Hoằng pháp hải ngoại: Kênh ngoại giao văn hóa tâm linh

NSGN – Đại lễ Vesak 2019 thành công khiến cộng đồng Phật giáo thế giới hiểu sâu sắc hơn nữa về vẻ đẹp con người, đất nước, văn hóa Việt Nam nói chung cũng như truyền thống tín ngưỡng tâm linh Phật giáo nói riêng. Điều đó cho thấy vị trí, vai trò của Phật giáo Việt Nam trong cộng đồng Phật giáo cũng như sự đóng góp trách nhiệm đối với các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ của Liên Hiệp Quốc.

Cờ các nước được treo tại Đại lễ Vesak lần thứ 16 tại Việt Nam

Do đó, trên nền tảng văn hóa cùng khả năng tạo dựng sức mạnh mềm trong dòng chảy đổi mới và hội nhập quốc tế, Phật giáo Việt Nam đã nhận thức vai trò quan trọng của ngoại giao văn hóa tâm linh thông qua sứ mệnh hoằng pháp là để thiết lập, duy trì và phát triển quan hệ đối ngoại Phật giáo nhằm đạt được các mục tiêu đóng góp quốc tế. Vì vậy, để hiện thực hóa Tuyên bố Hà Nam, tiếp tục thực hiện hoằng pháp lợi sanh trong thời đại toàn cầu hóa, Ban Hoằng Pháp T.Ư kết hợp với Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức hội thảo Hoằng pháp hải ngoại – một kênh hoằng pháp mang tính đặc thù, chuyên trách, là cánh tay nối dài của Ban Hoằng pháp T.Ư – với chủ đề: “Sứ mệnh hoằng pháp trong xu hướng toàn cầu hóa”. Bài viết này đề cập sứ mệnh hoằng pháp hải ngoại như một kênh ngoại giao văn hóa tâm linh giới thiệu sức mạnh mềm của Phật giáo Việt Nam trong thời kỳ hội nhập quốc tế.

Từ khóa: Hoằng pháp lợi sanh, hội nhập quốc tế, ngoại giao văn hóa tâm linh, sức mạnh mềm, thời đại mới.

1- Khái niệm ngoại giao văn hóa

Trong thời đại toàn thế giới hóa và với sự nổi trội của khuynh hướng đối thoại thay cho cạnh tranh đối đầu, ngoại giao văn hóa truyền thống được xem là một trong ba trụ cột chính của hoạt động giải trí ngoại giao, bên cạnh ngoại giao chính trị và ngoại giao kinh tế tài chính ; do tại văn hóa truyền thống là nền tảng niềm tin của xã hội, là tiềm năng, động lực tăng trưởng vững chắc của quốc gia ; là một trong những tác nhân then chốt tạo nên sức mạnh mềm của một vương quốc.

Vậy, ngoại giao văn hóa là gì? Đó là hoạt động ngoại giao gắn liền với văn hóa; sử dụng văn hóa như là đối tượng và phương tiện nhằm đạt được những mục tiêu cơ bản của chính sách đối ngoại của quốc gia, tạo hình ảnh tốt đẹp, quảng bá văn hóa và ngôn ngữ của quốc gia trên thế giới. Đồng thời, đó là sự giao lưu những tư tưởng, trao đổi thông tin, nghệ thuật, lối sống, hệ giá trị truyền thống, tín ngưỡng và các phương diện khác của văn hóa nhằm thúc đẩy sự hiểu biết lẫn nhau; hoặc là quá trình hoạt động đối ngoại chủ động, trong đó các thiết chế, hệ giá trị và bản sắc văn hóa độc đáo của một dân tộc được quảng bá ở cấp độ song phương và đa phương.

Như vậy, ở góc nhìn quan hệ quốc tế, hoàn toàn có thể khái quát ngoại giao văn hóa truyền thống như sau : “ Ngoại giao văn hóa truyền thống là một hình thức ngoại giao thông qua công cụ văn hóa truyền thống để thiết lập, duy trì và tăng trưởng quan hệ đối ngoại nhằm mục đích đạt được những tiềm năng quyền lợi cơ bản của vương quốc là tăng trưởng, bảo mật an ninh và ảnh hưởng tác động. ” 1 Ở đây, cũng cần phân biệt rõ giữa ngoại giao văn hóa truyền thống và văn hóa truyền thống ngoại giao. Ngoại giao văn hóa truyền thống là dùng văn hóa truyền thống để làm ngoại giao, trong khi đó văn hóa truyền thống ngoại giao thiên về những bộc lộ, cách ứng xử của những cán bộ ngoại giao hoặc phương pháp xử lý yếu tố đối ngoại của một vương quốc dựa trên tư tưởng, chủ trương và những ảnh hưởng tác động văn hóa truyền thống.

