Ảnh hưởng của Phật giáo qua các loại hình nghệ thuật
Mục lục
Phật giáo thể hiện qua nghệ thuật sân khấu (Hát bội, hát chèo, cải lương và kịch nói).
Bài liên quan
Quan Âm Thị Kính qua truyền thuyết dân gian và tem bưu chính Việt Nam
Nghệ thuật sân khấu cũng là một loại hình văn hóa, nhất là các chủng loại này thuộc về di sân mang tính bản sắc của văn hóa dân tộc song song với những phần đã nêu ra ở trên. Tính triết lý “nhân quả báo ứng” của Phật giáo đóng vai trò quan trọng trong các bài ca tuồng, vở diễn phù hợp với đạo lý phương đông và nếp sống truyền thống của dân tộc.
Bạn đang đọc: Ảnh hưởng của Phật giáo qua các loại hình nghệ thuật
Trước hết, loại hát chèo Open bắt đầu đa phần ở những tỉnh đồng bằng Bắc Bộ, lôi cuốn nhiều tinh hoa thẩm mỹ và nghệ thuật dân gian như múa, hát và diễn những vở truyện Nôm truyền thống cuội nguồn. Đáng kể nhất là vở ” Quan Âm Thị Kính ” đã đi vào dạng tuồng tiêu biểu vượt trội chính thống khi nhắc đến môn nghệ thuật và thẩm mỹ này. Còn có những vở ” Trương Viên “, ” Lưu Bình Dương Lễ “, ” Kim Nhan “, ” Chu Mãi Thần ” … đều mang tính thưởng thiện phạt ác và những vở này gọi là tiêu biểu vượt trội nên có tên gọi là ” chèo cổ “. 
Vở chèo Quan Âm Thị Kính
Bài liên quan
Chùa Kim Sơn: Một kiến trúc nghệ thuật, lịch sử Phật giáo đặc biệt ở Hà NộiThứ hai, hát bội bắt đầu đi vào nếp sống cung đình, khác với chèo cổ, nghệ thuật và thẩm mỹ này trở nên một mô hình vui chơi hạng sang dành cho vua chúa và giới thượng lưu, một phía khác là nó dành cho những ai có trình độ chiêm ngưỡng và thưởng thức nghệ thuật và thẩm mỹ, tương đối thì mới hoàn toàn có thể xem và cảm nhận được chủng loại độc lạ này. Có thể nói xuyên suốt thế kỷ thứ 19 là thời đại hoàng kim của thẩm mỹ và nghệ thuật hát bội. Các vở ” San Hậu ” ; ” Tam Nữ Đồ Vương ” ; ” Diễn Võ Đình “, ” Nghiêu Sò Ốc Hến ” … là những vở mang đặc thù dân tộc bản địa chính thống và tiềm ẩn toàn vẹn triết lý ” nhân quả báo ứng ” và hướng thiện một cách cao đẹp Từ nhạc cổ, nhạc tài tử trở thành hình thái ” ca ra bộ “, để từ đó trở thành thẩm mỹ và nghệ thuật sân khấu cải lương từ đầu những năm hai mươi ( 1922 ) của thế kỷ này ở Nam Bộ. Có thể nói chưa có nghệ thuật và thẩm mỹ dân tộc bản địa nào tăng trưởng nhanh gọn, có sức cuốn can đảm và mạnh mẽ và dung nạp nhiều mãng dân ca như bộ môn cải lương. Chính vì yếu tố phóng khoáng đó, cải lương thuận tiện tiến sâu vào chân lý của Phật giáo, mở ra cánh cửa được sự tích Phật Thích Ca và nhiều điển tích khác của Phật giáo vào gia tài nghệ thuật và thẩm mỹ của mình. 
Vở chèo “Thích Ca Đắc Đạo”
Đây là một mô hình nghệ thuật và thẩm mỹ được phần đông bà con lao động Nước Ta nhất là những vùng ngoại ô mến chuộng và ưa thích. Giáo lý ” nhân quả báo ứng, thưởng thiện phạt ác ” … được những soạn giả bộc lộ những vở cải lương và đã được người theo dõi mê hồn chiêm ngưỡng và thưởng thức và đã đứng vững trên forum sân khấu trong suốt mấy chục năm qua. Tiêu biểu như những vở ” Thích Ca Đắc Đạo “, ” Quan Âm Thị Kính “, ” Quan Âm Diệu Thiện “, ” Mục Liên Thanh Đề “, đặc biệt quan trọng gần đây ( đầu thập niên 90 ) có hai vở đáng quan tâm là ” Thoát Vòng Tục Lụy ” và ‘ Thái Tử A Xà Thế ” của soạn giả Giác Đạo Dương Kinh Thành, là hai vở tuồng chuyên chính tiên phong của Phật giáo Nước Ta, đã được trình diễn nhiều nơi và đã triển khai băng video và băng cassette phát hành thoáng rộng trong và ngoài nước.
