Giá trị dinh dưỡng của thức ăn được biểu hiện như thế nào

Hoạt động chuyên môn

• Nghiên cứu khoa học
  • Lĩnh vực nghiên cứu
    • Dinh dưỡng lâm sàng
    • An toàn thực phẩm
    • Dinh dưỡng cộng đồng
  • Các đề tài và xuất bản phẩm
• Đào tạo
  • Giới thiệu trung tâm đào tạo
  • Chương trình đào tạo
  • Thư viện Giáo trình/Bài giảng
  • Hoạt động Đào tạo
  • Dành cho học viên
• Hợp tác quốc tế
  • Lĩnh vực hợp tác
  • Đối tác quốc tế
  • Các hoạt động
• Chỉ đạo tuyến
  • Sơ đồ mạng lưới
  • Văn bản pháp luật
  • Chiến lược dinh dưỡng
• Quản lý nhà nước
  • Kiểm tra nhà nước về thực phẩm nhập khẩu
  • Thanh tra, kiểm tra về ATTP

NHU CẦU VỀ DINH DƯỠNG – KHẨU PHẦN ĂN – ĐIỀU DƯỠNG- CÁC RỐI LOẠN VỀ CHỨC NĂNG TIÊU HOÁ

Đại cương

Trong khung hình con người có 2 quy trình trái ngược nhau, luôn luôn gắn bó và phối hợp ngặt nghèo với nhau : đó là quy trình đồng điệu và dị hóa .Nội dung chính

• Hoạt động chuyên môn
• NHU CẦU VỀ DINH DƯỠNG – KHẨU PHẦN ĂN – ĐIỀU DƯỠNG- CÁC RỐI LOẠN VỀ CHỨC NĂNG TIÊU HOÁ
• Đại cương
• Khẩu phần ăn
• Yêu cầu ăn ngon miệng
• Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa
• Các xét nghiệm chẩn đoán
• Các rối loạn tiêu hóa hay gặp
• Qui trình điều dưỡng đối với các rối loạn về tiêu hoá
• Kế hoạch chăm sóc
• Lượng giá
• Các chất dinh dưỡng đa lượng
• Carbohydrate
• Các Protein
• Video liên quan

Quá trình đồng hóa

Bao gồm những phản ứng chuyển những phân tử hữu cơ có trong thức ăn ( glucid, protid, lipid ) thuộc những nguồn gốc khác nhau ( động vật hoang dã và thực vật ) thành chất hữu cơ đặc hiệu của khung hình để tham gia vào sự tạo hình, tăng trưởng và dự trữ cho khung hình. Muốn thực thi phản ứng này cần nguồn năng lượng .

Quá trình dị hóa

Bao gồm những phản ứng thoái hóa của những chất hữu cơ thành những mẫu sản phẩm trung gian, thải những chất cặn bã ( CO2, H2O, ure … ) mà khung hình không cần nữa thải ra ngoài, phản ứng này tạo ra nguồn năng lượng dưới dạng nhiệt. Năng lượng dùng cho phản ứng tổng hợp và những phản ứng khác của khung hình ( co cơ, hấp thu, bài tiết … ) .

Nguyên liệu tạo nguồn năng lượng trong quy trình dị hóa .
Nguyên liệu để kiến thiết xây dựng và bảo tồn mô .
Những chất thiết yếu để điều hòa quy trình sinh hóa trong khung hình .
Thực phẩm tất cả chúng ta ăn hằng ngày gồm có 5 loại dưỡng chất : đường, đạm, mỡ, vitamin và khoáng chất. Đường, đạm, mỡ là 3 chất sinh nguồn năng lượng hay còn gọi là chất hữu cơ. Sinh tố, chất khoáng và nước là những chất không sinh nguồn năng lượng ( chất vô cơ ) .
Nhu cầu dinh dưỡng gồm có nhu yếu về nguồn năng lượng và nhu yếu về chất :

Cần có tỷ suất cân đối giữa chất đạm, đường, mỡ, vitamin và khoáng chất trong khẩu phần ăn .

Nhu cầu dinh dưỡng

Nhu cầu về năng lượng

Nhu cầu nguồn năng lượng gồm có cung ứng nhu yếu nguồn năng lượng cho chuyển hóa cơ bản và phân phối nguồn năng lượng cho những hoạt động giải trí của khung hình. Năng lượng cho chuyển hóa cơ bản là nguồn năng lượng thiết yếu để duy trì sự sống. Năng lượng cho hoạt động giải trí của khung hình tuỳ theo loại hoạt động giải trí của mỗi người .
Để duy trì hoạt động giải trí sống thông thường và lao động, khung hình cần được cung ứng liên tục nguồn năng lượng, nguồn năng lượng được cung ứng do quy trình dị hóa trong khung hình và hầu hết thức ăn là nguồn bổ trợ nguồn năng lượng tiêu tốn chính. Năng lượng tiêu tốn hằng ngày gồm có :

Năng lượng cần cho sự chuyển hóa cơ bản

Định nghĩa

Năng lượng cần cho sự chuyển hóa cơ bản là nguồn năng lượng thiết yếu để duy trì sự sống ( trong điều kiện kèm theo nghỉ ngơi, nhịn đói, nhiệt độ 18 – 200C ) cho những hoạt động giải trí sinh lý cơ bản như : tuần hoàn, hô hấp, tiêu hóa, hoạt động giải trí những tuyến, duy trì thân nhiệt khoảng chừng 1400 – 1600K calor / ngày / người trưởng thành .

