâng, sông Đồng Nai, sông La Ngà, sông Đa Nhim, nhưng vì vận tốc chảy khá cao, ngắn và dốc nê n không thuận tiện cho giao thông vận tải đường thuỷ. Mặc khác so với đường hàng không thì tỉnh có trường bay Liên Nghĩa và trường bay Đà Lạt, với những hãng Vietnam Airlines, Air Mekong và Vietjet Air có những chuyến bay thẳng nối TP. Đà Nẵng, Thành Phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh tới Sân bay quốc tế Liên Khương, nằm ở ngoại ô thành phố Đà Lạt
Vùng đất Lâm Đồng thời nay từ lâu đã có con người sinh sống, mà hậu duệ của họ cho đến lúc bấy giờ là những hội đồng người Mạ, Cơ Ho, MNông, Chu Ru, Rắc Lây, … Đến cuối thế kỷ XIX, những dân tộc bản địa địa phương có phương pháp sản xuất chính là du canh du cư, đốt rừng làm rẫy, kinh tế tài chính mang đặc thù tự cấp tự cung tự túc. Trồng trọt là ngành sản xuất chính, ngoài những còn săn bắn hái lượm, chăn nuôi gia súc gia cầm, những ngành thủ công bằng tay như dệt vải, rèn, đan lát mới trong bước đầu tăng trưởng, giao lưu kinh tế tài chính còn rất hạn chế .

Chiến tranh ngày càng ác liệt, luồng di dân từ các tỉnh miền Trung vào Lâm Đồng ngày càng nhiều cũng góp phần thúc đẩy nông nghiệp phát triển. Cho đến giữa những năm 1960, Lâm Đồng có khoảng 8.000ha chè, sản lượng rau thương phẩm cung cấp cho Sài Gòn và các tỉnh miền Trung tương đối lớn. Đồng thời, chiến tranh cũng làm cho nông nghiệp không phát triển liên tục, diện tích đất canh tác bị thu hẹp. Với chính sách dồn dân lập ấp chiến lược, sản phẩm nông lâm nghiệp ngày càng giảm sút, tiêu thụ sản phẩm gặp nhiều khó khăn.
Trong thời kỳ này sản xuất công nghiệp tuy phát triển với mức độ cao hơn trước năm 1954 nhưng vẫn còn nhỏ bé, chủ yếu là ngành công nghiệp chế biến chè, chế biến gỗ, sản xuất điện nước, đồ sứ; các ngành nghề tiểu thủ công nghiệp như chế biến mứt, rượu, làm đồ gỗ, đồ mỹ nghệ chỉ phát triển chủ yếu ở Đà Lạt, còn hầu hết các địa phương khác chưa phát triển.
Ta có thể điểm qua vài mốc Lịch sử Lâm Đồng qua các thời kỳ:

Ngày mồng 01 tháng 11 năm 1899, chính quyền sở tại Pháp lập tỉnh Đồng Nai Thượng ( Province du Haut Donnai ), tỉnh lỵ đặt tại Di Linh
Năm 1903, bãi bỏ tỉnh Đồng Nai Thượng, chuyển thành đại lý hành chính Di Linh, do đại diện thay mặt của Công sứ Bình Thuận quản lý
Năm 1913, nhập đại lý Đà Lạt với đại lý Di Linh, gọi chung là đại lý Di Linh và vẫn thuộc tỉnh Bình Thuận
Ngày mồng 06 tháng 01 năm 1916 : xây dựng tỉnh Lâm Viên, gồm đại lý Đà Lạt mới lập lại và đại lý Di Linh, tách từ tỉnh Bình Thuận. Tỉnh lỵ đặt tại Đà Lạt. Tỉnh Lâm Viên còn được gọi là Langbiang hay Lâm Biên
31 tháng 10 năm 1920 : xóa bỏ tỉnh Lâm Viên, một phần lập ra thành phố Đà Lạt, phần còn lại lập lại tỉnh Đồng Nai Thượng, tỉnh lỵ đặt tại Di Linh. Năm 1928 chuyển tỉnh lỵ tỉnh Đồng Nai Thượng về Đà Lạt
Ngày mồng 8 tháng 01 năm 1941, lập lại tỉnh Lâm Viên, tỉnh lỵ đặt tại Đà Lạt. Tỉnh lỵ tỉnh Đồng Nai Thượng chuyển về Di Linh
Ngày mồng 19 tháng 05 năm 1958, chính quyền sở tại Nước Ta Cộng hòa đổi tên tỉnh Đồng Nai Thượng thành tỉnh Lâm Đồng, đồng thời tách một phần đất sáp nhập với thành phố Đà Lạt, xây dựng tỉnh Tuyên Đức. Tỉnh Lâm Đồng gồm 2 Q. Bảo Lộc ( Blao ) và Di Linh. Chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Nước Ta nhập tỉnh Lâm Viên với tỉnh Đồng Nai Thượng thành tỉnh Lâm Đồng. Như vậy tỉnh Lâm Đồng do Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Nước Ta đặt gồm có 2 tỉnh Lâm Đồng và Tuyên Đức do Nước Ta Cộng hòa đặt .
Tháng 2 năm 1976, sáp nhập tỉnh Lâm Đồng và tỉnh Tuyên Đức thành tỉnh Lâm Đồng mới .

Thông Đà Lạt:

 Thông Đà Lạt hay còn gọi là thông năm lá. Là một loài thực vật đặc hữu của Việt Nam. Ở nước ta có 5 loại thông là: Thông 5 lá (pinus excelsa wall) mọc nhiều ở Lâm Đồng – Đà Lạt và Tây Nam Thừa Thiên – Huế, có sức chịu lạnh cao, thông 5 lá mọc ở độ cao 1500-2000m. Thông lá dẹp (pinus ducampo krempfii) ở tỉnh Khánh Hòa và tỉnh Ninh Thuận. Thông 3 lá (pinus khasya rogle) còn gọi là “ngo” tại Đà Lạt và “Tòng thú” (tên gọi của dân tộc Mèo) ở Lai Châu. Cũng có ở Lâm Đồng, Đăk Lăk, Lai Châu, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang và Sơn La. Thông ba lá dễ tái sinh từ các cây mẹ gieo hạt, chính trong cuộc đua chen để thích nghi và tồn tại được giữa tự nhiên, thông ba lá mọc ở độ cao 1000-1500m. Thông 2 lá (thông nhựa), mọc ở Lâm Đồng, Kon Tum, Đăk Lăk, Gia Lai, Thừa Thiên Huế, Hà Bắc và Hà Tây, thích hợp với nhiệt độ trung bình từ 24oC đến 27oC, thông 2 lá mọc ở độ cao 500-1000m. Thông đuôi ngựa, còn gọi là thông Mã Vĩ (theo Hán Ngữ là Mã Vĩ tùng) mọc ở Lạng Sơn, Lai Châu, Vĩnh Phúc, Quảng Ninh, Cao Bằng, chịu nhiệt độ trung bình từ 21oC đến 27oC. Thông lá đỏ mọc ở độ cao 2000m thường chỉ có ở Sapa.

– Thông không kén đất, nhưng trên đất tơi xốp, thoát nước tốt là thích hợp nhất .
Cây gỗ to, có tán hình nón thưa, thường xanh, cao đến hơn 30 m và đường kính thân 0,6 – 0,8 m. Ở cây non, vỏ thân nứt dọc, nhưng ở cây già vỏ bong từng mảng. Các cành ngắn mọc thành cụm trên đầu cành. Mỗi cành ngắn mang 5 lá ở đỉnh, hình kim, dài 6 – 11 cm, rộng 0,6 – 0,7 mm, mặt phẳng cắt mang hình tam giác đều, cạnh có răng cưa nhỏ, hai mặt bên, mỗi mặt mang 2 – 5 hàng lỗ khí. Nón đơn tính, cùng gốc ; nón cái thành thục hình tròn trụ, dài 5,5 – 10 cm, đường kính 2,5 – 4 cm ; gồm 25 – 50 vảy dài 2,5 cm, rộng 1,5 – 2,5 cm, mái vảy ở tận cùng. Khi chín vảy màu xám đen. Hạt hình trứng, màu nâu, dài 0,8 – 1 cm, đường kính 0,4 – 0,5 cm, mang cánh dài 1,5 cm ở phía trên đĩnh. Mọc trong rừng rậm nhiệt đới gió mùa thường xanh mưa mùa ẩm, trên núi trung bình, ở độ cao 1500 – 2000 m, cùng với một số ít loài lá kim và lá rộng khác như Pơ mu ( Fokienia hodginsii ), Tô hạp đá vôi ( Keteleeria davidiana ), Hoàng đàn giả ( Dacrydium pierrei ), Chắp tay ( Symingtonia populnea ) và một số ít loài khác thuộc họ Long não ( Lauraceae ) và Thích ( Aceraceae ). Trên đất vàng alít hay đất xám đen, tần mỏng mảnh phong hóa từ đá granít hay đá cát .
Loài đặc hữu của Việt nam. Gặp từ Thừa thiên Huế ( Phú Lộc : Thừa Lưu ) đến Tây Nguyên : Kontum ( Dác Glây : núi Ngọc Linh và dãy núi Top Rec, Ngọc Áng ), Dắc Lắc ( Krông Bông : núi Chư Yang Sin ), Lâm Đồng ( Lạc Dương : xã Lát, thác Uyên Ương, Langbiang, Đà Lạt : Trại Mát ). Nguồn gen hiếm, loài cho gỗ. Nói chung những loài thông đều hoàn toàn có thể sử dụng trong công nghiệp sản xuất bột giấy .
Ngày nay, vì doanh thu cá thể mà người dân đã tự ý phá hoại thông để lấy gỗ làm cho diện tích quy hoạnh thông lúc bấy giờ bị thu hẹp. Làm tác động ảnh hưởng đến đất và thiên nhiên và môi trường sống của rất nhiều loài thực vật .

