Đầu tư vào R&D tại Việt Nam: Cần sự vào cuộc hơn nữa của các DN lớn

Viettel đã thành lập Viện Nghiên cứu và phát triển Viettel vào năm 2010 theo mô hình của các tập đoàn lớn trên thế giới – Ảnh: Viettel R&D

Doanh nghiệp Việt Nam đóng góp khoảng 64% vào R&D quốc gia Trong năm 2021, Bộ KH&CN và Tổ chức SIRO’s Data61 của nước Australia hợp tác triển khai một điều tra và nghiên cứu chung nhằm mục đích nghiên cứu và phân tích, nhìn nhận một cách khoa học những quá trình tăng trưởng công nghệ tiên tiến hiện tại ở Nước Ta cũng như những góp phần của những hoạt động giải trí khoa học và công nghệ tiên tiến ( KHCN ) khác nhau so với quy trình thay đổi công nghệ tiên tiến và tăng trưởng kinh tế tài chính của Nước Ta trong thời hạn vừa mới qua .
Báo cáo là một nghiên cứu và phân tích tổng lực về R&D tại Nước Ta và làm thế nào để vận dụng những bài học kinh nghiệm kinh nghiệm tay nghề từ những nước láng giềng thành công xuất sắc như Nước Hàn, Trung Quốc, Nước Singapore … trong thôi thúc và lấy R&D là động lực chính để thay đổi công nghệ tiên tiến, tăng trưởng kinh tế tài chính, giảm nhờ vào vào FDI và tăng lợi thế cạnh tranh đối đầu …
Theo báo cáo giải trình, mặc dầu đã có sự cải tổ trong việc phân chia nguồn lực cho R&D tại Nước Ta trong những năm gần đây nhưng so với mức góp vốn đầu tư trung bình của những nước khu vực và quốc tế thì mức góp vốn đầu tư cho R&D của Nước Ta còn khá thấp. Năm 2019, ngân sách cho R&D tại Việt Nam bằng 0,53 % tổng GDP, thấp hơn nhiều so với những nước láng giềng ( chỉ có Indonesia và Philippines là có cường độ R&D thấp hơn ) .

Ông Nguyễn Nam Hải, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch tài chính (Bộ KH&CN) cho rằng, việc hạn chế nguồn lực đầu tư cho R&D của Việt Nam cũng là điều dễ hiểu. Mặc dù tăng trưởng kinh tế khá ấn tượng nhưng Việt Nam vẫn là quốc gia có mức thu nhập trung bình thấp. Trong bối cảnh nguồn lực hạn chế và sức ép nhu cầu đầu tư ở các lĩnh vực khác thì hiển nhiên sẽ khó khăn khi cân nhắc phân bổ nguồn lực vào nghiên cứu phát triển các công nghệ mang tính mới so với thế giới.