Yếu tố ảnh hưởng đến chuyển hóa cơ bản

Để tính nhu cầu năng lượng, người ta dùng đơn vị là Kcalor (1Kcalor = 1.000 calor)

Bảng 35.1. Công thức tính nhu cầu năng lượng cho chuyển hóa cơ bản dựa theo cân nặng (W/Kg)

Bảng 35.2. Hệ số nhu cầu năng lượng trong ngày của người trưởng thành so với chuyển hóa cơ bản

Tính nhu cầu năng lượng cho một người trong một ngày là: nhu cầu năng lượng / ngày bằng nhu cầu năng lượng chuyển hóa cơ bản nhân với hệ số loại lao động. (Dựa theo bảng tính nhu cầu năng lượng của trung tâm dinh dưỡng Thành phố Hồ Chí Minh).

Nhu cầu về chất

Chất hữu cơ

Protein

Vai trò

Là thành phần quan trọng của mọi tế bào sống. Trong khung hình con người có hơn 1000 loại protein khác nhau được tạo ra bằng cách phối hợp nhiều loại và được chia ra thành 22 khối thiết kế xây dựng cơ bản, được biết là những acid amin. Mặc dù giống như những phân tử carbohydrat, acid amin có chứa carbon, hydro, oxy nhưng nó có khác ở chỗ nó còn chứa nitơ. Có 9 loại acid amin được xem là thiết yếu vì nó không được tổng hợp bên trong khung hình ; những acid amin còn lại cũng không kém phần quan trọng, nhưng vì khung hình hoàn toàn có thể tạo ra chúng nếu như sự cung ứng nitơ có sẵn và vì lý do đó mà nó được gọi với thuật ngữ là không thiết yếu .
Là chất tăng trưởng và sửa chữa thay thế mô .
Là thành phần của cấu trúc khung hình : xương, cơ, gân, mạch máu, da tóc, móng .

Những chuyên viên khuyên rằng tất cả chúng ta nên ăn ít protein động vật hoang dã và ăn nhiều protein thực vật ; bệnh thiếu protein được miêu tả như phù, chậm tăng trưởng và hay bị mụn nhọt, cơ bị hủy hoại, đổi khác lông tóc, tổn thương vĩnh viễn sự tăng trưởng trí não và sức khỏe thể chất ( nhất là ở trẻ nhỏ ), bị tiêu chảy, hấp thụ kém, thiếu dinh dưỡng, gan nhiễm mỡ, tăng rủi ro tiềm ẩn nhiễm trùng và tỉ lệ tử trận cao .

Nhu cầu: 1-1,5 g/kg/ngày

Lipid

Chất béo trong chính sách ăn hay còn gọi là lipid là những chất không tan trong nước và cho nên vì thế không tan trong máu cũng giống như carbonhydrat, chúng gồm hydro, carbon, oxy. Có 95 % lipid trong chính sách ăn là chất béo hoặc chất dầu, nói cách khác, đây là những lipid đơn thuần. Lipid kép là phospholipid đây là một lipid phối hợp với một chất khác và tiền lipid ( như cholesterol ) cấu trúc để giữ lượng lipid lấy vào. Triglycerid là dạng dễ thấy nhất ở chất béo trong thực phẩm và là dạng dự trữ chính của chất béo trong khung hình, chúng được cấu trúc bởi một phân tử glucerol và 3 acid béo, khác nhau bởi chiều dài và mức độ bão hòa. Hầu hết chất béo trong thực phẩm gồm một chuỗi những acid béo ( chúng chứa nhiều hơn 12 nguyên tử carbon ) .
Acid béo no không có năng lực link với bất kỳ nguyên tử hydro nào cả, tổng thể những nguyên tử carbon đều bão hòa. Acid béo không no có một hoặc nhiều nối đôi có link đôi giữa hai nguyên tử carbon, vì vậy chúng có năng lực link với những nguyên tử hydro, nếu link đôi bị gãy chất béo trong thực phẩm chứa acid béo no và không no lẫn lộn nhau. Hầu hết những chất béo ở động vật hoang dã được xem là acid béo no vì nó chứa nhiều acid béo no và có hình dạng rắn ở nhiệt độ phòng. Ngược lại hầu hết những chất béo thực vật được xem là acid béo không no vì chứa nhiều acid béo không no, ở nhiệt độ phòng chất béo không no là chất lỏng và được xem như dầu. Chất béo no có khuynh hướng làm nâng mức cholesterol trong khung hình lên, ngược lại chất béo không no lại làm giảm mức cholesterol .
Cholesterol là một chất giống chất béo chỉ được tìm thấy trong thức ăn từ động vật hoang dã. Cholesterol không thiết yếu cung ứng qua chính sách ăn vì khung hình tất cả chúng ta tổng hợp được .
Cholesterol là thành phần quan trọng của màng tế bào và đặc biệt quan trọng là có rất nhiều ở não và tế bào thần kinh. Nó cũng được dùng để tổng hợp acid mật và làm tiền chất của hormon steroid và vitamin D. Mặc dù cholesterol cung ứng nhiều tính năng trong khung hình nhưng khi mức cholesterol tăng cao nó lại có tương quan đến rủi ro tiềm ẩn xơ vữa động mạch. Những chuyên viên đề xuất tất cả chúng ta giới hạn lượng cholesterol ăn vào, ăn ít chất béo đặc biệt quan trọng là chất béo no, nên ăn nhiều chất béo không no và tăng lượng chất xơ, đây là chất làm tăng việc bài xuất cholesterol theo phân .
Acid Linoleic là một acid béo duy nhất mà khung hình không hề tổng hợp được, cho nên vì thế nó được gọi la acid béo thiết yếu. Acid Linoleic rất quan trọng cho sự bền chắc của mao mạch .
Chế độ ăn nhiều chất béo sẽ làm tăng rủi ro tiềm ẩn những bệnh về tim mạch, có tương quan đến rủi ro tiềm ẩn ung thư đại tràng và ung thư vú .

