VI SINH VẬT

1. Khái niệm vi sinh vật

  Vi sinh vật là các sinh vật có kích thước rất nhỏ muốn thấy rõ được chúng người ta phải sử dụng tới kính hiển vi. Vi sinh vật thường đo bằng micromet (µm) hoặc bằng nanomet (nm). Các vi sinh vật thường là đơn bào hoặc đa bào nhưng có cấu trúc đơn giản và rất kém phân hoá. Khác với các tế bào động vật và thực vật, các tế bào vi sinh vật có khả năng sống, phát triển và sinh sản một cách độc lập trong tự nhiên.

2. Đặc điểm

– Kích thước rất nhỏ bé. Kích thước vi sinh vật thường được đo bằng micromet- Hấp thu nhiều, chuyển hóa nhanh. Vi khuẩn lactic ( Lactobacillus ) trong 1 giờ hoàn toàn có thể phân giải một lượng đường lactozơ nặng hơn 1000 – 10000 lần khối lượng của chúng .- Sinh trưởng nhanh, tăng trưởng mạnh. So với những sinh vật khác thì vi sinh vật có vận tốc sinh trưởng cực kỳ lớn .- Năng lực thích ứng mạnh và dễ phát sinh biến dị .- Phân bố rộng, chủng loại nhiều. Số lượng và chủng loại biến hóa theo thời hạn. Vi sinh vật có ở khắp mọi nơi trên toàn cầu, ngay ở điều kiện kèm theo khắc nghiệt nhất như ở nhiệt độ cao trong miệng núi lửa, nhiệt độ thấp ở Nam Cực, và áp suất lớn dưới đáy đại dương vẫn thấy sự xuất hiện của vi sinh vật. Vi sinh vật có khoảng chừng trên 100 nghìn loài gồm có 30 nghìn loài động vật hoang dã nguyên sinh, 69 nghìn loài nấm, 1,2 nghìn loài vi tảo, 2,5 nghìn loài vi trùng lam, 1,5 nghìn loài vi trùng, 1,2 nghìn loài virut vàricketxi …

3. Phân loại

Trong mạng lưới hệ thống phân loại tổng quát, vi sinh vật được chia thành những nhóm là vi sinh vật nhân nguyên thủy ( gồm có vi trùng, xạ khuẩn, vi trùng lam và vi trùng nguyên thủy ) ; vi sinh vật nhân thật ( gồm có vi nấm, tảo và một số ít nguyên sinh động vật ) ; và virút ( virút là nhóm vi sinh vật đặc biệt quan trọng chưa có cấu tạo tế bào và là những vi sinh vật có mức độ tiến hoá thấp nhất ) .

A.  Vi sinh vật nhân nguyên

1. Vi khuẩn thật

Bao gồm những nhóm hầu hết là vi trùng, xạ khuẩn, vi trùng lam và nhóm vi trùng nguyên thủyMycoplatma, Ricketxi và Clamydia .

1.1 Vi khuẩn

Về hình dạng, đường kính của vi trùng xê dịch từ 0,2 – 2,0 µ m, chiều dài khung hình khoảng chừng 2,0 – 8,0 µm. Vi khuẩn có ba hình dạng hầu hết là hình cầu, hình que và hình xoắn. Ngoài ra còn những hình dạng khác như hình khối vuông, khối tam giác, vi trùng dạng sợi .Về mặt cấu trúc, tế bào vi sinh vật nhân nguyên chia thành ba phần. Phần vỏ gồm có bao nhày, thành tế bào và màng tế bào chất. Phần tế bào chất gồm có hệ gen của tế bào, ribosom và những thành phần khác. Phần gắn vào mặt ngoài tế bào có tiên mao và khuẩn mao .Một số loại vi trùng : nhóm vi trùng hiếu khíBacillus, vi trùng kị khí Clostridium có trong đất …

