Cuộc sống cao đẹp và sự nghiệp vĩ đại của Hòa thượng Thích Minh Châu – Phật giáo A Lưới
Ba giai đoạn tốt đẹp của cuộc đời thanh cao
Cuộc đời của đại lão hòa thượng Thích Minh Châu (dưới đây gọi là Hòa Thượng, Đại Đức) có thể chia thành 3 giai đoạn. Giai đoạn I là từ thời trẻ đến năm 34 tuổi: Mười tám năm đầu là tuổi trẻ lớn lên, đi học một cách bình thường; mười năm kế tiếp là đời sống của một cư sĩ Phật giáo tích cực hoạt động; sáu năm tiếp theo nữa là sinh hoạt của một tu sĩ Bắc Tông dồi dào sinh lực và trí tuệ.
Bạn đang đọc: Cuộc sống cao đẹp và sự nghiệp vĩ đại của Hòa thượng Thích Minh Châu – Phật giáo A Lưới
Thời kỳ II – 12 năm du học : 03 năm đầu là tu học, rèn luyện trong truyền thống lịch sử Phật Giáo Nguyên Thủy Tích Lan ; 06 năm kế, liên tục trau dồi kỹ năng và kiến thức về ngôn từ và Phật Pháp ; 03 năm cuối là những thể nghiệm tiên phong về năng lực dịch thuật, nghiên cứu và điều tra. Thời kỳ này ngắn nhưng có đặc thù quyết định hành động bởi hình thành nguyện vọng dịch và phổ cập Tam Tạng Pali – mở trường Phật giáo cho quần chúng .Thời kỳ III – gần 50 năm còn lại : khi ấy Hòa Thượng đã là Nhà sư chững chạc, là Nhà giáo dục Phật học lớn, là một trong những người đứng đầu những viện huấn luyện và đào tạo Tăng ni và trên hết là một dịch giả của tạng Kinh Nikaya. Trong đó 11 năm là ở trong chính sách Nước Ta Cộng Hòa, 37 năm trong chính sách Xã Hội Chủ Nghĩa .
Hòa thượng Thích Minh châu những năm 1960s
Cuộc đời của Ngài, hoàn toàn có thể nói là tốt ở đoạn đầu, tốt ở đoạn giữa và tốt ở đoạn cuối .
Hòa Thượng Thích Minh Châu có tên thế tục là Đinh Văn Nam, sinh ngày 20/10/1918 (Mậu Ngọ) tại làng Kim Thành, tỉnh Quảng Nam. Gia đình ông là người gốc làng Kim Khê, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An. Ông xuất thân từ một gia đình vọng tộc của dòng họ Đinh với 5 đời liên tiếp đậu tiền sĩ. Thân phụ là cụ ông Đinh Văn Chấp, đỗ tiến sĩ khoa năm 1913. Thân mẫu là cụ bà Lê Thị Đạt. Ông là con trai thứ tư trong gia đình có 11 anh chị em. Tù thuở nhỏ, ông đã nổi tiếng là cần mẫn, chăm chỉ học hành, có trí tuệ (1).
Năm 1939, ông đỗ bằng cao đẳng tiểu học Đông Dương. Năm sau, đỗ tú tài tại trường Khải Định (nay là trường Quốc Học – Huế). Sau khi đỗ đạt, ông làm thư ký tòa Khâm Sứ trong một năm.
Từ những năm 1930, phong trài chấn hưng Phật giáo ( đứng đầu là cư sĩ lỗi lạc – bác sĩ Lê Đình Tham ) Open, ông đã tham gia trào lưu này vào năm 1936 ( 18 tuổi ) và nhanh gọn được giao nghĩa vụ và trách nhiệm là Chánh Thư Ký. Sau đó, ông tham gia xây dựng Đoàn Thanh Niên Phật Học Đức Dục và Gia Đình Phật Tử, lúc bấy giờ gọi là Gia Đình Hóa Phổ .Năm 28 tuổi, ông vào chùa Tường Vân ở Huế, xin xuất gia làm chú “ điệu ” ( tức sa-di ) với pháp danh Tâm Trí. Hòa thượng tế độ là ngài Thích Tịnh Khiết, sau này là đệ nhất Pháp Chủ của Phật Giáo Nước Ta. Ba năm sau, ông được thọ đại giới Tỳ Kheo, với pháp tự Minh Châu và pháp hiệu Viên Dung. Từ đây Đại Đức Thích Minh Châu đi giảng pháp ở nhiều nơi, làm chủ bút tạp chí Vạn Hạnh ( rồi đổi thành Tư Tưởng ), là hiệu trưởng Trung học ( Phật giáo ) Bồ Đề ( 2 ) .
12 năm du học ở Tích Lan và Ấn Độ
Trong khi nghiên cứu và điều tra về kinh tạng, thấy những chữ, những tên vận động và di chuyển từ tiếng Pali, Sanscrit sang tiếng Việt có nhiều khó khăn vất vả, không giống hệt, ông có dự tính tìm hiểu và khám phá yếu tố này và đi du dọc. Năm 1952, Đại Đức du học ở Tích Lan ( Sri Lanka ), vừa học tiếng Anh, tiếng Pali, vừa học giới luật, Giáo Pháp và tự rèn luyện thành một tỳ kheo theo truyền thống lịch sử Phật Giáo Nguyên Thủy ( PGNT ) của Tích Lan. Từ đó cho đến cuối đời ông vẫn giữ chiếc áo vàng Nguyên Thủy .Những năm 50, khởi đầu thời kỳ phục hưng Phật Giáo ở Tích Lan – nơi xuất phát tổ chức triển khai truyền bá kinh tạng Pali bằng tiếng Anh là Pali Text Society … – với sự Open nhiều hơn về kinh sách Phật giáo, trường học, nhiều vị hòa thượng uyên bác, nhiều học giả lỗi lạc. Các học giả phương Tây ( người Đức, người Anh ) đến đây học pháp. Có lẽ chính sự kiện này đã là động lực nung nấu ước vọng dịch và thông dụng Tam Tạng Kinh gốc Pali ra tiếng Việt, cũng như ước vọng mở trường Phật Giáo cho đại chúng của Đại Đức Minh Châu ( 3 ) .Năm 1955, sau khi đậu bằng Pháp Sư ( Sadhammacariya ), mức độ đào tạo và giảng dạy cơ bản của một tu sĩ ở Tích Lan ( 4 ). Lúc đó ở Colombo chưa có ĐH hạng sang Phật Giáo, Ngài sang Ấn Độ, liên tục học tại viện ĐH Đại Tân Tùng Lâm Nalanda ( Nava Nalanda Mahavihara ). Nơi đây, Đại Đức thấy thêm kho giáo lý khổng lồ bằng chữ Sanscrit. Đại Đức rèn luyện thêm năng lực về ngôn từ, về dịch thuật và nghiên cứu và điều tra giáo pháp. Ngài đỗ cử nhân Pali, cử nhân tiếng Anh, đỗ thủ khoa cao học ( M.A. ) về Vi Diệu Pháp, về tiếng Pali. Năm 1961, Ngài trình luận án tiến sỹ So sánh Kinh Trung A hàm chữ Hán và Kinh Trung Bộ chữ Pali .
