Hòa Bình (thành phố) – Wikipedia tiếng Việt

Hòa Bình là thành phố tỉnh lỵ của tỉnh Hòa Bình, Việt Nam.

Thành phố Hòa Bình nằm ở phía bắc tỉnh Hòa Bình, dọc theo hai bên bờ sông Đà, cách TT Thành Phố Hà Nội Thành Phố Hà Nội 73 km về phía bắc, có vị trí địa lý :
Thành phố Hòa Bình có diện tích quy hoạnh 348,65 km², dân số năm 2018 là 135.718 người, tỷ lệ dân số đạt 389 người / km² .

Một cửa xả nước ở đập thủy điện Hòa Bình

Sông Đà chảy xuyên qua thành phố Hòa Bình, chia thành phố thành hai phần. Ngoài ra, Nhà máy thủy điện Hòa Bình cũng nằm trên địa phận thành phố, thuộc địa phận những phường Phương Lâm và Tân Thịnh .

Năm 1886, thực dân Pháp xây dựng tỉnh Mường, lỵ sở đặt tại Chợ Bờ ( thuộc châu Đà Bắc ). Ngày 29 tháng 11 năm 1886, Tổng sứ Trung – Bắc Kỳ ra quyết định hành động chuyển tỉnh lỵ về Phương Lâm ( trước đó thuộc huyện Bất Bạt, phủ Quảng Oai, tỉnh Sơn Tây ), tuy nhiên ít lâu sau lại chuyển về Chợ Bờ. [ 9 ]Ngày 18 tháng 3 năm 1891, Toàn quyền Đông Dương phát hành nghị định chuyển tỉnh lỵ tỉnh Mường về làng Vĩnh Diệu, xã Hòa Bình ( nằm ở tả ngạn sông Đà, đối lập với Phương Lâm ) .Đến ngày 5 tháng 9 năm 1896, tỉnh lỵ chính thức được chuyển về xã Hòa Bình và từ đó tỉnh Mường cũng chính thức đổi tên thành tỉnh Hòa Bình. [ 9 ]Sau năm 1975, thị xã Hòa Bình thuộc tỉnh Hà Sơn Bình, gồm 6 phường : Chăm Mát, Đồng Tiến, Hữu Nghị, Phương Lâm, Tân Hòa và Tân Thịnh. [ 10 ]Ngày 3 tháng 8 năm 1978, chuyển 2 xã Hòa Bình và Thịnh Lang thuộc huyện Kỳ Sơn về thị xã Hòa Bình quản trị. [ 11 ]Ngày 11 tháng 11 năm 1983, chuyển xã Tỉnh Thái Bình thuộc huyện Kỳ Sơn về thị xã Hòa Bình quản trị. [ 12 ]Ngày 24 tháng 4 năm 1988, chuyển 4 xã : Dân Chủ, Sủ Ngòi, Thống Nhất, Yên Mông thuộc huyện Kỳ Sơn về thị xã Hòa Bình quản trị. [ 13 ]Ngày 26 tháng 12 năm 1990, xây dựng xã Thái Thịnh trên cơ sở kiểm soát và điều chỉnh một phần diện tích quy hoạnh và dân số của những xã Tỉnh Thái Bình và Thịnh Lang .Ngày 12 tháng 8 năm 1991, tỉnh Hòa Bình được tái lập từ tỉnh Hà Sơn Bình cũ, thị xã Hòa Bình trở lại là tỉnh lỵ tỉnh Hòa Bình. [ 14 ]Ngày 22 tháng 10 năm 2002, chuyển 2 xã Tỉnh Thái Bình và Thịnh Lang thành 2 phường có tên tương ứng. [ 15 ]Ngày 4 tháng 11 năm 2005, thị xã Hòa Bình được công nhận là đô thị loại III. [ 2 ]Cuối năm 2005, thị xã Hòa Bình có 8 phường : Chăm Mát, Đồng Tiến, Hữu Nghị, Phương Lâm, Tân Hòa, Tân Thịnh, Tỉnh Thái Bình, Thịnh Lang và 6 xã : Dân Chủ, Hòa Bình, Sủ Ngòi, Thái Thịnh, Thống Nhất, Yên Mông .Ngày 27 tháng 10 năm 2006, nhà nước phát hành Nghị định 126 / 2006 / NĐ-CP, xây dựng thành phố Hòa Bình trên cơ sở hàng loạt diện tích quy hoạnh và dân số của thị xã Hòa Bình. [ 1 ]Ngày 14 tháng 7 năm 2009, chuyển xã Trung Minh thuộc huyện Kỳ Sơn về thành phố Hòa Bình quản trị. [ 16 ]Đến cuối năm 2018, thành phố Hòa Bình có 15 đơn vị chức năng hành chính cấp xã thường trực, gồm 8 phường : Chăm Mát, Đồng Tiến, Hữu Nghị, Phương Lâm, Tân Hòa, Tân Thịnh, Tỉnh Thái Bình, Thịnh Lang và 7 xã : Dân Chủ, Hòa Bình, Sủ Ngòi, Thái Thịnh, Thống Nhất, Trung Minh, Yên Mông .Ngày 17 tháng 12 năm 2019, Ủy ban Thường vụ Quốc hội phát hành Nghị quyết số 830 / NQ-UBTVQH14 về việc sắp xếp những đơn vị chức năng hành chính cấp huyện, cấp xã thuộc tỉnh Hòa Bình ( nghị quyết có hiệu lực hiện hành từ ngày 1 tháng 1 năm 2020 ) [ 5 ]. Theo đó :

