Titan (thần thoại) – Wikipedia tiếng Việt

Trong thần thoại Hy Lạp, những thần khổng lồ Titan (tiếng Hy Lạp: Τιτάν, số nhiều Τιτάνες) là một nhóm các vị thần đầy sức mạnh thống trị suốt thời gian huyền thoại trước khi mười hai vị thần trên đỉnh Olympus chiếm vị trí tối cao. Các thần khổng lồ Titans khởi thủy bao gồm 12 người gắn liền với rất nhiều khái niệm như đại dương, trí nhớ, tầm nhìn và quy luật tự nhiên; sau đó, họ lại sinh ra các thần Titans khác, như là Prometheus (Προμηθεύς) và Atlas (Ἄτλας). Họ được dẫn dắt bởi vị thần trẻ nhất trong các vị thần thuộc thế hệ đầu tiên, Cronus (Κρόνος), người đã lật đổ cha mình là Uranus (Ουρανος, hay “bầu trời”), với sự hỗ trợ của mẹ là Gaia (Γαία, hay “quả đất”). Các thần khổng lồ Titan cuối cùng lại bị các vị thần trên đỉnh Olympus, dẫn đầu là Zeus, soán ngôi trong Titanomachy (“Cuộc chiến với các thần khổng lồ Titan”), và rất nhiều người trong số họ đã bị cầm tù tại Tartarus (Ταρταρος), tận cùng của địa ngục.

Trong Thần phả của Hesiod mười hai thần khổng lồ Titan sau Hecatonchires (Έκατόνχειρες, hay “Trăm tay”) và Cyclopes (Κύκλωφ, hay “Mắt tròn”) là con của Uranus và Gaia:

“Sau đó, bà ăn nằm cùng Bầu trời và sinh ra Oceanus với sóng cuộn từ đáy sâu, Koios, Krios, Hyperion, Iapetus, Tethys, Theia, Themis, Rhea, Mnemosyne, Phoebe với đầu đội vương miện vàng. Cuối cùng, bà hạ sinh Cronos quỷ quyệt, người trẻ nhất và kinh khủng nhất trong các anh em Titan, và hắn ta căm ghét cha hắn.”

Uranus thấy Cronos gớm ghiếc và lạ lùng đã đem giam hắn trong lòng đất. Cronos, được sự trợ giúp của Hecatonchires và Cyclopes, sau này đã vượt mặt cha mình và tự lên làm vua, lấy Rhea làm vợ và phong làm hoàng hậu .

Rhea lại sinh ra một thế hệ các vị thần mới cho Cronos, nhưng vì lo sợ rằng cuối cùng những đứa con này sẽ lật đổ mình, Cronos đã nuốt hết từng người một. Chỉ có Zeus là sống sót vì Rhea đã đưa cho Cronus một hòn đá quấn trong tã thay vì Zeus và đặt Zeus ở Crete trong sự bảo vệ của các Kouretes.

Khi Zeus đến tuổi trưởng thành, Zeus đã vượt mặt Cronos. Sử dụng một loại độc dược được pha chế bởi Metis, Zeus đã buộc Cronos phải nôn ra trở lại những anh chị. Một đại chiến giữa vị thần trẻ và những vị thần Titan nổ ra. Zeus được sự trợ giúp của Hecatonchires, Gigantes và Cyclopes, những người mà thêm một lần nữa đã thoát ra khỏi Tartarus. Zeus thắng lợi sau một đại chiến dài và nhốt nhiều vị thần khổng lồ Titans trở lại Tartarus .Kể từ đó, những vị thần cũ không còn lưu lại dấu vết của họ trên quốc tế. Vài người trong họ như Mnemosyne, Gaia, Rhea, Hyperion, Themis và Metis đã không chống lại đỉnh Olympus và trở thành những người đóng vai trò then chốt trong một mạng lưới hệ thống thống trị mới. Các vị thần khổng lồ Titan cũng để lại 1 số ít hậu duệ và 1 số ít trong họ cũng hoàn toàn có thể được xem như thể những thần khổng lồ Titan mà đáng quan tâm nhất là những con trai của Prometheus, Epimetheus, Atlas và Menoetius .Nhiều nguồn tài liệu cổ đại khác cũng theo rất sát Hesiod chỉ với một độc lạ nhỏ : Apollodorus thành Athena đã thêm Dione là thần Titan thứ mười ba .