Hai khu công trình điều tra và nghiên cứu so sánh kinh tạngLuận án tiến sỹ của Đại Đức Minh Châu là một khu công trình quí báu, hiếm có. Trước đó và cho đến 50 năm về sau, gần như là không có một khu công trình tựa như .Trong lịch sử dân tộc Phật Giáo, sau khi Đức Phật tịch diệt, những lời dạy của Đức Phật được kết tập bằng lời nói của người xứ Ma-Kiệt-Đà, tạm gọi là tiếng Pali. Khoảng 400 năm sau, khi những bộ phái Phật Giáo khởi đầu phân loại thành nhiều nhánh, nhiều kinh tạng được chuyển sang thứ tiếng “ bác học ” của Ấn Độ, là tiếng Sanscrit. Tạng kinh được chuyển sang Sanscrit, gọi là Kinh A-hàm ( Agama Sutra ). Những bản dịch Sanscrit đó lại chuyển sang những thứ tiêng khác, như tiếng Hán, tiếng Tây Tạng … Tạng A-hàm gốc đã thất truyền, nay chỉ còn tạng tiếng Hán, tiếng Tây Tạng .Công trình, luận án tiến sỹ của đại đức Minh Châu là nhằm mục đích so sánh tập Kinh Trung Bộ, thuộc tạng Pali của hệ phái Thượng Tọa Bộ – Theravadins – với tập Kinh Trung A-hàm, thuộc tạng chữ Hán, của hệ phái Nhất Thiết Hữu Bộ – Sarvastivadins. Kinh Trung Bộ là bộ kinh cốt lõi ghi lại những lời dạy của Đức Phật chỉ dạy những để tử phương pháp tu tập, hành thiền hướng đến giải thoát rốt ráo .Công trình điều tra và nghiên cứu, so sánh, đưa ra những điểm giống nhau và khác nhau giữa hai phái Nguyên Thủy và Đại Thừa. Đây là việc làm rất hữu dụng cho sự am hiểu lịch sử dân tộc tăng trưởng của Phật Giáo và đặc thù của những hệ phái. Trong giới tu sĩ và học giả, Đại đức là một người rất hiếm, có đủ những điều kiện kèm theo để thao tác điều tra và nghiên cứu này. Ngài là người đã tu tập theo truyền thống lịch sử Đại Thừa, nay tiếp cận và thân mật với truyền thống cuội nguồn Nguyên Thủy ; vốn đã thông thuộc tiếng Hán, nay lại sành sõi tiếng Pali .Công trình nghiên cứu và điều tra dày hơn 550 trang sách, được nhìn nhận rất cao. Ông S. Mookerjee, viện trường ĐH Nalanda tán dương : “ Công trình của ông quả thực đã lan rộng ra chân trời hiểu biết của tất cả chúng ta. Ông đã đề cập đề tài này với cái nhìn của học giả và với thái độ vô tư, cốt tôn vinh chân lý chứ không với mục tiêu dựng lên một giáo điều hay phân phái. ” ( … ) “ Tôi rất là hài lòng vì tác phẩm này đã được hoàn tất trong khuôn viên Tân tòng lâm Nalanda. Chúng tôi sẽ mãi mãi hãnh diện về những gì Tiến sĩ Thích Minh Châu và những người tập sự của ông đã làm. ” ( 5 )Là người Nước Ta tiên phong đỗ tiến sỹ Phật học tại Ấn Độ và với một luận văn xuất sắc, tu sĩ, tiến sỹ Thích Minh Châu được chính tay Tổng thống nước này đứng ra trao tặng văn bằng. Ngay sau khi tốt nghiệp, Ngài được trường Bihar, thuộc viện ĐH Nalanda, Ấn Độ mời ở lại dạy học .
Trong thời gian ba năm ngắn ngủi, vừa dạy học, vừa nghiên cứu, Đại đức xuất bản 3 tập sách bằng tiếng Anh: Huyền Trang nhà chiêm bái và học giả, Pháp Hiển nhà chiêm bái khiêm tốn và Nghiên cứu đối chiếu Kinh Milinda vấn đạo chữ Pali và Kinh Na-tiên Tỷ kheo chữ Hán.
Công trình của Huyền Trang ( 602 – 664 SCN ) được xem là trọn vẹn nằm trong truyền thống cuội nguồn Đại Thừa với nhiều sự kiện kỳ bí. Trong ký sự trước đó gần 300 năm của sư Pháp Hiển ( 337 – 424 SCN ) thì đơn thuần hơn, mang dáng dấp của một vị sư Nam Tông với những ghi chép về đời sống của chư tăng ở Ấn Độ, ở Tích Lan .Trong khi đó, tập sách thứ ba liên tục so sánh 2 nguồn kinh tạng : Kinh Milinda vấn đạo tạng chữ Pali và Kinh Na Tiện tỳ kheo tạng chữ Hán. Tập Vua Milinda vấn đạo, Open khoảng chừng thế kỷ thứ I, dù không do Phật thuyết, tập kinh này được xếp vào thánh điển và thuộc Kinh Tiểu Bộ. Nội dung gồm những câu hỏi tương quan đến yếu tố triết học rất khó nhưng được vấn đáp bằng nhiều thí dụ mê hoặc và lời lý giải tầm trung, dễ hiểu. Kinh Milinda có nội dung đa dạng và phong phú hơn nhiều so với Kinh Na-Tiên tuy nhiên cả hai tập kinh này đều có chung nguồn gốc ( có lẽ rằng từ một bản kinh gốc tiếng Pali ). Bằng tài liệu của 2 hệ phái, Đại đức Minh Châu đã chứng minh điều này. Công trình ấy đã được Giáo sư Nalinaksha Dutt của ĐH Calcutta, nhìn nhận : “ Tác giả là một tu sĩ Nước Ta, đã tinh thông cả hai ngôn từ Pali, Hán và đã hoàn thành xong mọi kiến thức và kỹ năng về ngôn từ Pali tại học viện chuyên nghành Pali ở Nalanda. Vốn uyên bác cả hai ngôn từ ấy, ngài hoàn toàn có thể so sánh cả hai bản này tận gốc trong từng yếu tố và nêu rõ những điểm tương đương và dị biệt. Do vậy, những Tóm lại của ngài rất có giá trị. Cách trình diễn những tài liệu của ngài thật sáng tỏ và gây ấn tượng. Qua tác phẩm này, ngài đã có một góp sức xuất sắc vào sự nghiệp điều tra và nghiên cứu Phật học. ” ( 6 )Đại học Phật Giáo Vạn HạnhTrong thời hạn Đại Đức Minh Châu dạy học ở Ấn Độ, thời cuộc ở Nước Ta có những biến cố trầm trọng tương quan đến đời sống Phật giáo – quốc gia