Cây Atiso

Atisô ( tên khoa học : Cynara scolymus ) là loại cây là gai lâu năm có nguồn gốc từ miền Nam châu Âu ( quanh Địa Trung Hải ) đã được người Cổ Hy Lạp và Cổ La Mã trồng để lấy hoa làm rau ăn. Atisô hoàn toàn có thể cao lên tới 1,5 đến 2 mét, lá cây dài từ 50 – 80 cm .
Những cây atisô được trồng tiên phong ở quanh Naples vào giữa thế kỷ 15. Nó được Catherine de Medici ra mắt tới nước Pháp trong thế kỷ 16, sau đó, người Hà Lan mang nó đến Anh. Atisô liên tục được mang tới Mỹ trong thế kỷ 19 bởi những người đến nhập cư : bang Louisiana bởi người Pháp và bang California bởi người Tây Ban Nha. Ngày nay, atisô được trồng hầu hết ở Pháp, Ý và Tây Ban Nha, Mỹ và những nước Mỹ Latinh. Atisô du thực vào Nước Ta đầu thế kỷ 20, được trồng ở Sa Pa, Tam Đảo, nhiều nhất là ởĐà Lạt. Tên gọi của nó là sự phiên âm sang tiếng Việt của từ tiếng Pháp artichaut .
Hiện nay, người ta trồng atisô không những chỉ dùng lá bắc và đế hoa để ăn mà còn dùng làm thuốc. Hoạt chất chính của atisô làcynarine ( Acide 1 – 4 dicaféin quinic ). Ngoài ra còn có inulin, inulinaza, tanin, những muối hữu cơ của những sắt kẽm kim loại Kali, Canxi, Magiê, Natri … Atisô có tính năng hạ cholesterol và urê trong máu, tạo mật, tăng tiết mật, lợi tiểu, thường được làm thuốc thông mật, thôngtiểu tiện, chữa những chứng bệnh về gan, thận. Tuy chất cynarine đã tổng hợp được nhưng người ta vẫn dùng chế phẩm từ cao lá atisô tươi. Trên quốc tế, biệt dược Chophytol của hãng Rosa ( Pháp ) là thông dụng hơn cả .
Atisô là cây thảo lớn, cao 1 – 1,2 m, hoàn toàn có thể đến 2 m. Thân ngắn, thẳng và cứng, có khía dọc, phủ lông trắng như bông. Lá to, dài, mọc so le ; phiến lá xẻ thùy sâu và có răng không đều, mặt trên xanh lục mặt dưới có lông trắng, cuống lá to và ngắn. Cụm hoa hình đầu, to, mọc ở ngọn, màu đỏ tím hoặc tím lơ nhạt, lá bắc ngoài của cụm hoa rộng, dày và nhọn, đế cụm hoa nạc phủ đầy lông tơ, mang toàn hoa hình ống. Quả nhẵn bóng, màu nâu sẫm có mào lông trắng
Atisô là cây thuốc nguồn gốc Ðịa Trung Hải, được người Pháp di thực vào trồng ở Nước Ta từ hàng trăm năm nay ở những vùng có khí hậu ôn đới như Ðà Lạt ( Lâm Ðồng ), Sapa ( Tỉnh Lào Cai ), Tam Ðảo ( Vĩnh Phúc ). Ðến nay atisô được tăng trưởng trồng ở nhiều nơi, kể cả vùng đồng bằng như Thành Phố Hải Dương cây vẫn tăng trưởng tốt .
Tác dụng dược lý
Các nhà khoa học Pháp, Liên Xô cũ, Nhật và Thụy Sĩ đã chứng tỏ những tính năng của atisô :
Tiêm tĩnh mạch dung dịch atisô sau 2 – 3 giờ lượng mật bài tiết gấp 4 lần .
Cho uống hoặc tiêm dung dịch atisô làm hạ cholesterol và urê trong máu. Tăng lượng nước tiểu, tăng hàm lượng urê trong nước tiểu .
Hoa atisô có tính năng giảm viêm, hạ cholesterol trong máu .
Atisô không độc .
Artichol tiêm và viên uống là loại sản phẩm tinh chế của atisô. Sau 30 năm xuất hiện trên thị trường Pháp * nay kiểm tra lại công dụng dược lý và lâm sàng thấy không có công dụng như dung dịch toàn phần atisô đã thử nghiệm trước. ( Vì vậy Pháp đã ngừng sản xuất Artichol ) .
Lợi ích từ cây atiso
Chứa nhiều chất chống ôxy hóa : Kết quả điều tra và nghiên cứu của Bộ nông nghiệp Mỹ cho thấy, atisô chứa nhiều chất chống ôxy hóa hơn những loại rau củ khác. Một số chất chống ôxy hóa có trong atisô như quercertin ( hợp chất chống ung thư, thôi thúc sự hoạt động giải trí của hệ miễn dịch ), rutin ( tăng cường sức chịu đựng và sức bền thành mạch mao mạch, làm cho thành mạch dẻo và đàn hồi hơn, tăng tính thẩm thấu, phòng ngừa rủi ro tiềm ẩn giòn đứt, vỡ mạch ), anthocyanins ( hợp chất hữu cơ vạn vật thiên nhiên có năng lực giúp khung hình chống tia tử ngoại, viêm nhiễm và ung thư ), cynarin ( hợp chất có tính năng lợi mật ), luteolin ( hợp chất chống lão hóa não và viêm não ), silymarin ( chất chống ôxy hóa mạnh ) .
Ngăn ngừa và điều trị bệnh ung thư : Một số thí nghiệm so với tinh chất được chiết xuất từ lá cây atisô cho thấy, atisô hoàn toàn có thể vô hiệu những tế bào không thiết yếu ( tế bào chết ) ra khỏi mô mà không ảnh hưởng tác động tới những tế bào khác. Nó còn hạn chế sự nảy nở của tế bào thành nhiều dạng ung thư khác nhau như ung thư tuyến tiền liệt, bệnh bạch cầu và ung thư vú. Thí nghiệm ở nước Ý cho biết một chính sách siêu thị nhà hàng giàu chất chống ôxy hóa có trong atisô sẽ làm giảm rủi ro tiềm ẩn mắc bệnh ung thư vú
Điều tiết sự lưu thông của mật : Lá atisô chứa một loại chất chống ôxy hóa được gọi là cynarin có công dụng điều tiết dòng chảy của mật trong mạng lưới hệ thống dẫn mật .
Tốt cho gan : Chất chống ôxy hóa cynarin và silymarin có trong atisô rất có ích cho gan. Một số thí nghiệm cho thấy chúng còn có tính năng hồi sinh tính năng của gan. Trước đây, atisô thường được sử dụng trong khoảng chừng thời hạn dài như là thảo dược sửa chữa thay thế cho thuốc trong việc điều trị 1 số ít bệnh về gan .
Cải thiện năng lực tiêu hóa : Atisô giúp cho hệ tiêu hóa hoạt động giải trí tốt hơn. Chúng là thuốc lợi tiểu tự nhiên, tương hỗ tính năng tiêu hóa, cải tổ tính năng của túi mật và mang lại nhiều quyền lợi thiết thực so với gan .
Điều trị chứng buồn nôn : Những tính năng tích cực của atisô so với gan sẽ giúp cho việc điều trị chứng buồn nôn một cách hiệu suất cao. Vì thế bạn nên sử dụng lá atisô nếu như có triệu chứng buồn nôn .
Giảm cholesterol : Các thành phần hóa học có trong lá của atisô hoàn toàn có thể làm giảm lượng cholesterol bằng cách kiềm chế HMG-CoA reductase ( hợp chất tổng hợp cholesterol ). Chúng làm ngày càng tăng cholesterol tốt HDL ( bảo vệ và chống lại cơn đau tim ) và giảm thiểu những cholesterol xấu LDL ( tạo những mảng bám trên mạch máu, gây đau tim và đột quỵ ) .
Lượng chất xơ cao : Một cây atisô lớn chứa ¼ lượng chất xơ thiết yếu hàng ngày cho khung hình. Một cây atisô cỡ vừa sẽ cung ứng nhiều chất xơ hơn là 1 cốc mận khô .