Người Hy Lạp cổ đại có rất nhiều các bài thơ nói về cuộc chiến giữa các vị thần và các Titan, thường được biết với tên Titanomachy (“Cuộc chiến chống các thần khổng lồ Titan”). Nổi trội hơn cả và tồn tại đến tận ngày nay là Theogony của Hesiod. Một thiên sử thi đã mất tên Titanomachy, được cho là tác phẩm của nhà thơ mù của Thracia Thamyris, người mà bản thân ông cũng là một nhân vật huyền thoại, đã được đề cập thoáng qua trong bài luận On Music vốn được cho rằng là của Plutarch. Và các vị thần khổng lồ Titan cũng đóng vai trò nổi bật trong những bài thơ của Orpheus. Dù chỉ còn những đoạn nhỏ, ngắn của tác phẩm Orphic còn tồn tại, chúng vẫn cho thấy những khác biệt thú vị so với Hesiod.

Những tác phẩm này của Hy Lạp rơi vào một nhóm các thần thoại quen thuộc khắp châu Âu và Cận Đông, theo đó, một thế hệ hay một nhóm các vị thần bị chống đối bởi một vị thần nổi trội khác. Đôi khi, các vị thần thuộc thế hệ trước thất bại và bị thay thế. Đôi khi, cuộc nổi dậy thất bại và người nổi dậy hoặc là bị mất hết quyền năng hoặc là được gia nhập vào pantheon. Các ví dụ khác gồm có những cuộc chiến của Æsir với Vanir và các Jotun trong thần thoại Scandinavia, sử thi Enuma Elish của người Babylon, tác phẩm “Vương quyền trên trời cao” của người Hittite, và các mâu thuẫn đa thế hệ trong các mẩu truyện về vùng Ugarit.

Trong những nguồn tài liệu khác của Hy Lạp[sửa|sửa mã nguồn]

Tuy vậy, tác phẩm của Hesiod không phải là tác phẩm ở đầu cuối nói về những thần khổng lồ Titan. Những tác phẩm dở dang còn lại của Orpheus tiềm ẩn một số ít độc lạ .Trong một đoạn của Orpheus, Zeus đã không chỉ đơn thuần hoàn toàn có thể vượt mặt cha mình bằng vũ lực. Thay vào đó, Rhea đã sẵn sàng chuẩn bị một buổi tiệc thịnh soạn cho Cronus và do đó mà hắn ta đã bị say mật ong. Zeus trói hắn lại và thiến hắn. Thay vì bị giam xuống Tartarus, Cronus vẫn còn say mèm trong hang của Nyx, nơi hắn ta liên tục những giấc mơ và tiên tri vĩnh viễn .Một truyền thuyết thần thoại khác về những thần khổng lồ Titan không của Hesiod xoay quanh Dionysus. Trong thời hạn trị vì của mình, Zeus quyết định hành động sẽ nhường ngôi cho Dionysus, người cũng như Zeus là một đứa bé được bảo vệ bởi những Kouretes. Các thần khổng lồ Titan quyết định hành động sẽ hạ sát đứa bé và cướp lấy ngôi báu : họ vẽ mặt trắng toát bằng thạch cao, dụ dỗ Dionysus bằng đồ chơi rồi sau đó chặt chân tay cậu bé và đem nấu nướng chúng. Zeus nổi giận, đã dùng sét hủy hoại những thần Titan ; Athena giữ trái tim của Dionysus trong một hình nhân bằng thạch cao để tái tạo lại một Dionysus mới. Câu chuyện này được những nhà thơ Callimachus và Nonnus kể lại và gọi Dionysus là ” Zagreus “, cũng như trong một số ít phần của tác phẩm Orphic .Câu chuyện này lại được kể lại trong thời kỳ của Thiên Chúa giáo bởi một triết gia phe phái Tân Platon là Olympiodorus, theo đó, con người đã nhảy ra khỏi những cái xác cháy của những thần Titan. Các tác giả khác trước đó còn cho rằng con người đã được sinh ra từ máu của những thần Titan đổ xuống trong đại chiến với Zeus .

Pindarus, Platon và Oppianus đề cập đến “Bản chất Titan” của con người. Việc điều này có liên quan đến một dạng “original sin” bắt nguồn từ việc giết chết vẫn còn là đề tài tranh cãi của các học giả.

Trong thế kỷ 20[sửa|sửa mã nguồn]

Nhiều học giả của thế kỷ trước, mà trong đó điển hình nổi bật nhất là Jane Ellen Harrison, đã đưa ra quan điểm rằng chuyện về những thần Titan chặt tay chân của Dionysus, hay ăn thịt người, là một hình thức nghi lễ tôn giáo .

Ngoại trừ những mâu thuẫn về Gigantes, có rất nhiều vật có hình dáng to lớn đã được đặt tên theo các thần khổng lồ Titan ví dụ như là con tàu huyền thoại RMS Titanic.

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

• Theoi Project, Titans references to Titans in classical literature
• Greek Mythology Link, Titans summary of the Titans myth

Source: https://thevesta.vn
Category: Giải Trí