Chính sách đối ngoại của Mỹ năm 2021: Những sự kiện quyết định của Tổng thống Biden

Chú thích ảnh
Ông Joe Biden phát biểu tại buổi lễ nhậm chức Tổng thống Mỹ ngày 20/1/2021. Ảnh: AP

Những cam kết được ông Biden đưa ra gồm có : Tái can dự với hội đồng toàn thế giới, tái khẳng định chắc chắn vai trò chỉ huy của Mỹ, chấm hết những đại chiến bất tận ở quốc tế, đáp trả Trung Quốc, tìm kiếm quan hệ không thay đổi với Nga, Phục hồi thỏa thuận hợp tác hạt nhân với Iran ( JCPOA ) .
Theo PJ Crowley, cựu Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ dưới thời Tổng thống Barack Obama, chính quyền sở tại của ông Joe Biden đã biểu lộ chủ nghĩa thực dụng và chủ nghĩa thực tiễn. Đó là một thành quả, nhưng nó cũng đặt ra bài kiểm nghiệm quan trọng trong năm 2022. Đã ra thông điệp về setup chính sách đối ngoại của Mỹ, liệu ông Biden có tạo ra những tác dụng thực sự có ý nghĩa ?
Dưới đây là một số ít điểm nhấn chủ yếu tương quan đến chính sách đối ngoại của Mỹ trong năm 2021 .

Tái can dự với đồng minh và các tổ chức toàn cầu

Tổng thống Biden đã sớm bắn tín hiệu đoạn tuyệt với chính sách của chính quyền sở tại nhiệm kỳ trước đó, khi ngay sau vài ngày lên nắm quyền đã ra công bố về việc Mỹ tái gia nhập Hiệp định Paris về biến hóa khí hậu cũng như Tổ chức chức Y tế Thế giới ( WHO ). Đây chính là hai chính sách mà ông Trump đã quyết định hành động từ bỏ, bằng những quyết định hành động trong năm 2017 và 2020 .
Chú thích ảnh
Ông Biden cùng các đại biểu tham dự Hội nghị thượng đỉnh G7 tại Anh, tháng 6/2021. Ảnh: AFP/TTXVN

Ông Biden cũng tìm cách trấn an những liên minh thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương ( NATO ) vốn trước đó từng cảm thấy lo ngại bởi cách tiếp cận cạnh tranh đối đầu với cả liên minh của Donald Trump. Trong gần một năm nắm quyền của ông Biden, Mỹ cũng củng cố quan hệ với những liên minh Bắc Mỹ láng giềng, tái can dự với Liên hợp quốc và chứng minh và khẳng định vị thế của Mỹ dưới góc nhìn là một người chỉ huy toàn thế giới trong đại chiến chống đổi khác khí hậu, chống đại dịch COVID-19 .
Các liên minh lâu năm của Mỹ nhìn chung nhìn nhận cao cách tiếp cận dễ đoán định hơn của ông Biden trên trường quốc tế. Nhưng năm tiên phong nắm quyền tại Nhà Trắng cũng gây ra rạn nứt giữa ông với những liên minh. Chiến dịch rút quân hỗn loạn khỏi Afghanistan, mà lúc đầu ông Biden không có ý tham vấn NATO, đã khiến nhiều nước đặt dấu hỏi vào lòng tin với Washington .

Gần nhất, các cuộc điện đàm giữa Tổng thống Biden với đồng cấp người Nga Vladimir Putin tại thời điểm Nga tăng cường lực lượng quân sự áp sát biên giới Ukraine cũng khiến các nước thành viên NATO ở rìa đông châu Âu tức giận. Số này lo sợ Mỹ sẽ có những nhượng bộ quá lớn trước Nga và làm phương hại đến lợi ích của họ. Cùng lúc, còn phải đến việc Mỹ bị cáo buộc “bán đứng” đồng minh Pháp khi cùng với Australia và Anh lập ra quan hệ đối tác an ninh ba bên (AUKUS) mà không hề thông báo hay tham vấn trước với EU.

Cách tiếp cận trước Trung Quốc

Ông Biden có cuộc điện đàm trực tuyến tiên phong với quản trị Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 11/2021, trong một nỗ lực được coi là nhằm mục đích hạ nhiệt leo thang căng thẳng mệt mỏi, không để cạnh tranh đối đầu, cạnh tranh đối đầu tăng trưởng vượt tầm trấn áp. Tuy nhiên, cuộc chiến tranh thương mại, đại chiến mà ông Trump khởi xướng từ năm 2018, vẫn liên tục diễn ra trong gần một năm nắm quyền của ông Biden .
Chú thích ảnh
Tổng thống Mỹ Joe Biden (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (phải, trên màn hình) tại hội nghị thượng đỉnh trực tuyến ngày 15/11/2021. Ảnh: AFP/TTXVN

Mỹ dưới thời Tổng thống Joe Biden cũng chọn cách tiếp cận mới, khi đẩy mạnh tìm kiếm hợp tác, điều phối từ các đồng minh ở châu Âu và châu Á nhằm chống lại ảnh hưởng gia tăng của Trung Quốc, thiết lập các thỏa thuận hợp tác quốc phòng, xoay trục sức mạnh và bố trí quân sự toàn cầu để có thể đối phó hiệu quả hơn trước Bắc Kinh.

Mỹ không ngần ngại công khai minh bạch Trung Quốc là mối lưu tâm số 1 trong chính sách đối ngoại. Ngoại trưởng Antony Blinken hồi tháng 3 vừa mới qua đã chứng minh và khẳng định Trung Quốc là vương quốc duy nhất có sức mạnh kinh tế tài chính, quân sự chiến lược, ngoại giao và khoa học đặt ra thử thách nghiêm trọng với một mạng lưới hệ thống toàn thế giới không thay đổi và mở .

Cuộc rút quân khỏi Afghainistan

Cựu Tổng thống Donald Trump ký hiệp định với Taliban hồi tháng 2/2020 về việc hoàn tất rút quân Mỹ khỏi Afghanistan vào tháng 5/2021, nhằm mục đích chấm hết đại chiến dài nhất trong lịch sử dân tộc Mỹ. Ông Biden lùi thời hạn rút quân này đến tháng 9/2021, nhưng vẫn quyết tâm triển khai kế hoạch .