Đất đai

Là một vương quốc có dân số đông và nguồn lực đất đai hạn chế, Việt Nam có diện tích quy hoạnh đất nông nghiệp trung bình khoảng chừng 0,3 ha / người, thuộc hàng thấp nhất trên quốc tế. Phương thức canh tác truyền thống lịch sử dựa trên quy mô nhỏ, trung bình mỗi hộ được nhận khoảng chừng 0,156 ha ( thấp hơn 1/3 mức trung bình ở những nước trong khu vực như Xứ sở nụ cười Thái Lan và Cam-pu-chia ). Tăng trưởng kinh tế tài chính và đô thị hóa nhanh gọn của Việt Nam trong hai thập kỷ gần đây đã góp thêm phần quy đổi khoảng chừng một triệu ha đất nông nghiệp thành đất thương mại và đất ở. Chuyển đổi mục tiêu sử dụng đất đã dẫn đến xu thế ngày càng tăng tranh chấp đất đai và góp thêm phần khắc sâu khoảng cách giữa thành thị và nông thôn .

 Chính sách và quản lí nhà nước về đất đai

Theo Hiến pháp, đất đai và những tài nguyên vạn vật thiên nhiên khác là “ gia tài công thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện thay mặt chủ sở hữu và thống nhất quản trị ”. Quốc hội phát hành luật và những nghị quyết về đất đai ; quyết định hành động quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp vương quốc. Bộ Tài nguyên Môi trường ( Bộ TNMT ) là cơ quan thuộc chính phủ nước nhà chịu nghĩa vụ và trách nhiệm thiết kế xây dựng và thực thi những chính sách về đất đai. Với từng quy trình tiến độ, Ban Chấp hành Trung ương Đảng ra nghị quyết định hướng cho việc thay đổi chính sách, pháp lý về đất đai .

Trong công tác giám sát về đất đai, quốc hội thực hiện quyền tối cao. Quyền giám sát về đất đai cũng được trao cho Mặt trận Tổ quốc, hội đồng nhân dân và Liên hiệp các hội Khoa học Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA), và người dân. Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam thực hiện chức năng tư vấn, phản biện và giám định liên quan đến đất đai .

Bạn đang đọc: Đất đai

Luật đất đai hiện hành của Việt Nam được trải qua năm 2013 dựa trên sửa đổi Luật đất đai 2003. Dưới Luật này, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phát hành một loạt văn bản dưới luật hướng dẫn việc thi hành, bồi thường, tái định cư và định giá đất. Một số điểm chính của Luật Đất 2013 gồm có :

  • Tăng cường phân quyền quản lý nhà nước về đất đai cho cấp tỉnh và huyện, trong đó có công tác lập quy hoạch sử dụng đất và định giá đất (phân cho cấp tỉnh) (điều 114).
  • Ưu tiên giao đất, cho thuê đất đối với người dân tộc thiểu số không có đất hoặc thiếu đất sản xuất (điều 133).
  • Tạo không gian cho công dân và các tổ chức quần chúng tham gia giám sát quy hoạch sử dụng đất (điều 43), chuyển đổi mục đích sử dụng đất (điều 69) và quản lý đất đai (điều 198-199).

Các báo cáo giải trình nghiên cứu và điều tra của World Bank cho thấy thực tiễn công khai thông tin trong quản trị đất đai ở Việt Nam quá trình 2010 – năm trước đã có nhiều cải tổ, tuy nhiên mức độ công khai minh bạch chưa phân phối nhu yếu của pháp lý .Trong những năm gần đây, sự chăm sóc của những tổ chức triển khai xã hội so với chính sách về đất đai ngày càng ngày càng tăng. Hiện có ba mạng lưới tương quan đến đất đai duy trì hoạt động giải trí : Liên minh Đất đai ( Landa ), Mạng lưới Đất Rừng ( LandNet ), và Liên minh Đất Rừng ( Forland ) .