2- Sứ mệnh hoằng pháp hải ngoại 

Thời kỳ hội nhập hội đồng quốc tế, sự hoạt động và sinh hoạt của con người thời đại lúc bấy giờ, đã và đang đổi khác với một vận tốc chóng mặt. Khoa học càng tăng trưởng, nhu yếu quyền lợi và nghĩa vụ vật chất càng tăng, kinh tế tài chính một số ít những vương quốc đang lâm vào thực trạng khủng hoảng cục bộ, kéo theo một chuỗi của nạn thất nghiệp, khủng hoảng cục bộ môi trường sinh thái, những tệ nạn xã hội và tội ác lại ngày càng tăng. Cho nên, để xử lý yếu tố đó, con người phải thực thi tinh thần nhân đạo, nêu cao đời sống luân lý, đạo đức vì quyền lợi toàn thế giới và vì niềm hạnh phúc con người. Trong khunh hướng này, Phật giáo không chỉ góp thêm phần tái tạo về mặt xã hội mà còn góp phần về mặt đời sống ý thức. Việc tiếp nối truyền thống cuội nguồn lịch đại Tổ sư, xiển dương lời Phật, ngày này đang lan rộng ra đến những vương quốc, tạo nên một sự khả quan, một niềm khuyến khích lớn, một diện mạo mới của Phật giáo cùng với một hướng nhìn tích cực, thích nghi với mọi thực trạng hơn. Do đó, hoằng pháp hải ngoại với thiên chức chứng minh và khẳng định truyền thống lịch sử lịch sử dân tộc, giá trị nhân bản của Phật giáo, một tôn giáo tự do, hữu nghị, hợp tác cùng tăng trưởng trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc dân tộc bản địa Nước Ta. Đồng thời trình làng hình ảnh quốc gia, con người Nước Ta, văn hóa truyền thống truyền thống lịch sử và lịch sử dân tộc, văn hóa truyền thống tâm linh Phật giáo Nước Ta đến với người việt sinh sống ở nước ngoài cũng như bè bạn quốc tế. Ngày nay, Nước Ta đang tham gia và hội nhập ngày càng sâu rộng vào những forum kinh tế tài chính khu vực cũng như lan rộng ra làm bạn đối tác chiến lược với tổng thể những nước trên quốc tế. Nhà nước chăm sóc đến đời sống phúc lợi, nâng cao đời sống vật chất cũng như niềm tin không những trong nước mà còn người việt sinh sống ở nước ngoài ở quốc tế. Song song với đà tăng trưởng ấy, Phật giáo Nước Ta ngày càng củng cố và tăng trưởng vững mạnh về mọi mặt. Sự thống nhất về chính sách hoạt động giải trí từ Trung ương đến địa phương đã làm cho Phật giáo ngày càng hoạt động giải trí có hiệu suất cao, mang lại quyền lợi thiết thực vào trong đời sống văn hóa truyền thống, tâm linh.

3- Xây dựng Phân ban Hoằng pháp hải ngoại như một kênh ngoại giao văn hóa tâm linh 

Những năm đầu thế kỷ XXI, ngoại giao văn hóa truyền thống đặc biệt quan trọng chú trọng vì năng lực xử lý những thử thách lớn – sự bất bình đẳng, bần hàn và xung đột – của thời đại theo hướng vững chắc, dựa trên sự tôn trọng con người, tôn trọng văn hóa truyền thống và lối sống của nhau. Do đó, những nguyên tắc của ngoại giao văn hóa truyền thống gồm có : thừa nhận, đồng cảm, đối thoại – nghĩa là thừa nhận những giá trị văn hóa truyền thống của nhau, san sẻ và cùng đối thoại vì những mục tiêu chung. Trong toàn cảnh toàn thế giới hóa, văn hóa truyền thống tâm linh càng trở nên quan trọng trong mối liên hệ với ý nghĩa là sức mạnh mềm trong Phật giáo. Văn hóa tâm linh có sức xâm nhập mạnh nên phải chú ý quan tâm nhiều đến những chủ đề văn hóa truyền thống, như phong phú văn hóa truyền thống, tiếp biến và đối thoại giữa những nền văn hóa truyền thống – văn minh. Cho nên, việc sử dụng văn hóa truyền thống như là đối tượng người tiêu dùng và phương tiện đi lại nhằm mục đích đạt được những tiềm năng cơ bản của chủ trương đối ngoại vương quốc, tạo hình ảnh tốt đẹp, tiếp thị văn hóa truyền thống và ngôn từ, đồng thời, thiết lập, tăng trưởng và duy trì quan hệ với những vương quốc khác bằng phương tiện đi lại văn hóa truyền thống, thẩm mỹ và nghệ thuật và giáo dục. Đây cũng là quy trình hoạt động giải trí đối ngoại dữ thế chủ động, nhằm mục đích tiếp thị những hệ giá trị và truyền thống văn hóa truyền thống, qua đó nâng cao sức mạnh mềm, tạo vị thế cho vương quốc đó.

