bài 14 mạch điều khiển tín hiệu

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.09 MB, 19 trang )

Giáo viên : Lê Sỹ An
Trường THPT Chuyên NK TDTT Nguyễn Thị Định
KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Em hãy cho biết một vài ứng dụng của mạch điều
khiển điện tử mà em biết ?
Trả lời :
–
Mạch điện tử điều khiển có rất nhiều công dụng khác nhau :
–
Điều khiển tín hiệu : đèn quảng cáo, đèn giao thông.
…
–
Điều khiển các thiết bị điện tử dân dụng. VD : Đầu
karaoke, điều khiển tín hiệu tivi, điều khiển tín hiệu
của máy giặt .
–
Điều khiển các tín hiệu của trò chơi giải trí. VD : trò
chơi điện tử game, hay trò chơi thú nhúng .
–
Tự động hóa các thiết bị máy công nghiệp. VD : quá
trình đóng chai nước suối nước ngọt .
2. i u khi n các thi t b b ng bo m ch i n t có u Đ ề ể ế ị ằ ạ đ ệ ử ư
i m gì so v i thi t b i u khi n b ng tay ?đ ể ớ ế ị đ ề ể ằ
KIỂM TRA BÀI CŨ
Trả lời :
+ Ưu điểm :
–
Năng suất và chất lượng cao .
–
Độ chính các cao .
–

Cần ít nhân lực .
–
Tiết kiệm thời gian và chi phí .
–
Máy móc và thiết bị còn làm được những công việc mà con
người không thể làm được. VD ở nơi có nhiệt độ cao, không
khí ô nhiễm, nơi chật hẹp .
BÀI 14 :
Bài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU .
I Khái niệm về mạch điều khiển tín hiệu ?
II Công dụng ?
III Nguyên lí chung của mạch điều khiển tín hiệu ?
Bài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU .
I. Khái ni m v m ch i u khi n tín hi u ? ệ ề ạ đ ề ể ệ
Mạch điện tử dùng để điều khiển thay đổi trạng
thái của tín hiệu, trạng thái hoạt động và sự thay
đổi chế độ làm việc của máy móc và thiết bị .
VD : Sự thay đổi màu của đèn giao thông, hàng
chạy chữ trong các bảng quảng cáo, của ra vào tự
động trong các siêu thị, nhà hàng …
Thế nào là mạch
điện tử điều khiển
tín hiệu ?
Điều khiển tín hiệu giao thông
I. KHÁI NIỆM VỀ MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU
Bài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU .
Báo hiệu và bảo vệ điện áp
Bài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU .
Mạch điều khiển chạy chữ led matrận
Mạch điều khiển bằng led 7 đoạn :

VD : Đồng hồ số : giờ, phút, giây .
Mạch chạy chữ trong bảng
quảng cáo .
Bài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU .
II. CÔNG DỤNG
Thông báo về tình trạng hoạt động của máy móc
Làm các thiết bị trang trí bằng bảng điện tử
Thông báo những thông tin cần thiết cho mọi
người thực hiện theo hiệu lệnh
Thông báo về tình trạng thiết bị khi gặp sự cố
Công
dụng
của
mạch
điều
khiển
tín
hiệu
Ví dụ : sự thay đổi trạng thái lượng co
2
, nhiệt độ
của báo cháy …
Ví dụ : đèn xanh, vàng. đỏ của tín hiệu giao thông …
Ví dụ : bảng quảng cáo ngoài trời, bản thông báo
tỉ giá hối đoái, lãi suất của ngân hàng …
Ví dụ : tình trạng chế độ hoạt động của máy giặt,
âm thanh lên xuống của karaoke ….
Bài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU .
M¹ch ®iÒu khiÓn tÝn
hiÖu cã c«ng dông g×?

