[Giải đáp] Cấu tạo và chức năng của gan đối với cơ thể như thế nào?
5/5 – ( 19 bầu chọn )
Mục lục
1. Gan là gì? Cấu tạo của gan
Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất trong khung hình và triển khai tới hơn 500 trách nhiệm thiết yếu. Đây cũng là bộ phận duy nhất có năng lực tái sinh, tự làm lành được những tổn thương .
Gan hoàn toàn có thể nặng từ 1,44 – 1,8 kg so với nam và 1,2 – 1,4 kg so với nữ, có màu đỏ nâu, có độ đàn hồi cao với cấu trúc như cao su đặc, nằm ở phía trên và bên trái của dạ dày và bên dưới phổi .
Cơ quan này có hình gần như tam giác, gồm có hai thùy, thùy phải lớn hơn và thùy trái nhỏ hơn. Hai thùy được ngăn cách bởi dây chằng liềm falciform. Gan cũng được bảo phủ bởi một lớp mô sợi gọi là nang Glisson. Lớp nang này lại được bao trùm thêm một lớp phúc mạc, một màng tạo thành niêm mạc của khoang bụng. Điều này giúp cố định và thắt chặt gan và bảo vệ gan khỏi những tác động ảnh hưởng vật lý .
Gan được cung ứng từ hai nguồn máu chính : tĩnh mạch cửa mang máu giàu chất dinh dưỡng từ hệ tiêu hóa và động mạch gan mang máu có oxy từ tim. Mỗi mạch máu lại được chia thành những mao mạch nhỏ và kết thúc bằng một tiểu thùy. Các tiểu thùy này chính là đơn vị chức năng chức năng của gan và gồm có hàng triệu tế bào gan .
2. Chức năng của gan đối với cơ thể
Như đã đề cập, gan tương quan đến hơn 500 hoạt động giải trí của khung hình. Nếu như trong Y học truyền thống đề cập đến vai trò của gan ( can ) chủ tàng huyết ( tàng trữ và luân chuyển máu trong khung hình ), chủ cân gân ( chủ về gân, cơ, cử động ) và chủ về sơ tiết ( giúp quản lý và vận hành và điều hòa những tạng phủ khác ) thì theo Y học văn minh, gan đảm nhiệm nhiều vai trò chính. Cụ thể :
2.1. Chức năng chuyển hóa của gan
Gan được coi là nhà máy sản xuất chuyển hóa chất đạm, chất béo và duy trì nồng độ glucose ở mức không thay đổi .
Chuyển hóa carbohydrate (chuyển hóa glucid)
Duy trì nồng độ glucose trong máu trong thời hạn ngắn ( tính theo giờ ) hay dài ( tính theo ngày đến vài tuần ) là chức năng đặc biệt quan trọng quan trọng của gan. Glucose dư thừa sẽ được gan hấp thụ và cô lập thành glycogen. Nếu nồng độ glucose trong máu mở màn giảm, gan sẽ “ kêu gọi ” glycogen để phân giải thành glucose luân chuyển lại máu .
Ngoài ra, khi nguồn dự trữ glycogen hết sạch, gan liên tục kích hoạt những nhóm enzyme để tổng hợp glucose từ axit amin và carbohydrate không hexose .
Chuyển hóa chất béo
Gan là nơi tổng hợp chất béo trung tính, cholesterol và các phân tử lipid cấu thành nên lipoprotein. Tại đây gan tích cực oxy hóa chất béo trung tính để tạo ra năng lượng và phân hủy các axit béo. Nhờ quá trình này mà gan đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển các lipid trung tính và cholesterol ra khỏi gan, tránh ứ đọng mỡ trong gan.
Chuyển hóa protein
Tế bào gan thực hiện nhiệm vụ sản xuất gần 50% lượng protein trong cơ thể trong đó có protein huyết tương (có chứa albumin và globulin). Ngoài ra, gan cũng chuyển hóa các acid amin thông qua 3 quá trình khử carboxyl, khử amin và trao đổi amin.
2.2. Sản xuất mật
Mật là mẫu sản phẩm bài tiết của tế bào gan. Sau khi bài tiết mật được luân chuyển đến túi mật ở dạng cô đặc và được “ bơm xuống ” ruột non trong những bữa ăn. Lượng mật này có công dụng tiêu hóa thức ăn tan trong dầu và giúp hấp thu chất dinh dưỡng trong khung hình .
Số lượng muối mật được bài tiết khoảng chừng 0,5 lít / ngày .
2.3. Chức năng chống độc
Chức năng quan trọng khác của gan là chống độc. Đây được coi là hàng rào bảo vệ khung hình để chống lại những yếu tố ô nhiễm xâm nhập qua đường tiêu hóa, đồng thời giảm độc tính và thải trừ 1 số ít chất tạo ra trong quy trình chuyển hóa của khung hình .