Vai trò

Nhu cầu : 0,7 – 2 g / kg / ngày .
Chiếm 20 % so với tổng số nhu yếu nguồn năng lượng .
Chuyển hóa trọn vẹn 1 g lipid → 9 Kcalor .

Nguồn cung cấp

Mỡ động vật hoang dã : heo, gà, bò có nhiều cholesterol ( trừ cá ) thường ứ đọng dễ gây xơ mỡ động mạch .
Dầu thực vật : dầu mè, dầu nành, dầu đậu phộng có nhiều acid béo không no, có năng lực chống lại sự tăng trưởng của bệnh xơ vữa động mạch .

Glucid (carbonhydrat)

Người ta thường biết carbohydrat dưới dạng chung chung như là đường và tinh bột, chúng ở dạng phức gồm Carbon, Hydro, và Oxy. Chúng hình thành nên cấu trúc tổ chức triển khai cho thực vật, nguồn carbohydrat động vật hoang dã duy nhất là đường lactose hay đường sữa .
Người ta không hề phóng đại tầm quan trọng của carbohydrat do tại chúng rất dễ sản xuất và dự trữ ; chúng là nguồn nguồn năng lượng phong phú và đa dạng nhất và ít xa xỉ nhất ở mọi nơi trên quốc tế. ở nước ta nguồn lương thực chính là lúa gạo thì carbonhydat hoàn toàn có thể chiếm 65 % tổng nhu yếu nguồn năng lượng .
Tùy thuộc vào số phân tử có trong cấu trúc mà carbonhydrat được chia ra làm 2 lọai : đường đơn ( monosaccarid, disaccarid ) và đường phức ( polysaccarid ). Monosaccarid chỉ chứa một phân tử đường, được xem là loại đường đơn thuần nhất, chúng được hấp thu trực tiếp vào máu mà không cần men tiêu hóa, những monosaccarid quan trọng gồm có : glucose, dextrose, galactose, fructose. Disaccarid là đường đôi gồm glucose và một monosaccarid khác disaccard ( sucrose, lactose, mantose ) chúng được bẻ gãy bởi enzym của tuyến tiêu hóa trước khi được hấp thụ. Polysaccarid như : tinh bột, glycogen, cellulose và 1 số ít chất xơ khác là một phân tử phức gồm hàng trăm đến hàng ngàn phân tử glucose .
Carbonhydrat dễ và hấp thu nhanh hơn protein và chất béo, 90 % lượng carbonhydrat lấy vào đều được tiêu hóa, nếu ăn nhiều chất xơ thì tỉ lệ này càng tăng. Mặc dù một lượng nhỏ tinh bột khi nấu lên hoàn toàn có thể khởi đầu được tiêu hóa ở miệng, thực ra ruột non mới là nơi tiên phong chứa chất enzym tiêu hóa thức ăn : polysaccarid và disaccarid bị enzym của tuyến tụy cắt đứt thành monosaccarid, rồi được hấp thu qua niêm mạc đường tiêu hóa và được luân chuyển đến gan qua tĩnh mạch cửa. Cellulose và những chất xơ không tiêu hóa được và được thải ra ngoài theo phân với dạng không đổi .
ở gan, monosaccarid được biến hóa thành glucose sau đó được đưa vào máu để duy trì lượng đường trong máu ở mức thông thường. Bình thường mô và tế bào thần kinh TW xem glucose là nguồn nguyên vật liệu duy nhất của chúng. Vì vậy, glucose phải được phân phối liên tục. Các hormon đặc biệt quan trọng là insulin và glucagon chịu nghĩa vụ và trách nhiệm giữ đường huyết ở mức tốt nhất kể cả lúc nhịn ăn hay ăn quá no. Tế bào oxy hóa glucose để phân phối nguồn năng lượng, CO2, và nước. Glucose khi bị oxy hóa sẽ được oxy hóa trọn vẹn và rất có hiệu suất cao không có chất thải bỏ ra ngoài qua đường thận. Nếu lượng glycogen trong cơ hoặc gan bị thiếu vắng, glucose sẽ được biến hóa thành glycogen và dự trữ ở gan, khi khung hình cần glucose, glycogen sẽ được phân hủy để tạo glucose, khi glycogen quá dư thừa sẽ được đổi khác thành chất béo được dự trữ dưới dạng triglycerid ở mô mỡ .

Vai trò

Nhu cầu: 5-7g/kg ngày

Chiếm khoảng chừng 65 % tổng số nhu yếu nguồn năng lượng .
Chuyển hóa trọn vẹn 1 g glucid → 4 Kcalor .