KHÁI QUÁT ĐÀ LẠT

Thành phố Đà Lạt là tỉnh lỵ của tỉnh Lâm Đồng, nằm trên cao nguyên Lâm Viên, thuộc vùng Tây Nguyên, Nước Ta .
Nhiệt độ trung bình tháng ở Đà Lạt không khi nào vượt quá 20 °C, ngay cả trong những tháng nóng nhất. Biên độ nhiệt độ ngày đêm ở Đà Lạt rất lớn, trung bình năm đạt 11 °C, cao nhất trong những tháng mùa khô, lên tới 13 – 14 °C, và thấp nhất trong những tháng mùa mưa, chỉ khoảng chừng 6 – 7 °C. Ngược lại, biên độ nhiệt trung bình giữa những tháng trong năm lại nhỏ, tháng ấm nhất và tháng lạnh nhất cũng chỉ chênh lệnh 3,5 °C .
Mùa mưa ở Đà Lạt thường khởi đầu vào cuối tháng 4, đầu tháng 5 và kết thúc vào khoảng chừng cuối tháng 10, đầu tháng 11 .
Thành phố Đà Lạt rộng 394,64 km², nằm trên cao nguyên Lâm Viên, nơi có độ cao khoảng chừng 1.500 mét so với mực nước biển. Vớitọa độ địa lý 11 ° 48 ′ 36 ″ đến 12 ° 01 ′ 07 ″ vĩ độ bắc và 108 ° 19 ′ 23 ″ đến 108 ° 36 ′ 27 ″ kinh độ đông, Đà Lạt nằm trọn trong tỉnh Lâm Đồng, phía bắc giáp huyện Lạc Dương, phía đông và đông nam giáp huyện Đơn Dương, phía tây giáp huyện Lâm Hà, phía tây nam giáp huyện Đức Trọng .
Từ thời xưa, vùng đất này vốn là địa phận cư trú của những dân cư người Lạch, người Chil và người Srê thuộc dân tộc bản địa Cơ Ho. Cuối thế kỷ 19, khi tìm kiếm một khu vực để thiết kế xây dựng trạm nghỉ ngơi dành cho người Pháp ở Đông Dương, Toàn quyền Paul Doumer đã quyết định hành động chọn cao nguyên Lâm Viên theo ý kiến đề nghị của bác sỹ Alexandre Yersin, người từng thám hiểm tới nơi đây vào năm 1893. Trong nửa đầu thế kỷ 20, từ một khu vực hoang vu, những người Pháp đã quy hoạch và thiết kế xây dựng lên một thành phố xinh đẹp với những biệt thự cao cấp, văn phòng, khách sạn và trường học, một TT du lịch và giáo dục của Đông Dương khi đó. Trải qua những khoảng chừng thời hạn thăng trầm của hai cuộc cuộc chiến tranh cùng tiến trình khó khăn vất vả những thập niên 1970 – 1980, Đà Lạt thời nay là một thành phố 211 ngàn dân, đô thị loại I thường trực tỉnh, giữ vai trò TT chính trị, kinh tế tài chính và văn hóa truyền thống của tỉnh Lâm Đồng .
Lịch sử hơn một thế kỷ cũng để lại cho thành phố một di sản kiến trúc giá trị, được ví như một kho lưu trữ bảo tàng kiến trúc châu Âu thế kỷ 20. Những tài nguyên vạn vật thiên nhiên và nhân văn phong phú giúp Đà Lạt trở thành một trong những điểm du lịch nổi tiếng của Nước Ta, mỗi năm lôi cuốn hàng triệu hành khách tới thăm viếng và nghỉ ngơi. Đà Lạt còn là một TT giáo dục và điều tra và nghiên cứu khoa học, một thành phố phong phú về tôn giáo với sự hiện hữu của hàng trăm ngôi chùa, nhà thời thánh, tu viện … một vùng nông nghiệp phong phú đặc biệt quan trọng với những mẫu sản phẩm rau và hoa. Nhờ khí hậu ôn hòa, cảnh sắc vạn vật thiên nhiên tươi đẹp và di sản kiến trúc phong phú và đa dạng, Đà Lạt còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như “ Thành phố mù sương ”, “ Thành phố ngàn thông ”, “ Thành phố ngàn hoa ”, “ Xứ hoa Anh Đào ” hay “ Tiểu Paris ” .
Mặc dù là một đô thị du lịch nổi tiếng, nhưng Đà Lạt lại là một thành phố thiếu vắng những khu vực văn hóa truyền thống, vui chơi phong phú. Quá trìnhđô thị hóa ồ ạt khiến thành phố thời nay phải chịu nhiều hệ lụy. Nhiều cánh rừng thông dần biến mất, thay thế sửa chữa bởi những khu công trình thiết kế xây dựng hoặc những vùng canh tác nông nghiệp. Do không được bảo vệ tốt, không ít danh thắng và di tích lịch sử của thành phố rơi vào thực trạng hoang tàn, đổ nát. Sự tăng trưởng thiếu quy hoạch trong những thập niên gần đây khiến kiến trúc đô thị Đà Lạt chịu nhiều biến dạng và trở nên nhem nhuốc. Trong khắp thành phố, nhiều ngôi biệt thự nghỉ dưỡng hạng sang cùng không ít những khu công trình kiến trúc chịu sự tàn phá của thời hạn mà không được bảo tồn, gìn giữ .
Địa danh Đà Lạt được bắt nguồn từ chữ Đạ Lạch, tên gọi của con suối Cam Ly. Khởi nguồn từ huyện Lạc Dương, dòng suối Cam Ly chảy qua khu vực Đà Lạt theo hướng bắc – nam, trong đó đoạn từ khoảng chừng hồ Than Thở tới thác Cam Ly ngày này được gọi là Đạ Lạch. Theo ngôn từ của người Thượng, Da hay Dak có nghĩa là nước, tên gọi Đà Lạt có nghĩa nước của người Lát, hay suối của người Lát. Trong một bài phỏng vấn đăng trên tạp chí Revue Indochine tháng 4 năm 1944, công sứ Cunhac, một trong những người tham gia thiết kế xây dựng thành phố từ ngày đầu, đã nói : “ Cho mãi tới những năm sau này, khung cảnh ban sơ vẫn không có gì đổi khác. Ở tại chỗ của cái hồ nước trước đó, con suối nhỏ của bộ lạc người Lát đã chảy qua và người ta đã gọi suối này là Đà Lạt ”. Vào thời kỳ đầu, những map cũng như sách báo thường chỉ nhắc đến địa điểm Dankia hay Lang Biang. Nhưng sau khi Đà Lạt được chọn làm nơi nghỉ ngơi thay vì Dankia, và đặc biệt quan trọng từ khi nơi đây trở thành một thành phố, địa điểm Đà Lạt mới Open tiếp tục .
Những người có công thiết kế thành phố còn phát minh sáng tạo một câu cách ngôn khôn khéo bằng tiếng La Tinh : Dat Aliis Laetitiam Aliis Temperiem, có nghĩa Cho người này nguồn vui, cho kẻ khác sức khỏe thể chất. Tác giả André Morval đã viết câu cách ngôn chiết tự này ở đầu một bài báo nhan đề Dalat : Cité de la Jeunesse với nội dung : “ Những người khai sinh ra nơi nghỉ mát trên miền núi nổi tiếng của tất cả chúng ta đã xác lập một cách rất hài hòa và hợp lý những nét mê hoặc và những đặc tính tốt bằng một câu cách ngôn ghép chữ đầu rất khôn khéo để liền theo huy hiệu thành phố ”. Năm 1937, khi kiến thiết xây dựng chợ Đà Lạt mới thay cho ngôi chợ cũ bằng gỗ bị cháy, người ta đã đề dòng chữ Dat Aliis Laetitiam Aliis Temperiem trên tường đầu hồi của khu công trình, phía trên là huy hiệu thành phố hình tròn trụ, tạc hình một đôi người trẻ tuổi nam nữ người dân tộc bản địa. Với khí hậu ôn hòa, cảnh sắc vạn vật thiên nhiên tươi đẹp và những di sản kiến trúc Pháp nhiều mẫu mã, Đà Lạt còn được gọi bằng nhiều cái tên khác như “ Thành phố mù sương ”, “ Thành phố ngàn thông ”, “ Thành phố ngàn hoa ”, “ Xứ hoa Anh Đào ” hay “ Tiểu Paris ” .
Vùng cao nguyên Lâm Viên từ thời xưa là địa phận cư trú của người Lạch, người Chil và người Srê thuộc dân tộc bản địa Cơ Ho. Cuối thế kỷ 19, nhiều nhà thám hiểm người Pháp đã thực thi những chuyến đi xuyên sâu vào vùng đất này. Tiên phong trong số họ là bác sỹ Paul Néis và trung úy Albert Septans với chuyến thám hiểm triển khai đầu năm 1881. Năm 1893, nhận trách nhiệm từ Toàn quyền Jean-Marie de Lanessan, bác sỹ Alexandre Yersin đã thực thi khảo sát một tuyến đường đi bộ từ TP HCM xuyên qua vùng đất của người Thượng và kết thúc ở một khu vực trên bờ biển Trung Kỳ. Ngày 21 tháng 6 năm 1893, trên hành trình dài thám hiểm, Alexandre Yersin đã tới cao nguyên Lâm Viên. Năm 1897, trong khi tìm kiếm một khu vực để thiết kế xây dựng trạm nghỉ ngơi ( station balnéaire d’altitude ) cho người Pháp ởĐông Dương, Toàn quyền Paul Doumer gửi thư hỏi quan điểm Alexandre Yersin. Khi nhận được thư của Paul Doumer, Alexandre Yersin gợi ý chọn cao nguyên Lâm Viên, một vùng đất lý tưởng thỏa mãn nhu cầu không thiếu những điều kiện kèm theo : độ cao thích hợp, diện tích quy hoạnh đủ rộng, nguồn nước bảo vệ, khí hậu ôn hòa và hoàn toàn có thể thiết lập đường giao thông vận tải. Cuối tháng 3 năm 1899, Paul Doumer cùng với Alexandre Yersin đích thân đến khảo sát thực tiễn tại cao nguyên Lâm Viên .
Dự án kiến thiết xây dựng Đà Lạt bị gián đoạn khi Toàn quyền Paul Doumer trở về Pháp vào năm 1902 và Toàn quyền Paul Beau, người kế vị, thì không sốt sắng gì về việc kiến thiết xây dựng thị xã miền núi. Mặc dù vậy, trong khoảng chừng thời hạn tiếp theo, nhiều đoàn khảo sát vẫn được gửi đến cao nguyên Lâm Viên để nghiên cứu và điều tra và những tuyến đường giao thông vận tải tới Đà Lạt cũng dần hình thành. Giữa thập niên 1910, Thế chiến thứ nhất bùng nổ khiến nhiều người Pháp không hề về quê nhà trong những kỳ nghỉ, Đà Lạt dần trở thành nơi họ tìm đến để tìm chút gì của nước Pháp miền ôn đới. Ngày 20 tháng 4 năm 1916, Hội đồng Phụ chính của vua Duy Tân thông tin Dụ xây dựng thị tứ Đà Lạt. Toàn quyền Maurice Long đi thêm bước nữa khi chỉ định Ernest Hébrard làm chủ sự quy hoạch thị xã Đà Lạt. Hébrard là người chủ trương dùng mẫu kiến trúc cổ xưa Âu châu nhưng thêm vào đó một số ít trang trí thuộc mỹ thuật Nước Ta để tạo ra phong thái riêng mà ông gọi là une architecture indochinoise. Hébrard đã thực thi lối kiến trúc này trong những khu công trình khác như tòa nhà của Viện Viễn Đông Bác cổ, Thành Phố Hà Nội. Nay lối kiến trúc này được vận dụng quy mô hơn ở Đà Lạt. Đặc biệt là Hébrard vẽ đồ án có vườn hoa, trường sở, sân vận động, biệt thự nghỉ dưỡng hạng sang nhưng trọn vẹn không có công xưởng sản xuất để giữ y nguyên khoảng trống trong lành và yên tĩnh của thị xã này .
Tới thập niên 1940, Đà Lạt bước vào quy trình tiến độ cực thịnh của thời kỳ Pháp thuộc, “ TP. hà Nội ngày hè ” của toàn Liên bang Đông Dương. Trong những năm cuộc chiến tranh, thành phố vẫn giữ vai trò một TT du lịch nghỉ ngơi và khoa học giáo dục của Nước Ta Cộng hòa. Dưới thời Tổng thống Ngô Đình Diệm, nhiều trường học, TT văn hóa truyền thống và những khu công trình kiến trúc liên tục sinh ra. Đà Lạt cũng là nơi định cư của nhiều người di cư từ miền Bắc. Nhưng kể từ năm 1964, khi cuộc cuộc chiến tranh Nước Ta bước vào tiến trình quyết liệt, việc tăng trưởng đô thị ít được coi trọng, thay vào đó là sự Open của những khu công trình ship hàng cho mục tiêu quân sự chiến lược .
Sau cuộc chiến tranh, Đà Lạt liên tục bước vào một thời kỳ khó khăn vất vả khi phải đương đầu với yếu tố lương thực và thực phẩm, việc kiến thiết xây dựng tăng trưởng thành phố cho nên vì thế không còn được chú trọng. Diện tích canh tác nông nghiệp lan rộng ra đã ảnh hưởng tác động nhiều tới cảnh sắc vạn vật thiên nhiên và môi sinh của thành phố. Du lịch Đà Lạt quá trình này cũng trì trệ dần bởi sự khó khăn vất vả chung của nền kinh tế tài chính Nước Ta. Từ cuối thập niên 1980, đầu thập niên 1990, thành phố dần tăng trưởng trở lại với làn sóng khách du lịch tìm tới ngày một đông và mạng lưới hệ thống hạ tầng liên tục được thiết kế xây dựng. Sau năm 1975, thành phố Đà Lạt có 6 phường ( đánh số thứ tự từ 1 đến 6 ). Ngày 10 tháng 3 năm 1977, chuyển xã Lát thuộc huyện Đức Trọng về thành phố Đà Lạt quản trị. Ngày 14 tháng 3 năm 1979, chia xã Lát thành 3 xã : Tà Nung, Xuân Thọ, Xuân Trường. Ngày 6 tháng 6 năm 1986, giải thể 6 phường hiện hữu, sửa chữa thay thế bằng 12 phường mới ( đánh số thứ tự từ 1 đến 12 ). Ngày 6 tháng 3 năm 2009, chia xã Xuân Trường thành 2 xã : Xuân Trường và Trạm Hành. Ngày 24 tháng 7 năm 1999, Đà Lạt được Thủ tướng nhà nước quyết định hành động công nhận là đô thị loại II và ngày 23 tháng 3 năm 2009, Đà Lạt chính thức trở thành thành phố đô thị loại I thường trực tỉnh Lâm Đồng .
Trải qua hơn một trăm năm lịch sử vẻ vang, từ một TT nghỉ ngơi trở thành một đô thị lớn, hội đồng dân cư Đà Lạt đổi khác theo quy trình hình thành và tăng trưởng của thành phố. Vào năm 1893, khi bác sĩ Alexandre Yersin đến cao nguyên Lâm Viên, nơi đây chỉ là một vùng dân cư thưa thớt, một vài ngôi làng của người Lạch tập trung chuyên sâu ở chân núi. Đến tận năm 1902, khi dự án Bất Động Sản thiết kế xây dựng một thành phố của Toàn quyền Paul Doumer dừng lại, dân cư Đà Lạt vẫn chỉ là những nhóm dân tộc thiểu số người Lạch, người Chil cùng một nhóm nhỏ người Việt di cư lên đây từ trước đó. Năm 1906, một lần nữa, nơi đây được chọn làm nơi nghỉ ngơi dành cho công chức và binh sỹ Pháp, ngoài những dân cư địa phương, ở Đà Lạt mở màn có những công chức người Pháp, những hành khách châu Âu, và người Việt cũng khởi đầu tới đây nhiều hơn trước. Giai đoạn sau Thế chiến thứ nhất là thời kỳ thành phố tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ. Cơ sở hạ tầng cùng đường xá được kiến thiết xây dựng khiến dân cư từ nhiều nơi tới Đà Lạt định cư, du lịch và nghỉ ngơi. Dân số Đà Lạt đã tăng lên đáng kể từ 1.500 người vào năm 1923 lên 11.500 người năm 1939. Những năm Thế chiến thứ hai, nhiều người Pháp không hề trở về nghỉ ở quê nhà và Đà Lạt trở thành điểm đến của họ. Thành phố liên tục được lan rộng ra và dân số tăng lên nhanh gọn, từ 13.000 người năm 1940 lên 25.500 người vào năm 1944 .
Những biến cố của cuộc cuộc chiến tranh Đông Dương ảnh hưởng tác động can đảm và mạnh mẽ tới dân số Đà Lạt. Thời kỳ này rất nhiều dân cư của thành phố lánh về Cầu Đất, Đơn Dương, Ninh Thuận, Bình Thuận hoặc trở về quê nhà cũ. Vào năm 1946, dân số Đà Lạt chỉ còn khoảng chừng 5.200 người, khiến người Pháp gọi nơi đây là “ thành phố quạnh hiu ”. Nhưng khoảng chừng thời hạn tiếp theo, khi Đà Lạt một lần nữa thuộc về người Pháp, những hoạt động giải trí kinh tế tài chính, xã hội dần không thay đổi trở lại. Vào cuối năm 1952, dân số thành phố đạt 25.041 người, trong đó có 1.217 người châu Âu, 752 người Hoa, 22.232 người Kinh và 840 người dân tộc bản địa địa phương. Cuối năm 1953, đầu năm 1954, cuộc cuộc chiến tranh Đông Dương bước vào quy trình tiến độ quyết liệt nhất, Đà Lạt trở thành nơi dân cư những tỉnh lân cận tìm đến để tỵ nạn cuộc chiến tranh. Năm 1954, sau hiệp định Genève, thành phố tiếp đón một lượng lớn những di dân từ miền Bắc cùng làn sóng người miền Trung đến lập nghiệp, khiến dân số Đà Lạt tăng vọt từ 25.000 người năm 1954 lên 58.958 người vào năm 1956. Dân số thành phố ngày càng tăng điều hòa trong thập niên 1960, nhưng giảm sút trong thập niên 1970, khi cuộc chiến tranh Nước Ta bước vào quá trình stress. Khoảng thời hạn đầu sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, nhiều người Giao hàng trong quân đội, chính quyền sở tại Nước Ta Cộng hòa trở về quê quán khiến dân số Đà Lạt giảm xuống, nhưng sau đó được bổ trợ bởi những di dân mới từ miền Bắc và miền Trung. Cuối thế kỷ 20, địa giới hành chính Đà Lạt được lan rộng ra, dân số thành phố tăng lên can đảm và mạnh mẽ và có sự ngày càng tăng dân số cơ học đáng kể .
Nhờ thổ nhưỡng và khí hậu thuận tiện, Đà Lạt có điều kiện kèm theo để tăng trưởng nhiều loại cây ôn đới. Trừ một vài giống rau từ miền Bắc, hầu hết những giống rau của thành phố đều được nhập về từ Pháp, Đức, Hà Lan, Nhật Bản, Hoa Kỳ … Cây rau chiếm diện tích quy hoạnh canh tác đa phần tại Đà Lạt cả trước đây và lúc bấy giờ là cải bắp, nhiều nhất là giống cải bắp của Nhật Bản, được trồng quanh năm. Các cây cải thảo và cải bông cũng xuất hiện ở khắp những địa phương, tập trung chuyên sâu vào vụ đông xuân hàng năm. Một loại cây rau ngắn ngày nổi tiếng của Đà Lạt là xà lách, có thời hạn sinh trưởng ngắn nên được trồng xen với những chủng loại cây rau khác. Trên những vùng trồng rau của Đà Lạt còn hoàn toàn có thể thấy những giống cây nông nghiệp như khoai tây, cà rốt, hành tây, đậu Hà Lan, rau chân vịt … Đà Lạt được biết đến như vùng đất của những loài hoa, với những giống hoa lan, hoa hồng, hoa lys, hoa lay ơn, hoa cẩm tú cầu, hoa bất tử, hoa cẩm chướng … Các giống lan nhập nội vào Đà Lạt thuộc những chi Lan kiếm, Lan hoàng thảo, Lan hài, Lan hoàng hậu … với trên 300 giống. Từ năm 2000, một số ít giống lan vùng nhiệt đới gió mùa và á nhiệt đới cũng được trồng thành công xuất sắc như giống lai trong chi Hồ điệp, Hoàng y Mỵ Nương, Lan nhện. Các loài lay ơn, hoa hồng, hoa lys đều được trồng ở Đà Lạt từ khoảng chừng giữa thế kỷ 20. Trên những vùng đất ngoại ô thành phố, còn hoàn toàn có thể thấy những vườn cây ăn trái như đào, mận, hồng, dâu tây … những vùng trồng cây công nghiệp như chè, cafe, hay atisô, loài cây dược liệu nổi tiếng của Đà Lạt .
Thành phố Đà Lạt được ví như một kho lưu trữ bảo tàng kiến trúc phương Tây đầu thế kỷ 20 với nhiều khu công trình nổi tiếng và những biệt thự nghỉ dưỡng hạng sang xinh đẹp .
Trải qua một thời hạn dài kiến thiết xây dựng thành phố, phong thái kiến trúc đã có nhiều biến hóa, từ phong thái kiến trúc thuộc địa tiền kỳ đơn thuần với những cửa cuốn vòm và hiên chạy dọc bao quanh, tới phong cách Tân cổ xưa với những trang trí đa dạng chủng loại, đến phong thái kiến trúc địa phương Pháp của những ngôi biệt thự nghỉ dưỡng hạng sang, và phong thái kiến trúc Hiện đại với nhiều hình khối, bố cục tổng quan phi đối xứng ở những dinh thự. Tuy Đà Lạt mang đậm dấu ấn của những kiến trúc sư người Pháp, nhưng những nhà kiến trúc này khi phong cách thiết kế những khu công trình cho Đà Lạt cũng đã chịu tác động ảnh hưởng của đặc thù vạn vật thiên nhiên, đặc biệt quan trọng là những điều kiện kèm theo về khí hậu thời tiết, cảnh sắc thiên nhiên và môi trường nơi đây. Hiện tượng giao thao này đã đem lại cho Đà Lạt một phong thái kiến trúc riêng độc lạ và nhiều truyền thống

