‘Thầy Quảng Độ là bậc tu hành bất khuất vì đạo pháp’

• Bùi Văn Phú
• Gửi đến BBC News Tiếng Việt từ California

26 tháng 2 2020Nguồn hình ảnh, Getty Images

Chụp lại hình ảnh,

Thích Quảng Độ là lời nói quật cường phản kháng lại những chủ trương đàn áp tôn giáo của nhà nước .

Đại lão Hoà thượng Thích Quảng Độ, Đệ Ngũ Tăng thống và là lãnh đạo tinh thần của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, viên tịch tối ngày 22/2/2020 tại chùa Từ Hiếu, Quận 8 Sài Gòn, hưởng thọ 93 tuổi.

Ngài sinh ngày 27/11/1928 tại xã Nam Thanh, huyện Từ Hải, Tỉnh Thái Bình với tên khai sinh là Đặng Phúc Tuệ .Cái chết của Thầy Quảng Độ sẽ để lại một khoảng chừng trống lớn cho hàng giáo phẩm giáo hội phật giáo độc lập, giữa lúc đang có những bất hoà nội bộ của Giáo hội Phật giáo Nước Ta Thống nhất trong những năm gần đây, sau những Giáo chỉ số 9 và số 10 được lãnh đạo giáo hội phát hành .Quyết định của Thầy Quảng Độ năm 2013 qua Giáo chỉ Số 10 trong việc kiểm soát và chấn chỉnh hoạt động và sinh hoạt của giáo hội trong nước cũng như tại hải ngoại khiến một số ít thượng toạ không đồng ý chấp thuận và đã lập ra một cơ cấu tổ chức tổ chức triển khai khác hoạt động giải trí độc lập với giáo hội, là Tăng đoàn Giáo hội Phật giáo Nước Ta Thống nhất và đã chọn Hoà thượng Thích Thiện Hạnh từ Huế làm người đứng đầu .Phật giáo sử Nước Ta đã ghi nhận thời Lý Trần là quy trình tiến độ hưng thịnh của đạo Phật. Ngược lại từ thập niên 1950 cho đến nay Phật giáo tại Nước Ta đã trải qua nhiều cơn sóng gió .Sau năm 1954, khi quốc gia chia đôi thì hoạt động và sinh hoạt của những tôn giáo nói chung và đạo Phật nói riêng bị nhiều số lượng giới hạn ở miền Bắc và gần như tĩnh mịch dưới chính sách cộng sản .Tại miền Nam, Phật giáo đã gặp những thử thách vào thập niên 1960, nhiều thượng toạ đã lên tiếng đòi tự do, bình đẳng trong hoạt động và sinh hoạt tôn giáo qua những chính sách Nước Ta Cộng hoà. Những dịch chuyển tại miền Trung, với sự nổi dậy của Phong trào tranh đấu Phật giáo và nhiều nhà sư tự thiêu đã đưa đến sự sụp đổ của chính sách Ngô Đình Diệm vào ngày 1/11/1963 .Lịch sử của đạo Phật khi vào đến Nước Ta có bắc tông đại thừa và nam tông tiểu thừa nên tuy cùng một tôn giáo nhưng có hoạt động và sinh hoạt riêng không liên quan gì đến nhau. Với mục tiêu thống nhất những hoạt động giải trí, đầu năm 1964 Giáo hội Phật giáo Nước Ta Thống nhất chính thức sinh ra. Trong hơn mười năm sau đó Phật giáo tại miền Nam đã được sự chỉ huy của Hoà thượng Thích Tịnh Khiết và những thầy Thiện Hoa, Trí Quang, Tâm Châu, Tâm Giác, Huyền Quang .Tuy nhiên vì thời cuộc lúc bấy giờ, khi những chỉ huy tôn giáo chăm sóc đến tình hình chính trị, đến tăng trưởng tôn giáo, xã hội và có những đường lối độc lạ nên hoạt động và sinh hoạt của Phật giáo tại miền Nam chia làm hai hệ phái là Viện Hoá đạo do thầy Tâm Châu đứng đầu và Ấn Quang với thầy Trí Quang chỉ huy. Thầy Quảng Độ khi đó làm Tổng Thư ký Viện Hoá đạo .Sau ngày 30/4/1975 Nước Ta được thống nhất dưới chính sách cộng sản thì Phật giáo, cũng như những tôn giáo khác, bị đàn áp và ngăn cấm hoạt động giải trí. Nhiều chùa không còn được tự do hoạt động và sinh hoạt đạo pháp, những cơ sở giáo dục và xã hội bị nhà nước tịch thu hoặc ngừng hoạt động .Cuối năm 1975 đã có vụ tự thiêu của 12 tăng ni và Phật tử tại chùa Dược Sư ở Cần Thơ để phản đối chủ trương đàn áp tôn giáo của nhà nước cộng sản .Giáo hội lên tiếng đòi tự do tôn giáo thì chỉ huy như những Thầy Huyền Quang, Quảng Độ, Thiện Minh bị bắt giam, bị phán quyết tù. Thầy Thiện Minh chết trong tù năm 1978 .Năm 1981 nhà nước cho sinh ra Giáo hội Phật giáo Nước Ta, thường được biết đến là ” giáo hội quốc doanh ” vì đứng trong Mặt trận Tổ quốc, dưới sự chỉ huy của Đảng Cộng sản. Nhà nước cũng đặt hoạt động và sinh hoạt của Giáo hội Phật giáo Nước Ta Thống nhất ra ngoài vòng pháp lý .Các tu sĩ gia nhập giáo hội nhà nước thì được hưởng những quyền lợi và nghĩa vụ, chùa chiền những ngài trụ trì được phép hoạt động và sinh hoạt. Các ngôi chùa này đã phải đục bỏ hai chữ ” Thống Nhất ” có từ nhiều năm trên cổng chùa, để chỉ còn tên ” Giáo hội Phật giáo Nước Ta ” .Những ai không gia nhập giáo hội nhà nước và phản đối thì bị đàn áp hoặc ngăn cấm sinh hoạt phật sự. Năm 1982 Thầy Huyền Quang bị đưa về tại giam lỏng ở Tỉnh Quảng Ngãi, thầy Quảng Độ bị đưa về nguyên quán ở thôn Đoài, Tỉnh Thái Bình .Hai thầy là lời nói quật cường tranh đấu cho quyền tự do tôn giáo tại Nước Ta dưới chính sách cộng sản .