Nước Ta sắp bước vào thời kỳ cuộc chiến tranh quyết liệt. Đại Đức rất chăm sóc về những chuyển biến này. Năm 1964, khi đã 46 tuổi, Đại Đức quyết định hành động về nước và được quần chúng nghênh tiếp rất nồng nhiệt tại TP HCM và tại Huế ( 6 ). Đại Đức được giao ngay nhiều nghĩa vụ và trách nhiệm quan trọng ở Giáo Hội Phật Giáo Nước Ta : Phó viện trưởng Viện CĐ Phật Học TP HCM, Tổng vụ trưởng Tổng Vụ Văn Hóa và Giáo Dục thuộc Gíáo Hội Phật Giáo Nước Ta Thống Nhất .Năm 1965, Đại Đức tham gia xây dựng Viện Đại Học Vạn Hạnh và là hiệu trưởng đến năm 1975. Khác với những học viện chuyên nghành Phật Giáo khác, thường chỉ dành cho Tăng ni, Đại học Vạn Hạnh lan rộng ra cho mọi người trong nỗ lực tìm hiểu và khám phá giáo lý của Đức Phật và những nghành khác của kiến thức và kỹ năng quả đât – quy mô gần giống như những ĐH Phật Giáo ở Tích Lan : trường Vidyodaya Pirivena, trường Vidyalankara Pirivena với ban chỉ huy là những tu sĩ, nhưng gồm có nhiều chuyên ngành và nhiều môn học, như một trường ĐH thông thường. Đại Học này còn là nơi tập hợp những nhân tài trí thức của TP HCM. Trong thời kỳ cuộc chiến tranh, đây còn là mái nhà che chở cho nhiều người để tránh bị lôi kéo vào đại chiến ( Như những tu sĩ Tuệ Sĩ, Trí Siêu ( Lê Mạnh Thát ), Nguyễn Đăng Thục, Nguyễn Hữu Ba, Kim Định, Lê Tôn Nghiêm, Trần Thái Đỉnh, Bùi Giáng, Phạm Thiên Thư … )Trong suốt 11 năm hiện hữu, Đại Học Vạn Hạnh đã giảng dạy được trên 4500 người, trong đó có 215 tốt nghiệp bậc Cao học, 568 người bậc Cử nhân. ( 8 )Khi cuộc chiến tranh chấm hết, Nước Ta bước vào một quy trình tiến độ mới với sự quản trị chặc chẽ của Nhà Nước. Đại Học Vạn Hạnh, vốn là một cơ sở của Bộ Giáo Dục Chính Phủ Việt Nam Cộng Hòa, đã chuyển lại cho nhà nước Xã Hội Chủ Nghĩa. Đại Đức chỉ còn giữ cơ sở đường Võ Duy Nguy ( sau này đổi tên là đường Nguyễn Kiệm ), để rồi trở lại thành những cơ sở Phật học, trong những năm sau đó .Do những duyên lành, nhất là do sự tương hỗ đắc lực của người em là ông Minh Chi, vốn là một cán bộ kinh tế tài chính khá hạng sang của nhà nước mới, đồng thời là một cư sĩ Phật Giáo, năm 1976 Đại Đức tái lập Thiền Viện Vạn Hạnh .Năm 1981, cùng với chư Tăng, ni khác trên cả nước, Đại Đức tham gia xây dựng Giáo Hội Phật Giáo Nước Ta và đảm trách vị trí Tổng Thư Ký ; xây dựng Trường Cao Cấp Phật Học Nước Ta, cơ sở I ở Thành Phố Hà Nội. 3 năm sau, Đại Đức mở thêm cơ sở II của Trường tại TP Hồ Chí Minh ( đường Nguyễn Kiệm ). Năm 1997, xây dựng Học Viện Phật Giáo Nước Ta tại TP Hồ Chí Minh. Ngài làm viện trưởng của những viện Phật học này .
* Tạng kinh Phật Giáo Nguyên Thủy
Trong thời hạn làm viện trưởng những trường Đại học với cả 2 chính sách, dù bận rộn làm việc làm giáo dục, đào tạo và giảng dạy, Đại Đức khởi đầu một việc làm quan trọng bậc nhất, là phiên dịch hàng loạt Tạng Kinh Nikaya, cũng gọi là Tạng Kinh Pali sang tiếng Việt .
Tháng 5 năm 1965, tập I của Trường Bộ Kinh (Digha Nikaya) ra đời. Tập sách dày 220 trang, chỉ có 3 bài kinh song ngữ: tiếng gốc Pali và tiếng Việt. Đến tháng 8 năm 1972 (7 năm sau), toàn bộ 4 tập Trường Bộ Kinh được hoàn thành và được gom lại thành 1 bộ 2 tập sau đó. Năm 1978 3 tập Kinh Trung Bộ (Majjhima Nikaya), bộ kinh quan trọng hàng đầu trong tạng Pali, đã xuất bản. Tiếp theo đó, lần lượt các bộ kinh còn lại ra đời: Kinh Tăng Chi Bộ (Anguttara Nikaya) (4 tập), Kinh Tương Ưng Bộ (Samyutta Nikaya) (5 tập), Kinh Tiểu Bộ (Khuddaka Nikaya) (chỉ được 10 tập).
Sau thời hạn ngắn xuất bản, những bộ kinh được tái bản nhiều lần. Ở những lần xuất bản tiên phong, mỗi tập kinh đều có lời nói đầu nêu rõ mục tiêu, nêu ra những khó khăn vất vả và những nhận xét. Nhưng khi được thông dụng trên internet, những lời nói đầu này đã không được giữ lại .
Kinh Tiểu Bộ là bộ phức tạp nhất, dài nhất, gồm nhiều phần độc lập với nhau. Do tuổi tác cao (81 tuổi), sức làm việc giảm, bệnh Parkinson đã bắt đầu phát triển, chỉ có 10 trong 18 phần Kinh Tiểu bộ được hoàn thành. Phần còn lại được Ngài và đệ tử cư sĩ – giáo sư Anh văn Trần Phương Lan – góp sức tạo nên.
Đến năm 2004, công trình Tạng Kinh đã xuất bản gồm 24 tập, khoảng hơn 20.000 trang. Lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam, pho sách những lời dạy đầy đủ của Đức Phật được xuất bản bằng tiếng Việt.
Nước Ta là một nước Phật giáo rất truyền kiếp. Theo nhiều nhà nghiên cứu và điều tra, Phật Giáo đến Nước Ta sớm hơn những nước Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản. Thế nhưng kinh kệ Phật Giáo, nhất là Tam Tạng Kinh Điển gốc tiếng Pali – vốn là những lời dạy xác nhận nhất của Đức Phật – lại Open chậm nhất so với những nước Phật Giáo khác. Chỉ khi ngài Thích Minh Châu mở màn dịch tạng kinh, thì bộ Đại Tạng Kinh gốc tiếng Pali mới dần được hình thành .