Em hãy nêu vài ứng
dụng trong mạch
điều khiển điện tử
mà em biết ?
III. NGUYÊN LÍ CHUNG CỦA MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU
Nhận lệnh Xử lí Khuếch đại Chấp hành
Những mạch điều khiển tín hiệu đơn giản thường
gặp có nguyên lí sau:
Sau khi nhận lệnh báo hiệu của một mạch tín hiệu nào
đó. Thì sẽ xử lí tín hiệu theo một lập trình sẵn đã định
trước. Sau khi xử lí xong thì tín hiệu được khuếch đại
đến công suất cần thiết và đưa tới khối chấp hành.
Khối chấp hành sẽ phát lệnh báo hiệu bằng chuông
,đèn ,hàng chữ nổi và chấp hành hiệu lệnh .
Bài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU .
Em hãy nêu nguyên lí của
mạch điều khiển tín hiệu ?
Ví dụ 1 : Mạch báo hiệu và bảo vệ quá điện áp cho gia đình :
K
220V
15V –
BA
D
1
D
o
VR
C +
R
1

R
2
R
3
Relay
§H
Chu«ng
K
1
K
2
K
T
2
Ra t¶i
Nhận lệnh Xử lí
Khuếch đại
Chấp hành
Hình 14 – 3 Sơ đồ mạch báo hiệu và bảo vệ quá điện áp
T1
D
2
Em hãy nêu các chức năng
của linh kiện trong sơ đồ
mạch ?
Bài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU .
Chức năng của linh kiện :
BA – Biến áp hạ điện áp từ 220V xuống 15V để nuôi
mạch điều khiễn .
Đ1, C – Diode và tụ điện để biến đổi điện xoay chiều

thành điện một chiều nuôi mạch điều khiển .
VR, R1 – Điện trở điều chỉnh ngưỡng tác động khi quá
áp .
Đ0, R2 – Diode ổn áp và điện trở tạo dòng đặt ngưỡng
tác động cho T1, T2 .
R3 – Điện trở tạo thiên áp cho T2
Đ2 – Diode bảo vệ cho T1, T2
T1, T2 – Transistor điều khiển relay hoạt động .
K – Relay đóng cắt nguồn ( điều khiển các tiếp điểm K1,
K2 )
NhiÖm vô cña hai Tranzito T
1
,T
2

®Ó lµm g×? Kh«ng cã c¸c Tranzito
nµy m¹ch cã ho¹t ®éng kh«ng?
Transistor điều khiển relay
hoạt động, không có
transistor thì relay sẽ không
hoạt động .
Bài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU .
* Nguyên lí hoạt động của mạch như sau :
Khi điện áp bằng 220V relay K không hút, tiếp điểm
thường đóng K1 đóng điện cho tải. Điện áp vào tăng
cao, trên biến trở VR nhận một tín hiệu điện áp vượt
ngưỡng làm việc của diode Đ0, diode ổn áp cho phép
dòng điện chạy qua. Hai transistor T1,T2 nhận tín hiệu
dòng điện chạy từ diode ổn áp khuếch đại dòng điện này
, cấp điện cho cuộn dây relay, nên relay tác động làm

mở tiếp điểm thường đóng K1, cắt điện của tải và làm
đóng tiếp điểm thường mở K2 cho đèn sáng nên chuông
kêu báo hiệu rằng điện áp đang quá cao ngưỡng cho
phép nên dòng điện bị cắt .
Em hãy nêu nguyên lí của
mạch báo hiệu và bảo vệ quá
điện áp ?
Bài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU .
Câu hỏi củng cố bài học ?
1. Trong sơ đồ mạch 14-3. Khi cần thay đổi ngưỡng
báo hiệu và bảo vệ điện áp từ 230V lên 240V thì con
chạy biến trở VR điều chỉnh lên phía trên hay xuống
phía dưới ?
TRẢ LỜI :
Relay K hút khi T1,T2 dẫn mà T1,T2 dẫn khi điện áp từ
VR vượt quá ngưỡng đánh thủng của diode ổn áp Đ0
nên việc đặt ngưỡng cho Đ0 nhờ vào VR. Đầu biến trở
nối với Đ0 càng xuống thấp (về gần phía R1) thì điện áp
trên Đ0 càng thấp (vì I=U/R) lúc đó điện áp nguồn phải
cao lên mới đủ ngưỡng đánh thủng Đ0. Ngược lại đầu
nối với Đ0 càng lên cao (về gần phía Đ1) thì điện áp trên
Đ0 càng cao. Mặc dù điện áp nguồn thấp hơn cũng đủ
ngưỡng đánh thủng Đ0. Vây VR phải hạ xuống phía
dưới .
Nguyên tắc họat động của Relay