Nguồn cung cấp: ngũ cốc, khoai, củ, đường mía…

Chất vô cơ

Nước

Là thành phần chính cấu trúc nên mỗi tế bào của khung hình, nước chiếm 65-70 % tổng khối lượng khung hình nhưng phân bổ không đều, ở khung hình trẻ sơ sinh nước chiếm tỉ lệ cao hơn. Khoảng 2/3 lượng nước của khung hình chứa trong tế bào ( còn gọi là dịch nội bào ), nước còn lại gọi là dịch ngoại bào gồm tổng thể những loại dịch trong khung hình như huyết tương và dịch trong mô kẽ. Tổng lượng nước trong khung hình và dịch ngoại bào giảm theo tuổi, dịch nội bào tăng tỉ lệ thuận với khối lượng khung hình .
Nước so với đời sống quan trọng hơn thực phẩm, do tại nó cung ứng lượng dịch thiết yếu cho toàn bộ những phản ứng hóa học, nó giữ vai trò quan trọng trong những phản ứng, tham gia vào những phản ứng lý hóa của khung hình : phản ứng thủy phân, phản ứng hydrat hóa, và nó không được dự trữ trong khung hình. Nước hoạt động giải trí như một dung môi hòa tan những chất vô cơ và hữu cơ, theo cách đó nó giúp quy trình tiêu hóa, hấp thụ, tuần hoàn, bài tiết, luân chuyển những chất dinh dưỡng và đào thải những chất cặn bã. Thông qua quy trình bài tiết qua da nước giúp kiểm soát và điều chỉnh thân nhiệt, giống như chất dịch, nước thiết yếu để bảo vệ những mô và cơ quan : dịch ổ khớp, dịch não tủy và cho sự bài tiết mồ hôi .
Nguồn nước trong chính sách ăn không chỉ có trong nước uống mà còn là những thực phẩm dạng lỏng. Nước cũng được sinh ra trong quy trình trao đổi carbonhydrat, protein và chất béo. Nó được thải ra ngoài khung hình dưới dạng nước tiểu, phân, hơi thở và mồ hôi .
Nhu cầu : 2,5 – 3 lít / ngày : nhu yếu nước tuỳ thuộc vào sự cân đối lượng nước xuất nhập, nhiệt độ môi trường tự nhiên, hoạt động giải trí của khung hình .
Nguồn phân phối : một hầu hết trong thức ăn, nước uống .

Chất khoáng và vi khoáng

Chất khoáng là hợp chất vô cơ có trong toàn bộ chất dịch và mô của khung hình, ở dạng muối ( NaCl ) hoặc phối hợp với hợp chất hữu cơ ( Fe trong Hemoglobin ), một vài loại chất khoáng hình thành những cấu trúc bên trong khung hình, ngược lại 1 số ít chất khác lại giúp triển khai những quy trình xảy ra trong khung hình, chính bới chúng là những nguyên tố nên chúng không bị phân hủy. Mặc dù chất khoáng bị mất khi ngấm nước nhiều hoặc trong quy trình chế biến thức ăn, nhưng nói chung chất khoáng không bị hủy hoại trong quy trình chế biến thực phẩm. Nhu cầu về calci, phospho, magie > 100 mg / ngày, còn những nguyên tố vi lượng như sắt, mangan, kẽm, iod thì nhu yếu ít hơn 100 mg / ngày .

Vai trò

Một số loại chất khoáng quan trọng

Natri

Là ion chính của dịch ngọai bào, có vai trò trong việc phân bổ dịch ngoại bào và dịch nội bào .
Nhu cầu hằng ngày : 6 g ( 110 mEq ) .
Nguồn cung ứng : muối ăn, cá biển, tôm, cua .
Với chính sách ăn thông thường lượng natri đã được cung ứng không thiếu .

Vitamin

Vitamin là hợp chất hữu cơ thiết yếu cho khung hình với một lượng rất nhỏ. Hầu hết những vitamin đều hoạt động giải trí dưới dạng coenzym, cùng với enzym thực thi hàng ngàn phản ứng hóa học bên trong khung hình. Mặc dù vitamin không phân phối nguồn năng lượng nhưng chúng thiết yếu cho quy trình đổi khác những chất carbonhydrat, protein, và chất béo. Hầu hết những vitamin đều không được tổng hợp bên trong khung hình hoặc số lượng ít nên chúng rất thiết yếu trong chính sách ăn .
Vitamin hiện hữu trong thực phẩm với một lượng rất nhỏ. Vitamin bị hủy hoại bởi ánh sáng, nhiệt độ và trong suốt quy trình nấu nướng, thực phẩm tươi sống có hàm lượng vitamin cao hơn thức ăn đã chế biến. Một số những trường hợp dễ bị thiếu vitamin là :
Những người thuộc nhóm sau : trẻ sơ sinh, phụ nữ mang thai và cho con bú .
Những người hút thuốc lá, nghiện rượu, sử dụng thuốc điều trị trong một thời hạn dài .
Những người bệnh mãn tính, sức khỏe thể chất và ý thức suy nhược .
Những người ăn kiêng, ăn chay lâu ngày .
Vitamin cũng có tính năng như phòng ngừa những bệnh tim mạch, ung thư. Nhiều nhà nghiên cứu đã khuyên tất cả chúng ta nên nhà hàng vừa đủ những lọai thức ăn để có đủ lượng vitamin nhưng cũng đồng ý chấp thuận rằng những vitamin bổ trợ chỉ có giá trị trong một vài trường hợp nào đó. Nhiều chuyên viên dinh dưỡng vẫn tin rằng hầu hết những vitamin ăn trong bữa ăn cũng hoàn toàn có thể được xem là không thiếu. Trong khi những nghiên cứu và điều tra được thực thi một cách cẩn trọng liên tục điều tra và nghiên cứu về sự bổ trợ vitamin và những tác động ảnh hưởng vĩnh viễn của nó, hầu hết những chuyên viên cho rằng vitamin sẽ không khi nào được thay thế sửa chữa trong việc nhà hàng và lối sống lành mạnh .
Vitamin được phân làm hai loại : vitamin tan trong nước và vitamin tan trong dầu .

Vitamin tan trong nước

Gồm vitamin C và vitamin nhóm B : chúng được hấp thu trực tiếp qua thành ruột và vào máu. Một vài mô trong khung hình hoàn toàn có thể giữ được một lượng nhỏ vitamin tan trong nước nên nó thường không được dự trữ trong khung hình. Triệu chứng thiếu vitamin rất dễ nhận thấy khi lượng vitamin lấy vào không đủ, vì vậy cần thiết lập một chính sách ăn tương thích, vì vitamin tan trong nước không được dự trữ nên khi được cung ứng quá mức sẽ được thải qua nước tiểu. Mặc dù liều một triệu đơn vị chức năng vitamin tan trong nước hoàn toàn có thể có hại cho khung hình, tuy nhiên biểu hiện của vitamin không giống như nhiễm độc .