Trước đây, mặc dù cũng có giáo lý nhà Phật trong các kinh tạng Bắc Tông, trong Hán Tạng, nhưng không đầy đủ. Người đọc các kinh Đại Thừa thông dụng như Diệu Pháp Liên Hoa, Bát Nhã, Kim Cương, A-di-đà…sẽ không tìm thấy những giáo lý căn bản nhất như Tứ Diệu Đế, Bát Chánh Đạo, Pháp Duyên Khởi, 37 Phẩm Bồ Đề…. Những kiến thức này tồn tại rất “mơ hồ” trong quần chúng Phật tử và ngay cả trong hàng Tăng, ni.
Với những tập kinh Trường Bộ, Trung Bộ, Tăng Chi, Tương Ưng, Tiểu Bộ, bất cứ ai dù là tu sĩ hay cư sĩ, dù là Nam Tông hay Bắc Tông có thể tìm hiểu những lời Phật dạy trong suốt 45 năm hoằng pháp. Những lời dạy khá chân phương, dễ hiều, không “bí truyền”, không “biệt truyền”, không có nhiều ẩn dụ đòi hỏi những giải thích phức tạp, tùy mỗi vị thầy. Và đối với những người muốn tu tập cao hơn, thì kinh kệ này là bản đồ chỉ dẫn cụ thể, đầy đủ và thâm sâu, hướng đến sự giải thoát. Kinh kệ gốc Pali lại được các hội nghị các hàng chư tăng cao thâm “kết tập” – kiểm kê từng tập, từng đọan, từng chữ – qua 6 lần trong suốt quá trình dài hơn 2500 năm. Do vậy đây là những bộ kinh rõ ràng, nhất quán, chặt chẽ; khi thực hành sẽ mang đến kết quả. Nó không đòi hỏi chỉ có sự tin tưởng mù quáng mà yêu cầu sự cố gắng thực hành, tìm hiểu để thực chứng.
* 30 tác phẩm khác còn để lại
Song song với Tạng Kinh, Hòa Thượng Thích Minh Châu đã để lại khoảng 30 đầu sách nghiên cứu, sách dịch, bài giảng. Trong đó, có 2 tập Thắng pháp tập yếu luận (dịch từ Abhidhamma Atthasangaha của bộ Vi Diệu Pháp), Đại Thừa và sự liên hệ với Tiểu Thừa (sách dịch, nguyên tác của N. Dutt), Từ điển Phật Học Việt Nam (Minh Châu & Minh Chi), Sách học tiếng Pali (3 tập), Lịch sử Đức Phật Thích Ca, Chánh Pháp và hạnh phúc, Hãy tự mình thắp đuốc lên mà đi, Hành thiền, Đường về xứ Phật… (9)
Trong những tập sách và những bài giảng, Hòa Thượng truyền dạy giáo pháp của đức Phật để mở lòng từ ái, vun bồi trí tuệ. Ngài chỉ dạy nếp sống đạo đức, biết giữ giới luật để có một đời sống trong sáng, niềm hạnh phúc. Ngài dạy hành thiền để thanh tịnh tâm. Ngài dạy thực hành thực tế Giới Định Tuệ để giải thoát khỏi vòng luân hồi .Văn phong của Hòa Thượng trong sáng, rõ ràng, dễ hiểu, có sức thuyết phục. Các bài giảng đều toát lên lòng từ ái, đôi lúc nó là lời phê bình nghiêm khắc trước những tà kiến ( như bài Dịch kinh và ĐH ) hay chan chứa những tình cảm yêu nước, thương dân ( như bài Chùa Nước Ta ) và có lúc dạt dào tình cảm khi nó nói về dân tộc bản địa, về mẹ cha ( như bài Người Việt Nam thương mẹ kính cha ) .Từ ngày về nước, Ngài dịch kinh, giảng dạy giáo lý Nguyên Thủy. Ngài trọn vẹn dựa vào kinh tạng Pali. Nhờ Ngài, kinh tạng Nguyên Thủy và ngôn từ Pali được đưa vào hệ huấn luyện và đào tạo chính thức những tăng ni, Bắc Tông cũng như Nam Tông, cũng như ở trường ĐH Vạn Hạnh .
* Đệ tử từ nhiều nguồn, quan hệ quốc tế rộng rãi
Dưới sự chỉ huy của Ngài, chư tăng những tông phái đều hoạt động và sinh hoạt hòa hợp với nhau. Ngài là vị Hòa thượng có nhiều đệ tử nhất ở Nước Ta : trong Nam, ngoài Bắc, thuộc hệ Bắc Tông, Nam Tông, tu sĩ, cư sĩ …Cả cuộc sống, Ngài đã nhiều lần phủ bọc, chở che cho nhiều người, nhiều nhân tài, tránh được thực trạng trắc trở, để hoàn toàn có thể có thời cơ thao tác, sản xuất, góp phần tích cực cho Phật Pháp …Nhưng có vẻ như không có nhiều đệ tử đi theo con đường giống như Ngài, vốn rất tế nhị, phức tạp và khó khăn vất vả .Một số đệ tử tương hỗ những việc làm của Ngài. Số khác họat động trong nghành nghề dịch vụ riêng. Mỗi người có cách góp phần khác nhau vào sự nghiệp hoằng dương giáo pháp của Đức Phật. ( 10 )Ngài cũng có nhiều hoạt động giải trí đối ngoại, giao lưu quốc tế. Như một đại diện thay mặt, một sứ giả Phật Giáo Nước Ta, Ngài đã tham gia nhiều hội nghị, hội thảo chiến lược quốc tế về Phật Giáo, về độc lập, về Giáo dục đào tạo ở hầu hết những nước trên quốc tế. Trong những hội nghị đó, Hòa Thượng nêu cao tư tưởng vô hiệu mọi hình thức cuộc chiến tranh, mọi bộc lộ đấm đá bạo lực, hoan nghênh mọi nỗ lực độc lập, động viên Phật tử tham gia những trào lưu độc lập, cổ vũ tiến trình dân chủ hóa, nhân bản hóa ở mỗi nước cũng như trong quan hệ giữa những nước. Ngài lôi kéo : “ Chúng tôi, những người Phật tử xem là rất là khẩn thiết thiết kế xây dựng một nền kinh tế tài chính mới, một nền trật tự đạo đức mới có năng lực làm lắng dịu mọi sân hận và mọi dịch chuyển, làm lành mạnh hóa không khí chính trị quốc tế hiện tại, sẵn sàng chuẩn bị cho một kỷ nguyên mới nhân đạo hơn và có ý nghĩa hơn. ” ( 11 )
HT Thích Minh Châu và Giáo Hoàng John XXIIIVới những việc làm to lớn đã làm, Ngài được tặng thưởng tiến sỹ danh dự, nhiều loại huân chương, và tuyên dương công đức. Đấy là phần việc của xã hội, của người đời, có vẻ như Ngài không chăm sóc đến những chức vụ, và những lợi lạc đời thường .