CHÙA LINH PHƯỚC

Linh Phước tự tọa lạc trên một khu đất nằm bên phải quốc lộ 20 – đường từ Đà Lạt đi Cầu Đất, thuộc địa phận Trại Mát, phường 11. Gọi là chùa Ve chai vì ở đây có con rồng dài 49 m, vây được đắp bằng những mảnh vỡ của 12 nghìn vỏ chai bia .
Chùa được thi công kiến thiết xây dựng vào năm 1949 và hòan thành vào năm 1952 do Phật tử địa phương phát tâm góp phần. Năm 1990 dưới sự phong cách thiết kế và chỉ huy kiến thiết của Thầy Trụ trì đời thứ năm là Thượng Tọa Thích Tâm Vị và sự góp phần của Phật tử địa phương cùng Phật tử những nơi, Chùa đã được kiến thiết xây dựng lại hàng loạt như ngày này .
Công trình tiên phong gây được ấn tượng với khách hành hương là Long Hoa Viên, tạc hình con rồng uốn lượn dài tới 49 m quanh tượng đài Phật Di Lạc. Vây rồng được làm bằng 12.000 vỏ chai bia, bên cạnh thân rồng có hồ nước và hòn giả sơn, có tượng Phật Di Lạc ngự trên đỉnh .
Chánh điện và Tiền đàng bảo tháp, một khu công trình kiến trúc đồ sộ và độc lạ : chánh điện dài 33 m, rộng 22 m ; Tiền đàn bảo tháp cao 27 m được chạm trổ hình rồng. Lầu 1 có gian thờ 108 tượng “ Thiên thủ thiên nhãn ”. Trong nội điện, tượng Phật Thích Ca cao 4,9 m kể cả tòa sen, được làm bằng bê-tông cốt thép, bên ngoài thiếp vàng, phía là bức phù điêu cảnh Bồ Đề Thọ rất sôi động .
Tượng Đại lão hòa thượng Minh Hạ Đức được tạc bằng sáp và đặt tại chánh điện chùa Linh Phước ( Đà Lạt, Lâm Đồng ) từ tháng 12/2011. Theo Thượng tọa Thích Tâm Vị, trụ trì chùa Linh Phước, pho tượng Đại lão Hòa thượng Minh Hạ Đức được nhà chùa đặt làm tại Xứ sở nụ cười Thái Lan với giá 300 triệu đồng vào năm 2011. Thời gian để hoàn thành xong pho tượng trong 6 tháng. Đại lão Hòa thượng Minh Hạ Đức, thế danh Nguyễn Khắc Dần, sinh năm 1901 tại Tỉnh Quảng Ngãi. Năm 17 tuổi, ông xuất gia tu học tại chùa Sắc Tứ Phước Quang ở Tỉnh Quảng Ngãi. Ông là người rất tinh thông về Nho học và còn học thêm về đông y để cứu đời, khai đạo .
Năm 1940, Đại lão Hòa thượng Minh Hạ Đức được chư tăng, phật tử cung thỉnh trụ trì tổ đình Long Bửu ở Nghĩa Hành. Năm 1960, ông trụ trì chùa Linh Phước, Đà Lạt. Đến năm 1984, ông về lại chùa Bửu Long ở Tỉnh Quảng Ngãi để an dưỡng và qua đời tại đây một năm sau .
Dịp kỷ niệm 26 năm ngày giỗ, do mộ phần của Hòa thượng Minh Hạ Đức xuống cấp trầm trọng nên được cải táng. Tuy nhiên, khi khai thác, thi hài ông vẫn nguyên vẹn, phật tử coi đây là điều rất linh. Những hình ảnh cải táng ông đang được tọa lạc tại chánh điện chùa Linh Phước, Đà Lạt .
Dọc hai bên chính điện là hai hàng cột rồng khảm mảnh sành tựa như như phong thái khảm tại những lăng mộ vua nhà Nguyễn. Bên trên hai hàng cột ấy là những bức phù điêu khảm sành diễn đạt lịch sử vẻ vang Đức Phật Thích Ca từ giáng sinh đến nhập niết bàn. Hai bên vách chánh điện từ ngoài thẳng vào trong phần dưới khảm chai đà trông giống như đóng lam-ri bằng cây trúc. Phía trên điêu khắc những bức tranh về những điển tích kinh A-di-đà, Quán Vô Lượng Thọ và kinh Pháp Hoa. Phía sau Tổ đường thờ Tổ Bồ-đề-đạt-ma, bức phù điêu Thập bát La Hán và Thập mục Ngưu đồ .
Trước Long Hoa Viên là tòa Linh tháp 7 tầng, cao 37 m ( được xem là tháp chuông cao nhất Nước Ta lúc bấy giờ được Vietbooks xác lập số 528 / KLVN / 2008 vào ngày 05/05/2008 ) đây là nơi thờ những tôn tượng Phật quý và cũng là kho lưu trữ bảo tàng viện. Lầu 1 còn có Đại hồng chung ( đúc vào cuối năm Kỷ Mão 1999 ), Chuông cao 4,3 m, đường kính 2,3 m và nặng tới 8,5 tấn. Toàn bộ ngôi Tháp trang trí rồng phượng hoa văn điển tích tứ thời, tứ quý, bát âm, bát bửu … từ mái đến vách trong ngoài lancan, cột cửa đều khảm sành rất công phu. Mua hàng trăm tấn miểng sành sứ từ Bát Tràng TP. Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh, tỉnh Song Bé, Tỉnh Bình Dương về tôn tạo chùa và bảo tháp .
Sáng 31/12, bức tượng Phật khổng lồ được kết bằng 600.000 bông hoa bất tử đã chính thức triển khai xong và ra đời hành khách tại chùa Linh Phước, TP Đà Lạt, nghênh đón Festival Hoa Đà Lạt 2010 khởi đầu diễn ra từ ngày 1-4 / 1/2010. Tượng hoa nặng khoảng chừng 3 tấn, cao gần 20 m, được hơn 600 chuyên viên, nghệ nhân thiết kế và phật tử chung tay triển khai từ 600.000 bông hoa bất tử – một loài hoa đặc trưng của TP hoa Đà Lạt. Đáng quan tâm, ngoài tượng hoa còn có một đài sen có đường kính 4 m cũng được kết bằng 20.000 bông hoa đủ sắc tố .
Hình ảnh của Bồ tát Quan Thế Âm tay cầm nhành Dương liễu và bình nước Cam lồ, như người Mẹ hiền khả kính, luôn luôn dõi ánh mắt từ bi và đôi tay dang rộng, đảm nhiệm trợ giúp cho đứa con thơ dại. Với lòng Từ vô lượng, Bồ Tát biểu lộ sức mạnh huyền diệu tương hỗ mọi chúng sinh. Tâm nguyện của Bồ Tát oán thân bình đẳng, trùm khắp và rõ biết niềm đau nỗi khổ của chúng sanh, khi nghe âm thanh xưng danh hiệu Ngài, liền cảm ứng hiện thân cứu độ. Vì thế thương hiệu Quan Thế Âm, nghĩa là quan sát tiếng kêu than của chúng sanh trong trần gian để độ cho họ thoát khổ .
Công trình Bảo điện Quan Âm, chính giữa là tượng Mẹ hiền Quan Âm với dung nghi từ hòa cao 17 m, xung quanh là 324 tượng cao 3,7 m, được phong cách thiết kế ba tầng, bộc lộ sự vĩnh cửu của ngôi Tam bảo. Ngoài ra còn có khu công trình tái hiện cảnh giới Mục Kiền Liên Tìm Mẹ qua 18 cửa ngục, dựng lại bức tranh sôi động về nhân quả nghiệp báo và lòng hiếu thảo. Tôn giả Mục Kiên Liên nguy hiểm qua những cửa ngục để cứu mẹ mình, thoát khỏi cảnh khổ ác đạo. Cảnh địa ngục này cũng chính là nhắc cho tất cả chúng ta biết tránh con đường âm u tăm tối khổ sở, khuyên con người làm lành lánh dữ, tu tập hướng thiện để tự cứu mình và báo hiếu ơn nghĩa sinh thành .
Đồng thời nhân ngày này Trung Tâm Sách Kỷ lục Nước Ta đã xác lập hai kỷ lục cho Chùa Linh Phước : Công trình kiến trúc tái hiện cảnh Mục Liên tìm mẹ qua 18 tầng âm ti lớn nhất Nước Ta và Tượng Quán Thế Âm Bồ Tát trong nhà bằng bê tông cốt thép cao nhất Nước Ta .
Chùa Linh Phước là một trong những danh thắng nổi tiếng của Thành phố Đà Lạt, là khu công trình kiến trúc khảm sành rực rỡ, đậm đà truyền thống Á Đông. Hằng năm tiếp tục nghênh tiếp hành khách từ khắp nơi trong và ngoài nước đến lễ bái và du lịch thăm quan khu công trình khảm sành độc lạ này .