Vitamin C

Nâng cao sức đề kháng khung hình, vững chắc thành mạch .
Hình thành collagen, chống oxy hóa, tăng sự hấp thu Fe .
Nhu cầu : 50-75 mg / ngày. Có nhiều trong rau xanh, trái cây tươi có vị chua như cam quít, bông cải xanh, tiêu xanh, dâu tây, rau xanh .
Dấu hiệu thiếu : xuất huyết, làm chậm quy trình lành vết thương .
Dấu hiệu dư : sỏi thận, nôn ói, tiêu chảy .

Vitamin B1

Giúp chuyển hóa glucid thành nguồn năng lượng .
Làm coenzym cho phản ứng sản xuất nguồn năng lượng từ glucose .
Có nhiều trong những mầm lúa, vỏ ngoài những hạt ngũ cốc, rau xanh, gan, tim động vật hoang dã .
Nhu cầu : 1-1, 4 mg .
Thiếu B1 gây bệnh Beri-Beri, rối loạn tinh thần, suy nhược khung hình .

Vitamin B2: tham gia cấu tạo nhiều enzym. Có nhiều trong thịt, cá, sữa…

Vitamin B6

Làm coenzym cho protein, chất béo và carbohydrat .
Có nhiều trong men bia, chuối, bông cải xanh .
Nhu cầu : 1,2 – 2 mg .
Thiếu B6 gây thực trạng thiếu máu .
Thừa B6 gây đi đứng khó khăn vất vả, tay chân tê .

Vitamin B12

Giúp tạo hồng cầu, giữ cho những tổ chức triển khai của hệ tiêu hóa và hệ thần kinh được tốt .
Làm coenzym cho quy trình trao đổi protein, hình thành nên heme là thành phần của hemoglobin .
Có nhiều trong thận, gan, sữa, vi trùng đường ruột cũng hoàn toàn có thể tổng hợp được vitamin B12 .
Nhu cầu : 2 àg
Thiếu B12 : gây thiếu máu ác tính ( thiếu B12 không phải do thiếu cung ứng mà do sự hấp thu kém ) .

Vitamin tan trong dầu

Gồm vitamin A, D, E, K được hấp thu cùng với chất béo vào hệ bạch huyết, thiếu vitamin hoàn toàn có thể xảy ra bất kể khi nào khi quy trình tiêu hóa và hấp thu chất béo biến hóa, như trong triệu chứng kém hấp thu và những bệnh về tụy và mật. Cơ thể dự trữ những vitamin tan trong chất béo dư thừa hầu hết ở gan và mô mỡ. Vì chúng được dự trữ nên chính sách ăn hằng ngày không thiết yếu lắm và triệu chứng thiếu hoàn toàn có thể xảy ra sau vài tuần, vài tháng và hoàn toàn có thể vài năm. Các vitamin lấy vào dư thừa đặc biệt quan trọng là vitamin A và D thì độc so với khung hình .

Vitamin A

Vitamin D

Dư vitamin D gây tăng sự hóa vôi ở xương, sỏi thận, nôn, nhức đầu .

Vitamin K

vitamin K .

Vitamin E

Chất xơ

Các loại thức ăn dưới đây chứa một số lượng lớn chất xơ :
Trái cây tươi : táo, cam, chuối, bưởi, đu đủ, mận …
Rau xanh : cải, rau màu xanh đậm hay những loại rau ăn sống : xà lách, dưa leo …
Ngũ cốc : bánh mì, khoai lang, sắn dây, gạo lức …

Khẩu phần ăn

Cách tính khẩu phần ăn:

Yêu cầu ăn ngon miệng

Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa

Có nhiều yếu tố tác động ảnh hưởng đến quy trình bài tiết tiêu hoá, sự hiểu biết về những yếu tố này giúp điều dưỡng có những chiêu thức thiết yếu để duy trì tiêu hóa thông thường .

Tuổi

Sự đổi khác về tuổi tác ảnh hưởng tác động đến qúa trình tiêu hóa, trẻ nhỏ có dạ dày và tiết ra ít men tiêu hóa. Một số thức ăn như tinh bột khó tiêu hóa so với trẻ con, thời kỳ thanh thiếu niên có sự tăng trưởng nhanh gọn của ruột già, tăng tiết acid HCl, đặc biệt quan trọng là ở trẻ trai .
Người lớn tuổi thường có sự biến hóa ở mạng lưới hệ thống dạ dày, ruột, làm suy yếu công dụng tiêu hóa và bài tiết, 1 số ít người không còn đủ răng thế cho nên cũng ảnh hưởng tác động đến công dụng nhai. Thức ăn đi qua đường tiêu hóa chỉ được nhai một phần và không được tiêu hóa vì lượng men tiêu hóa của nước bọt và acid dạ dày giảm theo tuổi, hơn thế nữa nhu động thực quản giảm theo tuổi làm không dễ chịu cho vùng thượng vị, năng lực hấp thụ của niêm mạc ruột biến hóa đã làm thiếu vắng protein, vitamin và khoáng chất. Những người lớn tuổi cũng mất trương lực cơ ở đáy chậu và cơ vòng hậu môn mặc đau cơ thắt vòng ngoài vắn còn nguyên vẹn nên hoàn toàn có thể gặp khó khăn vất vả trong việc trấn áp sự bài tiết .