• Sáp nhập toàn bộ 204,92 km² diện tích tự nhiên và 34.044 người của huyện Kỳ Sơn (gồm thị trấn Kỳ Sơn và 9 xã: Dân Hạ, Dân Hòa, Độc Lập, Hợp Thành, Hợp Thịnh, Mông Hóa, Phú Minh, Phúc Tiến, Yên Quang) vào thành phố Hòa Bình
• Sáp nhập một phần diện tích và dân số của phường Chăm Mát vào xã Dân Chủ để thành lập phường Dân Chủ
• Sáp nhập phần diện tích và dân số còn lại của phường Chăm Mát vào xã Thống Nhất để thành lập phường Thống Nhất
• Sáp nhập một phần diện tích và dân số của xã Dân Hạ vào thị trấn Kỳ Sơn để thành lập phường Kỳ Sơn
• Giải thể xã Thái Thịnh, địa bàn nhập vào phường Thái Bình và xã Hòa Bình
• Sáp nhập phần diện tích và dân số còn lại của xã Dân Hạ vào xã Độc Lập
• Sáp nhập xã Dân Hòa vào xã Mông Hóa
• Hợp nhất hai xã Phúc Tiến và Yên Quang thành xã Quang Tiến
• Hợp nhất hai xã Hợp Thịnh và Phú Minh thành xã Thịnh Minh.

Ngày 12 tháng 1 năm 2021, Ủy ban Thường vụ Quốc hội phát hành Nghị quyết số 1189 / NQ-UBTVQH14 ( nghị quyết có hiệu lực hiện hành từ ngày 1 tháng 2 năm 2021 ) [ 17 ]. Theo đó, xây dựng phường Quỳnh Lâm trên cơ sở hàng loạt diện tích quy hoạnh và dân số của xã Sủ Ngòi, xây dựng phường Trung Minh trên cơ sở hàng loạt diện tích quy hoạnh và dân số của xã Trung Minh .Thành phố Hòa Bình có 12 phường và 7 xã thường trực như lúc bấy giờ. [ 6 ]

Thành phố Hòa Bình có 19 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, gồm 12 phường: Dân Chủ, Đồng Tiến, Hữu Nghị, Kỳ Sơn, Phương Lâm, Quỳnh Lâm, Tân Hòa, Tân Thịnh, Thái Bình, Thịnh Lang, Thống Nhất, Trung Minh và 7 xã: Độc Lập, Hòa Bình, Hợp Thành, Mông Hóa, Quang Tiến, Thịnh Minh, Yên Mông.