Khi có ngu n i n m t chi u v o cu n dây ồ đ ệ ộ ề à ộ
thì cu n dây s hút ti p i m th ng m ộ ẽ ế đ ể ườ ở
th nh th ng óng lúc ó l m cho m ch à ườ đ đ à ạ
èn sáng .đ

Cần ít nhân lực. Tiết kiệm thời hạn và ngân sách. Máy móc và thiết bị còn làm được những việc làm mà conngười không hề làm được. VD ở nơi có nhiệt độ cao, khôngkhí ô nhiễm, nơi chật hẹp. BÀI 14 : Bài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU. I Khái niệm về mạch điều khiển tín hiệu ? II Công dụng ? III Nguyên lí chung của mạch điều khiển tín hiệu ? Bài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU. I. Khái ni m v m ch i u khi n tín hi u ? ệ ề ạ đ ề ể ệMạch điện tử dùng để điều khiển biến hóa trạngthái của tín hiệu, trạng thái hoạt động giải trí và sự thayđổi chính sách thao tác của máy móc và thiết bị. VD : Sự đổi khác màu của đèn giao thông vận tải, hàngchạy chữ trong những bảng quảng cáo, của ra vào tựđộng trong những nhà hàng, nhà hàng quán ăn … Thế nào là mạchđiện tử điều khiểntín hiệu ? Điều khiển tín hiệu giao thôngI. KHÁI NIỆM VỀ MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆUBài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU. Báo hiệu và bảo vệ điện ápBài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU. Mạch điều khiển chạy chữ led matrậnMạch điều khiển bằng led 7 đoạn : VD : Đồng hồ số : giờ, phút, giây. Mạch chạy chữ trong bảngquảng cáo. Bài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU. II. CÔNG DỤNGThông báo về thực trạng hoạt động giải trí của máy mócLàm những thiết bị trang trí bằng bảng điện tửThông báo những thông tin thiết yếu cho mọingười thực thi theo hiệu lệnhThông báo về thực trạng thiết bị khi gặp sự cốCôngdụngcủamạchđiềukhiểntínhiệuVí dụ : sự đổi khác trạng thái lượng co, nhiệt độcủa báo cháy … Ví dụ : đèn xanh, vàng. đỏ của tín hiệu giao thông vận tải … Ví dụ : bảng quảng cáo ngoài trời, bản thông báotỉ giá hối đoái, lãi suất vay của ngân hàng nhà nước … Ví dụ : thực trạng chính sách hoạt động giải trí của máy giặt, âm thanh lên xuống của karaoke …. Bài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU. M¹ch ® iÒu khiÓn tÝnhiÖu cã c « ng dông g × ? Em hãy nêu vài ứngdụng trong mạchđiều khiển điện tửmà em biết ? III. NGUYÊN LÍ CHUNG CỦA MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆUNhận lệnh Xử lí Khuếch đại Chấp hànhNhững mạch điều khiển tín hiệu đơn thuần thườnggặp có nguyên lí sau : Sau khi nhận lệnh báo hiệu của một mạch tín hiệu nàođó. Thì sẽ xử lí tín hiệu theo một lập trình sẵn đã địnhtrước. Sau khi xử lí xong thì tín hiệu được khuếch đạiđến hiệu suất thiết yếu và đưa tới khối chấp hành. Khối chấp hành sẽ phát lệnh báo hiệu bằng chuông, đèn, hàng chữ nổi và chấp hành tín hiệu lệnh. Bài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU. Em hãy nêu nguyên lí củamạch điều khiển