1.2. Xạ khuẩn

– Xạ khuẩn là nhóm lớn vi trùng G +, hiếu khí, sống hoại sinh và có cấu tạo dạng sợi phân nhánh. Xạ khuẩn phân bổ rất thoáng đãng trong đất, tham gia vào quy trình chuyển hoá tự nhiên của nhiều hợp chất trong đất .- Xạ khuẩn hoàn toàn có thể sinh ra nhiều mẫu sản phẩm trao đổi chất quan trọng, đặc biệt quan trọng là chất kháng sinh. Khoảng 80 % thuốc kháng sinh đã biết có đến 80 % từ xạ khuẩn. Trong đó quan trọng nhất là kháng sinh thuộc nhóm tetracyclines, macrolides và aminoglycosides. Xạ khuẩn còn có năng lực sinh ra những enzim, một số ít vitamin thuộc nhóm B và axit hữa cơ .- Trước đây xạ khuẩn được xếp chung nhóm với nấm do chúng có hình thức tăng trưởng dạng sợi phân nhánh. Ngày nay xạ khẩn được xếp vào nhóm vi trùng thật do chúng có nhiều đặc thù giống với vi trùng và khác với nấm như sau : có quá trình đa bào và đơn bào ; size rất nhỏ ; thể nhân là nhân nguyên thủy ; vách tế bào không chứa celluloze hoặc kitin ; không có giới tính và sống hoại sinh hoặc ký sinh .

1.3. Vi khuẩn lam

– Là nhóm vi sinh vật nhân nguyên thuộc vi trùng thật có cấu tạo thân thiện với cấu tạo của vi trùng G -. Trước đây vi trùng lam được gọi là tảo lam hay tảo lam lục. Vi khuẩn lam độc lạ rất lớn với tảo ở những đặc thù : vi trùng lam không có lục lạp, không có nhân thực, có riboxom 70S, thành tế bào có chứa peptidoglican. Vi khuẩn lam có năng lực tự dưỡng quang năng nhờ chứa sắc tố quang hợp là chất diệp lục a, caroten β và những sắc tố phụ. Bộ phận triển khai quy trình quang hợp trong tế bào vi trùng lam được gọi là tilacoit .- Vi khuẩn lam phân bổ rất thoáng rộng trong tự nhiên. Đại bộ phận vi trùng lam sống trong nước ngọt và tạo thành thực vật phù du của những thủy vực. Một số phân bổ trong những vùng nước mặn giàu chất hữu cơ hoặc trong nước lợ. Một số sống cộng sinh. Nhiều vi trùng lam có năng lực cố định và thắt chặt nitơ và có sức đề kháng cao với những điều kiện kèm theo bất lợi cho nên vì thế hoàn toàn có thể gặp vi trùng lam trên những mặt phẳng tảng đá hoặc trong vùng sa mạc, trong những suối nước nóng có nhiệt độ cao tới 870C trong những vùng biển có nồng độ muối tới 0,7 %. Một số vi trùng lam sống trong ao hồ thường tăng trưởng mạnh vào ngày hè tạo ra hiện tượng kỳ lạ “ nước nở hoa ”. Khi đó nước có màu xanh xỉn và có mùi vị không dễ chịu, làm giảm hiện tượng kỳ lạ oxi trong nước, làm đối động vật hoang dã phù du, gây hại cho cá, nhiều khi tác động ảnh hưởng tới nguồn nước phân phối cho những đô thị, những khu công nghiệp .- Một số vi trùng lam vì có giá trị dinh dưỡng cao, có chứa một số ít hoạt chất có giá trị y học, lại có vận tốc tăng trưởng nhanh, khó nhiễm tạp khuẩn vì thích hợp được với những điều kiện kèm theo thiên nhiên và môi trường khá đặc biệt quan trọng ( ví dụSpirulinathích hợp với pH rất cao ) do đó đã được sản xuất với qui mô công nghiệp để thu nhận sinh khối. Việc nuôiSpirulinatừ nước thải của những bể sinh học hoàn toàn có thể tăng trưởng to lớn ở những vùng nông thôn để vừa góp thêm phần cải tổ điều kiện kèm theo thiên nhiên và môi trường sống vừa tạo ra nguồn thức ăn bổ trợ cho chăn nuôi hoặc cho nghề nuôi cá tôm .