THIỀN VIỆN TRÚC LÂM

Thiền Viện Trúc Lâm là thiền viện thuộc thiền phái Trúc Lâm Yên Tử. Thiền viện cách TT thành phố Đà Lạt 5 km, nằm trênnúi Phụng Hoàng, phía trên Hồ Tuyền Lâm. Đây không chỉ là thiền viện lớn nhất Lâm Đồng, mà còn là điểm thăm quan và chiêm bái của nhiều hành khách trong và ngoài nước .
Thiền viện mở màn được kiến thiết xây dựng vào năm 1993, đến năm 1994 thì hoàn thành xong, bản thiết kế do kiến trúc sư Vũ Xuân Hùng và Trần Đức Lộc vẽ và có sự tham gia phong cách thiết kế của kiến trúc sư nổi tiếng Ngô Viết Thụ ( người phong cách thiết kế Dinh Độc Lập – nay là Dinh Thống Nhất, thành phố Hồ Chí Minh ) trên ý tưởng sáng tạo phong cách thiết kế và quy hoạch của HT Thiền sư Thích Thanh Từ .
Thiền viện được chia ra làm 4 khu vực : khu vực ngoại viện, khu tịnh thất hòa thượng, hòa thượng viện trưởng, khu nội viện tăng và khu nội viện ni. Thiền viện do Hòa thượng Thích Thanh Từ xây dựng. Đây chính nơi mà hòa thượng Thích Thanh Từ lúc bấy giờ cư ngụ chính và liên tục đi giáo hóa và tu hành. Trụ trì lúc bấy giờ là Thượng tọa Thích Thông Phương. Ngài là một trong những cao đệ của Hòa thượng Viện trưởng Thích Thanh Từ .
Đây là một khu công trình kiến trúc độc lạ bên cạnh hồ Tuyền Lâm. Đi lên từ phía hồ Tuyền Lâm là một con đường dốc có 140 bậc thang bằng đá, hai bên là những rặng thông cao nghều dẫn qua 3 cổng tam quan để vào chính điện. Chính điện có diện tích quy hoạnh 192 mét vuông, bên trong thờ tự đơn thuần, nhưng mang đầy ý nghĩa của nhà Phật. Giữa điện thờ tượng Phật Thích Ca cao khoảng chừng 2 m, tay phải cầm cành hoa sen đưa lên gọi là bức tượng “ Phật Thích Ca Niêm Hoa Vi Tiếu ” ( vì miêu tả theo điển tích “ Niêm Hoa Vi Tiếu ” ). Bên phải đức phật là Bồ TátVăn Thù cưỡi sư tử. Bên trái là Bồ Tát Phổ Hiền cưỡi voi trắng 6 ngà. Chung quanh phía trên chính điện là những bức phù điêu chạm khắc 8 tướng thị hiện của đức phật và những bao lam, án thờ bằng gỗ được chạm khắc rất công phu. Hành lang phía trước chính điện là hàng cột gồm bốn cột tròn giả gỗ. Trần được lợp bằng ngói tráng men sáng bóng loáng, mái ngói uốn nhẹ toát lên nét khiêm cung của người Việt, nét thanh thoát của nhà thiền. Phía bên phải của chính điện là lầu chuông được chạm khắc phù điêu mang ý nghĩa thâm thúy của Phật giáo rất tinh xảo và thích mắt. Bên trong là quả đại hồng chung nặng khoảng chừng 1,1 tấn, trên mình khắc chạm những bài kệ có ý nghĩa thanh thoát mang đầy đạo lý .
Từ trên chính điện nhìn xuống là hồ Tuyền Lâm, cảnh sắc ở đây rất đẹp, hồ nước trong xanh in bóng rặng thông bên đồi Thanh Lương. Bên dưới lưng chừng đồi, gần hồ Tĩnh Tâm là nhà khách 2 tầng nằm gọn trên một ngọn đồi có khu vườn xanh mát. Đây là nơi những phụ nữ đến xin tập tu thời gian ngắn tại thiền viện. Phía trước nhà là rừng trúc xanh tươi. Đứng trước sân nhà hoàn toàn có thể thấy đỉnh núi voi phục soi bóng xuống hồ Tuyền Lâm hùng vĩ .
Những lúc đông nhất, thiền viện có hàng ngàn tăng ni, phật tử đến theo học về thiền. Đây là một thiền viện nghiên cứu và điều tra và thực hành thực tế về Thiền tông lớn nhất ở Nước Ta lúc bấy giờ với chủ trương Phục hồi Thiền tông Nước Ta ( có từ đời nhà Trần ). Mỗi ngày, những tu sĩ ngồi thiền 3 thời trong ngày, mỗi thời 2 giờ đồng hồ đeo tay và thời tiên phong là từ lúc 3 giờ sáng. Chia làm 2 khu chính trong những hoạt động giải trí thiền .
Nội viện tăng : Khu này nằm trong khu chính du lịch thăm quan, hành khách hoàn toàn có thể thăm quan, tuy nhiên, giờ thiền hành khách không được phép vào .
Nội viện ni : Nội viện ni nằm tách biệt với bên ngoài, đây là khu dành cho nữ tu, nên hành khách không hề thăm quan khu vực này .
Nhà Tổ ( Tổ Đường )
Nằm phía sau chánh điện, ở đây thờ tượng tổ sư Bồ Đề Đạt Ma bằng đá trắng khá, tượng tam tổ Trúc Lâm là sơ tổ Trúc Lâm Đại Đầu Đà Trần Nhân Tông, nhị tổ Pháp Loa và tam tổ Huyền Quang. Khu vực này hành khách hoàn toàn có thể thăm quan .
Phòng tiếp khách Phòng này dành tiếp khách từ phương xa nên khá to lớn và sang trọng và quý phái .
Phòng phát hành kinh sách và hình ảnh lưu niêm của hòa thượng. Các vật lưu niệm khi Hòa thượng thượng Thanh hạ Từ đi giáo hóa những nơi trong nước và quốc tế .
Phòng phát hành kinh sách với những tác phẩm do chính người viết nên và những ấn phẩm Phật Giáo khác .
Thiền viện được báo TP HCM Tiếp Thị trao giải “ Điểm du lịch được hài lòng nhất ” nhiều năm liền .
Có thể nói vườn hoa của thiền viện là một trong những điểm hành khách không hề bỏ lỡ và là vườn hoa khan hiếm sưu tập nhiều loại hoa lạ. Các giống hoa được những tăng ni ươm trồng và có hẳn một vườn ươm và cấy ghép. Các giống hoa được hòa thượng mang từ khắp nơi trên quốc tế về ươm trồng. Nổi tiếng nhất là giống : sim tím, bông gòn Úc, phù dung, …

ĐƯỜNG HẦM ĐIÊU KHẮC

Đường hầm điêu khắc là sự nâng tầm về vật liệu. Từ đất đỏ tích hợp với 1 số ít phụ gia không nung, gia chủ khu công trình đã phát minh sáng tạo ra một vật liệu kiến thiết xây dựng mới. Độc đáo hơn, những nguyên vật liệu đến từ đất mẹ cũng được tận dụng tạo thành màu sơn bền với thời hạn, thân thiện với thiên nhiên và môi trường .
Chuyến hành trình dài mày mò câu truyện về sự hình thành Đà Lạt qua hàng trăm năm được gói gọn trong vài chục phút đi bộ khởi đầu từ đuôi rồng và kết thúc ở đầu rồng. Đằng sau khu công trình kiến trúc là một câu truyện dài bất tận. “ Lịch sử hình thành Đà Lạt được khắc hoạ từ thưở hồng hoang, chưa có dấu chân người, chỉ có đá và nước cùng những loài muông thú trong rừng như rắn, rùa, voi, cho đến khi Open người dân tộc bản địa với những hoạt động giải trí hoạt động và sinh hoạt thường ngày như giã gạo, uống rượu cần, đánh cồng chiêng … Những nếp nhà rông của đồng bào cũng được tái hiện. Hình ảnh điêu khắc rùa cha dẫn đàn con tháo chạy trong khi rùa mẹ trụ lại chiến đấu sống sót với loài rắn khổng lồ như một ẩn dụ về chính sách mẫu hệ trong đời sống của người Cơ Ho – dân tộc bản địa sinh sống truyền kiếp ở Lâm Đồng ”, anh Nghĩa trình làng khi dẫn tôi đi thăm khu công trình. Cuộc hành trình dài liên tục với những kiến trúc mang đậm dấu ấn Pháp như : Trường CĐ Sư phạm Đà Lạt, nhà ga Đà Lạt, Viện Pasture, Hồ Xuân Hương, khu biệt thự cổ …
“ Trong đoạn đường sau năm 1975, những nghệ sỹ điêu khắc những đàn cá nước lạnh như cá hồi, cá tầm, những cánh đồng dâu, hoa, đồi chè Trại Mát, rẫy cafe Cầu Đất. Điểm nhấn không hề thiếu là một chiếc máy bay Airbus 321 dài 37 m bay trên nóc nhà trường bay Liên Khương với hướng cất cánh lên khung trời ”, anh Dũng nhấn mạnh vấn đề .
Hợp phần tiên phong của khu công trình được thực thi hoàn tất là ngôi nhà đất. Ngôi nhà có thế dựa sống lưng vào núi, hướng mặt ra hồ, trên nóc nhà điển hình nổi bật hình ảnh tấm map Tổ quốc thiêng liêng. Mặt tiền ngôi nhà được điêu khắc vừa đủ bộ chữ quốc ngữ và câu truyện ngụ ngôn mê hoặc : “ Cá ăn kiến, kiến ăn cá ” .
Toàn bộ nội thất bên trong trong nhà đều được làm từ đất và trọn vẹn hoàn toàn có thể sử dụng được như : bàn và ghế, giường ngủ, phòng tắm, bồn rửa tay, lò sưởi, … Với kiến trúc độc lạ, ngôi nhà đã được Trung tâm sách Kỷ lục Nước Ta xác nhận hai kỷ lục từ tháng 9/2013. Kỷ lục thứ nhất là Ngôi nhà bằng đất đỏ không nung tiên phong và có phong thái độc lạ nhất, kỉ lục thứ 2 là Ngôi nhà bằng đất đỏ không nung có mái đắp nổi hình map Nước Ta tiên phong và có diện tích quy hoạnh lớn nhất .
Nhìn ngắm khu công trình bề thế, vững chắc, khách thăm quan khó lòng tưởng tượng ra một khu đồi không đường, không điện bên hồ Tuyền Lâm chỉ vài năm trước đây. Đà Lạt mộng mơ là cái duyên đưa đẩy những người con từ những mảnh đất khác, bỏ phố lên rừng để cộng hưởng nguồn phát minh sáng tạo .
ể có được khu công trình này, những gia chủ của nó đã phải bỏ ra rất nhiều tận tâm, sức lực lao động, tiền của. Với địa hình đất đồi, việc vật chuyển nguyên vật liệu phải kêu gọi tổng lực từ sức người cho đến xe cút, xe cơ giới hạng nặng. Không biết bao nhiêu lần chúng tôi dính phải mưa trong quy trình kiến thiết, có lần phải kêu gọi 2 cần cẩu để trục vớt chiếc xe đào sa lầy dưới đường hầm sâu 5 m ”, anh Dũng kể lại một kỉ niệm khó quên .
Không chỉ cải tiến vượt bậc về mặt ý tưởng sáng tạo và vật liệu, khu công trình Đường hầm Đà Lạt thu nhỏ còn biểu lộ nhân sinh quan thâm thúy của gia chủ. Đằng sau câu truyện về kiến trúc, không khó để nhận ra câu truyện về văn hoá và giáo dục .
Chỉ một câu truyện nhỏ trên bức tường của ngôi nhà đất nhưng có tính giáo dục rất cao. Bức tranh tường đắp nổi câu truyện ngụ ngôn “ Cá ăn kiến, kiến ăn cá ” gửi gắm thông điệp : Trong đời sống con người hãy yêu thương nhau thay vì tìm cách đối phó, hãm hại nhau. Bất luận trong trường hợp nào nếu cố ý đè nén người khác, khi thực trạng thay đổi, tình hình hoàn toàn có thể xảy ra theo khunh hướng bất lợi .
Câu chuyện về “ Cá ăn kiến, kiến ăn cá ” hay câu truyện cảm động về cuộc đấu tranh sống sót của loài rùa là những ví dụ sinh động để người lớn kể cho những em nhỏ khi đến đây. Mới đây, hàng nghìn học viên tiểu học của thành phố Đà Lạt đã được đến thăm quan khu công trình để những em có thêm hiểu biết và tự hào về quê nhà mình, nỗ lực học tập, kiến thiết xây dựng thành phố xanh – sạch – đẹp .
Kỳ vọng lớn hơn của những người triển khai là sau khi triển khai xong khu công trình sẽ xác lập kỷ lục Guiness quốc tế để người quốc tế biết đến Nước Ta nhiều hơn nữa .

DINH BẢO ĐẠI ( DINH III)