Sự hạn chế của nguồn lực R&D bộc lộ qua số lượng những nhà nghiên cứu tính trên một triệu dân. Tỉ lệ nhân lực làm R&D trên dân số của Nước Ta tương đối thấp so với những vương quốc khác, tỉ lệ này chỉ tương tự 20 % so với tỷ suất trung bình của khu vực EU, tương tự 7,6 % của Nước Hàn, tương tự 29,8 % của Malaysia, tương tự 58 % của Vương Quốc của nụ cười. Nguồn nhân lực R&D của Nước Ta hầu hết đến từ khu vực nhà nước ( 84,13 % ), trong khi khu vực ngoài nhà nước chiếm 13,8 % .
Tuy nhiên, đáng quan tâm là, dù giá trị tuyệt đối còn hạn chế nhưng những doanh nghiệp đã chiếm phần đáng kể trong góp vốn đầu tư R&D. Các doanh nghiệp Nước Ta góp phần khoảng chừng 64 % vào R&D vương quốc, tỉ lệ này hoàn toàn có thể so sánh với Nước Singapore ( 52 % ), Nước Hàn ( 77 % ) và Trung Quốc ( 77 % ). Đây là một tín hiệu cho thấy những doanh nghiệp dữ thế chủ động tham gia R&D để nội địa hoá công nghệ quốc tế và tăng cường thay đổi phát minh sáng tạo .
Dẫn chứng đơn cử, ông Nguyễn Nam Hải cho rằng, trong những năm gần đây, đã có sự vào cuộc của những ‘ ông lớn ’ như Tập đoàn Viễn thông Quân đội ( Viettel ), Tập đoàn Dầu khí vương quốc ( PVN ), Tập đoàn Vingroup, Tập đoàn FPT, Công ty Cổ phần Bóng đèn và Phích nước Rạng Đông … trong chuyển giao công nghệ tiên tiến và tăng trưởng R&D .
Điển hình như Viettel đã xây dựng viện nghiên cứu và điều tra riêng ( Viện Nghiên cứu và tăng trưởng Viettel ) vào năm 2010 theo quy mô của những tập đoàn lớn lớn trên quốc tế. Từ năm năm trước, Viettel đã trích 10 % doanh thu trước thuế, tương tự 2.500 tỷ đồng, góp vốn đầu tư vào Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ tiên tiến .
Hay PVN cũng đã hợp tác với Bộ KH&CN sản xuất giàn khoan thế hệ mới Giao hàng hoạt động giải trí khai thác dầu khí. Với nỗ lực của những nhà khoa học trong nước, doanh nghiệp này đã phong cách thiết kế và làm chủ được công nghệ tiên tiến sản xuất giàn khoan, đưa Nước Ta lên Tốp 10 quốc tế và Tốp 3 những nước châu Á có năng lượng sản xuất giàn khoan tự nâng 90 mét và 120 mét vào năm 2009 .
Một số thành công xuất sắc của R&D trong nước tại Nước Ta đến từ những hoạt động giải trí chuyển giao công nghệ tiên tiến quốc tế. Tuy nhiên, theo những chuyên viên nghiên cứu và điều tra về R&D, mặc dầu những vương quốc đang tăng trưởng hoàn toàn có thể hưởng lợi đáng kể từ những nỗ lực R&D của những đối tác chiến lược thương mại nhưng mức độ hưởng lợi lại phụ thuộc vào vào quy mô hoạt động giải trí R&D mà những nước này tiến hành. Điều này cho thấy mối liên hệ tiềm năng giữa chuyển giao công nghệ tiên tiến quốc tế sâu rộng và những hoạt động giải trí R&D của chính những doanh nghiệp tại Nước Ta .
Nguồn lực quan trọng khác của R&D đến từ phía nhà nước. Trong 10 năm qua, Nước Ta đã tăng trưởng mạng lưới những viện điều tra và nghiên cứu công lập, chiếm một phần nhiều cả về ngân sách R&D công lập và nhân lực R&D. Năm 2020, có 652 tổ chức triển khai điều tra và nghiên cứu tại Nước Ta. Tuy nhiên, theo nhìn nhận, những tổ chức triển khai điều tra và nghiên cứu này vẫn còn ít link, hợp tác với những doanh nghiệp và những trường ĐH tư .
Bên cạnh đó, phần đông góp vốn đầu tư R&D tại Nước Ta vào những ngành kỹ thuật và công nghệ tiên tiến. Điều này cũng được bộc lộ qua nghiên cứu và phân tích về công bố khoa học quốc tế. Dữ liệu về những khu công trình nghiên cứu và điều tra khoa học cho thấy Nước Ta có trình độ trình độ cao hơn mức trung bình của quốc tế về toán học, thống kê, nông nghiệp, thuỷ sản, lâm nghiệp và sinh học. Các nghành nghề dịch vụ khác như khoa học thiên nhiên và môi trường, y học lâm sàng, môi trường tự nhiên kiến thiết xây dựng và phong cách thiết kế cũng là lợi thế cạnh tranh đối đầu của Nước Ta. Hơn nữa, nghiên cứu ứng dụng ở Nước Ta chiếm phần chủ yếu ( 69 % tổng số điều tra và nghiên cứu ) cho thấy tiềm năng tăng nhanh R&D để thay đổi công nghệ tiên tiến và nâng cao hiệu suất lao động trong những ngành công nghiệp .

Tập đoàn Dầu khí Quốc gia làm chủ được công nghệ sản xuất giàn khoan, đưa Việt Nam ngang tầm thế giới – Ảnh: PVN