Bài liên quan
Cuộc đời Đức Phật qua hình tượng nghệ thuậtNgoài ra còn có những vở chịu tác động ảnh hưởng không ít tư tưởng Phật giáo như những vở ” Phạm Công Cúc Hoa “, ” Tấm Cám “, ” Kim Vân Kiều ” … do sự tác động ảnh hưởng ý thức từ bi hỷ xả của Phật giáo nên luôn luôn những tuồng cải lương ở phần kết thúc đều có hậu. Nhà nghiên cứu và điều tra Sơn Nam từng phát biểu về điều này : ” Nước ta từ xưa vẫn theo truyền thống cuội nguồn Tam giáo, nhất là nhờ ảnh hưởng tác động văn hóa truyền thống Phật giáo mà tiến lên, nhân vật trong vở tuồng dù lố lăng điều quan trọng là nhân vật chính, nhân vật phụ ấy phải được xử lý ở màn chót theo niềm tin bi trí, dũng, theo luật nhân quả của Phật giáo.
Phật giáo là phép màu dung hòa mọi mâu thuẫn, chỉ nẻo cho con người thoát khỏi những cảnh ngộ éo le, khó xử nhất. Nếu thoát khỏi luân lý ấy, cải lương sẽ là cái xác không hồn”.
Không chỉ trong nghệ thuật sân khấu, diễn xuất người ta mới thấy sự yêu mến của đông đảo quần chúng đối với Đạo Phật mà chúng ta còn thấy được điều này qua nghệ thuật tạo hình.
Sau cùng là kịch nói, đây là mô hình nghệ thuật và thẩm mỹ được gia nhập từ phương Tây sau thế chiến thứ hai ( 1938 – 1945 ), bắt đầu hầu hết màn biểu diễn những vở phóng tác từ những vở tuồng của quốc tế để ship hàng cho Thực Dân và Quan Lại thừa sai. Sau thập niên 60, kịch nói mới có vị trí thật sự trong sân khấu Nước Ta và được người dân hưởng ứng bằng những vở diễn do chính người Nước Ta dàn dựng. Kịch nói chưa có góp phần gì đáng kể cho Phật giáo như những mô hình nghệ thuật và thẩm mỹ khác. Tuy nhiên nội dung cũng hàm chứa nhiều căn ban đạo đức dân tộc bản địa trong đó có ảnh hưởng tác động Phật giáo. Không chỉ trong nghệ thuật và thẩm mỹ sân khấu, diễn xuất người ta mới thấy sự yêu quý của phần đông quần chúng so với Đạo Phật mà tất cả chúng ta còn thấy được điều này qua nghệ thuật và thẩm mỹ tạo hình.
Ảnh hưởng Phật giáo qua nghệ thuật tạo hình
Về kiến trúc : Khi Phật giáo truyền vào Nước Ta, cố nhiên đã đem theo những kiểu kiến trúc chùa tháp, lầu chuông gác trống theo quy mô kiến trúc của Ấn Độ, Miến Điện và Nước Trung Hoa. Tuy nhiên theo thời hạn, ý thức khai phóng của Phật giáo phối hợp cung với lối tu duy tổng hợp của dân tộc bản địa Việt đã tạo ra một quy mô kiến trúc rất riêng cho Phật giáo ở Nước Ta. 
Theo mô hình kiến trúc theo kiểu chữ “công”: bái đường và điện Phật được nối nhau bằng nhà thiên hương; kiêu chữ “Đinh” : trước; kiểu chữ “Tam”: có ba nếp nhà song song với nhau, hay kiểu “Nội công ngoại Quốc”: phía trước là tiền đường và điện Phật, sau là mảnh sân hình vuông trồng cây cảnh, đặt hòn non bộ, phía sau là nhà hậu tổ, hai bên là nhà Đông và nhà Tây.
