Hệ lụy từ nhiều thập niên tranh cãi y, i

Cách viết nào chuẩn chính tả?

Theo PGS.TS Phạm Văn Tình – tổng thư ký Hội Ngôn ngữ học Việt Nam, trong chính tả tiếng Việt nếu âm uy với y là âm chính, u là âm đệm thì phải là y dài. Ví dụ như các từ: thúy, quý, hủy, quỷ, tủy, quy, quý, nguy… Như vậy, Quy Nhơn đúng chính tả phải được viết bằng y. 

Chỉ khi u là âm chính, i là âm đệm thì mới viết i ngắn, ví dụ như trong những chữ : thụi, túi, cúi, xúi, múi, khui, tui, hủi … Nếu viết Qui thì phải đọc thành ” cui “, không phải ” quy ” trong Quy Nhơn nữa. Vần i hay y là do vai trò của nó trong tiếng là âm chính hay âm cuối .Tuy vậy, trong thực tiễn trong nhiều văn bản, thậm chí còn trong những sách giáo khoa, người ta vẫn phát hiện những cách viết không chuẩn chính tả như : qui tắc ( đúng phải là quy tắc ), quí 3 ( đúng phải là quý 3 ) … nhưng vẫn được đồng ý .Nhiều người có tên khai sinh được ghi là Quí nhưng không ai đọc tên đó là ” cúi ” mà đều đọc là Quý. Nhưng đây là tên riêng thì … đành chịu. Nhưng với trường hợp Quy Nhơn, theo ông Tình, không có gì chịu ràng buộc đến nỗi không hề dứt bỏ cách viết sai chính tả cũ để đưa về cách viết đúng chính tả tiếng Việt .Ông Nguyễn Đăng Quang – nguyên giám đốc NXB Giáo Dục – cũng cùng quan điểm rằng chữ Quy Nhơn phải viết y dài. Ông Quang cho biết NXB Giáo Dục khoảng chừng 20 năm trước từng ra một lao lý riêng về việc viết i ngắn hay y dài trong sách giáo khoa của NXB này giống với pháp luật mà Bộ Giáo dục đào tạo từng đưa ra. Theo đó, tổng thể đều viết ” i ” ngắn trừ y đứng một mình, y đứng đầu từ và y trong vần ” uy ” .Như vậy, dù ” cực đoan ” chuyển toàn bộ thành i ngắn sau những phụ âm h, k, l, m, s, t trong những âm tiết không có phụ âm cuối, nhưng những sách của NXB này cũng vẫn viết ” quy ” với y dài. Về việc tên Quy / Qui Nhơn từng được viết ” Qui Nhơn ” trong những từ điển trước đây, theo ông Quang, tiếng Việt ở thế kỷ 17-18 chưa định hình rõ ràng nên hoàn toàn có thể có những văn bản viết Qui dùng i ngắn .Nhưng thế kỷ 20, tiếng Việt đã được định hình rõ ràng với những quy chuẩn chính tả được thống nhất thì phải viết Quy với y dài mới đúng .Viện trưởng Viện Ngôn ngữ – GS.TS Nguyễn Văn Hiệp – cũng cho rằng theo chuẩn chính tả thì Quy Nhơn phải viết y dài, nhưng ông cũng nói riêng tên riêng thì ” phải tôn trọng ” .Trong khi đó lại có những quan điểm khác ngay trong chính giới ngôn từ, cho rằng trường hợp âm ” uy ” đi cùng với phụ âm ” q ” thì viết y dài hay i ngắn đều được. Và chính điều này gây nên nhiều hệ lụy trong trong thực tiễn .