Chế độ ăn

Thức ăn được đưa vào hằng ngày giúp duy trì nhu động ruột, trung bình 12-15 lần / phút, chất xơ trong thức ăn sẽ làm tăng thêm dung tích phân và kích thích nhu động ruột giúp tống xuất phân ra ngoài thuận tiện hơn .
Các thức ăn sinh hơi như hành, bông cải … cũng kích thích nhu động. Hơi làm căng thành ruột làm tăng sự hoạt động của ruột .
Một số thức ăn cay hoàn toàn có thể làm tăng nhu động nhưng cũng hoàn toàn có thể làm khó tiêu .
Đối với một số ít người thì 1 số ít thức ăn như sữa hoặc những loại sản phẩm của sữa gây khó tiêu do không dung nạp lactose, một loại đường đơn có trong sữa .

Lượng dịch cung cấp

Sự phân phối không đủ dịch hoặc 1 số ít rối loạn như nôn mửa, sẽ tạo nên sự thiếu vắng dịch đưa vào, từ đó ảnh hưởng tác động đến đặc thù phân. Dịch sẽ làm lỏng những chất trong lòng ruột, làm những chất đó đi qua đại tràng thuận tiện. Người lớn nên uống nước khoảng chừng 1400 – 2000 ml ( tuỳ theo thời tiết ) .
Các thức uống nóng và nước hoa quả sẽ làm mem phân và làm tăng nhu động .
Một số người uống một lượng sữa lớn hoàn toàn có thể làm chậm nhu động và gây táo bón .

Các hoạt động hàng ngày

Các hoạt động giải trí trong ngày làm tăng nhu động, trong khi sự mất hoạt động sẽ làm ngưng trệ nhu động ruột .
Hoạt động sớm được khuyến khích để duy trì sự bài tiết thông thường sau đau ốm, sau phẫu thuật .
Việc duy trì trương lực của hệ cơ xương khi đi đại tiện là rất quan trọng. Các cơ ở bụng và cơ vùng chậu yếu nên năng lực làm tăng áp lực đè nén trong ổ bụng giảm và giảm năng lực trấn áp cơ thắt vòng ngoài hậu môn .

Các yếu tố về tâm lý

Chức năng của hầu hết những mạng lưới hệ thống trong khung hình đều hoàn toàn có thể bị suy yếu do stress. Nếu một người lo ngại, sợ hãi hay tức giận sẽ làm tăng nhu động ruột gây tiêu chảy, đầy hơi …, nếu một người trầm cảm hệ thần kinh tự động hóa sẽ làm chậm sự dẫn truyền thần kinh và nhu động ruột hoàn toàn có thể giảm .

Một số bệnh về đường tiêu hóa có liên quan đến việc căng thẳng thần kinh như:

viêm loét dạ dày, viêm ruột, bệnh crohn …

Thói quen

Thói quen bài tiết của một người cũng ảnh hưởng tác động đến công dụng của hệ tiêu hóa. Mỗi người nên tìm cho mình một thời hạn đại tiện thích hợp. Các phản xạ dạ dày ruột kích thích đại tiện thuận tiện nhất là sau bữa ăn sáng .
Những người bệnh nằm viện khó hoàn toàn có thể duy trì thói quen đại tiện thông thường vì phòng vệ sinh phải dùng chung với nhiều người, và mỗi người lại có một thói quen vệ sinh khác nhau. Tiếng động, quang cảnh, sự thật sạch, mùi của phòng vệ sinh làm người bệnh lúng túng, sự lúng túng này khiến người bệnh không tự do và dẫn đến sự mất cảm xúc muốn đi đại tiện và sẽ gây thực trạng táo bón .

Tư thế trong quá trình đi đại tiện

Ngồi xổm là tư thế thích hợp trong đại tiện, những phòng vệ sinh trong bệnh viện nên được phong cách thiết kế thuận tiện cho tư thế này .

Cảm giác đau

Bình thường khi đi đại tiện không gây đau, tuy nhiên trong một số ít trường hợp có tổn thương ở vùng trực tràng âm đạo như trĩ, phẫu thuật ở trực tràng, và sinh đẻ hoàn toàn có thể gây cảm xúc đau khi đi đại tiện. Trong những trường hợp này, người bệnh thường nín đi đại tiện để tránh cảm xúc đau và gây thực trạng táo bón. Táo bón là một yếu tố hay gặp ở những người bệnh đau trong lúc đi đại tiện .

Phẫu thuật và gây mê

Các chất gây mê được sử dụng trong quy trình phẫu thuật làm ngưng trong thời điểm tạm thời nhu động ruột, làm ức chế hoạt động giải trí phó giao cảm so với những cơ ở ruột, làm ngừng hoặc chậm lại nhu động ruột, trong khi những người bệnh được gây tê vùng hay tại chỗ thì ít có rủi ro tiềm ẩn ảnh hưởng tác động đến sự bài tiết vì những hoạt động giải trí của hệ tiêu hóa ít hoặc không bị tác động ảnh hưởng .

Thuốc

Một số thuốc được dùng để tương hỗ cho việc đại tiện như :
Thuốc nhuận tràng có tính năng làm mềm phân và kích thích nhu động. Thuốc nhuận tràng được sử dụng đúng thì tính năng bài tiết, tiêu hóa vẫn được duy trì bảo đảm an toàn nhưng nếu dùng quá liều hoàn toàn có thể gây tiêu chảy nặng dẫn đến mất nước và những chất điện giải .

Các xét nghiệm chẩn đoán

Những xét nghiệm cần nhìn thấy những cấu trúc của đường ruột, nội soi đường tiêu hóa dưới, cần phải làm sạch những chất trong lòng ruột như cho dùng thuốc tẩy nhẹ hay thụt tháo trước khi thực thi những loại xét nghiệm này, thế cho nên cũng sẽ ảnh hưởng tác động đến sự bài tiết cho đến khi việc nhà hàng thông thường được lập lại .

