Cái Bè – Wikipedia tiếng Việt
Cái Bè là huyện phía tây tỉnh Tiền Giang, Việt Nam, được biết đến với chợ nổi Cái Bè, đặc trưng cho văn hoá sông nước miền Tây Nam Bộ.
Mục lục
Vị trí địa lí[sửa|sửa mã nguồn]
Cái Bè là bờ phía Bắc của cầu Mỹ Thuận, là cửa ngõ đi thành phố Vĩnh Long và toàn vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Cái Bè tiếp giáp : [ 2 ]
Hệ thống kênh rạch[sửa|sửa mã nguồn]
Huyện có nhiều kênh, rạch lớn như : rạch Cái Bè, rạch Cái Cối, rạch Bằng Lăng, kênh Nguyễn Văn Tiếp, rạch Cổ Cò, rạch Trà Lọt, kênh 28, rạch Ruộng. Ngoài ra còn có hàng chục kênh, rạch lớn nhỏ khác, chằng chịt xen kẽ với tổng chiều dài trên 500 km. [ 2 ]
Mật độ dân số[sửa|sửa mã nguồn]
Dân số năm 2020 là 293.454 người, mật độ dân số đạt 698 người/km². Mật độ dân số cao nhất là thị trấn Cái Bè: 7.520 người/km² và thấp nhất là xã Mỹ Tân: 252 người/km².
Bạn đang đọc: Cái Bè – Wikipedia tiếng Việt
Huyện Cái Bè có 25 đơn vị chức năng hành chính cấp xã thường trực, gồm có thị xã Cái Bè ( huyện lỵ ) và 24 xã : An Cư, An Hữu, An Thái Đông, An Thái Trung, Đông Hòa Hiệp, Hậu Mỹ Bắc A, Hậu Mỹ Bắc B, Hậu Mỹ Phú, Hậu Mỹ Trinh, Hậu Thành, Hòa Hưng, Hòa Khánh, Mỹ Đức Đông, Mỹ Đức Tây, Mỹ Hội, Mỹ Lợi A, Mỹ Lợi B, Mỹ Lương, Mỹ Tân, Mỹ Trung, Tân Hưng, Tân Thanh, Thiện Trí, Thiện Trung. [ 2 ]
Thời Pháp thuộc[sửa|sửa mã nguồn]
Cái Bè trước kia vốn là lỵ sở của dinh Long Hồ. Chợ Cái Bè lập năm 1732, [ 3 ] lúc đó gọi là chợ Long Hồ, nay là thị xã Cái Bè .Ngày 8 tháng 9 năm 1870, thực dân Pháp xây dựng Hạt Thanh tra Cái Bè, do đổi tên từ hạt Thanh tra Cai Lậy gồm địa phận hạt Thanh tra Cai Lậy cũ, thêm 2 tổng Phong Hòa, Phong Phú tách từ hạt Thanh tra Cần Lố giải thể. Lúc bấy giờ, những hạt Thanh tra đều lấy tên gọi theo khu vực đóng trụ sở, đồng thời và vì nguyên do bảo mật an ninh nên thực dân Pháp dời trụ sở hạt Thanh tra này tới chợ Cái Bè nên lại đổi tên gọi là hạt Thanh tra Cái Bè. Ngày 5 tháng 6 năm 1871, Hạt thanh tra Cái Bè giải thể, nhập địa phận vào hạt Thanh tra Mỹ Tho .Ngày 12 tháng 03 năm 1912, thực dân Pháp cho lập Q. Cái Bè thuộc tỉnh Mỹ Tho trên cơ sở tách đất từ Q. Cai Lậy cùng tỉnh. Quận Cái Bè gồm có 3 tổng : Phong Hòa ( 11 làng ), Phong Phú ( 9 làng ), Lợi Thuận ( 16 làng ). Quận lỵ Cái Bè khởi đầu thuộc làng An Bình Đông ( tổng Phong Hòa ), vốn là nơi đặt chợ Cái Bè. Tuy nhiên, sau này thực dân Pháp hợp nhất ba làng An Bình Đông, Phú Hòa và An Hiệp thành một làng mới, lấy tên là Đông Hòa Hiệp. Kể từ đó, Q. lỵ Cái Bè thuộc địa phận làng Đông Hòa Hiệp .Năm 1902, những tổng Phong Hòa, Phong Phú và Lợi Thuận có những làng thường trực như sau [ 4 ] :
- Tổng Phong Hòa gồm 11 làng: Mỹ Đức Đông, Mỹ Đức Tây, Mỹ Thiện, Hậu Mỹ, Mỹ Hội, An Cư, Hậu Thành, Hòa Khánh, An Bình Đông, Phú Hòa, An Hiệp;
- Tổng Phong Phú gồm 9 làng: An Thái Đông, An Thái Trung, Mỹ Lương, Hòa Lộc, Mỹ Hưng, Mỹ Thuận, An Hữu, Thanh Hưng, Mỹ Lợi;
- Tổng Lợi Thuận gồm 16 làng: Hội Sơn, Xuân Sơn, Tân Đức, Hiệp Hòa, Phú Sơn, An Mỹ, Lợi An, Lợi Thành, Giai Mỹ, Giai Phú, Bình Phú, Phú Hưng, Phú Nhuận, Phú Thuận Đông, Mỹ Thạnh, Mỹ Phú Đông.