* Công trình vĩ đại, sự nghiệp độc đáo
Có thể nói một cách tóm tắt rằng vai trò, góp phần của Hòa Thượng Thích Minh Châu cho Phật Giáo Nước Ta rất độc lạ và rất vĩ đại .Độc đáo vì Nước Ta là nước duy nhất trên quốc tế có cả hai hệ phái : Phật Giáo Đại Thừa và Phật Giáo Nguyên Thủy ( hệ phái Đại Thừa là chủ yếu ). Và Hòa Thượng Thích Minh Châu là người làm cái gạch nối rất là thiết yếu giữa hai hệ phái này. Ngài là vị hòa thượng Bắc Tông, có vai trò chỉ huy của Giáo Hội, nhưng ăn mặc, sinh sống theo Nam Tông, dịch kinh sách Nguyên Thủy và giảng dạy, truyền bá giáo pháp Nguyên Thủy. Trên quốc tế và ngay trong lịch sử vẻ vang Phật Giáo, chưa có một mẫu tu sĩ Phật Giáo nào giống như Ngài .Ngài Minh Châu có nhiều góp phần phong phú cho Phật Giáo Nước Ta, nhưng chỉ với khu công trình tạng kinh Pali, nhiều người đã gọi ngài là “ Huyền Trang ” của Nước Ta. Điều đó quả không quá xa với trong thực tiễn .Hãy khám phá về việc vận động và di chuyển tạng kinh của Ngài. Việc dịch kinh không phải thuận tiện, không nhiều thuận tiện. Vào những năm 1960, ở Nước Ta, chỉ có tu sĩ gốc người Campuchia mới biết tiếng Pali và quen với kinh kệ Pali, Phật tử Nước Ta chưa biết nhiều. Trong hệ phái Bắc Tông gần như không có người nào thành thạo tiếng Pali. Trong hệ phái Nam Tông, giáo hội Phật Giáo Nguyên Thủy mới được thành hình vào năm 1957, những vị Tăng đang tập trung chuyên sâu kiến thiết xây dựng việc làm nội bộ. Việc dịch kinh từ nguồn Pali đa phần Giao hàng cho mục tiêu tụng đọc và làm lễ. Do đó, Đại Đức Thích Minh Châu gần như phải nỗ lực một mình trong gần suốt 50 năm với nguồn tài liệu tìm hiểu thêm khó khăn vất vả ( bản tiếng Hán thì “ tối nghĩa ” và không thống nhất, chỉ dùng được những từ ngữ đã dịch sẵn. Đại Đức phải dựa vào bản ghi chép riêng ( khi còn học ở Colombo ), bản tiếng Anh của hội Pali Text Society và bản tiếng Nhật. ( 12 ). Thêm vào đó, thời hạn dành cho việc dịch thuật lại không nhiều do bận rộn với việc làm của những viện Phật Học. Do đó, Ngài đã tận dụng thời hạn một cách tối đa cho việc dịch thuật như san sẻ : “ Chúng tôi chỉ hoàn toàn có thể để dành những ngày nghỉ, những buổi sáng thật sớm và những buổi tối ( nếu không quá stress vì những việc làm ban ngày ), để phiên dịch. ” ( 13 ). Khó khăn trong khó khăn vất vả khi những dư luận, dèm pha, chỉ trích về nguyên do dịch và truyền bá kinh tạng Nam Tông. Nhưng Ngài đã quyết tâm và chứng minh và khẳng định :“ Có người sẽ cho rằng dịch Tạng Pāli là tuyên truyền cho Tiểu Thừa, phản lại tư tưởng Đại Thừa. Chúng ta nên chấm hết ngay thái độ ngây thơ và buồn cười này. Đạo Phật không có Đại Thừa, Tiểu Thừa, không có Nam Tông, Bắc Tông. Đạo Phật gồm có một số ít giáo lý cơ bản mà học phái nào cũng phải tôn trọng, 1 số ít pháp môn thiết yếu mà đệ tử Phật tử nào cũng phải y cứ để tu hành, nếu không muốn lạc vào tà giáo, ngoại đạo. Cho dịch Tạng Pāli là chúng tôi muốn trình làng và khám phá số giáo lý cơ bản ấy và số pháp môn thiết yếu ấy. ” ( 14 )Ngài xác lập mục tiêu của việc vận động và di chuyển kinh tạng Pali : “ Khi chúng tôi dịch từ tiếng Pàli ra tiếng Việt là chúng tôi muốn ra mắt ba Tạng Pàli cho những Phật tử và học giả Nước Ta, một tam tạng tầm cỡ rất đa dạng chủng loại, rất gần với lời dạy nguyên thủy của đức Phật, lại được phổ cập rất thoáng rộng khắp năm châu, qua khu công trình dịch thuật của Hội Pàli Text Society, London. ” ( 15 )
Và tỏ rõ thái độ không phe phái: “Chúng tôi dịch kinh Pàli, không vì mục đích muốn ủng hộ hay không muốn ủng hộ một học phái nào, một lập trường nào.” (15)
Xem thêm: Phật pháp vô biên : 14 lời Phật dạy
“ Chúng tôi cũng không có nghĩa vụ và trách nhiệm nêu lên cho fan hâm mộ rõ, đoạn nào là nguyên thủy, đoạn nào không phải nguyên thủy. Chỉ có người đọc, sau khi tự mình đọc, từ mình tìm hiểu và khám phá, tự mình suy tư, tự mình quan sát, tự mình chứng nghiệm trên bản thân, mới hoàn toàn có thể tự mình tìm hiểu và khám phá và thấy đoạn nào là thật sự nguyên thủy. Trách nhiệm tìm hiểu và khám phá, chứng nghiệm cá thể là nghĩa vụ và trách nhiệm của người đọc, không phải của người dịch, vì Đạo Phật là Đạo đến để mà thấy chớ không phải Đạo đến để nhờ người thấy hộ, Đạo của người có mắt ( Cakkhumato ), không phải Đạo của người nhắm mắt ; Đạo của người thấy, của người biết ( Passato Jànato ), không phải là Đạo của người không thấy, không biết ( Apassato Ajànato ). Nên chỉ có người đọc mới hoàn toàn có thể tự mình thấy, tự mình hiểu và tự mình chứng nghiệm. ” ( … )“ Ở nơi đây, chúng tôi cố gắng nỗ lực dịch toàn vẹn, không bỏ lỡ một kinh nào, và dịch có in nguyên bản Pàli so sánh với dụng ý để người đọc hoàn toàn có thể tự mình khám phá nguyên nghĩa của từng chữ từng câu, khỏi rơi vào những lý giải hay xô lệch của người dịch. ” ( 15 )Càng đi sâu vào viêc phiên dịch, Ngài càng tò mò ra những thâm ý của những người có tà kiến, những xu thế chống đối lại Phật Giáo, có từ thời Đức Phật và còn hiện hữu đến ngày này. Ngài viết : “ Càng dịch, chúng tôi càng thấy rõ ác ý của những nhà Bà La Môn đã dùng danh từ Tiểu Thừa để gán vào những lời dạy thực sự nguyên thủy của đức Phật và khiến cho những Phật tử không dám đọc, không dám học, không dám tu những pháp môn ấy. Càng dịch, càng thấy rõ dụng tâm hiểm độc của những vị Bà La Môn, đã khôn khéo xuyên tạc đạo Phật, khiến cho những giáo lý cơ bản, những tinh hoa cao đẹp nhất của tư tưởng trái đất, đã bị những tư tưởng tà giáo xen lẫn, bị ruồng bỏ, bị che giấu, không được biết đến, không được học hỏi tu hành ” ( 16 ) .Cũng không phải thuận tiện hiểu hết được hiện tượng kỳ lạ Thích Minh Châu, một vị chức sắc thuộc vào hàng chỉ huy của Phật Giáo Bắc Tông, nhưng lại đổ hết tâm sức vào việc phiên dịch, truyền bá giáo pháp Nguyên Thủy. Hãy nghe lời đôi lời tâm sự của Ngài : “ Tôi tự ghi lại hỏi, làm Viện Trưởng hay làm một vị dịch kinh, làm chức vụ nào có lợi cho Phật Giáo hơn ? Và tôi phải tự thẳng thắn để vấn đáp, dịch kinh có lợi hơn ! Và tôi chỉ hoàn toàn có thể vớt vát, bằng cách để những thời giờ thư thả, chú tâm vào yếu tố phiên dịch. Chúng tôi viết những dòng chữ này vừa để sám hối, vừa mong những Phật tử và những Học giả thông cảm cho. ” “ Cứ xem thời hạn triển khai xong từng tập một, mới thấy chức vụ đa đoan của một Viện Trưởng làm trở ngại cho sự phiên dịch như thế nào. Về nước năm 1964, nếu tôi không nhận chức vụ Viện Trưởng Viện Đại Học Vạn Hạnh thời nay tôi đã dịch tối thiểu cũng trọn bộ Kinh Tạng Pāli rồi ” ( 17 ) .Phần này, Ngài viết vào năm 1972. Nếu Ngài dốc sức trọn vẹn vào việc dịch thuật thì hoàn toàn có thể không những Ngài triển khai xong hàng loạt tạng kinh, ( với phần chú giải và tài liệu kèm theo mà Ngài đã nghĩ tới ) và hoàn toàn có thể thêm một phần của tạng Luật và tạng Vi Diệu Pháp .
