Cấu tạo võng mạc và các bệnh lý võng mạc thường gặp – YouMed

Bệnh lý võng mạc là một khái niệm vô cùng rộng lớn, gồm rất nhiều bệnh lý khác nhau. Hầu hết chúng gây ra các triệu chứng trên thị giác của bệnh nhân. Ở bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu sơ bộ về cấu trúc của mắt; Cũng như võng mạc là gì? Cấu tạo và vai trò của võng mạc. Ngoài ra, các bệnh lý của võng mạc nói chung? Mức độ nguy hiểm của các bệnh lý này? Phương hướng điều trị chung của bệnh võng mạc… cũng sẽ được đề cập.

1. Cấu tạo của mắt

Cấu trúc mắt: Gồm có 3 lớp màng chính.

Đi từ ngoài vào trong là:

• Củng mạc (kết mạc) ở phía sau, nối liền với giác mạc ở trước.
• Màng bồ đào gồm mống mắt và thể mi ở trước, hắc mạc ở sau.
• Võng mạc chỉ có ở phần sau nhãn cầu.

Như hình, ta có thể thấy mắt về cơ bản được chia thành 2 phần. Gồm:

Phần trước : 1/3 trước của mắt. Có 2 lớp :

• Giác mạc,  một phần kết mạc ở ngoài.
• Mống mắt, và thể mi ở trong.

Phần sau : 2/3 sau của mắt. Có 3 lớp :

• Kết mạc ở ngoài.
• Màng bồ đào ở giữa.
• Võng mạc trong cùng, nối trực tiếp với thần kinh thị giác – dây thần kinh đưa hình ảnh từ mắt về não.

Hình trên là cấu trúc của mắt khi nhìn từ bên ngoài vào. Theo đó, ta sẽ không thấy được giác mạc, do cấu trúc này trong suốt. Ta cũng không thấy được võng mạc do lớp này nằm ở trong cùng của mắt. Do đó, không hề xác lập bệnh nhân có bị bệnh lý võng mạc hay không khi chỉ dựa vào việc khám mắt không có công cụ tương hỗ .

2. Cấu tạo và vai trò của võng mạc

Võng mạc còn gọi là màng thần kinh, cũng là lớp màng trong cùng của nhãn cầu .

Đó là nơi tiếp đón những ánh sáng, hình ảnh từ bên ngoài rồi truyền về vùng não thị giác ở vỏ não – nơi con người nghiên cứu và phân tích ánh sáng, hình ảnh, tạo ra sử hiểu biết cho tất cả chúng ta .
Cấu tạo của võng mạc rất phức tạp, lên đến 10 loại tế bào nhỏ khác nhau ở bên trong .

Có 2 loại tế bào nổi tiếng được nhắc đến ở võng mạc, đó là:

1. Tế bào nón:

Một loại tế bào giúp con người có một cái nhìn rõ nét, tinh xảo nhất về sự vật xung quanh trong điều kiện kèm theo có nhiều ánh sáng. Có thể giúp nhận thức sắc tố .

2. Tế bào que:

Giúp con người nhìn sự vật trong điều kiện kèm theo thiếu sáng .
Chính vì sự phân bổ của những tế bào này trên võng mạc mà con người có một phản xạ đặc biệt quan trọng với ánh sáng :

Trời tối ( thiếu sáng ) thì đồng tử ( tròng đen ) sẽ dãn ra, đảm nhiệm nhiều ánh sáng nhất hoàn toàn có thể. Cũng như những tia sáng sẽ thuận tiện toả ra bên trong võng mạc, đến vùng ngoại vi võng mạc – nơi chứa nhiều tế bào que, giúp nghiên cứu và phân tích những hình ảnh thiếu ánh sáng .
Và khi trời sáng. Đồng tử co lại, giúp tập trung chuyên sâu những tia sáng vào TT võng mạc – nơi chứa nhiều tế bào hình nón, giúp con người bắt được những hình ảnh tinh xảo, sắc tố sôi động nhất .

Đôi mắt quả là một máy ảnh hoàn hảo phải không các bạn!

Bệnh võng mạc hoàn toàn có thể tác động ảnh hưởng đến bất kể phần nào của võng mạc của bạn .
Như đã biết, võng mạc chứa hàng triệu tế bào nhạy cảm với ánh sáng ( hình que và hình nón ) và những tế bào thần kinh khác giúp nhận và sắp xếp thông tin thị giác, chuyển thông tin bằng sắc tố, ánh sáng … thành những tín hiệu điện, dẫn truyền về não .
Võng mạc của bạn gửi thông tin này đến não của bạn trải qua dây thần kinh thị giác, được cho phép bạn nhìn thấy .