Phân loại đất và các quyền hưởng dụng

Tính đền hết năm 2013, Việt Nam có 81 % diện tích quy hoạnh là đất nông nghiệp, trong đó đất trồng trọt chiếm 35 %, đất rừng 45 %, diện tích quy hoạnh nuôi trồng thủy hải sản 1 %. Trong đất trồng trọt, 3,8 triệu ha ( chiếm khoảng chừng 35 % ) là đất chuyên canh lúa. Diện tích đất trồng lúa giảm nhẹ trong quy trình tiến độ 2011 – năm ngoái, theo quy hoạch sử dụng đất đến 2020 sẽ giảm thêm khoảng chừng 52 nghìn ha Giao hàng tăng trưởng hạ tầng và quy đổi cơ cấu tổ chức cây xanh thích ứng với đổi khác khí hậu, thiên tai. Các tác động ảnh hưởng thiên nhiên và môi trường nêu trên, cùng với nạn phá rừng và việc thiết kế xây dựng những đập thủy điện ngày càng ảnh hưởng tác động tới đất nông nghiệp ven biển, trong đó có hơn 970.000 ha ở đồng bằng sông Cửu Long .Nhà nước giao, cho thuê đất cho những cá thể, tổ chức triển khai trải qua việc cấp giấy ghi nhận quyền sử dụng đất ( GCNQSDĐ ). GCN QSDĐ hoàn toàn có thể được trao đổi, chuyển nhượng ủy quyền, thế chấp ngân hàng, cho thuê và được thừa kế. Các quyền đổi khác được cấp cho những loại đất khác nhau. Đất ở được phân chia không xác lập thời hạn ; GCN QSDĐ nông nghiệp ( “ sổ đỏ chính chủ ” ) và đất rừng trong thời hạn 50 năm. Giấy tờ này có giá trị pháp lý trong những thanh toán giao dịch trao đổi, chuyển nhượng ủy quyền, thế chấp ngân hàng, cho thuê, và thừa kế. Mỗi loại đất gắn với những quyền và thời hạn khác nhau. Đất ở không pháp luật thời hạn ; đất nông nghiệp có sổ đỏ chính chủ và đất lâm nghiệp có kỳ hạn tối đa 50 năm. Người dân không được tự ý quy đổi mục tiêu sử dụng đất nông nghiệp nếu không được cấp phép. Quyền khai thác lâm sản trên đất lâm nghiệp được lao lý ngặt nghèo, đặc biệt quan trọng trong yếu tố khai thác gỗ .Diện tích rừngRừng được xác lập bởi đồng thời hai yếu tố, có cây bao trùm và không bị sử dụng cho mục tiêu khác ngoài lâm nghiệp. Cây rừng có độ cao tối thiểu 5 m. Diện tích rừng gồm có cả những khu vực rừng tái sinh tuy cây chưa đạt độ cao 5 m nhưng có triển vọng đạt độ bao trùm 10 % và chiều cao cây 5 m, vì đây là những vùng trong thời điểm tạm thời không còn tính năng dự trữ do ảnh hưởng tác động của con người hoặc nguyên do khách quan, tuy nhiên có triển vọng tái sinh .Đất trồng cây nhiều nămLà đất canh tác lâu dài hơn, không cần trồng mới sau mỗi vụ thu hoạch, như đất canh tác ca-cao, cafe, cao su đặc. Đất trồng cây nhiều năm gồm có cả đất có cây bụi, đất trồng cây ăn quả, cây cho hạt, cây thân leo, nhưng không gồm có đất trồng cây lấy gỗ .Đất hoàn toàn có thể canh tác

Theo định nghĩa của FAO, đất có thể canh tác bao gồm đất trồng tạm thời (các khu vực xen canh chỉ tính một lần), các đồng cỏ tạm thời để chăn thả gia súc hay lấy cỏ, đất vườn và đất bỏ hoang tạm thời, không bao gồm đất bị bỏ hoang do tập quán du canh. Dữ liệu về “Đất có thể canh tác” không có nghĩa là đất có tiềm năng trồng trọt.

Luật đất đai hiện hành không thừa nhận những hình thức chiếm hữu đất theo phong tục tập quán và những hội đồng ( thôn bản ) không có tư cách pháp lý để tham gia những thanh toán giao dịch về đất đai. Điều này khác với thực tiễn ở nhiều nơi người dân thiểu số coi đất đai ( đặc biệt quan trọng là đất rừng ) là gia tài chung của thôn bản. Tuy nhiên, Luật Bảo vệ và Phát triển Rừng ( 2004 ) có thừa nhận sự tham gia của hội đồng trong quản trị đất rừng. Tính tới năm năm ngoái, chỉ có 2 % đất rừng được giao cho những hội đồng, so với 26 % diện tích quy hoạnh được giao cho cá thể ; phần đông còn lại được quản trị bởi những nông lâm trường ( công ty lâm nghiệp ), những ban quản trị hoặc chính quyền sở tại địa phương .Chương trình cấp GCNQSDĐ của nhà nước tiến hành trong những năm 1990 ( sau khi Luật đất đai 1993 sinh ra ) được nhìn nhận là một trong những nỗ lực về cải cách đất đai nhanh và mạnh trên quốc tế. Việc cấp GCNQSDĐ được đẩy nhanh ở một số ít nơi tuy nhiên ở nhiều nơi khác vận tốc tiến hành còn lừ đừ. Tính đến năm 2013, Nhà nước đã cấp khoảng chừng 38 triệu GCNQSDĐ. Ít nhất 11 tỉnh miền Nam phần đông đã triển khai xong việc cấp giấy này, trong khi ở nhiều tỉnh thành khác, tỉ lệ này đạt dưới 70 % .. Cho đến cuối năm ngoái, Ngân hàng Thế giới và những nhà hỗ trợ vốn quốc tế khác đã tiến hành nhiều gói tương hỗ Việt Nam thôi thúc việc cấp GCNQSDĐ .Trong tiếp cân về đất đai, phụ nữ vẫn còn chịu thiệt thòi do hệ lụy phân biệt đối xử trong thừa kế của chính sách phụ hệ. Tính đến năm 2012, chỉ có 36 % GCNQSDĐ nông nghiệp do phụ nữ thay mặt đứng tên hoặc cùng thay mặt đứng tên. Tỉ lệ này ở phụ nữ dân tộc thiểu số thậm chí còn còn thấp hơn, chỉ 21 % .Ô nhiễm và hoang hóa đất đai do bom mìn và vật tư nổ sót lại từ cuộc chiến tranh phần nào đã được xử lý trong những thập kỷ qua nhờ sự vào cuộc của quân đội và tương hỗ từ quốc tế .. Các tỉnh miền Trung quanh khu vực phi quân sự trước kia và một số ít vùng biên giới là những nơi chịu tác động ảnh hưởng nặng nề nhất .. Chất độc màu da cam Mỹ đã rải lên hơn 2,2 triệu ha đất đai miền Nam Việt Nam để lại những hậu quả nặng nề về sức khỏe thể chất và ảnh hưởng tác động môi trường tự nhiên mang tính cục bộ. Song, theo một số ít nghiên cứu và phân tích, đất đai ở những nơi bị rải mặt phẳng không bị tác động ảnh hưởng chất độc tồn dư về lâu bền hơn .