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Chụp lại hình ảnh ,Nhà báo Võ Văn Ái ( trái ) thay mặt đại diện Hòa thượng Thích Quảng Độ nhận phần thưởng Thorolf Rafto của Na-Uy vào 2006Giáo hội Phật giáo Nước Ta Thống nhất tuy bị cấm hoạt động giải trí, nhưng vẫn liên tục lên tiếng tranh đấu cho tự do nhân quyền tại Nước Ta. Tháng 5/1993 đã có một cuộc biểu tình tại chùa Linh Mụ, Huế với hàng vạn phật tử tham gia đòi tự do tôn giáo .Giáo hội lên tiếng lôi kéo trợ giúp nạn nhân thiên tai, tổ chức triển khai đi cứu trợ lũ lụt thì bị ngăn cấm, thầy Quảng Độ liên tục bị phán quyết tù .Trước chăm sóc của quốc tế về tự do tôn giáo tại Nước Ta, dịp Quốc Khánh 1998 TP. Hà Nội đã phát hành lệnh đặc xá để thầy Quảng Độ rời Tỉnh Thái Bình ra quốc tế sinh sống nhưng ngài không muốn đi .Về lại TP HCM, ngài trụ trì tại Thanh Minh thiền viện ở Q. Phú Nhuận. Tuy nhiên đó cũng là hình thức liên tục giam lỏng vì ngài bị hạn chế đi lại, công an canh gác không cho ngài được tự do gặp gỡ chư tăng, tín hữu .Năm Phật lịch 2544, tức năm 2001, thầy Quảng Độ lại lên tiếng đòi nhà nước cải cách chính trị để đem lại tự do, dân chủ cho Nước Ta. Bản lên tiếng viết :” Giáo hội Phật giáo Nước Ta Thống nhất nhận định và đánh giá rằng : Để đối trị xu thế độc đảng và chuyên quyền, cần hình thành một liên minh dân tộc bản địa gồm có mọi khuynh hướng chính trị và tôn giáo làm nền tảng cho một chính quyền sở tại dân chủ đa nguyên. “” Cụ thể là bỏ điều 4 trên Hiến pháp hầu xác lập vị trí tối thượng của văn hóa truyền thống và tư tưởng Việt khởi phát từ thời đại những Vua Hùng, đồng lúc tạo cơ sở cho sự hình thành và sinh ra của liên minh dân tộc bản địa này. “” Để đối trị chế độ độc tài toàn trị, cần thực thi toàn vẹn những công ước quốc tế liên hệ đến nhân quyền, đến những quyền dân sự và chính trị, mà Nước Ta đã ký kết, tham gia … “Luôn lên tiếng tranh đấu cho sự độc lập giữa giáo hội và nhà nước, cho tự do tôn giáo trong ý thức ôn hoà nên lời nói của thầy Quảng Độ gây chú ý quan tâm quốc tế. Năm 2006 thầy được trao giải Thorolf Rafto của Na-Uy và khước từ đi nhận vì lo lắng nhà nước không cho trở lại. Nhiều lần ngài cũng được đề cử cho Giải Nobel Hoà bình .Năm 2013, sau khi tách khỏi sự chỉ huy của thầy Quảng Độ, Tăng đoàn Giáo hội dưới sự chỉ huy của Hoà thượng Thích Thiện Hạnh cũng chủ trương bảo vệ quyền hoạt động và sinh hoạt tôn giáo độc lập với nhà nước. Dịp tết vừa mới qua Tăng đoàn có tâm thư, do Hoà thượng Thích Viên Định ký, lên tiếng