3. Các bệnh lý võng mạc

Rách võng mạc

Rách võng mạc xảy ra khi chất trong suốt, giống như gel ở giữa nhãn cầu của bạn ( dịch kính ) co lại và kéo mạnh trên lớp võng mạc – một lớp vỏ mỏng dính, với lực kéo đủ để làm rách nát lớp vỏ này. Bệnh lý này thường đi kèm với sự Open bất ngờ đột ngột của những triệu chứng như ruồi bay và chói sáng .

Ruồi bay là hiện tượng kỳ lạ bạn nhìn thấy một đốm đen trong tầm mắt của mình. Và như một con ruồi đang bay, đốm đen này di động được ! Có nghĩa cứ mỗi lần nhắm, mở mắt thì đốm đen ở vị trí khác nhau, và hiển nhiên, đốm đen này nằm trong thuỷ dịch chứ không phải ở trước mắt bạn, bạn không hề sờ chạm được nó .
Chói sáng là triệu chứng khi bạn thấy rất chói, dù trọn vẹn không có một nguồn ánh sáng nào đến từ bên ngoài .
Rách võng mạc rất nguy hại, nó hoàn toàn có thể dẫn đến bong võng mạc ( tách lớp võng mạc và hắc mạc phía sau ) gây ra mù vĩnh viễn .
Thực tế, sự co kéo của dịch kính ngay trước võng mạc là một hiện tượng kỳ lạ của quy trình lão hoá, và do sự kéo rách nát võng mạc này thường là tự phát, từ từ và không có triệu chứng gì .

Tuy nhiên cũng có thể xảy ra hiện tượng này sau chấn thương mắt.

Yếu tố nguy cơ của rách võng mạc:

• Tuổi cao.
• Cận thị nặng.
• Thoái hóa võng mạc.
• Chấn thương.
• Tiền sử gia đình có rách võng mạc hoặc bong võng mạc.
• Đã từng phẩu thuật mắt.

Điều trị và dự hậu về sau:

Nếu rách nát võng mạc được chẩn đoán sớm thì việc điều trị và dự hậu về sau rất tốt .
Thông thường, bệnh nhân sẽ được điều trị bằng tia lazer hoặc quang đông võng mạc. Đây đều là những thủ pháp rất hiệu suất cao và bảo đảm an toàn .

Tách võng mạc

Bong võng mạc được xác lập bởi sự hiện hữu của chất lỏng nằm ngay dưới võng mạc. Và chất lỏng này trong thực tiễn là dịch kính .

Triệu chứng của tách võng mạc quá trình đầu tương tự như như rách nát võng mạc. Tuy nhiên khi tiến triển, thì ruồi đen hoàn toàn có thể hoá thành “ màn đen ”. Lúc này, bệnh nhân không hề thấy được một vùng trước mắt, giống như có một tấm màn che mất vậy .

Độ nặng của bệnh lý võng mạc này tuỳ thuộc vào mức độ tách.

Với những yếu tố rủi ro tiềm ẩn tương tự như như rách nát võng mạc, tách võng mạc được coi là một tiến trình sau của rách nát võng mạc .
Tuỳ thuộc vào vị trí, mức độ tách, mà người ta có nhiều chiêu thức điều trị cho yếu tố này :

Với các lỗ rách, bong nhỏ:

• Phẫu thuật Laser – Các vết đốt nhỏ được thực hiện xung quanh lỗ bị rách giúp “hàn” võng mạc về vị trí cũ.
• Cryopexy (Làm lạnh cường độ cao) – Điều trị bằng cách đông lạnh cũng có thể điều trị những vết rách hoặc lỗ nhỏ. Làm lạnh cường độ cao ở những vùng xung quanh lỗ rách và giúp gắn võng mạc trở lại vị trí cũ.
• Bơm khí (Gas injection) – Ở phương pháp này, bác sĩ nhãn khoa sẽ bơm một bong bóng khí vào mắt. Bác sĩ có thể thực hiện phương pháp này kết hợp với điều trị bằng laser hoặc Cryopexy. Bóng khí có thể giúp đẩy võng mạc về lại thành mắt trong khi điều trị bằng laser hoặc Cryopexy giúp võng mạc gắn chặt trở lại vị trí cũ, bóng khí có thể tự biến mất sau một tuần.

Tuy nhiên, hầu hết các bong võng mạc đều khá lớn, do đó, phẩu thuật là lựa chọn điều trị hàng đầu:

• Ấn độn cũng mạc: Một dải băng nhân tạo rất nhỏ được gắn vào phía ngoài nhãn cầu. Dải băng đẩy nhẹ thành mắt về phía trung tâm mắt, khiến thành mắt áp sát với võng mạc bị bong, giúp gắn lại võng mạc vào thành mắt.
• Cắt dịch kính – Phẫu thuật cắt bỏ khối dịch kính là một phẫu thuật giúp thay thế dịch kính. Trong phẫu thuật cắt bỏ dịch kính, bác sĩ tạo một vết mổ nhỏ ở tròng trắng của mắt và sử dụng một dụng cụ nhỏ để loại bỏ dịch thủy tinh. Trong hầu hết trường hợp, bác sĩ bơm khí để thay thế dịch thủy. Khí ép và gắn võng mạc về lại thành mắt. Khi lành lại, mắt sẽ từ từ tiết ra một chất dịch thay thế khí và lấp đầy mắt.

