Không “bẻ lái” chính sách tiền tệ

Không “ bẻ lái ” chính sách tiền tệNgân hàng Nhà nước đang tỏ ra khá bình tĩnh trước hành động nâng lãi suất vay của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ ( Fed ) .Phản ứng này khá dễ hiểu, bởi khác với Mỹ, câu truyện hiện tại của Việt Nam là phục sinh, tăng trưởng, chứ không phải là lạm phát kinh tế, việc hòn đảo chiều chính sách tiền tệ từ thả lỏng sang thắt chặt khó hoàn toàn có thể xảy ra .

Thị trường tài chính toàn cầu đang biến động mạnh khi Mỹ – nền kinh tế lớn nhất thế giới – tăng lãi suất lần đầu tiên kể khi dịch bệnh xảy ra. Không ít quốc gia, vùng lãnh thổ buộc phải tăng lãi suất theo động thái của Fed.

Thách thức lớn nhất của chính sách tiền tệ hiện nay là làm sao để kiểm soát dòng tiền đi vào đúng hướng, chảy vào sản xuất – kinh doanh, thay vì đầu cơ. (Ảnh minh họa)

Với Việt Nam, việc Fed tăng lãi suất vay lần này tác động ảnh hưởng chưa đáng kể, tuy nhiên với 7 lần tăng lãi suất vay dự kiến năm nay và khoảng chừng 3-4 lần năm 2023 của Fed, tác động ảnh hưởng xấu đi tới tỷ giá, lãi suất vay, gánh nặng nợ quốc tế, dòng vốn ngoại … là khó tránh khỏi .
Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, Việt Nam đang có nhiều bệ đỡ tốt, giúp trung hòa những yếu tố rủi ro đáng tiếc, đó là nguồn dự trữ ngoại hối cao kỷ lục, thặng dư thương mại dự kiến khá lớn .
Hơn nữa, triển vọng tăng trưởng sáng sủa của nền kinh tế tài chính cũng khiến dòng tiền quốc tế liên tục ở lại Việt Nam, thay vì tháo chạy, kể cả vốn trực tiếp và gián tiếp .
Điều quan trọng nhất là khác với Mỹ, tổng cầu Việt Nam vẫn khá yếu, lạm phát kinh tế thấp, CPI 2 tháng đầu năm chỉ tăng 1,68 %. Vì vậy, bài toán lớn nhất lúc này là phục sinh, tăng trưởng, chứ không phải là lạm phát kinh tế. Căn cứ vào sức cầu khá yếu của nền kinh tế tài chính hiện nay, không có cơ sở nào cho thấy, Ngân hàng Nhà nước sẽ “ quay xe ”, hòn đảo chiều chính sách tiền tệ sang hướng thắt chặt .

Việt Nam có sự lệch nhịp tăng trưởng so với các nước phát triển trên thế giới. Năm 2021, khi các nước phát triển trên thế giới (Mỹ, châu Âu) phục hồi mạnh mẽ, thì GDP Việt Nam lại giảm sâu vì làn sóng dịch Covid-19 lần thứ tư. Chính vì phục hồi muộn hơn các nước phát triển, nên lạm phát Việt Nam chưa phải là vấn đề đáng lo.

Hơn nữa, nhìn vào căn nguyên lạm phát kinh tế của Mỹ hiện nay, hoàn toàn có thể thấy, Việt Nam khó có năng lực rơi vào tình cảnh lạm phát kinh tế phi mã này. Năm 2008, khi khủng hoảng kinh tế nổ ra, Mỹ cũng ào ạt bơm tiền ra nền kinh tế tài chính, nhưng hầu hết bơm cho mạng lưới hệ thống kinh tế tài chính, lạm phát kinh tế suốt cả thập kỷ sau đó chỉ xoay quanh 2 %, thậm chí còn có lúc còn âm. Tuy nhiên, hai năm qua, đương đầu với khủng hoảng kinh tế do Covid-19, Fed bơm tiền kích thích mạnh, nhưng bơm trực tiếp cho người tiêu dùng, nên lạm phát kinh tế vọt tăng nhanh gọn .
Trong khi đó, tại Việt Nam, yếu tố lạm phát kinh tế từ tiền tệ trọn vẹn không có. Các gói tương hỗ nền kinh tế tài chính 2 năm qua quy mô nhỏ bé và tương hỗ trực tiếp bằng tiền mặt rất ít. Gói tương hỗ hồi sinh nền kinh tế tài chính 350.000 tỷ đồng sắp được tiến hành chỉ có phần nhỏ là tương hỗ về tiền tệ. Hơn nữa, gói tương hỗ tiền tệ này được Ngân hàng Nhà nước trấn áp chặt trong tổng hạn mức tăng trưởng tín dụng thanh toán hàng năm .
Chính vì lạm phát kinh tế của Việt Nam không xuất phát từ cung tiền và không có yếu tố cung tiền, nên Ngân hàng Nhà nước không có nguyên do để biến hóa chính sách tiền tệ. Thực tế, những năm gần đây, NHNN luôn quản lý chính sách tiền tệ một cách thận trọng, việc thả lỏng tiền tệ ở mức nhất định mới được thực thi vài năm gần đây .

Không chỉ Việt Nam, mà nhiều nước châu Á khác cũng tỏ ra bình tĩnh với động thái tăng lãi suất của Fed. Nguyên nhân là nhiều nước châu Á đều đang phải đối mặt với lạm phát thấp, nền kinh tế phục hồi chậm, buộc phải duy trì lãi suất thấp. 

Với Việt Nam, thời hạn qua, chính sách tiền tệ luôn hướng tới sự không thay đổi. Ngân hàng Nhà nước nhiều lần chứng minh và khẳng định, tiềm năng xuyên suốt và đồng điệu của chính sách tiền tệ là bảo vệ trấn áp lạm phát kinh tế, không thay đổi kinh tế tài chính vĩ mô, thị trường tiền tệ và bảo đảm an toàn hoạt động giải trí của những tổ chức triển khai tín dụng thanh toán .
Có thể thấy, sự liên thông giữa việc Fed tăng lãi suất vay với nền kinh tế tài chính trong nước nói chung và chính sách tiền tệ nói riêng là không lớn. Thách thức lớn nhất của chính sách tiền tệ hiện nay là làm thế nào để trấn áp dòng tiền đi vào đúng hướng, chảy vào sản xuất – kinh doanh thương mại, thay vì đầu tư mạnh .