Và khi càng đi sâu vào việc dịch dịch Kinh Pali, Ngài có một nhận xét rất thú vị, gần giống với nhận xét nổi tiếng của nhà bác học Einstein: “Hơn nữa, ngày nay người ta dần dần ý thức rằng chỉ có Đạo Phật Nguyên Thủy mới đáp ứng được những đòi hỏi của một thế giới khoa học hiện tại. Một tôn giáo muốn được giới trí thức trẻ hiện tại chấp nhận, vừa phải không mâu thuẫn với những phát minh khoa học mới mẻ nhất, vừa phải giải quyết được những vấn đề thuộc phạm vi con người của con người ở thế kỷ thứ hai mươi, hai mốt này. Chỉ có Đạo Phật Nguyên Thủy mới may ra đáp ứng được những đòi hỏi trên.” (18)
Ngày nay, mặc dầu đọc những bản kinh Ngài dịch, người ta hoàn toàn có thể thấy 1 số ít chỗ chưa đúng chuẩn hoặc còn chưa rõ nghĩa. Điều đó không có gì lạ, so với việc lần tiên phong kinh tạng Pali được biết đến và được chuyển dời. Những bản dịch đều thống nhất, trong sáng, chân phương, trung thực. Dù chưa phải là bản dịch chuẩn mực, cho đến nay, tạng kinh do ngài Thích Minh Châu dịch vẫn là bản kinh rất đầy đủ nhất, và gần như là duy nhất để phần đông chư tăng, ni, sinh viên và người nghiên cứu và điều tra thuộc nhiều thế hệ dựa vào đó, để khám phá, nghiên cứu và điều tra, và thực tập giáo lý của Đức Phật .Bằng sức lực lao động chính yếu của cả một đời người, Ngài đã dịch được gần trọn bộ tạng kinh. Công trình vĩ đại này đã làm viên đá tảng cơ bản tiên phong. Dựa trên đó, những khu công trình khác, những tập khác, những tạng khác, lần lượt được bổ trợ, được hoàn thành xong về sau này ( 19 ) .Tóm lại, cuộc sống của Hòa Thượng Thích Minh Châu là một tâm gương rất sáng cho việc ship hàng giáo pháp, ship hàng dân tộc bản địa, ship hàng loài người. Hiện tượng Thích Minh Châu có lẻ rồi sẽ còn được khám phá sâu hơn hơn nữa, được nhìn nhận đúng mức hơn nữa, còn sẽ được học tập, làm thành tấm gương cho thế hệ sau noi theo, không những cho người Nước Ta mà còn lan rộng ra cho quốc tế Phật Giáo …Mãi mãi những Phật tử Nước Ta sẽ ghi công đức lớn lao này của hòa thượng Thích Minh Châu. Những góp phần đã thấy được của ngài cho nền Phật Giáo Nước Ta là vĩ đại chưa từng có :1. Ngài đã phiên dịch không thiếu, có mạng lưới hệ thống, trong sáng gần như hàng loạt 1 trong 3 Tạng Kinh Điển, là tạng Kinh, gồm những lời dạy suốt 45 năm hoằng pháp của Đức Phật .2. Ngài đã góp thêm phần so sánh, soi sáng những điểm giống và khác nhau trong 1 số ít tác phẩm lớn của 2 hệ phái Phật Giáo .3. Ngài đã góp thêm phần quan trọng vào việc xóa đi những định kiến sai lầm đáng tiếc về “ Tiểu Thừa ”, về Phật Giáo Nguyên Thủy .4. Đã đem giáo lý Phật Giáo Nguyên Thủy và ngôn từ Pali vào giảng dạy trong những trường giảng dạy tăng ni, mà phần đông thuộc hệ Phật Giáo Đại Thừa .5. Đã đào tạo và giảng dạy hàng chục ngàn tăng ni cho cả 2 miền Nam Bắc, cho cả 2 hệ phái PGNT và PGĐT .6. Đã đưa giáo lý của Đức Phật vào quần chúng, bằng những trường, lớp, bằng việc phổ cập kinh sách, tổ chức triển khai những buổi thuyết pháp và tập thiền hàng tuần cho công chúng .
“Cái gì là lõi cây, cái ấy sẽ tồn tại lâu dài”
Sau nhiều năm bệnh tật, nhiều năm nằm ngồi một chỗ, ngày 1/9/2012, tức ngày 16 tháng 7 âm lịch, PL 2556, Hòa Thượng Thích Minh Châu đã xả bỏ xác thân tại thiền viện Vạn Hạnh, với tuổi đời 95 năm và tuổi đạo 64 hạ. Hòa thượng Thích Minh Châu đã ra đi, để lại sự thương tiếc vô cùng lớn lao cho giới Phật Giáo, tri thức trong và ngoài nước. Trong những ngày đầu tháng 9, hàng trăm, hàng nghìn vòng hoa phân ưu, hàng vạn người đủ những những tầng lớp, nhiều đoàn thể, nhiều đại diện thay mặt trong nước, ngoài nước đã đến thiền viện Vạn Hạnh để tỏ lòng thương tiếc, kính yêu và biết ơn so với Hòa thượng Thích Minh Châu .