Nhìn ra TT thành phố Hòa Bình ( bờ phải ) từ phường Dân Chủ .
Hòa Bình là một trong những cái nôi của nền văn hóa truyền thống Đông Sơn rực rỡ tỏa nắng, thành phố còn mê hoặc bởi nét văn hóa truyền thống rực rỡ của dân tộc bản địa Mường. Đây là lợi thế rất lớn để khai thác, tăng trưởng kinh tế tài chính du lịch .Một trong những điểm trung tâm tăng trưởng du lịch của thành phố là Công viên văn hóa truyền thống khoảng chừng 100 ha. Đây được coi là một làng kho lưu trữ bảo tàng văn hóa truyền thống, trong đó có 6 làng văn hóa truyền thống là dân tộc bản địa Mường, Kinh, Thái, Tày, Dao và Mông. Trong đó, người dân sẽ được đào tạo và giảng dạy cơ bản về du lịch nhằm mục đích bảo tồn những nét văn hóa truyền thống đặc trưng của những dân tộc bản địa .Địa hình thành phố núi non trùng điệp, rừng vương quốc xen kẽ rừng nguyên sinh với những rặng núi đá vôi, Sông Đà chảy qua tạo bức tranh sơn thủy hữu tình. Trong đó, Thác Thăng Thiên, Suối Bùi, Hồ Đồng Bến, Hồ Suối Chọi, Hồ Rợn …

• Khu du lịch sinh thái thác Thăng Thiên cách trung tâm Thủ đô Hà Nội 53 km về phía Tây Nam trên trục đường Quốc lộ 6, nằm ở dãy núi Viên Nam với diện tích hơn 350ha trong quần thể hệ sinh thái rừng tự nhiên đa dạng và phong phú. Nơi đây có dòng suối Anh nước trong xanh mát lành, dọc theo con suối có 4 thác nước từ độ cao vài chục mét đến hàng trăm mét đổ xuống ào ào tung bọt trắng xóa. Cảnh đẹp thiên nhiên hoang sơ kỳ vĩ khí hậu trong lành mát mẻ quanh năm hấp dẫn du khách tới tham quan và nghỉ dưỡng.
• Xã Thịnh Minh, nằm bên bờ sông Đà, đối diện với xã Tu Vũ huyện Thanh Thủy – Phú Thọ, có bến đò Tu Vũ nơi diễn ra chiến thắng Tu Vũ của Quân đội Nhân dân Việt Nam trước quân Viễn chinh Pháp trong chiến tranh Đông Dương, sau này có tượng đài chiến thắng Tu Vũ làm kỷ niệm.
• Ngoài ra, thành phố Hòa Bình còn có nhiều núi đá, hang động, hồ nước, rừng thông khá hấp dẫn và nhiều danh thắng đẹp có thể phát triển du lịch như hồ Ngọc, hồ Đồng Bãi, hồ Đồng Bến, động Can (xã Độc Lập)…

Chính quyền cũng đang tiến hành việc bảo tồn và tăng trưởng văn hóa truyền thống dân tộc bản địa Mường, kiến thiết xây dựng làng, bản văn hóa gắn với nông thôn mới. Hiện có nhiều xã, phường có đội cồng chiêng với 18 đội được tổ chức triển khai liên tục tham gia màn biểu diễn trong những dịp lễ tết, đón khách đặc biệt quan trọng. Có nhiều mái ấm gia đình, mọi thành viên đều biết sử dụng những nhạc cụ truyền thống lịch sử, hát dân ca Mường. Có nhiều xóm, bản nếu được góp vốn đầu tư về hạ tầng cơ sở và tổ chức triển khai dịch vụ du lịch tốt, hoàn toàn có thể tổ chức triển khai du lịch hội đồng lôi cuốn khách du lịch trong và ngoài nước tới lưu trú, thăm quan tìm hiểu và khám phá văn hóa truyền thống dân tộc bản địa ít người .