Dinh III, còn gọi là dinh Bảo Ðại, được xây trong khoảng chừng từ năm 1933 đến 1938 là nơi mái ấm gia đình Bảo Đại sinh sống và thao tác ở thành phố Đà Lạt .
Dinh III do một kiến trúc sư người Pháp và kiến trúc sư Huỳnh Tấn Phát phong cách thiết kế. Dinh III nằm giữa rừng Ái Ân, trên đỉnh đồi mà trong dự án Bất Động Sản chỉnh trang Ðà Lạt của Ernest Hébrard dành cho dinh toàn quyền. Toàn thể khu công trình chịu nặng phong thái kiến trúc Châu Âu, nổi bật là trước biệt điện và sau biệt điện đều có vườn hoa .
Tương tự như dinh II, dinh III là một khu công trình kiến trúc đồ sộ với mái bằng và những hình khối cân đối nhưng không đăng đối một cách cứng ngắc. Biệt điện có 2 tầng :
Tầng trệt : dùng làm nơi hội họp, yến tiệc, tiếp khách ngoại bang và quan chức cơ quan chính phủ Hoàng triều cương thổ. Cửa chính diện rộng vừa phải ( khoảng chừng 4 m ), có sảnh trước khi vào tầng trệt là phòng tiếp tân và những phòng thao tác : bên phải là văn phòng của vua Bảo Ðại, thư viện ; bên trái là phòng họp và những phòng thao tác khác ; phía trong là phòng vui chơi. Ðiều đáng chú ý quan tâm là việc phong cách thiết kế những phòng thao tác của dinh được gắn với những tiểu cảnh kiến trúc khoảng trống phía trong và ngoài thông với nhau qua những lối đi và hành lang cửa số kính bằng khung thép, tạo ra một khung cảnh hài hoà giữa kiến trúc và vạn vật thiên nhiên. Tại phòng khánh tiết vẫn còn một kỷ vật là bức tranh đền Angkor Wat do hoàng thân Shihanouk ( Campuchia ) Tặng Kèm cho Bảo Đại .
Tầng lầu : Toàn bộ tầng 2 của dinh được dùng cho hoạt động và sinh hoạt mái ấm gia đình, gồm những phòng ngủ của Vua Bảo Ðại, của hoàng hậu Nam Phương, của những công chúa và hoàng tử Bảo Long, những công chúa Phương Mai, Phương Liên, hoàng tử Bảo Thăng. Phía ngoài phòng ngủ của cựu hoàng là Lầu Vọng nguyệtkhá đẹp dùng làm nơi cựu hoàng và hoàng hậu ngắm trăng. Do thái tử Bảo Long là người được chọn kế nghiệp ngai vàng ( từ năm 1939 ) nên trong phòng trang hoàng toàn màu vàng .
Vua Bảo Đại có một bà vợ chính thức là hoàng hậu Nam Phương ( tên thật là Nguyễn Hữu Thị Lan ), con nhà hào phú Nguyễn Hữu Hào ). Từ năm 1949, khi hoàng hậu Nam Phương đưa những con sang sống, học tập bên Pháp thì Bảo Đại chung sống với 3 thứ phi là Bùi Mộng Điệp, Phi ánh và bà Jeny Woong ( người Hương Cảng ) .
Sau khi Bảo Đại qua Pháp sống lưu vong, dinh là nơi nghỉ mát hạng sang của chính phủ nước nhà Ngô Đình Diệm và sau này là Dinh của Nguyễn Văn Thiệu. Sau khi cuộc chiến tranh Nước Ta kết thúc, trong nhiều năm, dinh thuộc Ban kinh tế tài chính quản trị tỉnh uỷ Lâm Đồng và mới được giao về cho Công ty du lịch dịch vụ Xuân Hương quản trị từ giữa năm 2000 .
Ngoài giá trị Dinh là một trong những kiến trúc Châu Âu rực rỡ, Dinh còn tiềm ẩn nhiều cổ vật cung đình Huế mà còn tiềm ẩn hầm rượu chìm dưới đất. Ngoài ra, Dinh còn chứa những sản vật mà Bảo Đại săn bắt được như : 3 bộ da cọp, ngà voi quý hiếm .

Tại giữa lòng thành phố Đà Lạt có một công viên thật to nằm bên cạnh hồ Xuân Hương đó là công viên Yersin. Ở Nha Trang cũng có một công viên mang tên Yersin nằm trên đường Trần Phú. Vì sao người ta lại thành lập công viên một công viên mang tên một người nước ngoài như vậy? Tôi xin giới thiệu sơ nét về Bác sĩ Yersin và các thành tựu mà ông mang lại cho người dân ở Thành Phố Nha Trang và Thành phố Đà Lạt mà ngày nay người dân nơi đây vẫn nhớ đến ông và thành lập công viên mang tên ông.