cảnh tỉnh người dân Việt về hiểm hoạ từ Trung Quốc qua những hoạt động giải trí trên Biển Đông và những đặc khu kinh tế tài chính .Thư Xuân 2020 của Tăng đoàn nêu lên những ý nguyện sau :” Trước thềm năm mới, Tăng Đoàn GHPGVNTN thiết tha lôi kéo Phật tử và Đồng bào Nước Ta trong và ngoài nước thức tỉnh và ưu tư về hiện tình lâm nguy của quốc gia. “” Kêu gọi những nước dân chủ, tự do tích cực hoạt động và áp lực đè nén can đảm và mạnh mẽ buộc Nhà cầm quyền Nước Ta tôn trọng nhân quyền giúp người dân Việt có đời sống văn minh an ổn. “” Rất mong Nhà cầm quyền Nước Ta sớm thức tỉnh, từ bỏ chế độ độc tài độc đảng, chuyển sang thể chế tự do, dân chủ, đa nguyên, thả những tù nhân lương tâm, những nhà báo độc lập, những bloggers, những nhà hoạt động giải trí vì thiên nhiên và môi trường …, để đoàn kết toàn dân cùng nhau bảo vệ và tăng trưởng quốc gia. “Trước khi viên tịch, thầy Quảng Độ để lại di chúc chuyển quyền chỉ huy trong thời điểm tạm thời cho Hoà thượng Thích Tâm Liên giải quyết và xử lý thường vụ Viện Tăng thống cho đến khi có đại hội bầu chọn Đệ Lục Tăng thống để lãnh đạo giáo hội .Giới quan sát biết rằng thầy Quảng Độ không gật đầu hoạt động và sinh hoạt tôn giáo theo cách ” xin, cho ” và không chấp thuận đồng ý với những ai thoả hiệp với nhà cầm quyền để nhận những tặng thêm, độc quyền từ phía nhà nước .Năm 2018 nhà nước tìm cách ép buộc ngài rời Hồ Chí Minh về lại thôn Đoài, tỉnh Tỉnh Thái Bình. Thầy Quảng Độ phải rời Thanh Minh Thiền viện trở lại miền Bắc, nhưng chỉ vài tuần thì tự chuyển nơi cư trú vào Hồ Chí Minh, sống trong chùa Từ Hiếu ở Quận 8 cho đến ngày viên tịch .

Qua cuộc đời, thầy Quảng Độ không chỉ là tiếng nói phản kháng lại các chính sách đàn áp tôn giáo của nhà nước, ngài còn là một học giả uyên thâm về đạo Phật với nhiều tác phẩm nghiên cứu và biên soạn để lại.

Không còn lời nói quật cường của Hoà thượng Thích Quảng Độ, nội tình Giáo hội Phật giáo Nước Ta Thống nhất có sẽ còn mạnh để lên tiếng đòi quyền tự do tôn giáo cho Nước Ta và bảo vệ được sự độc lập với nhà nước trong những hoạt động và sinh hoạt tôn giáo, khi mà đạo pháp ngày một suy đồi giữa những ngôi chùa được dựng lên, tuy nguy nga hoành tráng nhưng thực ra chỉ là những tụ điểm du lịch hơn là nơi Fan Hâm mộ đến để thờ phượng, cầu nguyện hay tu tập theo Phật pháp .

Bài viết phản ánh văn phong và quan điểm riêng của tác giả là một nhà báo tự do từ vùng Vịnh San Francisco, California.

Source: https://thevesta.vn
Category: Phật Pháp