Chính sách giảm nghèo bền vững: Một số kết quả và vấn đề đặt ra

TCCTThS. Nguyễn Thị Lan Anh (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh)

TÓM TẮT:

Mục tiêu giảm nghèo được đề cập trong Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020. Đó là thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, hạn chế tái nghèo, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội, tăng thu nhập của người dân, đặc biệt là ở các địa bàn nghèo.

Bạn đang đọc: Chính sách giảm nghèo bền vững: Một số kết quả và vấn đề đặt ra

Chính sách giảm nghèo của Nhà nước ta được tích hợp trong nhiều chủ trương, chính sách khác nhau ở Trung ương và địa phương, nhưng thực hiện tập trung nhất trong 2 chương trình mục tiêu quốc gia, đó là Chương trình giảm nghèo bền vững và Chương trình xây dựng nông thôn mới. Bài viết bàn về kết quả đạt được từ khi nước ta thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững và một số vấn đề đặt ra.

Từ khóa: Chính sách, giảm nghèo, bền vững, chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, giai đoạn 2016-2020.

1. Chính sách giảm nghèo bền vững của Việt Nam

Năm 2014, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 76/2014 nhằm giảm nghèo bền vững đến năm 2020. Bên cạnh đó, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 80/NQ-CP ngày 19/5/2011 về giảm nghèo giai đoạn 2011-2020 và Chương trình quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2012-2016. Chương trình giảm nghèo quốc gia sau đó được kéo dài cho giai đoạn 2016-2020 ,với Quyết định số 1722 của Thủ tướng Chính phủ ngày 2/9/2016. Đối tượng của chương trình là người nghèo và các huyện, xã nghèo. Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020 gồm nhiều dự án:

– Dự án 1 ( Dự án 30A ) để tương hỗ những huyện, xã nghèo, gồm có : Đầu tư vào kiến trúc sản xuất và hoạt động và sinh hoạt ; hỗ trợ sản xuất và đa dạng hóa sinh kế của người nghèo ở huyện xã nghèo ; nâng cao chất lượng nhân lực ở huyện, xã nghèo tham gia xuất khẩu lao động nhằm mục đích nâng cao thu nhập và giảm nghèo .
– Dự án 2 ( Dự án 135 ) : Hỗ trợ những xã nghèo miền núi biên giới gồm có : góp vốn đầu tư vào kiến trúc ; hỗ trợ sản xuất và đa dạng hóa sinh kế ; nâng cao năng lượng cán bộ cấp cơ sở .
– Dự án 3 : Hỗ trợ sản xuất, đa dạng sinh kế ở những xã không thuộc dự án Bất Động Sản 30A và 135 .
– Dự án 4 : Truyền thông về giảm nghèo và tiếp cận thông tin của người nghèo .
– Dự án 5 : Nâng cao năng lượng của nhà nước giám sát chương trình
Chính sách giảm nghèo được hoàn thành xong theo hướng tập trung chuyên sâu tương hỗ người nghèo tổng lực bên cạnh nâng cao thu nhập, giảm nghèo cho đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa ; cải cách chính sách theo hướng chuyển sang tương hỗ có điều kiện kèm theo, hỗ trợ sản xuất và việc làm để người nghèo dữ thế chủ động vươn lên thoát nghèo, giảm những tương hỗ trực tiếp, cho không. Đối tượng tương hỗ được lan rộng ra sang những hộ cận nghèo .
Nguồn lực kinh tế tài chính cho tương hỗ tạo việc làm và giảm nghèo đa phần từ Chi tiêu Nhà nước. Trong quá trình 2011 – năm ngoái, Chương trình tiềm năng quốc gia giảm nghèo vững chắc được góp vốn đầu tư 47,339 nghìn tỷ đồng, trong đó ngân sách TW là 33,842 nghìn tỷ đồng, ngân sách địa phương khoảng chừng 5 nghìn tỷ đồng ( tổng số ngân sách nhà nước là 38.845 nghìn tỷ đồng, chiếm 82 % tổng ngân sách chương trình ). Tổng kinh phí đầu tư của chương trình cho tiến trình năm nay – 2020 là 41,449 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước, 4.848 tỷ đồng từ ngân sách địa phương và 2.100 tỷ đồng từ ngân sách ngoài nhà nước .