TIỂU SỬ BÁC SĨ YERSIN

Một trong những người Pháp được nhiều người Việt biết đến đó là Bác sĩ Alexandre Yersin ( 1863 – 1943 ). Alexandre Yersin là Giám đốc của Viện Pasteur tại Đông Dương. Ông cũng là người sáng lập và là Viện Trưởng tiên phong của Viện Đại Học Y Khoa TP. Hà Nội. Bác sĩ Alexandre Yersin cũng là một nhà thám hiểm, một nhà nghiên cứu về canh nông và là một khoa học gia nổi tiếng trên quốc tế về vi trùng học .
Alexandre Yersin là một người Thụy Sĩ, gốc Pháp, nhưng ông sống phần đông cuộc sống của ông tại Nước Ta và chọn Nước Ta làm quê nhà. Trong khi nhiều người biết Alexandre Yersin là một khoa học gia nổi tiếng, ít người biết ông là người Tin Lành, và ít người biết động cơ chính yếu đã thôi thúc Alexandre Yersin đến Nước Ta .
Alexandre Yersin sinh ngày 22/9/1863 tại Lavaux, một làng nhỏ tại tổng Vaud của Thụy Sĩ. Vào nửa đầu của thế kỷ thứ 19, những nhà truyền giáo Tin Lành tại Trung Hoa thường lôi kéo những người trẻ tuổi có trình độ học vấn tham gia vào chương trình truyền giáo qua phương tiện đi lại y khoa. Đáp lời lôi kéo đó, sau khi tốt nghiệp trung học, Yersin theo học y khoa tại Đại học Lausanne được một năm Yersin sang Đức học y khoa tại University of Marburg. Đây là trường ĐH xưa nhất do người Tin Lành sáng lập từ năm 1527 cũng là trường ĐH y khoa rất uy tín tại Đức. Tại đây, Yersin theo học với Emil Adolf von Behring, người vài năm sau đó đã đoạt giải Nobel Y Khoa tiên phong của quốc tế vào năm 1901. Một thời hạn sau, Alexandre Yersin sang Paris ( 1885 – 1888 ) thực tập tại Hôtel-Dieu Paris .
Năm 1886, Yersin gặp Louis Pasteur nhà nghiên cứu vi trùng học nổi tiếng nhất quốc tế vào thời đó. Ngưỡng mộ năng lực của Pasteur, Yersin xin vào làm nhân viên cấp dưới kỹ thuật của phòng thí nghiệm Pasteur tại École Normale Supérieure để có thời cơ nghiên cứu và điều tra. Tại đây, Yersin trở thành phụ tá của Emile Roux, một học trò thân tín của Pasteur .
Năm 1888, Yersin hoàn tất luận án tiến sỹ với đề tài Etude sur le Développement du Tubercule Expérimental ( Nghiên Cứu Về Sự Phát Triển Của Bệnh Lao Bằng Thực Nghiệm ). Luận án của Yersin rất ngắn chỉ hơn 20 trang với 6 minh họa, nhưng đây là những tò mò mới và quan trọng của ngành y khoa nên Yersin được ban Giáo sư của trường Đại Học Y Khoa Paris tặng huy chương đồng vào năm 1889 .
Trong thời hạn chờ bảo vệ luận án, Alexandre Yersin cộng tác với nhóm điều tra và nghiên cứu của Emile Roux nghiên cứu và điều tra về những độc tố bạch hầu. Alexandre Yersin và Emile Roux sang Đức thao tác vài tháng. Đây là những nghiên cứu và điều tra tiên phong của ngành vi trùng học vào thời đó. Như đã nói ở trên, vị giáo sư dạy ông trong nghành nghề dịch vụ này về sau đã được trao giải Nobel về y khoa là Emil Adolf von Behring ( Nobel 1901 ) .
Louis Pasteur và Emile Roux quí mến ý chí, tính tình và kĩ năng của Yersin. Hai khoa học gia này muốn mời Yersin cùng nghiên cứu và điều tra lâu bền hơn nên đã khuyên Yersin nhập tịch Pháp để được phép ở lại thao tác tại Pháp. Yersin đã làm theo lời khuyên của những người bảo trợ mình. Yersin nhập tịch Pháp vào năm 1888, tuy nhiên ông có một dụng ý xa hơn .
Hơn một năm sau khi Alexandre Yersin tốt nghiệp, ngày 14/11/1889 Viện Pasteur tại Paris được khánh thành. Yersin được mời vào thao tác tại đây với vai trò là tập sự viên của Emile Roux. Ngoài việc nghiên cứu và điều tra, Alexandre Yersin còn có nghĩa vụ và trách nhiệm dạy môn vi sinh vật cho những sinh viên. Emile Roux và Alexandre Yersin là những người tiên phong soạn giáo trình và dạy môn vi sinh vật trên quốc tế .
Mới 26 tuổi, tốt nghiệp với văn bằng tiến sỹ y khoa, được mời thao tác trong một viện điều tra và nghiên cứu y khoa nổi tiếng, tại một thành phố trang trọng vào thời đó, đời sống tốt đẹp và tương lai sáng lạng dọn sẵn cho nhà khoa học trẻ tuổi. Tuy nhiên, Alexandre Yersin không dừng lại ở đó. Ông đi theo một tiếng gọi cao quý hơn .
Từ nhỏ, Alexandre Yersin ngưỡng mộ David Livingstone ( 1813 – 1873 ), một bác sĩ và là một nhà truyền giáo Tin Lành người Anh. David Livingstone là một trong những người đã sốt sắng hưởng ứng việc truyền giáo qua phương tiện đi lại y khoa. Đáp ứng lời lôi kéo của Mục sư Charles Gützlaff, một nhà truyền giáo Tin Lành tại Trung Quốc, David Livingstone đã thuyết phục cha của ông cho ông học y khoa và sau đó sẽ tình nguyện đi truyền giáo qua lãnh vực y khoa tại Trung Quốc. Chẳng may sau khi David Livingstone tốt nghiệp, cuộc Chiến Tranh Nha Phiến diễn ra tại Trung Quốc. Vì tình hình tại Trung Quốc không an tâm nên Hội Truyền Giáo London quyết định hành động gởi Livingstone sang Phi Châu .
Khi đến Phi Châu, bên cạnh chức vụ giáo sĩ trong nghành nghề dịch vụ y khoa, David Livingstone đã trở thành một nhà thám hiểm. Ông triển khai nhiều chuyến hành trình dài xuyên Phi Châu. Ông mày mò thượng nguồn sông Nile và giúp cho quốc tế biết về vẻ đẹp và sự đa dạng chủng loại của châu Phi. Sau khi nổi tiếng, David Livingstone dùng uy tín của mình để đấu tranh cho việc bãi bỏ nô lệ, cải tổ chính sách phong kiến và cổ võ cho việc kinh doanh thương mại. Để đổi khác Phi Châu, lúc đó được gọi là lục địa đen, khỏi thực trạng hoang sơ, David Livingstone đã hoạt động giải trí với mục tiêu khởi đầu bằng ba chữ C : “ Christianity, Commerce and Civilization ” – Cơ Đốc giáo, Kinh Doanh và Khai Hóa .
Noi gương David Livingstone, Alexandre Yersin cũng học y khoa và chờ ngày đi truyền giáo. Ông giấu kín dự tính đi truyền giáo của mình cho bạn hữu và những người tập sự. Ngoài chuyện học tập điều tra và nghiên cứu, Yersin đã dành nhiều thì giờ điều tra và nghiên cứu map Trung Quốc và Đông Dương .
Thế kỷ 19 là thế kỷ phấn hưng của trào lưu truyền giáo Tin Lành. Các giáo sĩ tiên phong thường lôi kéo những người trẻ tuổi Âu Châu tận hiến cuộc sống để truyền bá tình yêu của Chúa cho những dân tộc bản địa tại những vương quốc xa xôi. Prong trào phục hưng trong hội đồng Tin Lành khởi đầu từ thập niên 1730 tại Anh với những Mục sư John Wesley và George Whitefield. Trong suốt hơn 150 năm sau đó, những giáo sĩ Tin Lành đã hoạt động giải trí gần như mọi miền trên quốc tế ; tuy nhiên có vài nơi có đông dân nhưng những giáo sĩ Tin Lành vẫn chưa đặt chân tới .
Vào cuối thế kỷ 19, những tạp chí truyền giáo thường đăng lời lôi kéo : Sudan, Tây Tạng và Đông Dương là những khu vực to lớn đông dân nhưng vẫn chưa có giáo sĩ Tin Lành nào đến hoạt động giải trí. Alexandre Yersin và Albert Schweitzer – người nhận giải Nobel Hòa Bình 1952 – là những bác sĩ Tin Lành đã phân phối lời lôi kéo đó. Alexandre Yersin đến Đông Dương và Albert Schweitzer đến Gabon, Phi Châu. Bên cạnh việc chia xẻ tình yêu của Chúa cho những dân tộc bản địa đang sống trong vùng đất xa xôi, những người này đã dùng những kiến thức và kỹ năng y tế và khoa học nâng cao đời sống của những dân tộc bản địa đó .
Làm việc tại Viện Pasteur Paris chưa trọn một năm, tháng 9 năm 1890 Alexandre Yersin từ chức lên tàu Messangeries Maritimes sang Đông Dương. Vì không hiểu động lực sâu kín của Yersin, những tập sự viên và bạn hữu ông kinh ngạc khi ông từ bỏ việc làm nghiên cứu và điều tra, giảng dạy và một vị trí quan trọng tại viện Pasteur nổi tiếng tại Paris để làm một bác sĩ trên một chiếc tàu viễn dương. Sau khi Yersin ra đi, Louis Pasteur viết trong nhật ký vào ngày 21/10/1890 như sau : “ Sự thôi thúc đi đến những vương quốc xa xôi thình lình hấp dẫn Yersin, và không có cách nào để giữ anh ở lại với tất cả chúng ta. ”
Là người Tin Lành gốc Pháp, Alexandre Yersin hiểu được những khó khăn vất vả mà người Tin Lành phải đối lập khi sống trong chủ quyền lãnh thổ Pháp. Yersin biết được nguyên do lúc đó vì sao tại Đông Dương những nhà truyền giáo Tin Lành không được phép hoạt động giải trí. Do đó, Yersin không xin làm giáo sĩ cho London Mission Society hoặc Paris Mission Society, những cơ quan truyền giáo Tin Lành. Yersin chỉ xin nhập tịch Pháp. Như Sứ Đồ Phao Lô trong Thánh Kinh dùng quốc tịch Roma và nghề may trại của mình đi từ nơi này sang nơi khác hầu việc Chúa, Alexandre Yersin đến Đông Dương với tư cách là một khoa học gia Pháp chứ không phải là một nhà truyền giáo Tin Lành thuần túy. Tháng 10 năm 1890, Yersin đến TP HCM. Tháng 7 năm 1891, trên chuyến tàu từ TP HCM đi TP. Hải Phòng, Yersin bị chinh phục bởi vẻ đẹp của bờ biển Nha Trang. Yersin đã chọn thị xã ven biển này làm nơi định cư .
Theo gương David Livingstone, vài tháng sau khi đến Nha Trang, Yersin mở màn chuyến thám hiểm tiên phong. Vì đã đi lại nhiều lần dọc bờ biển Việt Nam bằng đường thủy, Yersin tin rằng ông sẽ tìm được đường đi bộ từ Nha Trang vào TP HCM. Từ Nha Trang, Yersin cỡi ngựa vào Phan Rí. Từ đây, ông thuê một người sắc tộc giúp ông vượt rừng lên cao nguyên Lâm Đồng .
Trong cuộc thám hiểm này, Yersin dự tính tìm đường lên thượng nguồn sông Đồng Nai rồi từ đó xuôi dòng về TP HCM. Đoạn đường dài khỏang 500 cây số. Sau hai ngày nguy hiểm, người dẫn đường dẫn Yersin đến Djiring ( Di Linh ), nhưng người này phủ nhận không chịu đi tiếp vì nguy hại. Yersin phải một mình quay lại Phan Thiết rồi từ đó trở ra Nha Trang. Thất bại không làm Yersin nản lòng, ông đã sẵn sàng chuẩn bị chuyến thám hiểm khác .
Năm 1891, Albert Calmette, một học trò của Emile Roux, được cử sang Đông Dương xây dựng phòng thí nghiệm của Viện Pasteur tại Hồ Chí Minh. Biết được Alexandre Yersin là một nhân tài, Louis Pasteur và Emile Roux đã dặn Albert Calmette nỗ lực mời Alexandre Yersin quay lại con đường nghiên cứu và điều tra. Trước lời khuyên của những đồng nghiệp, Alexandre Yersin nhận lời thao tác cho Sở Y Tế Thuộc Địa tại TP HCM. Mối quan hệ giữa Albert Calmette và Alexandre Yersin được hình thành từ đó. Luận án tiến sỹ của Yersin nghiên cứu và điều tra về nguồn gốc bệnh lao. Về sau, Albert Calmette cùng với Camille Guérin đã điều tra và nghiên cứu và chế ra thuốc chủng ngừa bệnh lao mang tên Bacillus Calmette-Guérin ( BCG ) .
Động lực khiến Yersin đến Đông Dương không lọt khỏi tầm mắt của chính quyền sở tại Pháp. Biết được năng lực của Yersin, chính quyền sở tại Pháp tại Đông Dương đã khôn khéo dùng ông cho mục tiêu của họ. Toàn quyền Đông Dương Jean Marie Antoine de Lanessan đã nhờ Yersin chỉ huy ba cuộc thám hiểm xuyên vùng cao nguyên Nước Ta, và về sau chính quyền sở tại Pháp nhu yếu Yersin làm những việc làm cao quý khác, có lợi cho chính quyền sở tại Pháp, và để ông không còn nhiều thời giờ cho việc truyền giáo .
Ngày 29/3/1892, chính quyền sở tại Đông Dương nhu yếu Alexandre Yersin triển khai chuyến thám hiểm tiên phong. Tại Phi Châu có sông Nile, tại Đông Dương có sông Cửu Long. Từ Nha Trang, Yersin ra Ninh Hòa rồi vượt vùng núi Pleiku, Kontum, theo hướng tây-bắc liên tục đi đến sông Cửu Long tại Stung Treng thuộc miền bắc Campuchia. Từ đó, Yersin thuê thuyền xuôi dòng xuống Phnom Penh vào ngày 15/5/1892. Sau đó, Yersin đi tiếp ra Phú Quốc rồi từ đó về Hồ Chí Minh .
Thành công của chuyến thám hiểm tiên phong khiến Toàn quyền Jean Marie Antoine de Lanessan trao cho Yersin nghĩa vụ và trách nhiệm khảo cứu việc mở một con đường từ TP HCM lên cao nguyên Trung Phần. Trong chuyến thám hiểm thứ hai này, Yersin đi đường đi bộ từ Biên Hòa ra Đồng Nai, lên Di Linh rồi đi tiếp đến cao nguyên Lâm Viên. Trong nhật ký ngày 21/6/1893 ghi lại hành trình dài chuyến đi, Yersin cho biết, có vài làng của người sắc tộc Lạt ( D’Lat ) nằm rải rác trong vùng này. “ Từ trong rừng thông bước ra tôi sửng sờ khi đối lập một bình nguyên hoang vu giống như mặt biển tràn trề những làn sóng màu xanh lá cây. Sự hùng vĩ của rặng Lang Bian hòa lẫn vào đường chân trời tây-bắc tạo nên toàn cảnh trang trọng, ngày càng tăng vẻ đẹp của vùng đất này. ”
Trước cảnh sắc xinh đẹp, khí hậu mát dịu, có hồ, thác nước, rừng thông, Yersin nhớ lại quê nhà tại Thụy Sĩ. Yersin nghĩ rằng đây là một nơi rất tốt để thiết kế xây dựng một thành phố nghỉ mát. Ông ý kiến đề nghị chính quyền sở tại Pháp tại Đông Dương nên làm điều đó. Về sau Toàn quyền Paul Doumer trong nổ lực tăng trưởng kinh tế tài chính Đông Dương đã triển khai ý kiến đề nghị của Yersin. Vùng đất của người D’Lat đã ở là thành phố Đà Lạt ngày này. Cuối thập niên 1930, người Pháp dự tính tăng trưởng Đà Lạt thành Thành Phố Hà Nội mới của Đông Dương. Sau đó Đệ Nhị Thế Chiến diễn ra và Pháp không còn trấn áp Đông Dương nên dự án Bất Động Sản này bị hủy bỏ .
Nhiều người muốn biết tên Đà Lạt xuất phát từ đâu ? Có người cho rằng đó là chữ viết tắt của Dat Aliis Laetitiam Aliis Temperem – “ Nơi mang lại niềm vui cho một số ít người và đem lại sức khỏe thể chất cho những người khác. ” Tuy nhiên, tên Đà Lạt xuất phát từ chữ D’Lat trong nhật ký của Yersin. Theo Mục sư Phạm Xuân Tín, một nhà truyền giáo Tin Lành kỳ cựu tại cao nguyên miền Trung Nước Ta và cũng là một nhà ngôn ngữ học đã đặt chữ viết cho những sắc tộc thiểu số, Đa có nghĩa là xứ, Lạt là Lạch. Đa Lạt là xứ của người Lạch. Về sau, người Việt viết thành Đà Lạt. Thành ngữ La Tinh là do những người Âu Châu đặt ra từ tên Đà Lạt khi họ kinh nghiệm tay nghề được những ích lợi của thành phố này. Một tên khác cũng có cùng nguồn gốc tương tự như. Dran hay Đơn Dương là tên một thị xã nhỏ thuộc tỉnh Tuyên Đức ; và D’Ran hay Đà Rằn là tên một con sông nhỏ ở Di Linh .
Cuối năm 1893, Yersin thực thi cuộc thám hiểm thứ ba dọc cao nguyên Trường Sơn. Từ Biên Hòa đến Đà Lạt, Yersin đi tiếp đến cao nguyên Đắc Lắc, vào tỉnh Attopeu phía nam của nước Lào. Từ đó, ông đi về hướng đông ra biển. Yersin đến TP. Đà Nẵng vào ngày 17/5/1894. Cuộc khảo sát lần thứ ba này thăm dò một vùng đất to lớn trải rộng từ vĩ tuyến 11 ở phía nam đến vĩ tuyến 16 ở phía bắc, và từ sông Mekong ở phía tây đến bờ biển Nước Ta ở phía đông .
Yersin sẵn sàng chuẩn bị cho cuộc thám hiểm thứ tư. Ông dự tính khảo cứu những vùng núi cao tại Cao Bằng, Thành Phố Lạng Sơn qua những tỉnh Quảng Đông, Vân Nam tại Nước Trung Hoa tìm đến thượng nguồn sông Cửu Long. Tuy nhiên, chuyến khảo cứu thứ tư này phải bỏ dỡ vì trong năm 1894, dịch hạch bộc phát tại Quảng Đông giết chết khoảng chừng 60.000 người. Sau đó, dịch hạch lan tràn tại Hong Kong và có rủi ro tiềm ẩn lây sang Đông Dương. Tỷ lệ tử trận của trận dịch năm 1894 rất cao : 95 % người nhiễm bệnh chết. Trước tình hình đó, chính quyền sở tại Pháp cử Yersin đến Hong Kong để nghiên cứu và điều tra và tìm cách trợ giúp .
Yersin rời Hồ Chí Minh đi TP. Hải Phòng ngày 2/6/1894. Từ đó, ông đón tàu đi Hong Kong. Khi Yersin đến nơi, gần phân nửa dân số Hong Kong đã di tán. Yersin lập một phòng thí nghiệm dã chiến tại Hong Kong và tập trung chuyên sâu nghiên cứu và điều tra nguồn gốc dịch hạch. Với năng lực trình độ về vi trùng học, chỉ trong một tuần lễ, ngày 20/6/1894, Yersin đã phát hiện ra mầm bệnh hạch. Về sau những khoa học gia đặt tên trực khuẩn đó là yersina pestis, theo tên của Yersin. Yersin là người tiên phong chứng tỏ trực khuẩn này sống trong chuột và hoàn toàn có thể lây sang người. Nguồn gốc dịch hạch đã giết hàng trăm triệu người trên quốc tế suốt mấy ngàn năm qua đã được Yersin mày mò .
Việc mày mò ra vi trùng bệnh dịch hạch làm Yersin nổi tiếng ; tuy nhiên, điều quan trọng so với ông không phải là việc tìm ra mầm bệnh mà là làm thế nào để tìm thuốc chữa bệnh. Là một người nhạy cảm và đầy lòng yêu thương, trước việc tận mắt chứng kiến hàng chục ngàn người phải chết vì dịch hạch vào năm đó, năm 1895 Alexandre Yersin gạt bỏ những dự trù khác qua một bên, ông trở lại Viện Pasteur Paris cộng tác với Émile Roux, Albert Calmette và Amédée Borrel tìm cách chế huyết thanh chữa bệnh dịch hạch .
Sau khi việc nghiên cứu và điều tra hoàn tất, vài tháng sau, Yersin quay lại Nha Trang xây dựng một phòng thí nghiệm để sản xuất huyết thanh tại Đông Dương. Yersin tin rằng nếu Đông Dương có năng lực sản xuất đủ huyết thanh với lượng lớn thì giúp ích rất nhiều cho việc chữa trị khi dịch bệnh xảy ra tại Trung Quốc, chính do chỉ trong vài ngày thuốc hoàn toàn có thể đến tay người bệnh, trong khi đó, nếu chở thuốc từ Pháp gởi sang thì phải mất hằng tháng và người nhiễm bệnh sẽ không sống sót trong khoảng chừng thời hạn đó. Cùng với phòng thí nghiệm của Albert Calmette ở TP HCM, cơ sở nghiên cứu và điều tra tại Nha Trang là tiền thân của Viện Pasteur Đông Dương .
Để có huyết thanh sản xuất thuốc, cần phải có nhiều máu. Với uy tín sẵn có, Yersin xin chính quyền sở tại Đông Dương cấp đất để ông lập một trại nuôi ngựa cho mục tiêu này. Năm 1896, chính quyền sở tại Đông Dương cấp cho Yersin trại Suối Dầu. Ba năm sau ( 1899 ), Thường Trú Sứ của Pháp tại Trung Kỳ cấp cho Yersin thêm 500 mẫu đất tại Khánh Hiệp gần Diên Khánh. Huyết thanh sản xuất từ những trại nuôi ngựa này đã giúp cứu sống hằng trăm người mắc bệnh dịch hạch tại Ấn Độ và Trung Quốc trong những năm về sau .
Sống với dân Nước Ta, Yersin biết trâu bò là nguồn năng lượng cho nhà nông. Sẵn có đất, Yersin lan rộng ra nghiên cứu và điều tra việc chữa bệnh cho gia súc. Trung tâm thí nghiệm của Yersin trở thành viện thú y tiên phong ở Đông Dương .
Biết được uy tín của Yersin, năm 1902 Toàn Quyền Paul Doumer nhu yếu Yersin ra TP.HN giúp xây dựng Đại Học Y Khoa TP. Hà Nội. Hai năm sau, Đại Học Y Khoa TP. Hà Nội khánh thành ( 1904 ). Đây là trường ĐH y khoa tiên phong của Đông Dương. Alexandre Yersin là Viện Trưởng tiên phong của trường này .
Bên cạnh việc sáng lập, Yersin có nghĩa vụ và trách nhiệm chiêu sinh cho trường Đại Học Y Khoa TP.HN. Vào thời hạn đó, chính quyền sở tại Đông Dương muốn lấy lòng dân Nước Ta nên tổ chức triển khai nhiều chương trình giáo dục, văn hóa truyền thống, thể thao cho giới trẻ nhưng đa phần người trẻ tuổi Nước Ta vì ý thức chống Pháp nên bất hợp tác. Làm thế nào để lôi kéo sự hợp tác của người trẻ tuổi Nước Ta, đó là điều mà chính quyền sở tại Đông Dương lúc đó rất chăm sóc. Đối với Yersin, việc chiêu sinh Nước Ta không khó, chính do ông có lòng thương người và ông được người trẻ tuổi Nước Ta quý mến. Nhiều người trẻ tuổi trên toàn cõi Đông Dương, phần nhiều là người Việt, đã xin học tại Đại Học Y Khoa TP.HN .
Yersin không phải là người thích quyền hành và ông cũng không thích chủ trương quản lý của người Pháp tại Đông Dương. Tuy nhiên, 1 số ít chương trình chính quyền sở tại Đông Dương nhu yếu Yersin tham gia, ông đã sẵn lòng hợp tác vì Yersin tin rằng những điều ông làm có ích cho nước Nước Ta và dân tộc bản địa Nước Ta. Trong hai năm đầu, dầu giữ chức vụ Viện Trưởng Đại Học Y Khoa TP.HN, Yersin dành nhiều thì giờ tại Nha Trang hơn tại Thành Phố Hà Nội. Đến năm 1904, ông xin từ chức để dành trọn thì giờ nghiên cứu và điều tra tại Nha Trang .
Năm 1905, phòng thí nghiệm của Yersin ở Nha Trang được tăng cấp trở thành Viện Pasteur Đông Dương. Đây là Viện Pasteur thứ hai trên quốc tế. Bên cạnh những phòng thí nghiệm tại Nha Trang và Hồ Chí Minh, trong những năm về sau, Yersin mở thêm những TT nghiên cứu và điều tra tại Thành Phố Hà Nội ( 1920 ) và Đà Lạt ( 1936 ) .
Trở lại việc thám hiểm khảo sát Đông Dương, trước Yersin, người Pháp đã thực thi vài cuộc thám hiểm Đông Dương do Doudart de Lagree và Francois Garnier ( 1860 ) và Auguste Pavie ( 1879 ), tuy nhiên những cuộc khảo cứu này không đúng chuẩn và không nghiên cứu và phân tích rõ ràng như của Yersin. Trong bản tường trình về cuộc khảo cứu của mình, Yersin viết như sau : “ Ở miền Nam, đất đai phong phú tương thích cho việc làm nông. Miền Trung thích hợp cho việc chăn nuôi. Miền Bắc giàu tài nguyên. Đây là tài nguyên của dân địa phương. Chúng ta hoàn toàn có thể trồng thêm những cây nhiệt đới gió mùa như trà, cà-phê, những loại rau, trại chăn nuôi và dầu thực vật. ”
Trong khi cuộc thám hiểm của Doudart de Lagree và Francois Garnier ( 1860 ) dẫn đến cuộc chiến tranh tại miền Bắc, Yersin muốn tiềm năng cuộc thám hiểm của mình mang lại độc lập và thịnh vượng. Yersin khuyên chính quyền sở tại Pháp không nên tham lam chỉ giành lợi cho mình nhưng phải chú trọng đến quyền hạn của người bản xứ. Về sau, chính quyền sở tại Pháp tại Đông Dương đã làm theo rất nhiều ý kiến đề nghị của Yersin .
Không chờ chính phủ nước nhà Pháp triển khai lời đề xuất của ông, khi có đất, Yersin khởi đầu triển khai việc điều tra và nghiên cứu những cây cối mang lại ích lợi lâu bền hơn cho Nước Ta. Hai mươi lăm năm còn lại của cuộc sống, Yersin đã chú tâm vào việc điều tra và nghiên cứu thực vật. Yersin cho nhập những giống trà, cafe, ca cao, cao su đặc, cọ, dừa, những loại cây ăn trái, dâu, mận, cà-rốt, bắp cải, sú-lơ. Ông cho trồng thí nghiệm những loại cây và rau này trên những loại đất và địa hình khác nhau. Sau khi nghiên cứu và điều tra, Yersin hướng dẫn cách trồng và trình làng cho nhà nông. Năm 1915, Yersin cho trồng cây ký ninh tại Hòn Bà để chiết dược thảo làm thuốc trừ sốt rét .
Năm 1943, sau hơn 50 năm sống tại Nước Ta, Alexandre Yersin qua đời tại Nha Trang. Học giả Thái Văn Kiểm viết : “ Và sáng sớm ngày 1/3/1943, từ Viện Pasteur Nha Trang, ông nhìn lần ở đầu cuối về biển Nam Hải, rồi ông nhắm mắt từ giả cõi đời trở lại nước Chúa. ”
Lúc Yersin qua đời, người Nhật đã chiếm Đông Dương, tại Pháp nước Pháp cũng mất vào tay người Đức, do đó chính quyền sở tại Pháp không hề làm gì để vinh danh ông. Theo ước nguyện của Alexandre Yersin, ông được an táng tại Suối Dầu. Do Yersin không có thân nhân tại Nước Ta, 1 số ít người Việt vì lòng yêu dấu Yersin đã chăm nom phần mộ của ông. Vì không biết Yersin là người Tin Lành, nhiều người đã thắp hương, cúng giỗ, trái với niềm tin của ông .
Khi đến Đông Dương, Yersin đã không nói cho chính quyền sở tại Pháp động cơ của ông là làm giáo sĩ trong nghành y khoa. Tuy nhiên, Yersin đã không giấu điều đó với mẹ ông. Trong một bức thư gởi cho mẹ mình, Yersin đã viết :
Tu me demandes si je prends goût à la pratique médicale. Oui et non. J’ai beaucoup de plaisir à soigner ceux qui viennent me demander conseil, mais je ne voudrais pas faire de la médecine un métier, c’est – à-dire que je pourrais jamais demander à un malade de me payer pour des soins que j’aurais pu lui donner. Je considère la médecine comme un sacerdoce, ainsi que le pastorat. Demander de l’argent pour soigner un malade, c’est un peu lui dire la bourse ou la vie .
Lược dịch :
Mẹ hỏi con có thích hành nghề y khoa hay không. Có và không. Con có nhiều niềm vui khi điều trị những người đã đến gặp con để được hướng dẫn, nhưng con không khi nào coi y khoa là một nghề, phải nói rằng không khi nào con hoàn toàn có thể đòi tiền người bệnh cho việc chăm nom họ. Con coi y khoa như thể một trình độ và là một mục vụ. Đòi tiền để chăm nom bệnh nhân chẳng khác nào nói với người đó rằng : tiền hay mạng sống .
Yersin là người trầm lặng. Không giống như những nhà truyền giáo thông thường, Alexandre Yersin đã không giảng về Chúa nhưng đã trình diễn tình yêu của Chúa theo cách riêng của ông. Giống như Chúa Giê-xu, Yersin đã sống để bày tỏ tình yêu. Những người Việt sống gần Yersin biết ông và quý mến ông. Họ thấy Yersin có một điều gì là lạ, khác với nhiều người Pháp vào lúc đó, nhưng không biết đó là điều gì. Những người đã tiếp xúc với Yersin đều biết ông là một người đạo đức và đầy lòng nhân ái .
Trong Thánh Kinh, Chúa Giê-xu dạy rằng người chăn bầy chân thực phải quyết tử cho bầy chiên của mình. Yersin đã chọn những người nghèo tại Nước Ta là bầy chiên của ông và Yersin đã hy sinh phần lớn cuộc sống của ông cho họ. Noel Bernard, cựu Giám đốc Viện Pasteur tại TP HCM đã viết rằng Yersin đã quyết tử đời sống cá thể cho lý tưởng. Ông xem thường danh vọng và những thời cơ thăng quan tiến chức .
Yersin không phải là một nhà truyền giáo thông thường. Trong suốt hơn 50 năm Yersin sống tại Nước Ta, tất cả chúng ta không rõ có bao nhiêu người tin nhận Chúa qua chức vụ của ông. Mục sư Jacques Pannier cho biết 1 số ít phụ tá của Yersin là tín hữu Tin Lành. Điều mà tất cả chúng ta biết là nhiều người Việt quý mến Alexandre Yersin. Ngày nay, một số ít địa phương tại Nước Ta có những đường phố và trường học mang tên Alexandre Yersin. Đây là một vinh dự khan hiếm ít người Tây Phương nào có được tại Nước Ta .
Bên cạnh di sản tình cảm đó, Yersin đã góp thêm phần quan trọng trong việc truyền Tin Lành tại cao nguyên Nước Ta. Như David Livingstone ở Phi Châu, Alexandre Yersin đã thực thi nhiều cuộc thám hiểm khảo cứu Đông Dương. Trong khi chính quyền sở tại Đông Dương chỉ nhu yếu Yersin thăm dò địa hình và tài nguyên, Alexandre Yersin đã chú trọng đến việc điều tra và nghiên cứu con người. Những ghi chú của Yersin trong những cuộc thám hiểm ghi lại sự phân bổ những dân tộc thiểu số cùng phong tục và tập quán của họ. Những tài liệu cơ bản về nhân chủng học này đã giúp những nhà truyền giáo Tin Lành trong việc truyền giáo cho những dân tộc thiểu số tại Nước Ta trong những năm về sau .