Hòa thượng đã ra đi, nhưng những gì tốt đẹp nhất sẽ còn ở lại lâu dài, như Hòa thượng đã ghi lại trên bảo tháp của Ngài: “Yo sāro thassati. Cái gì là lõi cây, cái ấy sẽ tồn tại lâu dài”. Phải chăng đó là tạng kinh, những công trình, bài giảng, lời dạy và cả một cuộc đời phục vụ giáo pháp, phục vụ dân tộc, vượt lên những qui ước, những định kiến.
Chúng ta xuất hiện ngày hôm nay ở đây, hầu hết không có suôn sẻ được gặp mặt Ngài, không được trực tiếp đảnh lễ Ngài. Nhưng hoàn toàn có thể nói, tất cả chúng ta đều là những đệ tử của Ngài. Bởi vì, từ khi hiểu giáo pháp của Đức Phật, chúng con đã đọc tụng, điều tra và nghiên cứu kinh kệ ở Đại Tạng Kinh Việt Nam do Ngài Minh Châu chuyển dời .
Như là đệ tử, chúng con xin cùng đốt nén hương tưởng nhớ ân đức của Thầy. Lát nữa đây, chúng con sẽ cùng tụng những lời Phật dạy do Ngài phiên dịch, “Hãy tự mình đốt đuốc lên mà đi”. Và… chúng con nguyện sống trong Chánh Pháp, hành trì đúng Chánh Pháp và nương nhờ theo những lời dạy của Thầy, Hòa thượng Thích Minh Châu.
Montreal, Canada, Tháng 9, 2012, PL 2556( Bài thuyết trình tại buổi lễ tưởng niệm 15/9/2012, Montreal, Canada. Có kiểm soát và điều chỉnh lại )Bản tác giả gửi cho Văn hóa nghệ An Theo vanhoanghean.com.vn———————————————————————————————————————————————————–
*Chú giải:
( 1 ) Theo Video Sen Vàng Ngát Hương, cuộc sống và đạo nghiệp Thích Minh Châu( 2 ) Các chi tiết cụ thể về tiểu sử, có dựa vào bản tiểu sử chính thức, báo Giác Ngộ điện tử 2/9/2012 .( 3 ) Thời đó kinh tạng được in ấn rất nhiều, những tu sĩ thâm sâu như HT Ananda Metteya, W. Rahula, Narada, học giả G.P Malalasekara, Guruge với nhiều tác phẩm, những học giả lớn phương Tây, như Nyanatiloka, Horner, Nanamoli, Nyanaponika …. Ngài U Silananda, tu sĩ Miến Điện, sang học ở Colombo năm 1954, sau này là viện trưởng viện ĐH Phật Giáo Theravada …( 4 ) Cấp bằng Sadhammacariya của Tích Lan có lẻ tương tự với bằng Dhammacariya của Miến Điện, là cấp đào tạo và giảng dạy rất cơ bản và khá khó khăn vất vả, so với một tu sĩ. Cho đến những năm 2000, một tu sĩ Nước Ta tốt nghiệp trường Phật học hạng sang, khi sang Tích Lan, vị ấy học tiếp 3 năm để có bằng Sadhammacariya. Trong khi, với văn bằng ấy của Nước Ta, nếu qua Ấn Độ, vị ấy hoàn toàn có thể học lên cấp M. A. hoặc cấp Ph. D. Do đó, cùng một trình độ, người đi du học ở Tích Lan thì được bằng Sadhammacariya, người đi học ở Ấn Độ thì có bằng Ph. D .( 5 ) Lời ra mắt sách So sánh kinh Trung A Hàm chữ Hán và kinh Trung Bộ chữ Pali, bản dịch Thích Nữ cô Trí Hải .( 6 ) Lời nói đầu, Nghiên cứu so sánh Milinda vấn đạo, chữ Pali và Kinh Na-Tiên tỷ kheo, chữ Hán. Bản dịch Trần Phương Lan .( 7 ) Chuyến trở lại Nước Ta 1964, E. Wuff, www.thuvienhoasen.org/- Lời nói đầu trong Pháp Hiển, nhà chiêm bái : “ Trong lúc soạn tác phẩm này trong bầu không khí thanh bình Đại Tồng Lâm Nalanda Mới, thì tại miền Nam Nước Ta, thảm kịch của Phật giáo Nước Ta đang bùng nổ. Với lòng thán phục lẫn với lo ngại sâu xa, tôi đã theo dõi cuộc tranh đấu dũng mãnh của Phật tử Nước Ta để bảo vệ tín ngưỡng mình, và sự đàn áp tàn tệ của chính sách Ngô Đình Diệm so với Phật giáo ”( 8 ) Sự góp phần về giáo dục Phật học của Phật Giáo Gia Định-Sài Gòn-TP Hồ Chí Minh 300 năm, Phần V, Thích Thiện Nhơn .( 9 ) Danh sách khá đầy đủ những tác phẩm :
Đại Tang Kinh (gốc Pali):
1. Kinh Trường Bộ (2 tập)
2. Kinh Trung Bộ (3 tập)
3. Kinh Tương Ưng Bộ (5 tập)
4. Kinh Tăng Chi Bộ (4 tập)
5. Kinh Tiểu Bộ (10 tập đã dịch, gồm)
a. Tiểu Tụng,
b. Pháp Cú,
c. Kinh Phật Tự thuyết,
d. Kinh Phật Thuyết Như Vầy,
e. Kinh Tập,
f. Trưởng Lão Tăng Kệ,
g. Trưởng Lão Ni Kệ,
h. Truyện Thiên Cung,
i. Truyện Ngạ Quỷ,
j. Bổn Sanh (7 tập).
– Thắng pháp tập yếu luận ( Abhidhamma Atthasangaha ), hay Vi Diệu Pháp tinh yếu .
Khỏang 30 tác phẩm tiếng Việt, tiếng Anh:
– Phật Pháp (đồng tác giả),
– Đường về xứ Phật (đồng tác giả),
– Đại Thừa và sự liên hệ với Tiểu Thừa (sách dịch),
– Sách dạy Pàli (3 tập),
– Từ điển Phật Học Việt Nam (& Minh Chi),
– Chữ hiếu trong Đạo Phật,
– Hành Thiền,
– Lịch sử Đức Phật Thích Ca,
– Hãy tự mình thắp đuốc lên mà đi,
– Chánh Pháp và hạnh phúc,
– Đạo đức Phật Giáo và hạnh phúc con người,
– Những mẫu chuyện đạo,
– Tâm từ mở ra, khổ đau khép lại (trong đó có tác phẩm Trước sự nô lệ của con người, viết năm 1970),
– Những gì đức Phật đã dạy,
– Hiểu và hành Chánh Pháp,
– Chiến thắng ác ma,
– Tóm tắt Kinh Trung Bô,
– Dàn bài Kinh Trung Bộ, Tóm Tắt Kinh Trường Bộ.