Gan chống độc dựa theo chính sách :
- Cơ chế cố định thải trừ: giữ lại các chất độc hại và đào thải nguyên dạng chúng ra khỏi cơ thể thông qua đường mật
- Cơ chế hóa học: Gan biến đổi các chất độc thành chất không độc hoặc ít độc hơn, tan trong nước để thải ra ngoài qua đường thận hoặc đường mật
2.4. Chức năng dự trữ
Gan cũng đảm nhiệm chức năng dự trữ cho cơ thể lượng dưỡng chất thiết yếu như máu, glucid, sắt và 1 số ít vitamin như A, D hay B12 …
Dự trữ máu: Lượng máu bình thường trong gan chứa được khoảng 600-700ml. Khi áp suất máu tại tĩnh mạch gan tăng lên có thể phình ra để chứa thêm 200-400ml. Khi thể tích máu giảm, gan tự động co lại để điều tiết máu cho hệ tuần hoàn.
Dự trữ glucid: Gan dự trữ glucid dưới dạng glycogen và tham gia điều hòa đường huyết.
Dự trữ sắt: Gan là 1 trong 3 cơ quan dự trữ sắt (gan, lá lách, tủy xương). Sắt được lưu trữ dưới dạng ferritin. Khi cần gan sẽ đưa sắt đến cơ quan tạo máu nhờ protein transferrin. Lượng sắt dự trữ này từ thức ăn hoặc sự thoái hóa Hb.
Dự trữ vitamin B12: Vitamin B12 sau khi hấp thụ sẽ được lưu trữ tại gan để giải phóng dần cho cơ thể khi cần thiết. Lượng B12 trong gan đủ để cơ thể dùng trong 2 năm với điều kiện bình thường.
Dự trữ vitamin tan trong dầu: Nhờ chức năng bài tiết mật, gan vừa rang hấp thu vitamin tan trong dầu, vừa dự trữ vitamin như vitamin A, vitamin D, vitamin E…
3. Các bệnh lý ảnh hưởng đến chức năng của gan
Khi có những tổn thương ở gan làm suy giảm chức năng gan hoàn toàn có thể tương quan đến những bệnh lý như :
- Gan nhiễm mỡ: Mỡ bám trong gan làm ảnh hưởng đến chức năng của gan
- Viêm gan: Thường do các virus Viêm gan A, virus viêm gan B, viêm gan C. Viêm gan siêu vi có thể có những nguyên nhân do uống nhiều rượu, sử dụng ma túy, phản ứng dị ứng hoặc do béo phì.
- Xơ gan: Do những tổn thương kéo dài tại gan mà không có thời gian để gan phục hồi, dẫn đều sẹo vĩnh viễn (xơ gan).
- Ung thư gan: Đây là loại ung thư phổ biến nhất, ung thư biểu mô tế bào, thường gặp hầu hết ở trường hợp sau khi bị xơ gan
- Suy gan: Suy gan do nhiều nguyên nhân gây nên như nhiễm trùng, di truyền hoặc uống quá nhiều rượu
- Xơ gan cổ trướng: do gan bị xơ, chảy dịch (cổ trướng) vào khoang bụng khiến bụng căng, nặng
- Sỏi mật: Sỏi mật kẹt trong ống mật dẫn đến gan có thể gây viêm gan và nhiễm trùng ống mật
- Bệnh Hemochromatosis: do sắt lắng đọng trong gan
- Viêm đường mật xơ cứng nguyên phát: gây viêm và sẹo trong đường mật ở gan
- Xơ gan mật nguyên phát: làm phá hủy các ống dẫn mật trong gan từ đó hình thành sẹo gan vĩnh viễn
4. Chẩn đoán suy giảm chức năng gan
Để biết bạn có mắc những yếu tố về chức năng gan hay không, bên cạnh khai thác tiền sử bệnh lý và những triệu chứng thường gặp, những bác sĩ hoàn toàn có thể chỉ định những xét nghiệm để kiểm tra những không bình thường trải qua xét nghiệm máu và kiểm tra bằng hình ảnh .
4.1. Xét nghiệm máu kiểm tra chức năng của gan
Thực hiện Bộ xét nghiệm chức năng gan : Kiểm tra mức độ của gan đang ở ngưỡng nào, có bị suy giảm hay không :
- Chỉ số ALT (Alanine Aminotransferase): nếu ALT tăng cao có thể phát hiện bệnh gan hoặc tổn thương gan.
- Chỉ số AST (Aspartate Aminotransferase): Cùng với ALT tăng cao, AST sẽ kiểm tra tổn thương gan.
- Alkaline phosphatase: Alkaline phosphatase có trong tế bào tiết mật ở gan; nó cũng nằm trong xương. Ở ngưỡng cao cho thấy ống mật bị tắc nghẽn.
- Bilirubin: Mức bilirubin cao cho thấy có vấn đề với gan.