1.4. Vi khuẩn nguyên thủy

-Mycoplasma: là vi sinh vật nguyên thủy không có thành tế bào. Tế bào Mycoplasma được bao bọc bởi một màng đơn có ba lớp, bắt màu G-.

– Ricketxi : là vi sinh vật nhân nguyên thủy G – chỉ hoàn toàn có thể sống sót trong tế bào những sinh vật nhân thật .- Clamydia : là một loại vi trùng nguyên thủy G – rất nhỏ bé, có mạng lưới hệ thống enzim không hoàn hảo, thiếu những enzim tham gia vào quy trình trao đổi sinh nguồn năng lượng, do đó bắt buộc phải ký sinh trong tế bào những sinh vật nhân thật. Sinh sản bằng cách phân cắt thành hai .

2. Vi khuẩn cổ

Vi khuẩn cổ là nhóm vi trùng truyền kiếp nhất trong nhóm vi sinh vật nhân nguyên. Chúng có những sai khác rỏ rệt về cấu tạo thành tế bào và đặc tính sinh hóa so với nhóm vi trùng thật. Vi khuẩn cổ sống trong những điều kiện kèm theo môi trường tự nhiên rất đặc biệt quan trọng mà những sinh vật thông thường không hề chịu đựng được .

 2.1 Vi khuẩn sinh khí mêtan

Vi khuẩn sinh metan là vi trùng kị khí bắt buộc. Vi khuẩn sinh mêtan thường thấy trong nền đáy những thuỷ vực nước ngọt và lợ mặn, trong đường ruột của động vật hoang dã và trong những nguồn chất thải động vật hoang dã. Vi khuẩn mêtan có năng lực sử dụng H2làm nguồn nguồn năng lượng và CO2 làm nguồn cacbon để thực thi quy trình trao đổi chất. Sản phẩm của quy trình trao đổi chất là khí metan được tích tụ trong môi trường tự nhiên. Vi khuẩn sinh khí mêtan có nhiều tiềm năng được sử dụng để tạo nguồn năng lượng sinh học từ chất thải nông nghiệp .

2.2       Vi khuẩn ưa mặn

Vi khuẩn ưa mặn là nhóm vi trùng hoàn toàn có thể tăng trưởng ở 4-5 M NaCl ( khoảng chừng 25 % ) và ở độ mặn thấp hơn 3M NaCl thì chúng không tăng trưởng được. Thành tế bào, ribosom và những enzim của nhóm vi trùng này đều được cân đối bởi ion Na + .

2.3 Vi khuẩn ưa nhiệt

Vi khuẩn ưa nhiệt là nhóm vi trùng yên cầu nhiệt độ rất cao ( từ 80-1050 C ) để tăng trưởng. Các enzim và những mang chất ở nhóm vi trùng này đều được cân đối ở nhiệt độ cao. Hầu hết vi trùng thuộc nhóm này còn yên cầu nguyên tố lưu huỳnh để tăng trưởng. Cho nên nhóm vi trùng ưa nhiệt thường Open ở những nơi có nhiệt độ cao và giàu lưu huỳnh như miệng núi lửa, những thuỷ vực nước nóng hoặc ở đáy những đại dương. Vi khuẩnSulfolobus acidocaldarius là vi trùng ưa nhiệt tiên phong do Thomas D. Brock, thuộc ĐH Wisconsin USA phát hiện năm 1970 cùng với vi trùng ưa nhiệt Thermus aquaticus. Các tò mò này đã khởi động những nghiên cứu và điều tra về lảnh vực sinh học những sinh vật ưa nhiệt. Enzime taq polymerase sử dụng trong những phản ứng trùng hợp ( PCR ) để khuếch đại ADN được lấy từ vi trùng ưa nhiệt Thermus aquaticus có nhiệt độ tăng trưởng thích hợp là 700C .