-The Chinese Madhyama Àgama and the Pàli Mahjjhima Nikàya – A Comparative Study (So sánh Kinh Trung Bộ của tạng Pali và kinh Trung A Hàm của tạng Hán. Bản dịch Trí Hải),
– H’suan T’sang, The Pilgrim and Scholar (Huyền Trang, Nhà Chiêm bái và Học giả. Bản dịch Trí Hải),
– Fa-Hsien, the Unassuming Pilgrim (Pháp Hiển, Nhà Chiêm bái khiêm tốn. Bản dịch Trí Hải),
– Milindapanha and Nàgasena-bhikhusùtra – A Comparative Study (Nghiên Cứu So Sánh Vua Mi Linh Đa vấn đạo và Kinh Na-Tiên Tỷ kheo. Bản dịch Trần Phương Lan),
– Some Teachings of Lord Buddha on Peace Harmony and Human dignity (Vài lời dạy của Phật về hòa bình, hòa hợp và nhân cách con người. Sách song ngữ)
Ngòai ra còn một số tác phẩm chưa in:
– Từ điển Pali- Việt, Việt- Pali.
( 10 ) Có người dịch, nghiên cứu và điều tra kinh tạng Pali, như Sư cô Thích nữ Trí Hải ( dịch Thanh Tịnh Đạo, một thánh điển của tạng Pali, viết Tóm Tắt Kinh Trung Bộ và dịch nhiều sách Phật Giáo khác ), cư sĩ Trần Phương Lan ( dịch 1 số ít 1 số ít tập trong Kinh Tiểu Bộ từ bản dịch tiếng Anh, sọan giáo trình dạy tiếng Anh, dựa nhiều trên tạng kinh Pali, dịch nhiều sách về đời Đức Phật ), hòa thượng Thích Chơn Thiện ( viện trưởng Viện Phật Học, Huế, sọan khu công trình Lý thuyết nhân tính qua kinh tạng Pali, viết Tìm Hiểu Trung Bộ Kinh ) .Có người xuất bản nhiều khu công trình nghiên cứu và điều tra về lịch sử vẻ vang, văn hóa truyền thống Phật Giáo Nước Ta, như thầy Lê Mạnh Thát ( Phó viện trưởng Việc Phật Học, TP Hồ Chí Minh ), có người góp thêm phần dịch đại tạng kinh từ chữ Hán, như thầy Tuệ Sĩ .Có người lo tổ chức triển khai lo dạy học, dạy thiền viện như thầy Tâm Đức ( Phó viện trưởng Viện Phật Học, TP TP HCM ), sư Bửu Chánh ( trưởng khoa bộ môn Pali, Viện Phật Học, TP TP HCM, đồng thời là trụ trì thiền viện Phước Sơn ), sư cô Tịnh Vân ( giáo sư tiếng Pali, Viện Phật Học, TP TP HCM ) …( 11 ) Đạo Phật và nền trật tự, đạo đức mới, 1989 .( 12 ) Theo Lời nói đầu, Kinh Trung Bộ, bản in 1973 : “ Tôi dựa theo nguyên bản Pàli của Hội Pàli Text Society để phiên dịch và dùng ba bản dịch làm tài liệu. Tài liệu thứ nhất là những ghi chú bằng tiếng Anh và chữ Hán, tôi đã tự mình ghi vào bản Pàli, từng chữ, từng hàng, từng trang một, khi tôi theo học bản Pàli này, từ năm 1952 đến năm 1955 tại Hội Dharmaduta Vidhyalaya ở Colombo, Tích Lan, do Ngài Pannananda diễn giảng. Bản tài liệu thứ hai là bản dịch ” The Middle Length Sayings ” của Cô L. B. Horner, hội Pàli Text Society, một khu công trình dịch thuật rất chu toàn ; và bản thứ ba là bản dịch ra tiếng Nhật của bộ Nam truyền Đại Tạng Kinh. Thỉnh thoảng tôi tìm hiểu thêm những bản kinh Hán Tạng tương tự nếu thấy thiết yếu. ” ( … ) “ Các bài Kinh chữ Hán tương tự trong bộ Trung A Hàm không giúp sức được nhiều ( … ) Cho nên, bản Hán Tạng nhiều khi tối nghĩa và dễ phát sinh hiểu nhầm. ”( 13 ) Lời ra mắt Kinh Trường Bộ, 1972 .( 14 ) Lời trình làng Kinh Trường Bộ, tập IV, 1972( 15 ) Dịch Kinh và Đại học, trong Chánh Pháp và Hạnh Phúc, 1996( 16 ) Lời nói đầu, Kinh Trung Bộ, bản in 1986( 17 ) Lời trình làng, Kinh Trường Bộ, tập IV, 1972( 18 ) Như trên ( 17 )- Câu nói người ta thường cho là của nhà bác học Einstein là : ” Nếu có một tôn giáo nào đương đầu với những nhu yếu của khoa học tân tiến thì đó là Phật giáo. Phật giáo không cần xét lại quan điểm của mình để update hóa với những mày mò mới của khoa học. Phật giáo không cần phải từ bỏ quan điểm của mình để xu thế theo khoa học, vì Phật giáo bao hàm cả khoa học cũng như vượt qua khoa học “( If there is any religion that would cope with modern scientific needs, it would be Buddhism. Buddhism requires no revision to keep it up to date with recent scientific finding. Buddhism need no surrender its view to science, becauseit embrances science as well as goes beyond science ) .( Trích từ Collected famous quotes from Albert Einstein. http://rescomp,stanford,edu/~ cheshire / Einstein quotes.htm ) .
(19) Trong khi HT Thích Minh Châu dịch tạng Kinh Pali thì HT Tịnh Sự thuộc PGNT dịch toàn bộ Tạng Vi Diệu Pháp vào những năm 1975-1983, từ bản tiếng Thái. Các đệ tử của Ngài tu chỉnh và xuất bản vào những năm 2003-2005. Đại Đức Nguyệt Thiên đã dịch và xuất bản toàn bộ Tạng Luật, từ nguyên gốc Pali, vào những năm 2003-2005. Đại Đức đang tiếp tục dịch lại một số tập trong Kinh Tiểu Bộ (như Chuyện Thiên Cung, Chuyện Ngạ Quỷ, Trưởng Lão Kệ, Trưởng Lão Ni Kệ) và dịch thêm những tác phẩm khác (như Phật Sử (Buddhavamsa), Hạnh Tạng (Cariyapitaka), Milinda vấn đạo, Phân Tích Đạo (Patisambhidamagga), Thánh Nhân Ký Sự (Apadana ) và góp phần hòan thiện Tam Tạng Pali.
Trong khi đó thì Đại Tạng Kinh Việt Nam có gốc chữ Hán cũng đã mở màn được chuyển dời và xuất bản, dưới sự chỉ huy của những hòa thượng Thích Trí Tịnh, Thích Thanh Từ, Thích Đức Nghiệp …
Source: https://thevesta.vn
Category: Phật Pháp