Hồ Đồng Bài và Nước sạch Sông Đà[sửa|sửa mã nguồn]

Tại vùng đông bắc thành phố, ở sườn phía nam núi Ba Vì có một số hồ thủy lợi nhỏ được xây dựng từ giữa thế kỷ 20. Một trong số đó là hồ Đồng Bãi [18], một số văn liệu viết thành hồ Đồng Bài, là hồ lớn nhất và được cải tạo sức chứa để cấp nước trong dự án “Nước sạch Sông Đà”. Nước từ hồ được đưa tới Nhà máy Nước sạch Sông Đà Vinasupco ở xã Thịnh Minh, rồi chuyển nước theo “đường ống nước sạch sông Đà” về vùng nội thành Hà Nội.[19][20][21]

Hệ thống Nước sạch Sông Đà được trình bày là sạch, dựa vào nước dẫn theo kênh từ sông Đà và bơm lên hồ chứa, và một phần là lấy từ suối đầu nguồn sông Đà, đã góp phần giải khát cho thành phố Hà Nội. Tuy nhiên nếu xem vị trí hồ Đồng Bài trên Google Maps thì bằng mắt thường cũng thấy hồ này thu nước từ suối Cũn với thủy vực cỡ gần 20 km2 [18]. Cùng với nước suối là toàn bộ chất thải của cư dân và các cơ sở công nông nghiệp trong thủy vực[22]. Thông thường xả thải hữu cơ diễn ra kéo dài và được pha loãng, thì các quá trình sinh học tự nhiên trong nước hồ xử lý làm giảm bớt các chất thải này, còn trong hệ thống xử lý nước là sục clo, đủ đảm bảo an toàn sử dụng. Những người dùng mẫn cảm clo có thể nhận biết các đợt nhà máy tăng cường sục clo khi nước hồ ô nhiễm hơn bình thường.

Tuy nhiên trước các hành vi xả thải hóa chất phi tự nhiên gây ô nhiễm cao, như vụ xả dầu thải vào suối đầu nguồn ở nhánh suối Trầm diễn ra chiều tối ngày 8/10/2019, thì hệ thống xử lý để lại mùi clo và dầu cao và kéo dài, gây bức xúc trong dư luận [20][23].

Những sự cố này cho thấy mạng lưới hệ thống hồ được phong cách thiết kế chưa đủ bảo vệ bảo đảm an toàn nước sạch cho người dùng. Mặt khác trong vụ nhiễm dầu thải thì việc khắc phục sự cố và vấn đáp công luận của công ty cấp nước thì được coi là ” rất bị động, chậm trễ ” [ 24 ] .

Các tuyến đường trên địa phận thành phố[sửa|sửa mã nguồn]

Bờ phải sông Đà

…

Bờ trái sông Đà

Hiện nay, trên địa phận thành phố Hòa Bình có 2 cây cầu bắc qua sông Đà là cầu Hòa Bình và cầu Hòa Bình 3 .Quốc lộ 6 chạy theo hướng hướng đông bắc – tây nam, từ huyện Lương Sơn sang địa phận thành phố rồi men theo bờ sông Đà xuống phía nam thành phố .Tỉnh lộ 446 nối quốc lộ 21A và quốc lộ 6 có điểm đầu gần cầu Vai Réo thuộc địa phận xã Phú Cát, huyện Quốc Oai, thành phố Thành Phố Hà Nội và điểm cuối tại ngã ba Bãi Nai thuộc địa phận xã Mông Hóa .Đường cao tốc Hòa Lạc – Hòa Bình đi qua địa phận những xã, phường Quang Tiến, Mông Hóa, Kỳ Sơn và kết thúc tại phường Trung Minh .

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

(tiếng Việt)

Source: https://thevesta.vn
Category: Chỉ Đường