Từ năm 2016, Việt Nam áp dụng chuẩn nghèo đa chiều, bên cạnh chiều thu nhập, còn bổ sung các chiều về dịch vụ xã hội cơ bản như giáo dục, y tế, nước sạch, nhà ở và thông tin. Đối tượng hỗ trợ do đó được mở rộng bao gồm cả người nghèo thu nhập và người không nghèo thu nhập nhưng chưa đạt tiêu chuẩn tối thiểu trên các chiều khác. Trong các đối tượng giảm nghèo, Chính phủ có chính sách để ưu tiên giảm nghèo cho đồng bào dân tộc thiểu số.

nhà nước đã ban hành Quyết định số 1557 / QĐ-TTg ngày 10/9/2015 phê duyệt một số ít chỉ tiêu triển khai những tiềm năng tăng trưởng thiên niên kỷ cho đồng bào dân tộc thiểu số, tương thích với những tiềm năng tăng trưởng bền vững và kiên cố sau năm năm ngoái. Quyết định này nêu rõ hàng loạt chỉ tiêu cho những hội đồng dân tộc thiểu số là cơ sở cho tăng trưởng bền vững và kiên cố. Trong vòng mấy năm gần đây, nhà nước Nước Ta đã thực thi nhiều chính sách để cải tổ đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Hiện nay, Nước Ta có khoảng chừng hơn 14 triệu đồng bào dân tộc thiểu số, sống tại 52 tỉnh, thành phố .
Tỷ lệ hộ nghèo trong những hội đồng dân tộc thiểu số khá cao. Với tiềm năng giảm tỷ suất hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số, Thủ tướng nhà nước đã ký Quyết định số 2085 / QĐ-TTg ngày 31/10/2016 phê duyệt 1 số ít chính sách tương hỗ tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và vùng núi cao quy trình tiến độ 2017 – 2020 .
Nhìn chung, có 4 nhóm chính sách giảm nghèo cho dân tộc thiểu số, gồm :
Một là, những chính sách giảm nghèo tổng lực, như : những Chương trình 135, 30A, Chương trình tiềm năng vương quốc về giảm nghèo. Những chính sách này nhằm mục đích cải tổ sinh kế tổng lực của hộ nghèo, ví dụ điển hình như nâng cao năng lực tiếp cận hạ tầng và dịch vụ, hỗ trợ sản xuất, tiếp cận thị trường, giảng dạy nghề, thôi thúc tăng trưởng đời sống kinh tế tài chính – xã hội, văn hóa truyền thống .
Hai là, những chính sách có tác động ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp cải tổ sinh kế cho hộ nghèo ở tầm vương quốc. Những chính sách này chỉ tập trung chuyên sâu vào 1 số ít nghành nhất định, ví dụ điển hình như những chương trình vương quốc về nước sạch, y tế cho người nghèo, đào tạo và giảng dạy nghề, tương hỗ tạo việc làm, trồng rừng, nông thôn mới .
Ba là, những chính sách hướng tới 1 số ít vùng đơn cử, ví dụ điển hình chính sách đất trồng và định cư cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Tây Nam Bộ, chương trình tăng trưởng những xã biên giới Nước Ta – Lào – Campuchia, chương trình bảo vệ rừng ở những xã dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên, …
Các chính sách tương hỗ người nghèo gặp khó khăn vất vả hoặc 1 số ít hội đồng thiểu số đơn cử. Trên trong thực tiễn, tương hỗ người nghèo được lồng ghép trong nhiều chương trình vương quốc và địa phương khác nhau, do nhiều cấp, nhiều tổ chức triển khai thực thi, gồm có cả những tổ chức triển khai chính trị – xã hội, những tổ chức triển khai phi chính phủ. Hỗ trợ cho người nghèo cũng dưới nhiều hình thức như trợ cấp trực tiếp, tương hỗ giáo dục, huấn luyện và đào tạo, y tế, tiếp cận nguồn lực như đất đai, tín dụng thanh toán, thông tin, …
Bên cạnh những chính sách, chương trình giảm nghèo được thực thi gián tiếp trải qua sự tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội của quốc gia nói chung và những vùng, miền, địa phương nói riêng .
Một trong những chính sách giảm nghèo là tương hỗ vay vốn. Theo hiệu quả tìm hiểu, có khoảng chừng 16 % số hộ nông dân vay vốn được tiếp cận vốn vay cho hộ nghèo, 8,3 % vốn vay khuyến mại cho đồng bào dân tộc thiểu số. Vốn vay ngân hàng nhà nước chiếm trên 50 %. Như vậy, một bộ phận hộ nghèo và hộ dân tộc thiểu số đã được tiếp cận vốn tín dụng thanh toán khuyễn mãi thêm để tăng trưởng sinh kế. ( Bảng 1 ) .