tín hiệu ? Ví dụ 1 : Mạch báo hiệu và bảo vệ quá điện áp cho mái ấm gia đình : 220V15 V – BAVRC + Relay § HChu « ngRa t ¶ iNhận lệnh Xử líKhuếch đạiChấp hànhHình 14 – 3 Sơ đồ mạch báo hiệu và bảo vệ quá điện ápT1Em hãy nêu những chức năngcủa linh phụ kiện trong sơ đồmạch ? Bài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU. Chức năng của linh phụ kiện : BA – Biến áp hạ điện áp từ 220V xuống 15V để nuôimạch điều khiễn. Đ1, C – Diode và tụ điện để biến đổi điện xoay chiềuthành điện một chiều nuôi mạch điều khiển. VR, R1 – Điện trở kiểm soát và điều chỉnh ngưỡng tác động ảnh hưởng khi quááp. Đ0, R2 – Diode ổn áp và điện trở tạo dòng đặt ngưỡngtác động cho T1, T2. R3 – Điện trở tạo thiên áp cho T2Đ2 – Diode bảo vệ cho T1, T2T1, T2 – Transistor điều khiển relay hoạt động giải trí. K – Relay đóng cắt nguồn ( điều khiển những tiếp điểm K1, K2 ) NhiÖm vô cña hai Tranzito T, T ® Ó lµm g × ? Kh « ng cã c ¸ c Tranzitonµy m¹ch cã ho¹t ® éng kh « ng ? Transistor điều khiển relayhoạt động, không cótransistor thì relay sẽ khônghoạt động. Bài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU. * Nguyên lí hoạt động giải trí của mạch như sau : Khi điện áp bằng 220V relay K không hút, tiếp điểmthường đóng K1 đóng điện cho tải. Điện áp vào tăngcao, trên biến trở VR nhận một tín hiệu điện áp vượtngưỡng thao tác của diode Đ0, diode ổn áp cho phépdòng điện chạy qua. Hai transistor T1, T2 nhận tín hiệudòng điện chạy từ diode ổn áp khuếch đại dòng điện này, cấp điện cho cuộn dây relay, nên relay ảnh hưởng tác động làmmở tiếp điểm thường đóng K1, cắt điện của tải và làmđóng tiếp điểm thường mở K2 cho đèn sáng nên chuôngkêu báo hiệu rằng điện áp đang quá cao ngưỡng chophép nên dòng điện bị cắt. Em hãy nêu nguyên lí củamạch báo hiệu và bảo vệ quáđiện áp ? Bài 14 : MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU. Câu hỏi củng cố bài học kinh nghiệm ? 1. Trong sơ đồ mạch 14-3. Khi cần đổi khác ngưỡngbáo hiệu và bảo vệ điện áp từ 230V lên 240V thì conchạy biến trở VR kiểm soát và điều chỉnh lên phía trên hay xuốngphía dưới ? TRẢ LỜI : Relay K hút khi T1, T2 dẫn mà T1, T2 dẫn khi điện áp từVR vượt quá ngưỡng đánh thủng của diode ổn áp Đ0nên việc đặt ngưỡng cho Đ0 nhờ vào VR. Đầu biến trởnối với Đ0 càng xuống thấp ( về gần phía R1 ) thì điện áptrên Đ0 càng thấp ( vì I = U / R ) lúc đó điện áp nguồn phảicao lên mới đủ ngưỡng đánh thủng Đ0. Ngược lại đầunối với Đ0 càng lên cao ( về gần phía Đ1 ) thì điện áp trênĐ0 càng cao. Mặc dù điện áp nguồn thấp hơn cũng đủngưỡng đánh thủng Đ0. Vây VR phải hạ xuống phíadưới. Nguyên tắc họat động của RelayKhi có ngu n i n m t chi u v o cu n dây ồ đ ệ ộ ề à ộthì cu n dây s hút ti p i m th ng m ộ ẽ ế đ ể ườ ởth nh th ng óng lúc ó l m cho m ch à ườ đ đ à ạèn sáng. đ

Source: https://thevesta.vn
Category: Bản Tin