Lối sống hoang phí của giới trẻ – có phải do gia đình?

Khi học sinh tiêu tiền như đại gia

Mới đây, dân cư mạng rối loạn chuyện một cậu bé ở An Giang làm nghề bốc vác và làm thêm việc làm vệ sinh giày, dành tiền tiết kiệm ngân sách và chi phí 2 năm để mua cho mình bộ sưu tập giày đồ hiệu cao cấp, trong đó có đôi giày lên đến 28 triệu đồng. Câu chuyện này đã gây ra nhiều tranh cãi trong hội đồng. Trong khi một bộ phận cho rằng nên tôn trọng quyết định hành động và đam mê của cậu bé, thì nhiều người lại cho rằng, việc tích góp tiền công lao động cực nhọc chỉ để mua giày hiệu là một thói quen tiêu tốn lãng phí. Với số tiền ấy, cậu bé hoàn toàn có thể tích góp để lên kế hoạch cho tương lai của mình hoặc nhiều việc khác hữu dụng hơn.

Câu chuyện trên, đúng sai không bàn đến, nhưng rõ ràng nó thể hiện một cách nghĩ khá phổ biến của một bộ phận giới trẻ ngày nay: tiêu tiền không tiếc tay cho những “đam mê” của mình, không cần nghĩ đến ngày mai. 

Vũ Thành Nam là học viên lớp 11 một trường trung học tại Q. 10, TP.HCM. Nam được bạn hữu trong lớp ca tụng là ” dân chơi đồ hiệu cao cấp ” khi đồ vật xài toàn đồ đắt tiền, từ điện thoại di động, xe máy, túi đi học đến quần áo. Ngay cả tóc cắt cũng ở salon làm tóc tóc khét tiếng nhất thành phố, mà mỗi lần tạo kiểu xấp xỉ 5 triệu đồng. Điều đáng kinh ngạc là Nam không hề là một ” thiếu gia ” giàu nứt đố. Gia đình chỉ ở hàng khá giả, cha làm phó phòng một công ty xuất nhập khẩu, mẹ làm giáo viên mẫu giáo. Số tiền tiêu tốn mạnh tay cho bản thân được Nam tiết kiệm ngân sách và chi phí từ tiền tiêu vặt cha mẹ cho, tiền ” học phí ” mà Nam kê tăng cao lên mỗi khi báo cha mẹ và cả vòi vĩnh tiền hưu của ông bà nội, vốn có mỗi đứa cháu trai đích tôn. Trường hợp của Nam giờ đây không còn là khan hiếm nữa. Cách đây ít lâu, một nhóm youtuber thực thi quay video khảo sát mức độ tiêu dùng trong giới trẻ học đường bằng cách triển khai phỏng vấn giá tiền những thứ những em đang mặc trên người. Kết quả, những đoạn video tung ra làm dư luận thảng thốt. Các em hồ hởi khoe trọn bộ phục trang phụ kiện giá đến hàng trăm triệu đồng. Đó là những đôi giày mang dưới chân có giá hàng chục triệu, một chiếc áo khoác vài chục triệu đồng và balo, cặp đi học cũng không kém cạnh.

Lúc video ấy mới tung ra, nhiều người cho là dàn dựng, nhưng sự thực chứng minh, có một bộ phận giới trẻ đang tiêu xài như thế. Cứ nhìn mức độ học sinh, sinh viên tiêu thụ các dòng iphone mới ra mắt giá vài chục triệu đồng sẽ thấy độ “chịu chơi” của người trẻ thế nào.

Trên Facebook cũng có vô số nhóm dành cho giới mê giày hiệu, sưu tập quần áo hiệu, phụ kiện hàng hiệu … mà thành viên chiếm đa phần là học viên, sinh viên. Người lớn đi làm, thu nhập khá, bỏ tiền cho bộ phục trang vài triệu còn xem xét, đắn đo, nhưng nhiều học viên, sinh viên mua cái áo khoác giá ngàn đô rất nhẹ nhàng.

Gánh nặng tài chính đã có cha mẹ chịu 

Truyền thông vẫn hay nhắc đến cụm từ ” rich kid “. Đó là định nghĩa dành cho những cô, cậu thanh thiếu niên mái ấm gia đình giàu sang, sinh ra đã ” ngậm thìa vàng “, sống trong giàu sang giàu sang, tiêu xài không khi nào lăn tăn Chi tiêu. Những trang cá thể trên mạng xã hội của rich kid thường có điểm chung là khoe đời sống sang chảnh, giàu sang với siêu xe, bữa ăn hạng sang, đồ hiệu cao cấp, làm một bộ phận giới trẻ ” lên cơn sốt ” vì thèm khát, hâm mộ và cũng vô tình định hình một giá trị sống của người trẻ.

Ngoài “rich kid” có một bộ phận giới trẻ khác, tuy không thuộc gia đình giàu có nhưng cũng có thói quen tiêu tiền không tiếc tay. Một bài rap có tên “Ông bà già tao lo” đang trở thành “trend”, cũng thể hiện tâm thế của không ít người trong giới trẻ. Đó là ỷ lại gia đình, tiêu xài thoải mái, gánh nặng tài chính đã có cha mẹ chịu. 

Nhưng chung quy lại, hiện tượng kỳ lạ vì sao mà có ? Thực tế, có nhiều nguyên do dẫn đến thói quen sống vung tay quá trán của thanh thiếu niên ngày này. Do sự ảnh hưởng tác động của mạng xã hội đến tâm ý, nhận thức và do thói quen tiêu dùng của mái ấm gia đình, do sự giáo dục của cha mẹ. Cha mẹ có vai trò số 1 trong định hình thói quen sống của con. Nhiều bậc cha mẹ, từ sớm đã có những kiến thức và kỹ năng tư duy giáo dục con về giá trị đồng xu tiền, phương pháp tiêu tốn, lên kế hoạch tiêu dùng cá thể, cho tương lai … Thế nên, có những bạn trẻ từ lúc ngồi trên ghế nhà trường đã khởi đầu làm thêm hay có những kế hoạch khởi nghiệp. Có không ít em nhỏ biết bỏ heo đất, tiết kiệm ngân sách và chi phí tiêu vặt để mua quà khuyến mãi người thân trong gia đình, ủng hộ những hoạt động giải trí từ thiện … trái lại, nhiều cha mẹ, hoặc giàu, hoặc chỉ khá giả, thậm chí còn trung lưu, nhưng chính bản thân họ đã không có kế hoạch tiêu tốn hiệu suất cao, cộng với việc nuông chiều con cháu, cung ứng mọi nhu yếu của con vô điều kiện kèm theo, không có sự giáo dục về tiền tài, cũng như thiếu để mắt đến con. Từ đó, sinh ra những cậu ấm, cô chiêu đầy hoang phí, ỉ lại, dùng đồng xu tiền để lấy những nổi tiếng ảo với bạn hữu. Và thói quen xấu từ lúc nhỏ lại dẫn đến những bước tiến sai lầm đáng tiếc trong tương lai.