2. Khái quát kết quả thực hiện chính sách giảm nghèo

Trong những thập kỷ qua, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn trong giảm nghèo gắn liền với kết quả tăng trưởng và phát triển kinh tế. Nhờ kết quả tăng trưởng và phát triển kinh tế, tích cực thực hiện chương trình giảm nghèo bền vững, chương trình nông thôn mới, nỗ lực của mỗi người dân, Việt Nam đã thu được các kết quả giảm nghèo ấn tượng. Tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh qua các năm.

Theo chuẩn nghèo cũ, tỷ suất hộ nghèo giảm từ 9,2 % năm 2012 xuống 4,25 % năm năm ngoái. Từ cuối năm năm ngoái, theo chuẩn nghèo đa chiều mới, tỷ suất hộ nghèo là 9,88 % ( trong đó nghèo thu nhập khoảng chừng 7,9 % ) và có khoảng chừng 5,22 % hộ cận nghèo. Đến cuối năm năm nay, tỷ suất hộ nghèo đã giảm xuống 8,23 %, giảm 1,67 điểm Phần Trăm so với năm năm ngoái. Khoảng 70 % dân số Nước Ta được coi là bảo đảm an toàn về kinh tế tài chính và 13 % được xếp vào những tầng lớp trung lưu toàn thế giới ( World Bank, 2018 ) .
Theo khu vực địa lý, tỷ suất nghèo ở vùng Đông Bắc, khoảng chừng 18,24 % ( giảm 2,5 điểm % ), vùng Tây Bắc là 31,82 % ( giảm 2,7 điểm % ), đồng bằng sông Hồng là 4,06 % ( giảm 0,71 điểm % ), Bắc Trung Bộ là 10,2 % ( giảm 2,4 điểm % ), Duyên hải miền trung là 9,6 % ( giảm 1,8 điểm % ), Tây Nguyên 15,14 % ( giảm 2 điểm % ), Đông Nam Bộ 1,13 % ( giảm 0,1 điểm % ) và đồng bằng sông Cửu Long 8,46 % ( giảm 1,2 điểm % ). Tỷ lệ nghèo đã giảm từ 22 % năm 2005 xuống 6,72 % năm 2017. ( Biểu đồ 1 ) .

Kết quả giảm nghèo ấn tượng cho thấy thành tố giảm nghèo trong mô hình an sinh xã hội của Việt Nam có những điểm tích cực. Tuy nhiên, nhiệm vụ giảm nghèo trong những năm tới còn nhiều thách thức do những hộ chưa thoát nghèo còn lại là những hộ khó thoát nghèo nhất.

Tỷ lệ hộ nghèo tập trung chuyên sâu cao ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa nơi thiếu những điều kiện kèm theo kiến trúc, những nguồn lực sinh kế, gồm có nguồn nhân lực, kinh tế tài chính, nguồn lực xã hội và nguồn lực vật chất để thoát nghèo. Chưa kể một bộ phận người nghèo còn ỷ lại vào Nhà nước, chưa dữ thế chủ động vươn lên. Thiết kế chính sách, chính sách giảm nghèo như trước cũng thể hiện những hạn chế như manh mún, chồng chéo và gặp khó khăn vất vả trong giảm nghèo ở những vùng khó khăn vất vả, những hộ nghèo nhất. ( Biểu đồ 2 ) .