Vì vậy, hoằng pháp hải ngoại là kênh ngoại giao văn hóa tâm linh Phật giáo Việt Nam thể hiện ở nội dung chủ yếu sau: 

Một là, truyền bá giáo pháp, góp thêm phần ra mắt đường lối tu học, truyền thống lịch sử tâm linh Phật giáo Nước Ta với người việt sinh sống ở nước ngoài cũng như hội đồng Phật giáo quốc tế. Thực hiện thiên chức hoằng pháp độ sanh để báo ân Đức Phật, dựng lại những gì đã đổ vỡ, bật đèn soi chiếu trong bóng tối đêm dài, chỉ đường sáng bỏ lối mê, đưa người qua bờ giác, kiến thiết xây dựng tịnh độ nhân gian, góp thêm phần xử lý những vấn nạn toàn thế giới, tăng trưởng xã hội vững chắc. Hai là, tiếp thu có tinh lọc. Hoằng pháp hải ngoại chính là kênh mang văn hóa truyền thống tâm linh Phật giáo Nước Ta ra tiếp thị cho người việt sinh sống ở nước ngoài cũng như hội đồng Phật tử những nước, hướng tới việc nâng cao sự hiểu biết đúng đắn, khuyến khích việc giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống và truyền thống cuội nguồn dân tộc bản địa. Bên cạnh việc truyền bá văn hóa truyền thống tâm linh Phật giáo Nước Ta ra quốc tế, hoằng pháp hải ngoại còn tiếp thu có tinh lọc tinh hoa văn hóa truyền thống, tư tưởng nhân văn, giá trị đạo đức, tri thức, khoa học tiên tiến và phát triển trên quốc tế và cả văn hóa truyền thống tâm linh những truyền thống cuội nguồn Phật giáo những nước để làm phong phú và đa dạng, tân tiến và giàu đẹp nền văn hóa truyền thống Phật giáo Nước Ta. Ba là, thôi thúc quan hệ hợp tác quốc tế Phật giáo. Đại lễ Vesak Liên Hiệp quốc 2019 tại Hà Nam là ngoại giao văn hóa truyền thống mang tính quốc tế trên quê nhà Nước Ta. Từ chủ đề hội thảo chiến lược cho đến những hoạt động giải trí và Tuyên bố chung Hà Nam cho thấy mối quan hệ hợp tác trên tầm quốc tế đã và đang hình thành, nhờ thuận tiện hơn trong việc thiết lập sự cảm thông, sự tin cậy, nâng cao sự hiểu biết và đồng ý lẫn nhau nhằm mục đích tạo dựng môi trường tự nhiên tự do, không thay đổi và hợp tác cùng tăng trưởng. Cho nên, cần xu thế tăng trưởng ngoại giao văn hóa truyền thống tâm linh Phật giáo Nước Ta trên bình diện quốc tế.

Kết luận

Như vậy, thiết kế xây dựng Phân ban Hoằng pháp hải ngoại như một kênh hoạt động giải trí ngoại giao văn hóa truyền thống tâm linh, giữ vị trí nền tảng niềm tin của hoạt động giải trí hoằng pháp hải ngoại, qua việc triển khai những hình thức trao đổi văn hóa truyền thống, giao lưu nghệ thuật và thẩm mỹ, triển lãm cổ vật, hoạt động giải trí nghi lễ, thuyết pháp, hội thảo chiến lược, trao đổi học thuật, v.v… để nhằm mục đích mang thông điệp tự do, an nhàn giải thoát của Đức Thế Tôn hướng đến một nếp sống niềm hạnh phúc. Đồng thời, tạo hình ảnh tốt đẹp của quốc gia, tiếp thị văn hóa truyền thống tâm linh Phật giáo nhằm mục đích tạo ra uy tín, vị thế và tác động ảnh hưởng của Phật giáo Nước Ta với quốc tế trong toàn cảnh toàn thế giới hóa lúc bấy giờ.

Thích Thành Tâm

Tiến sĩ chuyên ngành Quan hệ quốc tế 

____________

( 1 ) Đào Minh Hồng – Lê Hồng Hiệp chủ biên ( 2013 ), Sổ tay Thuật ngữ Quan hệ Quốc tế, ( TP Hồ Chí Minh : Khoa QHQT – Đại học KHXH&NV TPHCM.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đào Minh Hồng – Lê Hồng Hiệp chủ biên ( 2013 ), Sổ tay Thuật ngữ Quan hệ Quốc tế, Khoa QHQT – Đại học KHXH&NV TPHCM.

2. Thích Thanh Tâm (2019), Ngoại giao văn hóa qua Đại lễ Vesak Liên Hiệp Quốc 2019 tại Việt Nam, bản thảo.

3. Thích Thanh Tâm ( 2019 ), Đề xuất kiến thiết xây dựng chuyên ngành giảng dạy Quan hệ Phật giáo quốc tế, bản thảo. 4. Thu Thảo, Vesak 2019 : Phật giáo Nước Ta trong hội nhập quốc tế – Vì hòa bình bền vững và kiên cố, https://vov.vn/xa-hoi/vesak-2019-phat-giao-viet-nam-trong-hoi-nhap-quoc-te-vi-hoa-binh-ben-vung-908218.vov 5. Bách Thiện, Hoạt động hội nhập quốc tế của Giáo hội Phật giáo Nước Ta, http://btgcp.gov.vn/Plus.aspx/vi/News/38/0/243/0/ 3089 / Hoat_dong_hoi_nhap_Quoc_te_cua_Giao_hoi_Phat_giao_Viet_Nam.

Source: https://thevesta.vn
Category: Tâm Linh