Các rối loạn tiêu hóa hay gặp

Táo bón

Táo bón là một triệu chứng, không phải là một bệnh, làm giảm số lần đi đại tiện, do phân khô và cứng, người bệnh phải rặn trong quy trình đi đại tiện .
Mỗi người có một thói quen đi đại tiện khác nhau, không phải mọi người đều có thói quen đi đại tiện hàng ngày. Việc đi đại tiện xảy ra sau 4 hoặc hơn 4 ngày mới được xem là bất bình thường. ở những người lớn tuổi, sau 2-3 ngày không đi đại tiện và không gặp khó khăn vất vả hay đau hay chảy máu nào thì được xem là thông thường .
Táo bón là một triệu chứng tác động ảnh hưởng đáng kể so với sức khoẻ, việc rặn nhiều trong quy trình đi đại tiện gây đau đớn so với những người bệnh mới phẫu thuật ở trực tràng hoặc vùng sinh dục .
Cần chú ý quan tâm so với những người bệnh có tăng áp lực đè nén nhãn cầu và tăng áp lực đè nén nội sọ nên phòng ngừa tránh táo bón .
Những người lớn tuổi hoàn toàn có thể bị táo bón do 1 số ít thuốc uống như : Aspirin, kháng histamin, lợi tiểu và những thuốc trấn áp bệnh tiểu đường .
Triệu chứng chính khi bị táo bón là không hề đi đại tiện được mặc dầu vẫn có cảm xúc mắc rặn, ăn không ngon miệng, khó tiêu, bụng chướng và đau vùng trực tràng .

Tiêu chảy

Tiêu chảy là sự ngày càng tăng khối lượng phân, phân loãng, nhiều nước và không thành khuôn. Các chất trong lòng ruột đi qua ruột non và đại tràng nhanh hơn nhiều so với việc hấp thu thông thường của ruột .
Rất khó nhìn nhận phân của trẻ nhỏ. Một trẻ bú sữa bình hoàn toàn có thể đi đại tiện phân cứng 2 lần trong ngày, còn những trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn có thể đi đại tiện 5-8 lần mỗi ngày với phân mềm. Người mẹ hay điều dưỡng cần phải ghi nhận bất kỳ sự tăng bất thần không bình thường nào về số lượng phân, đặc thù phân để phát hiện kịp thời những rối loạn về công dụng tiêu hóa .

Tiêu không tự chủ

Là sự mất năng lực điều khiển và tinh chỉnh cơ vòng hậu môn, mất sự trấn áp hoàn toàn có thể gây nên tiêu không tự chủ .

Đầy hơi (chướng bụng)

Khi hơi vận động và di chuyển trong lòng ruột, thành ruột căng và phồng lên. Đây là nguyên do hay gặp nhất của đầy hơi, thường hơi trong ruột thoát ra qua miệng ( ợ hơi ) hay qua hậu môn ( trung tiện ). Là thực trạng làm giảm nhu động ruột do tác động ảnh hưởng của thuốc tê, thuốc gây mê dùng trong phẫu thuật gây nên thực trạng chướng hơi .

Trĩ

Trĩ là thực trạng của tĩnh mạch bên trong trực tràng bị giãn và xung huyết, thường gọi là trĩ nội hay trĩ ngoại. áp lực đè nén tĩnh mạch tăng do rặn mạnh lúc đi đại tiện thường xảy ra trên người mang thai, người bệnh gan mạn tính, táo bón lâu ngày .

Qui trình điều dưỡng đối với các rối loạn về tiêu hoá

Nhận định

Hỏi

Thăm khám

Chẩn đoán điều dưỡng

Nguyên nhân của táo bón

Nguyên nhân của tiêu chảy

Ngộ độ thức ăn, thức ăn không hợp vệ sinh .
Căng thẳng hay lo ngại quá mức .
Chế độ ăn không tương thích với thói quen .

Nguyên nhân của tiêu không tự chủ

Tổn thương thần kinh, bệnh lý về thần kinh .
Trầm cảm hay lo ngại quá mức .

Đau vùng hậu môn do trĩ

Nguy cơ tổn thương da do dịch từ hậu môn nhân tạo

Kế hoạch chăm sóc

Mục tiêu của việc chăm sóc là

Lượng giá

Các chất dinh dưỡng đa lượng

Các chất dinh dưỡng đa lượng cấu thành phần lớn của chính sách ăn và phân phối nguồn năng lượng và nhiều dưỡng chất thiết yếu. Carbohydrate, Protein ( gồm có những axit amin thiết yếu ), những chất béo ( gồm có những axit béo thiết yếu ), những chất khoáng đa lượng và nước là những chất dinh dưỡng đa lượng. Carbohydrate, chất béo và protein hoàn toàn có thể thay thế sửa chữa cho nhau thành nguồn nguồn năng lượng ; chất béo cung ứng 9 kcal / g ( 37,8 kJ / g ) ; protein và carbohydrate cung ứng 4 kcal / g ( 16,8 kJ / g ).

Carbohydrate

Carbohydrate trong chính sách ăn được chuyển thành glucose và những monosaccharid khác. Carbohydrate làm tăng mức glucose trong máu, phân phối nguồn năng lượng .

Carbohydrate đơn giản được tạo thành bởi các phân tử nhỏ, thường là các monosaccharid hoặc các disaccharid, làm tăng mức glucose trong máu nhanh.