B. Vi sinh vật nhân thật

Vi sinh vật nhân thật gồm có những vi sinh vật có nhân rỏ rệt. Các nhóm vi sinh vật có nhân thật gồm có vi nấm, vi tảo và 1 số ít nguyên sinh động vật .

1. Vi Nấm

1.1 Đặc điểm chung của vi nấm

Vi nấm là những tế bào sinh vật nhân thật, phân bổ rất rộng rải trong đất, nước và cả trong không khí. Vi nấm sống hoại sinh và ký sinh trên những sinh vật khác nên cũng là tác nhân gây bệnh cho người và động vật hoang dã. Trong đất vi nấm có vai trò quan trọng trong việc phân hủy những chất hữu cơ thành những chất dinh dưỡng cho thực vật. Cấu trúc nên lớp mùn màu mở của đất, tham gia vào sực chuyển hoá những chất vô cơ trong đất. Một số loài nấm có năng lực lên men thực phẩm như men rựơu ( Saccharomyces cerevisiae ), một số ít có năng lực sinh chất kháng sinh ( Penicillium sp ), enzim, những axit hữu cơ và nhiều chất khác .Vi nấm gồm có nấm men và những nấm sợi không sinh thể quả lớn ( còn gọi là mũ nấm ) .

2. Một số nguyên sinh động vật

– Nguyên sinh động vật là những vi sinh vật đơn bào, nhân thật, sống đáy và dinh dưỡng dị dưỡng. Thức ăn của chúng là những sinh vật đơn bào khác, vi trùng và mùn bả hữu cơ. Tế bào của nguyên sinh động vật thường không có vách tế bào, nên hầu hết nguyên sinh động vật không có hình dạng và kích cỡ nhất định. Tuy nhiên chúng thường có một lớp vỏ mỏng mảnh bao quanh tế bào. Một số nguyên sinh động vật sống cộng sinh. Một số sống ký sinh và có năng lực gây bệnh ở người và động vật hoang dã. Hầu hết chúng có lông tơ, roi hoặc chân giả dùng để vận động và di chuyển .- Nguyên sinh động vật được phân thành 5 nhóm : Sarcodina / Rhizopoda, Ciliophora, Sporozoa / Apicomplexa, Zoomastigophora, Actinopoda .

3. Tảo

– Tảo là những vi sinh vật nhân thật có năng lực quang hợp gồm có những loài tảo nước ngọt và tảo nước mặn. Tảo là nguồn thực phầm quan trọng. Chlorophyll a có ở tất những những loài tảo cùng với những sắc tố khác. Các sắc tố này qui định sắc tố của loài tảo đó .- Các loại tảo : Tảo lục, tảo hồng, tảo nâu, tảo vàng nâu, tảo hai roi, tảo silic .

C. Vi rút

   Virut thường được gọi là hạt virut vì chúng chưa có cấu tạo tế bào. Virut chứa những yếu tố di truyền là ADN hay ARN nằm trong một vỏ bọc protein và có thể có các hợp chất khác bao quanh bên ngoài vỏ. Ở trạng thái này virut còn được gọi là virion. Trong tế bào, virion được nhân lên dựa vào sự hiệp trợ của hệ thống trao đổi chất của vật chủ mà sao chép axit nucleic, tổng hợp các thành phần như protein, lipoprotein, photpholipit. Khi hệ gen của virut có mặt trong tế bào chủ và được nhân lên gọi là quá trình nhiễm virut. Virut có kích thước rất nhỏ dao động từ 5-300nm (1nm=10-9m).

Source: https://thevesta.vn
Category: Bản Tin