Tăng đầu tư vào R&D

Về hướng tăng trưởng cho R&D tại Nước Ta, nghiên cứu và điều tra chung của Bộ KH&CN Nước Ta và Tổ chức SIRO’s Data61 cũng đặt yếu tố Nước Ta và Nước Hàn cùng có một xuất phát điểm là đi lên từ một nước thuần nông nghiệp, vậy làm thế nào để Nước Ta hoàn toàn có thể nhanh gọn nâng tầm, bắt kịp với Nước Hàn ?
Theo ông Nguyễn Hoàng Giang, Phó Chánh Văn phòng Bộ KH&CN, Nước Hàn là một ví dụ nổi bật của việc “ bắt kịp ” thành công xuất sắc nhờ cường độ góp vốn đầu tư cho R&D. Trong những năm 1980 và 1990, đương đầu với sự cạnh tranh đối đầu ngày càng tăng của những nước đang tăng trưởng với sản xuất lao động giá rẻ, Nước Hàn chuyển trọng tâm sang tăng trưởng và vận dụng những công nghệ tiên tiến mức trung bình, có hàm lượng tri thức nhiều hơn trên tổng thể những nghành .
Do công nghệ tiên tiến ở quá trình này phức tạp hơn, khó tiếp thu và vận dụng hơn rất nhiều nên những doanh nghiệp Nước Hàn ngày càng tăng cường những hoạt động giải trí R&D của riêng họ. Đầu tư cho R&D tăng vọt từ 28,6 triệu USD năm 1971 lên 4,7 tỷ USD vào năm 1990 và lên 12,2 tỷ USD vào năm 2000. Tốc độ tăng trưởng tiêu tốn cho R&D trên tổng sản phẩm quốc nội ( GDP ) trung bình hằng năm trong quy trình tiến độ 1981 – 1991 ở Nước Hàn là 24,2 % mỗi năm .
Nhóm nghiên cứu và điều tra mô phỏng tác động ảnh hưởng của tiêu tốn cho R&D so với nền kinh tế tài chính Nước Ta với giả định rằng Nước Ta đi theo con đường tương tự như của Nước Hàn và vận tốc tăng trưởng chi cho R&D trung bình là 24,5 % / năm trong 10 năm tới cho đến năm 2030 .
Sự ngày càng tăng tiêu tốn cho R&D cũng có ảnh hưởng tác động đến sự ngày càng tăng tiêu dùng và góp vốn đầu tư, đa phần là do thu nhập của lao động có kỹ năng và kiến thức và lao động đại trà phổ thông có sự ngày càng tăng khi sản xuất tăng trưởng trong nền kinh tế tài chính sau này. Trong đó, mức tăng tiêu dùng và góp vốn đầu tư thu được từ góp vốn đầu tư R&D lần lượt chiếm 20,2 % và 11 % tổng tiêu dùng và góp vốn đầu tư vào năm 2045 .
Nếu Nước Ta đi theo con đường tựa như của Nước Hàn thì tác động ảnh hưởng sẽ tăng cao hơn. Đầu tư cho R&D dự kiến sẽ góp phần tới 15 % tổng GDP dự báo vào năm 2045. Mức tăng tiềm năng trong tiêu dùng và góp vốn đầu tư cũng cao hơn, lần lượt là 25,4 % và 15 %, so với 20,2 % và 11 % khi Nước Ta tăng góp vốn đầu tư R&D theo tiềm năng của Bộ KH&CN .
Đặc biệt, ở Nước Hàn, vai trò của những tập đoàn lớn lớn ( chaebol ) trong quy đổi kinh tế tài chính quốc gia là không hề phủ nhận. Một trong những kế hoạch của những “ chaebol ” để trở thành những nhà tiên phong trong công nghệ tiên tiến toàn thế giới là phải góp vốn đầu tư mạnh vào R&D, sở hữu thị trường trải qua sáp nhập và mua lại những công ty của Mỹ và châu Âu, những giải pháp được cho phép Nước Hàn nâng cao năng lượng công nghệ tiên tiến trong thời hạn ngắn .
Một bài học kinh nghiệm thâm thúy nữa Nước Ta hoàn toàn có thể học hỏi từ Nước Hàn đó chính là : Bên cạnh lan rộng ra góp vốn đầu tư vào R&D, cũng nên thiết kế xây dựng một mạng lưới hệ thống để nhìn nhận hiệu suất cao và hiệu suất của những dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư R&D. Mục đích là nhằm mục đích kịp thời phát hiện, giải quyết và xử lý những dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư “ ngân sách cao – hiệu suất cao thấp ”, đồng thời giúp thay đổi hoạt động giải trí R&D của cơ quan chính phủ ; yêu cầu được những giải pháp sửa chữa thay thế hữu dụng .
Các vương quốc không hề dựa vào một cách duy nhất để thay đổi và thôi thúc sự tăng trưởng của doanh nghiệp. Bằng chứng cho thấy những doanh nghiệp hoàn toàn có thể theo đuổi R&D độc lập cũng như thay đổi công nghệ tiên tiến để tăng trưởng. Việc sao chép những công nghệ tiên tiến tiên tiến và phát triển là một quy trình học hỏi quan trọng nhằm mục đích bắt kịp những vương quốc đi trước, nhưng trên trong thực tiễn nó vẫn chưa phải là điều kiện kèm theo đủ. Đổi mới một cách tích cực trải qua R&D trong nước là rất quan trọng để bắt kịp công nghệ tiên tiến thành công xuất sắc .

Thực tế cho thấy, dù trong bối cảnh COVID-19, các ông lớn công nghệ trên thế giới đã chọn Việt Nam làm điểm đầu tư R&D như: Samsung xây dựng trung tâm R&D trị giá 220 triệu USD trong khi Qualcomm chọn Việt Nam là nơi đặt trung tâm R&D đầu tiên ở Đông Nam Á…

Sự tăng nhiệt góp vốn đầu tư những TT R&D của những tập đoàn lớn lớn quốc tế trong thời hạn qua đã tạo ra môi trường tự nhiên để Nước Ta phân định rõ ràng hơn về sự lựa chọn của mình, trở thành công xưởng gia công hay TT R&D ? Theo những chuyên viên, đây là tín hiệu tốt nhưng cũng sẽ mang đến nhiều thử thách cho những doanh nghiệp trong nước khi phải cạnh tranh đối đầu trực tiếp với những công ty quốc tế đã có nhiều tiềm lực .

Hoàng Giang

Source: https://thevesta.vn
Category: Nhà Sách