Bài liên quan
Chùa Việt Nam: Cái nhìn tổng quátChùa tháp ở Việt nam thường được kiến thiết xây dựng với lối kiến trúc đặc biệt quan trọng, mái chùa khi nào cũng ẩn dấu sau lũy tre làng, dưới gốc cây đa hay ở một nơi có cảnh trí vạn vật thiên nhiên đẹp hoặc thanh vắng. Theo Nguyễ Quân và Phan Cẩm Thương thì kiến trúc Chùa Tháp ở Nước Ta là ” một quần thể kiến trúc có quy mô không lớn, tương ứng với tầm vóc con người, phân bổ lớp kiến trúc theo một trục dọc lê dài gây cảm xúc đi sâu không cùng, đưa tự nhiên xen kẻ trong những thành phần, chú trọng cảnh sắc sông nước, vườn chùa, làm cho khu công trình có đặc thù cởi mở luôn lớn hơn khối thực thể của nó “. Theo quy mô kiến trúc theo kiểu chữ ” công ” : bái đường và điện Phật được nối nhau bằng nhà thiên hương ; kiêu chữ ” Đinh ” : trước ; kiểu chữ ” Tam ” : có ba nếp nhà song song với nhau, hay kiểu ” Nội công ngoại Quốc ” : phía trước là tiền đường và điện Phật, sau là mảnh sân hình vuông vắn trồng hoa lá cây cảnh, đặt hòn non bộ, phía sau là nhà hậu tổ, hai bên là nhà Đông và nhà Tây. Phật giáo để lại nhiều quần thể kiến trúc độc lạ và danh lam thắng cảnh cho nước Việt, nhiều ngôi chùa nổi tiếng như ở miền Bắc có chùa Một Cột, chùa Tây phương, chùa Hương, ở miền Trung có chùa Thiên Mụ, chùa Từ Hiếu, chùa Báo Quốc, và ở miền Nam có những chùa Giác Lâm, chùa Vĩnh Tràng … 
Nghệ thuật điêu khắc Phật giáo
Bài liên quan
Nghệ thuật điêu khắc cổ ở động Đại Túc Thạch Khắc
– Về điêu khắc: Ngày nay có dịp tham quan viện bảo tàng lớn ở Việt Nam, chúng ta sẽ thấy nhiều cốt tượng, phù điêu của Phật giáo được trưng bày, đó không những là một niềm tự hào của nền văn hóa dân tộc Việt mà còn là dấu vết chứng minh sự ảnh hưởng của Phật giáo có mặt trong lĩnh vực này. Tiêu biểu ta thấy có các tác phẩm như tượng Quan Âm nghìn mắt nghìn tay. Chùa Hạ (Vĩnh Phú, Bắc Việt, cao 3,2m), 16 pho tượng tổ gỗ của chùa Tây Phương (Hà Tây, Bắc Việt), Bộ tượng Thập Bát La Hán chùa Phước Lâm (Hội An, Quảng Nam Đà Nẵng), Bộ tượng Thập Bát ở chùa Tràng (Mỹ Tho), tượng Tuyết Sơn chùa Trăm Gian (Hà Tây).
Tượng Phật Thích Ca, cao 1,07m bằng đồng là hiện vật Bảo tàng lịch sử Tp. Hồ Chí Minh
Tượng Phật Thích Ca, cao 1,07 m bằng đồng là hiện vật Bảo tàng lịch sử vẻ vang Tp. Hồ Chí Minh … là những tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ điêu khắc độc lạ của Nước Ta còn có những khu công trình điêu khắc quy mô và mang tính lịch sử vẻ vang như tượng ” Phật Nhập Niết Bàn ” dài 49 m ở núi Trá Cú, Phan Thiết được thiết kế năm 1962, tượng Đức Phật Thích Ca ngồi kiết già cao 11 m tại Vũng Tàu, Khánh Thành ngày 10/3/963 ; tượng ” Kim thân Phật tổ ” cao 24 m ở chùa Long Sơn, TP. Nha Trang được thực thi vào năm 1964. 
Hội hoạ Phật giáo
Bài liên quan
Họa sĩ vẽ tranh Phật giáo nhiều nhất Việt NamVà về hội họa : Mái chùa cổ kính giữa núi non tĩnh mịch hay những tiệc tùng viếng chùa ngày đầu xuân hoặc tư tưởng độc lạ của triết học, của thiền học Phật giáo luôn là đề tài gây nhiều cảm hứng cho những nghệ nhân và họa sỹ Nước Ta. Nhiều trang lụa, tranh màu nước, sơn dầu, sơn mài đề cập đến Phật giáo đã được những họa sỹ, nghệ nhân lên tuổi ở Nước Ta bộc lộ một cách sôi động và tinh xảo qua những tác phẩm như ” chùa Thầy ” của Nguyễn Gia Trí sáng tác năm 1938, ” Lễ Chùa ” của Nguyễn Siêu, ” Bức Tăng ” của Đỗ Quang Em, ” Đi Lễ Chùa ” của Nguyên Khắc Vịnh. Đặc biệt từ thập niên tám mươi trở lại đây, có ” Thiền Quán “, ” Quan Âm Thị Hiện ” ; ” Bích Nhãn “, ” Rừng Thiền ” của họa sỹ Phượng Hồng, ” Hồi Đầu Thị Ngạn ” của Huỳnh Tuần Bá ; ” Nhất Hoa Vạn Pháp ” của Văn Quan …
Source: https://thevesta.vn
Category: Phật Pháp