Alexandre Yersin cũng giữ liên lạc với các mục sư người Pháp tại Việt Nam. Mục sư Jacques Pannier, quản nhiệm Hội Thánh Tin Lành Pháp tại Hà Nội, trong bút ký Trois ans en Indochine (Ba Năm Ở Đông Dương), cho biết ông đã đến thăm Yersin vào cuối tháng 11 năm 1901 tại Nha Trang. Một lần khác, Mục sư đã ăn tối với Yersin, cùng một người cháu của triết gia Jean-Jacques Rousseau, vào ngày 26/5/1902 tại Hà Nội nhân dịp kỷ niệm ba năm Yersin làm Viện Trưởng Đại học Y Khoa Hà Nội. Có lẽ qua sự cố vấn của Yersin, Paul Monet, một nhà truyền giáo Tin Lành Pháp, đã tập trung nổ lực truyền giáo cho sinh viên và thanh niên tại Hà Nội. Một số sinh viên Việt Nam tham dự Câu Lạc Bộ Thanh Niên của Paul Monet là sinh viên Đại Học Y Khoa Hà Nội, là trường đại học do Yersin sáng lập; cùng sinh viên học sinh của những trường khác. Một trong những người đã tham gia sinh hoạt tại Câu Lạc Bộ Thanh Niên Tin Lành Hà Nội là Phạm Duy Khiêm, anh trai của nhạc sĩ Phạm Duy, về sau đã trở thành Đại sứ của Việt Nam Cộng Hòa tại Pháp.

=> Tổng Kết :Đà Lạt được ưu ái với nhiều tên gọi mỹ miều ,Thành Phố Ngàn Hoa, Thành Phố sương mờ, Thành Phố tình yêu …. đến với Đà Lạt du lịch sẽ có  một ngày  tham quan tuyệt vời, đi qua con đèo Hòn Giao, một con đèo có phong cảnh đep nhất Việt Nam. Được tận mắt nhìn thấy rừng thông bát ngát, đồi chè, đồi hoa tiso….được tham quan con đường đất sét nơi mà các nghệ nhân đã rất tỉ mĩ tạo ra những tác phẩm siêu đẹp, tái hiện lại các điểm tham quan của Đà Lạt. Tối đến tự do tham quan chợ Đà Lạt về đêm, thưởng thức các món ăn nóng tại đây để quên đi cái lạnh của Đà Lạt, mua cho mình những chiếc áo Len thật đẹp và giá rất phải chăng…rồi thuê xe đạp đôi dạo quanh hồ Xuân Hương, ở đây thuê xe đạp rất rẻ chỉ 20.000 đồng/1h .

xem cụ thể : https://goo.gl/GxWT17

Source: https://thevesta.vn
Category: Giải Trí