- Albumin: Là một phần của tổng mức protein, xác định mức độ hoạt động của chức năng gan.
- Amoniac: Nồng độ amoniac trong máu tăng lên khi gan không hoạt động bình thường.
- Xét nghiệm viêm gan A: Nếu nghi ngờ mắc bệnh viêm gan A, bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm chức năng gan cũng như kháng thể để phát hiện virus viêm gan A.
- Xét nghiệm viêm gan B: Bác sĩ có thể kiểm tra nồng độ kháng thể để xác định xem bạn có bị nhiễm vi rút viêm gan B hay không.
- Xét nghiệm viêm gan C: Ngoài việc kiểm tra chức năng gan, xét nghiệm máu có thể xác định xem bạn có bị nhiễm vi rút viêm gan C hay không.
- Thời gian prothrombin (PT): Thời gian prothrombin, hoặc PT, thường được chỉ định để phát hiện rối loạn chảy máu hoặc rối loạn đông máu.
- Thời gian Thromboplastin Một phần (PTT): Một PTT được thực hiện để kiểm tra các vấn đề về đông máu.
4.2. Chẩn đoán chức năng gan thông qua hình ảnh
- Siêu âm bụng: kiểm tra sơ bộ bệnh lý về gan như ung thư, xơ gan hoặc các vấn đề về sỏi mật
- Chụp CT Scan: cho thấy hình ảnh chi tiết về gan và các cơ quan khác trong ổ bụng
- Sinh thiết gan: thường được chỉ định thực hiện sau một xét nghiệm khác nếu có như xét nghiệm máu hoặc siêu âm để biết cụ thể hơn vấn đề mà gan đang gặp phải
- Quét gan và lá lách: Kỹ thuật này giúp phát hiện các ổ áp xe, khối u và các vấn đề chức năng khác
>>> Tìm hiểu thêm: Cách chẩn đoán hình ảnh gan nhiễm mỡ
5. Điều trị chức năng gan suy giảm
Tùy vào từng bệnh lý ảnh hưởng tác động đến chức năng gan sẽ có những loại thuốc đặc trị. Nhìn chung, có 3 hướng điều trị khi suy giảm chức năng gan .
Sử dụng thuốc : Thuốc sẽ do những bác sĩ chỉ định về liều lượng và thời hạn sử dụng, phụ thuộc vào vào tình hình bệnh .
Chăm sóc tương hỗ : Nếu chức năng của gan kém do virus sẽ triển khai điều trị triệu chứng đến khi virus ngừng hoạt động giải trí .
Ghép gan : Trường hợp gan bị tổn thương vĩnh viễn, suy giảm chức năng nặng nề và khó phục sinh, người bệnh hoàn toàn có thể được chỉ định ghép gan nếu thể trạng được cho phép .
Kết hợp giải pháp tương hỗ : Ngoài ra hoàn toàn có thể sử dụng 1 số ít liệu pháp như xung tần số thấp, truyền máu Ozone hoặc tách lọc virus …
Thay đổi bằng chính sách ăn lành mạnh hạn chế đồ dầu mỡ, tinh bột, rượu bia …
Sử dụng các loại thảo dược theo y học cổ truyền (theo chỉ định của bác sĩ, thầy thuốc)
6. Phòng ngừa và cải thiện chức năng gan
Theo Theo Đại tá, Ths. Bs. Hoàng Khánh Toàn – Nguyên Chủ nhiệm Khoa Y học truyền thống, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, để phòng ngừa suy giảm và rối loạn chức năng gan, điều quan trọng nhất bạn nên hạn chế tối đa rủi ro tiềm ẩn mắc bệnh bằng cách :
- Tiêm chủng phòng ngừa viêm gan A, viêm gan B đầy đủ
- Không sử dụng rượu bia, thuốc lá, chất kích thích đặc biệt với những người đang sử dụng acetaminophen
- Tăng cường hoa quả có màu sắc đậm và rau màu xanh đậm
- Uống đủ nước mỗi ngày (2-2,5 lít nước)
- Duy trì cân nặng thích hợp (ở mức cho phép theo chỉ số BMI)
- Thường xuyên tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày bằng các bộ môn phù hợp
- Nếu đang gặp vấn đề về gan nên tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ
- Chủ động thăm khám kiểm tra định kỳ chức năng gan
- Sinh hoạt tình dục an toàn
- Không dùng chung vật dụng cá nhân
Trên đây là một số ít chức năng của gan và những bệnh lý tác động ảnh hưởng làm suy giảm hoặc rối loạn chức năng gan. Bạn hãy chủ động phòng và bảo vệ gan khỏi những tác nhân gây hại. Nếu có bất kể vướng mắc nào vui mừng liên hệ qua hotline 0865 344 349 để được giải đáp .
XEM THÊM:
Source: https://thevesta.vn
Category: Bản Tin