90 % những trường hợp bong võng mạc sẽ được điều trị thành công xuất sắc, tuy nhiên đôi lúc cần triển khai 2 thủ thuật – phẩu thuật trở lên để giúp đưa võng mạc trở lại đúng vị trí của nó .
Tuỳ vào từng trường hợp mà thủ pháp – phẩu thuật mà bệnh nhân có thị lực tốt hơn hay không. Tuy nhiên, việc đưa vị trí võng mạc về đúng chỗ sẽ giúp cho bệnh không tiến triển nặng hơn .

Bệnh võng mạc tiểu đường

Nếu bạn bị tiểu đường, những mạch máu nhỏ ( mao mạch ) ở phía sau mắt hoàn toàn có thể dị dạng, xấu xí và rò rỉ chất dịch vào và dưới võng mạc. Điều này làm cho võng mạc bị sưng lên, hoàn toàn có thể làm mờ hoặc làm biến dạng những hình ảnh mà bạn thấy .

Một trường hợp khác là tăng trưởng những mao mạch mới, có trúc không bình thường, dễ vỡ và chảy máu. Điều này cũng làm xấu đi tầm nhìn của bạn .
>> Xem thêm : Tiểu đường và những biến chứng nguy hại

Màng trước võng mạc

Chúng ta đã biết, võng mạc là lớp màng trong nhất, sau nhất của mắt. Màng trước võng mạc thậm chí còn nằm bên trong hơn so với võng mạc, bắt nguồn từ sự tăng sinh tế bào không bình thường ở võng mạc. Màng này có hình dạng là một vết sẹo giống như giấy bóng kính nhăn nheo nằm trước võng mạc .
Bệnh lý này làm biến dạng tầm nhìn của bệnh nhân. Thường không cần điều trị trừ khi nó gây nhăn nhúm mặt phẳng võng mạc hoặc đe doạ gây bong võng mạc .

Lỗ hoàng điểm

Đây là một khuyết tật nhỏ ở TT võng mạc. Lỗ thủng hoàn toàn có thể tăng trưởng từ lực kéo không bình thường Open giữa võng mạc và thủy tinh thể, và gây ra tổn thương mắt ở bệnh nhân .

Tương tự như màng trước võng mạc, hình ảnh nhìn thấy sẽ bị bóp méo .
Cắt thuỷ dịch thường là chiêu thức được lựa chọn. Tỷ lệ thành công xuất sắc cho phẩu thuật này lên đến 90 %, cũng như bệnh nhân sẽ phục sinh hầu hết thị lực của bản thân. Nếu lỗ hoàng điểm quá nhỏ, không tác động ảnh hưởng nhiều đến thị lực thì không cần điều trị gì .

Thoái hóa điểm vàng

Trong thoái hóa điểm vàng, hoàng thể của bệnh nhân mở màn xấu đi. Điều này gây ra những triệu chứng như mờ mắt vùng TT hoặc một điểm mù ở TT trong tầm nhìn của bạn .
Có hai loại – thoái hóa điểm vàng ướt và thoái hóa điểm vàng khô. Nhiều người thứ nhất sẽ có dạng khô, hoàn toàn có thể chuyển sang dạng ướt ở một hoặc cả hai mắt .

Viêm võng mạc sắc tố

Viêm võng mạc sắc tố là một bệnh thoái hóa di truyền. Nó ảnh hưởng tác động từ từ đến võng mạc và gây mất thị lực đêm hôm và 2 bên tầm nhìn của mắt .

4. Kết luận

Bệnh lý võng mạc là một danh từ rất rộng lớn. Từ này bao gồm rất nhiều bệnh lý liên quan đến lớp màng trong cùng của đôi mắt.

Màng này có vai trò hầu hết là đảm nhiệm những ánh sáng, sắc tố giúp con người nhận diện được quốc tế xung quanh trực quan, sinh động và tinh xảo nhất .

Bệnh lý võng mạc có thể điều trị hay không, dự hậu về sau tốt hay không tuỳ thuộc vào cụ thể từng bệnh nhân, bệnh nào, thời điểm phát hiện sớm hay trễ, bệnh tật đi kèm là gì… Dựa vào những yếu tố này mà bác sĩ nhãn khoa sẽ cân nhắc đưa ra cho bạn các điều trị phù hợp.

Source: https://thevesta.vn
Category: Bản Tin