3. Một số định hướng giải pháp

Mặc dù tỷ suất nghèo ở Nước Ta đã giảm nhanh trong những năm qua nhưng vẫn còn bộ phận khá lớn hộ nghèo, đặc biệt quan trọng ở vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số. Các giải pháp giảm nghèo những năm qua đã thu được hiệu quả quan trọng, tuy nhiên, tác dụng giảm nghèo hầu hết dựa trên cơ sở những thành tích trong tăng trưởng và tăng trưởng kinh tế tài chính. Hiệu quả thực tiễn của những chương trình giảm nghèo vẫn chưa được như mong ước. Các đối tượng người tiêu dùng cần giảm nghèo lúc bấy giờ đều là đối tượng người dùng khó giảm nghèo và có rủi ro tiềm ẩn tái nghèo cao. Do đó, những năm tới cần thay đổi trong giảm nghèo và tương hỗ việc làm .
Một là, tách bạch, tránh chồng chéo giữa chính sách tương hỗ việc làm, giảm nghèo với chính sách trợ giúp xã hội, giữa đối tượng người dùng hoàn toàn có thể giảm nghèo và đối tượng người tiêu dùng nhận trợ cấp xã hội. Hiện nay, một số ít chính sách giảm nghèo của Trung ương và những địa phương vẫn còn những nội dung xen kẽ theo hướng trợ cấp, cho không dẫn tới sự ỷ lại của người nghèo vào tương hỗ của Nhà nước, chưa tích cực, dữ thế chủ động vươn lên giảm nghèo. Thực chất, đây là việc chính sách giảm nghèo, tăng trưởng sinh kế bị chồng lấn với chính sách trợ giúp xã hội. Cần phân biệt giữa người nghèo do điều kiện kèm theo sức khỏe thể chất, năng lượng không hề tự bảo vệ thu nhập là đối tượng người tiêu dùng trợ giúp xã hội, với người nghèo do thiếu nguồn lực, thiếu kiến thức và kỹ năng, … hoàn toàn có thể tương hỗ để tăng trưởng sinh kế và thoát nghèo. Với nhóm người nghèo hoàn toàn có thể thoát nghèo, chính sách giảm nghèo nên tập trung chuyên sâu vào tương hỗ tăng trưởng sinh kế để người nghèo có thêm thu nhập từ lao động. Trong khi đó, chính sách trợ giúp xã hội tập trung chuyên sâu vào trợ cấp với những đối tượng người dùng không có năng lực lao động hoặc gặp khó khăn vất vả do thiên tai, bệnh tật, …
Hoàn thiện mạng lưới hệ thống chính sách giảm nghèo theo hướng tăng cường những chính sách tương hỗ có đỉều kiện, tương hỗ có sự tham gia của hộ nghèo như tín dụng thanh toán khuyễn mãi thêm, hỗ trợ sản xuất … gắn với đối tượng người dùng, địa phận và thời hạn thụ hưởng, góp thêm phần tạo động lực, khuyến khích để người dân tự vươn lên thoát nghèo. Các chính sách cho không, tương hỗ vô điều kiện kèm theo được chuyển sang trợ giúp xã hội. Phân loại hộ nghèo thành 2 nhóm : nhóm có năng lực thoát nghèo, có sức lao động và nhóm không có năng lực thoát nghèo do điều kiện kèm theo sức khỏe thể chất, tuổi tác, …. Với nhóm có sức lao động, Nhà nước tương hỗ việc làm và giảm nghèo trải qua tương hỗ, tạo điều kiện kèm theo, còn người nghèo phải lao động và tự vươn lên. Một bộ phận người nghèo là người không có năng lực thoát nghèo do thiếu sức khỏe thể chất, bệnh tật, người già neo đơn, … phải chuyển sang đối tượng người tiêu dùng của chính sách trợ giúp xã hội, thay vì đối tượng người dùng của chính sách giảm nghèo. Chính sách giảm nghèo chỉ nên tập trung chuyên sâu vào những đối tượng người tiêu dùng hoàn toàn có thể thoát nghèo nhưng thiếu nguồn lực sinh kế để thoát nghèo. Để làm được điều này, cần :
– Thống kê những cá thể, hộ nghèo không có năng lực thoát nghèo do thiếu sức khỏe thể chất, ốm đau, bệnh tật, neo đơn, … chuyển sang đối tượng người dùng chăm nom, trợ giúp xã hội .
– Rà soát những chính sách giảm nghèo để phong cách thiết kế lại, vô hiệu những nội dung mang tính trợ giúp xã hội, cho không. Chuyển những nội dung trợ cấp, trợ giúp sang chính sách trợ giúp xã hội so với người nghèo không hoặc chưa có năng lực thoát nghèo .
– Rà soát và sửa đổi, bổ trợ những chính sách trợ giúp xã hội cho đối tượng người dùng nghèo không có năng lực lao động thoát nghèo .
Hai là, củng cố và nâng cao hiệu suất cao Chương trình tiềm năng vương quốc về giảm nghèo bền vững và kiên cố. Tiếp tục thanh tra rà soát những chính sách giảm nghèo hiện hành, tích hợp những chính sách theo hướng tinh gọn, tập trung chuyên sâu, tránh giàn trải, giảm thiểu số văn bản, hạn chế chính sách chồng chéo, phân tán ; bãi bỏ những chính sách không hiệu suất cao trong thời hạn dài ( như chính sách tương hỗ tiền điện cho hộ nghèo ) .
Ba là, nghiên cứu và điều tra thiết kế xây dựng khung chính sách giảm nghèo tiếp cận đa chiều, phân loại những nhóm hộ nghèo theo từng loại thiếu vắng để có giải pháp tương hỗ những đối tượng người dùng tiếp cận được những dịch vụ xã hội cơ bản, giảm tỷ suất hộ thiếu vắng theo từng nghành ( y tế, giáo dục, nhà tại, nước hoạt động và sinh hoạt và vệ sinh, thông tin ) .
Bốn là, thực thi đa dạng hóa nguồn vốn kêu gọi, tăng cường kêu gọi nguồn lực từ ngân sách địa phương và những nguồn kêu gọi góp phần hợp pháp của doanh nghiệp và hoạt động hỗ trợ vốn của những tổ chức triển khai, cá thể trong và ngoài nước ; vốn đối ứng, tham gia góp phần của dân cư, đối tượng người dùng thụ hưởng .
Năm là, tăng nhanh tuyên truyền tiềm năng giảm nghèo sâu rộng đến những cấp, những ngành, những những tầng lớp dân cư và người nghèo ; phát động trào lưu thi đua ” Cả nước chung tay vì người nghèo – Không để ai bị bỏ lại phía sau ” ; tôn vinh những doanh nghiệp, tập thể cá thể có nhiều góp phần về nguồn lực, cách làm hiệu suất cao trong công tác làm việc giảm nghèo vững chắc .
Sáu là, liên tục triển khai xong mạng lưới hệ thống chính sách pháp lý tương hỗ nhóm đối tượng người tiêu dùng lao động nghèo, người khuyết tật, người thất nghiệp, dân tộc thiểu số, lao động nông thôn bị tịch thu đất canh tác, học viên, sinh viên có thực trạng khó khăn vất vả .
Bảy là, triển khai xong những chính sách khuyến khích góp vốn đầu tư, chính sách khuyễn mãi thêm so với những cơ sở sản xuất kinh doanh thương mại sử dụng nhiều lao động, nhất là ở địa phận nông thôn để tạo việc làm, giúp nâng cao thu nhập và thoát nghèo. Tiếp tục hoàn thành xong chính sách cho vay tặng thêm học nghề, tương hỗ đào tạo và giảng dạy nghề cho lao động nông thôn, bộ đội xuất ngũ, phụ nữ, người trẻ tuổi …
Tám là, điều tra và nghiên cứu đề xuất kiến nghị những chương trình, dự án Bất Động Sản việc làm công, tương hỗ tạo việc làm cho những nhóm lao động yếu thế ; xử lý việc làm trải qua những dự án Bất Động Sản, chương trình tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội đơn cử của từng địa phương theo hướng bền vững và kiên cố, nâng cao chất lượng việc làm, cải tổ môi trường tự nhiên cạnh tranh đối đầu và thôi thúc tăng trưởng doanh nghiệp, nhằm mục đích tạo nhiều việc làm không thay đổi .
Tài liệu tìm hiểu thêm :

1. Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020.
2. Nghị quyết số 80/NQ-CP ngày 19/5/2011 về giảm nghèo giai đoạn 2011-2020.
3. Quyết định số 2085/QĐ-TTg ngày 31/10/2016 phê duyệt một số chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế – xã hội cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và vùng núi cao giai đoạn 2017-2020.
4. Bùi Văn Huyền (2019), “Đề tài: Mô hình an sinh xã hội ở Việt Nam: Thực trạng, vấn đề đặt ra và giải pháp”, mã số KX.04.16/16-20.
5. Worldbank (2018), “Climbing the ladder: Poverty reduction and shared prosperity in Vietnam, World Bank’s

update report .
The sustainable poverty reduction policy :
Achievements and challenges

l Master. Nguyen thi Lan Anh
Ho Chi Minh National Academy of Politics

Abstract :

In the National goal program on sustainable poverty reduction in the period from 2016 to 2020 of Vietnam, the program sets goals for sustainable poverty reduction and limiting

re-poverty, contributing to the country’s economic growth, ensuring social security and increasing income of residents, especially those living in poor areas. Vietnam’s poverty reduction policy is integrated in many different guidelines and policies of both local and central authorities. This policy is mostly integrated in the two national target programs, namely the sustainable poverty reduction and the new rural development programs. This article discusses results achieved since our country implemented the sustainable poverty reduction policy and related challenges .
Keywords : Policy, poverty reduction, substainability, national goals of sustainable poverty reduction, period from năm nay to 2020 .

Source: https://thevesta.vn
Category: Cộng Đồng