Không chỉ là chuyện ngôn ngữ học

PGS.TS Hoàng Dũng ( Trường ĐH Sư phạm TP Hồ Chí Minh ) là người theo quan điểm hoàn toàn có thể viết cả y dài i ngắn trong từ Quy Nhơn, Phú Quý …Về việc chính quyền sở tại tỉnh Tỉnh Bình Định vừa có văn bản đề xuất Thủ tướng cho kiểm soát và điều chỉnh tên TP Qui Nhơn thành Quy Nhơn, PGS.TS Hoàng Dũng nói chữ quốc ngữ viết Quy hay Qui thì đều đọc như nhau, nhưng đây không chỉ là chuyện ngôn ngữ học mà còn là chuyện hành chính .Ông Hoàng Dũng nghiên cứu và phân tích, tại quyết định hành động số 124 / 2004 ngày 8-7-2004 của Thủ tướng nhà nước về việc phát hành Bảng hạng mục và mã số những đơn vị chức năng hành chính Nước Ta, tỉnh Tỉnh Bình Định có đơn vị chức năng hành chính cấp huyện là Qui Nhơn, trong khi trước đó những văn bản khác của Nhà nước ghi là Quy Nhơn .Điều đáng nói là so với trường hợp tựa như, quyết định hành động số 124 / 2004 giải quyết và xử lý không đồng điệu : có 39 trường hợp đơn vị chức năng hành chính cấp huyện, xã trong 21 tỉnh thành được viết với y dài ( Quy, Quý, Quỳ ), trong khi chỉ 11 trường hợp ở 8 tỉnh thành viết i ( Qui, Quí ). Có khi sự không đồng nhất đó bộc lộ ngay trong cùng một tỉnh : ở tỉnh Tuyên Quang có xã Đồng Quý nhưng lại có xã Quí Quân ; ở tỉnh Thanh Hóa có những xã Cẩm Quý, Hoằng Quỳ, Hoằng Quý, Hóa Quỳ, Xuân Quỳ nhưng lại có xã Quí Lộc .Cũng trong văn bản này, không riêng gì có TP Qui Nhơn mà còn có huyện hòn đảo Phú Quí của tỉnh Bình Thuận, trong khi những văn bản hành chính của tỉnh này, cổng thông tin của huyện và tỉnh đều viết huyện Phú Quý .Vì vậy, PGS.TS Hoàng Dũng cho rằng việc giải quyết và xử lý Quy Nhơn hay Qui Nhơn cần đặt trong tổng thể và toàn diện 50 trường hợp không đồng nhất y / i trên đây. Ông Tóm lại : hoàn toàn có thể thấy người soạn thảo văn bản cấp vương quốc và nhiều người trong tất cả chúng ta trọn vẹn không có ý thức về quy tắc chính tả có tương quan đến cách viết y / i .Do đó cần một lao lý cấp vương quốc về chính tả trong văn bản hành chính, để tránh những sự cố tương tự như như Qui / Quy Nhơn đang gặp phải .

Bác sĩ hay bác sỹ, tỉ lệ hay tỷ lệ?

Bộ GD-ĐT mới ban hành quy định về chính tả trong chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông mới. Theo GS Nguyễn Minh Thuyết – tổng chủ biên chương trình giáo dục phổ thông mới, quy định này chỉ quay lại với những quy định đã có trong quyết định số 240/QĐ ngày 5-3-1984 do Bộ trưởng Bộ Giáo dục khi đó là bà Nguyễn Thị Bình ký.

Quyết định số 240 lao lý về viết chữ ” i ” hay ” y ” sau những phụ âm h, k, l, m, s, t trong những âm tiết không có phụ âm cuối. Theo đó, toàn bộ đều viết ” i ” ngắn trừ y đứng một mình, y đứng đầu từ và y trong vần ” uy ” .Ví dụ cần viết là ” bác sĩ “, không viết ” bác sỹ ” ; viết ” tỉ lệ “, chứ không viết ” tỷ suất ” … còn Quy Nhơn thì phải viết y dài. Ngổn ngang lỗi chính tả TT – “ Chữ quốc ngữ có được cương vị thật sự sau Cách mạng Tháng Tám. Tuy nhiên, chưa có bất kể văn bản nào của Nhà nước ( cấp vương quốc ) công nhận đó là quốc tự. Ngay cả tiếng Việt cũng chưa được ghi trong hiến pháp là ngôn từ vương quốc … ”.

Source: https://thevesta.vn
Category: Bản Tin