Carbohydrate phức tạp được tạo thành bởi các phân tử lớn hơn, được chuyển thành các monosaccharid. Các carbohydrate phức tạp làm tăng mức đường trong máu chậm hơn nhưng trong một thời gian dài.

Glucose và sucrose là những carbohydrate đơn thuần ; tinh bột và chất xơ là những carbohydrate phức tạp .

Chỉ số đường huyết đo mức độ tăng đường trong huyết tương khi sử dụng carbohydrate. Giá trị dao động từ 1 (tăng chậm nhất) đến 100 (tăng nhanh nhất, tương đương với đường glucose nguyên chất – xem bảng Xxem Bảng: Chỉ số đường huyết của Một số Thực phẩm Chỉ số đường huyết của Một số Thực phẩm Dinh dưỡng là khoa học về thực phẩm và mối quan hệ của nó tới sức khoẻ. Các chất dinh dưỡng là các chất hóa học trong thực phẩm được cơ thể sử dụng cho sự tăng trưởng, duy trì và hoạt động…. đọc thêm ). Tuy nhiên, tỷ lệ tăng thực tế cũng phụ thuộc vào loại thực phẩm nào được tiêu thụ với carbohydrate.

Carbohydrate với chỉ số đường huyết cao hoàn toàn có thể làm tăng nhanh glucose huyết tương lên mức cao. Có giả thuyết cho răng hậu quả là mức insulin tăng, gây hạ đường huyết và đói, có xu hướng dẫn đến tiêu thụ calo vượt ngưỡng và tăng cân. Carbohydrate với chỉ số đường huyết thấp sẽ làm tăng chậm nồng độ glucose huyết tương, dẫn đến mức insulin sau ăn thấp hơn và ít đói hơn, hoàn toàn có thể làm cho ít bị tiêu thụ calo vượt ngưỡng hơn. Những tác động ảnh hưởng này được cho là dẫn đến thực trạng lipid thuận tiện hơn và giảm rủi ro tiềm ẩn béo phì, đái tháo đường, và biến chứng của bệnh đái tháo đường nếu có.

Các Protein

Protein trong chính sách ăn được chuyển thành những peptide và amino acid. Protein cần phải có để duy trì, biến hóa, hoạt động giải trí và tăng trưởng mô. Tuy nhiên, nếu khung hình không nhận được đủ calo từ chính sách ăn hoặc kho dự trữ trong mô ( đặc biệt quan trọng là chất béo ), protein hoàn toàn có thể được sử dụng để lấy nguồn năng lượng .Khi khung hình sử dụng protein trong chính sách ăn cho sản xuất mô, có một sự tăng lên của protein ( cân đối nitơ tích cực ). Trong những trạng thái dị hóa ( ví dụ như đói, nhiễm trùng, bỏng ), hoàn toàn có thể sử dụng nhiều protein hơn ( vì mô của khung hình bị phân hủy ) hơn là hấp thụ, dẫn đến giảm protein trên toàn diện và tổng thể ( cân đối nitơ âm ). Cân bằng nitơ được xác lập tốt nhất bằng cách lấy lượng nitơ tiêu thụ trừ lượng nitơ thải qua nước tiểu và qua phân .Trong số 20 axit amin, 9 axit amin thiết yếu ( EAAs ) ; chúng không hề được tổng hợp và phải được lấy từ chính sách ăn. Tất cả mọi người có nhu yếu 8 axit amin thiết yếu ( EAAs ) ; Trẻ sơ sinh cần thêm histidine .Điều chỉnh nhu yếu protein trong chính sách ăn dựa vào cân nặng có đối sánh tương quan với tỷ suất tăng trưởng, trong đó sẽ giảm từ trẻ sơ sinh đến tuổi trưởng thành. Nhu cầu protein trong chính sách ăn hàng ngày giảm từ 2,2 g / kg ở trẻ sơ sinh 3 tháng tuổi xuống 1,2 g / kg ở trẻ 5 tuổi và 0,8 g / kg ở người trưởng thành. Nhu cầu về protein tương ứng với những nhu yếu của EAA ( xem Bảng : Những nhu yếu axit amin thiết yếu tính bằng mg / kg khối lượng khung hình Những nhu yếu axit amin thiết yếu tính bằng mg / kg khối lượng khung hình Dinh dưỡng là khoa học về thực phẩm và mối quan hệ của nó tới sức khoẻ. Các chất dinh dưỡng là những chất hóa học trong thực phẩm được khung hình sử dụng cho sự tăng trưởng, duy trì và hoạt động giải trí …. đọc thêm ). Người trưởng thành khi muốn tăng khối lượng cơ cần thêm rất ít protein so với nhu yếu khuyến nghị .Thành phần acid amin của protein biến hóa rất nhiều. Giá trị sinh học ( BV ) phản ánh sự tương đương trong thành phần acid amin của protein so với mô của động vật hoang dã ; do đó, BV chỉ ra tỷ suất của EAA được phân phối cho khung hình từ protein trong chính sách ăn :

• Một sự phối hợp tuyệt đối là protein trong trứng, với giá trị là 100 .
• Protein động vật hoang dã trong sữa và thịt có một chỉ số BV cao ( ~ 90 ) .
• Protein trong ngũ cốc và rau có chỉ số BV thấp hơn ( ~ 40 )
• Một số protein được chiết xuất ( ví dụ, gelatin ) có chỉ số BV là 0 .

Mức độ mà những loại protein trong chính sách ăn cung ứng mỗi axit amin còn thiếu khác ( Bổ sung ) xác lập toàn diện và tổng thể chỉ số BV của chính sách ăn. Nhu cầu khuyến nghị hàng ngày ( RDA ) so với protein giả định chính sách ăn kết hợp trung bình có chỉ số BV là 70 .

Video liên quan