 Thu hồi đất đai

Theo Hiến pháp và Luật đất đai 2013, Nhà nước có quyền tịch thu, trưng dụng đất đã giao cho người dân trong trường hợp thiết yếu theo luật định, ship hàng mục tiêu quốc phòng, bảo mật an ninh hay “ tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội vì quyền lợi vương quốc, công cộng ”. Quy định này ngặt nghèo hơn so với Luật 2003 cho phép Nhà nước tịch thu đất để tăng trưởng kinh tế tài chính nói chung. Ước tính đã có khoảng chừng 10 % dân số bị tác động ảnh hưởng bởi chủ trương này theo luật cũ 2003. Các tín hiệu bắt đầu cho thấy luật sửa đổi 2013 đã góp thêm phần làm giảm tỉ lệ phát sinh những vấn đề mới về tịch thu đất .Source : UNIDO. Created by ODI June năm nay. Licensed under CC BY-SA 4.0. Explore the data .Tính đến hết tháng 5/2017, Việt Nam có 325 khu công nghiệp ( gồm có cả khu công nghiệp, khu công nghiệp ) và 3 đặc khu kinh tế tài chính. Chỉ có một số ít ít trường hợp đất nông nghiệp quy đổi quy mô lớn được giao cho nhà đầu tư quốc tế ; còn lại doanh nghiệp Nhà nước giữ vai trò chủ yếu trong nền kinh tế tài chính và quản trị hơn 2,8 triệu ha đất nông nghiệp và đất rừng .

 Giải quyết tranh chấp đất đai

 Bộ TNMT và Quốc hội giám sát số vụ khiếu nại tố cáo về đất đai hàng năm. Phần lớn trong số đó liên quan đến tranh chấp đất đai. Riêng Bộ TN&MT, đơn khiếu nại và tố cáo về đất đai chiếm đến 98% số lượng đơn thư nhận được trong năm 2014. Theo báo cáo Quốc hội, trong hơn một triệu đơn thư khiếu nại tố cáo về đất đai giai đoạn 2003-2012, chỉ có “khoảng một nửa số đơn thư được xử lý thỏa đáng hay phần nào thỏa đáng”, phần lớn số đơn thư này được chuyển về chính quyền các cấp xử lý  theo quy định của Luật Khiếu nại. Chính quyền địa phương thường giải quyết các tranh chấp giữa các công dân với nhau, nhưng không giải quyết được các tranh chấp giữa công dân và các cơ quan nhà nước.

Trong thực tế, công dân bị ảnh hưởng thường nộp khiếu nại về tranh chấp đất đai lên các cơ quan cấp cao. Nếu đơn thư không được giải quyết như mong muốn, họ có thể sẽ nhờ đến truyền thông hoặc tiến hành hoạt động cộng đồng, ví dụ như biểu tình trước văn phòng cơ quan chức năng ở Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, và một số tỉnh thành. Các lực lượng an ninh cho phép một số cuộc biểu tình diễn ra, nhưng đôi khi can thiệp với vũ lực nếu như tranh chấp lan rộng hay để tiến hành giải phóng mặt bằng ngay tức thì. Vụ tranh chấp đất đai nổi bật nhất trong những năm gần đây là vụ tước đoạt đất Đoàn Văn Vươn ở quận Tiên Lãng, Hải Phòng, xây dựng khu đô thị mới Ecopark ở ngoại thành Hà Nội hay ở Đồng Tâm, Hà Nội. Phần lớn các vụ tranh chấp đất đai xảy ra do không thực hiện đúng các thủ tục thu hồi đất, mức bồi thường quá thấp, hay có dấu hiệu tham nhũng. Chỉ có số ít các vụ tranh chấp được đưa ra tòa; trong khi đó, báo chí truyền thông cũng đã góp phần quan trọng thúc đẩy trách nhiệm giải trình của các doanh nghiệp và cơ quan đơn vị nhà nước sử dụng đất.

Cập nhật tháng 12/2017