Đặc biệt, tên làng Mỹ Thuận ( thuộc tổng Phong Phú ) đã được dùng để chỉ tên bắc ( phà ) Mỹ Thuận bắc qua sông Tiền nối hai tỉnh Mỹ Tho và Vĩnh Long mà ngày này đã được sửa chữa thay thế bằng cây cầu Mỹ Thuận. Tuy nhiên, thực dân Pháp đã giải thể làng Mỹ Thuận và sáp nhập vào làng lân cận cho nên vì thế kể từ đó không còn tên làng xã Mỹ Thuận .Ngày 1 tháng 1 năm 1928, tổng Lợi Thuận được giao về Q. Cai Lậy .Thực dân Pháp chủ trương tiết kiệm chi phí ngân sách nên từ năm 1905 đến năm 1933 đã có nhiều lần sáp nhập những đơn vị chức năng hành chánh cơ sở ( làng ), do vậy, vào năm 1945, nếu so sánh với quy trình tiến độ trước thì tổng số làng trong tỉnh Mỹ Tho nói chung và Q. Cái Bè nói riêng đã giảm .Sau nhiều lần sáp nhập và xây dựng những làng mới, đến năm 1933 Q. Cái Bè có những làng thường trực với những tên gọi mới như sau [ 5 ] [ 6 ] [ 7 ] :
- Tổng Phong Hòa gồm 8 làng: Hội Cư (hợp nhất An Cư và Mỹ Hội), Đông Hòa Hiệp (hợp nhất An Bình Đông, Phú Hòa và An Hiệp), Mỹ Đức Đông, Mỹ Đức Tây, Mỹ Thiện, Hậu Mỹ, Hậu Thành, Hòa Khánh;
- Tổng Phong Phú gồm 8 làng: An Thái Đông, An Thái Trung, Mỹ Lương, Hòa Lộc, Hưng Thuận (hợp nhất Mỹ Hưng và Mỹ Thuận), An Hữu, Thanh Hưng, Mỹ Lợi.
Riêng tổng Lợi Thuận đã giao cho Q. Cai Lậy quản trị từ năm 1928. Tổng Lợi Thuận gồm 8 làng : Hội Sơn, Xuân Sơn, Hiệp Đức ( hợp nhất Tân Đức và Hiệp Hòa ), Phú An ( hợp nhất Phú Sơn và An Mỹ ), Mỹ Thành ( hợp nhất 4 làng Lợi An, Lợi Thành, Giai Mỹ và Giai Phú ), Bình Phú, Phú Nhuận Đông ( hợp nhất Phú Hưng, Phú Nhuận và Phú Thuận Đông ), Thạnh Phú ( hợp nhất Mỹ Thạnh và Mỹ Phú Đông ) .Ngày 27 tháng 11 năm 1934, chính quyền sở tại thực dân Pháp của Q. Cái Bè cho xây dựng làng Mỹ An thuộc tổng Phong Phú trên cơ sở tách đất từ làng Mỹ Lợi. Ngày 11 tháng 12 năm 1939, xây dựng làng Mỹ Trung thuộc tổng Phong Hòa trên cơ sở tách đất từ ba làng Mỹ Đức Tây, Mỹ Lợi và Mỹ An ; đồng thời cắt thêm đất từ hai làng Mỹ Lợi và Mỹ Đức Tây cùng nhập vào làng Mỹ An .
Nước Ta Cộng hòa[sửa|sửa mã nguồn]
Đến thời Nước Ta Cộng Hoà, vào đầu năm 1956, địa giới hành chánh của Q. Cái Bè có 1 số ít biến hóa do tách xã Mỹ An ( thuộc tổng Phong Phú ) và một phần xã Mỹ Trung ( thuộc tổng Phong Hòa ) để nhập vào địa phận tỉnh Phong Thạnh mới được xây dựng ( đến cuối năm 1956 đổi tên thành tỉnh Kiến Phong, thời nay là tỉnh Đồng Tháp ). Sau khi nhập vào tỉnh Kiến Phong, vùng đất này được chia thành ba xã : Mỹ An, Mỹ Đa và Thạnh Mỹ ; trong đó xã Mỹ An được chọn là nơi đặt Q. lỵ Q. Mỹ An của tỉnh Kiến Phong, khi Q. này được xây dựng vào năm 1957 .Sau năm 1956, chính quyền sở tại Nước Ta Cộng hòa đặt Q. Cái Bè thuộc tỉnh Định Tường. Đồng thời, những làng gọi là xã. Tuy nhiên, trên những bản đồ hành chánh của chính quyền sở tại Nước Ta Cộng hòa lại không Open địa điểm xã Mỹ Trung mà thay vào đó, địa phận xã Mỹ Trung vẫn thuộc xã Mỹ Đức Tây như cũ cho đến năm 1975 .Năm 1961, Q. Cái Bè đổi tên là Q. Sùng Hiếu, thuộc tỉnh Định Tường, tổng Phong Phú được giao về cho Q. Giáo Đức mới xây dựng, đổi lại, Q. Cái Bè nhận thêm tổng Lợi Thuận ( gồm 5 xã : Hội Sơn, Mỹ Thành, Phú An, Xuân Sơn, Hiệp Đức ) tách từ Q. Khiêm Ích, tức Q. Cai Lậy trước đó. Ngày 10 tháng 11 năm 1964, Q. lấy lại tên cũ là Q. Cái Bè. Sau năm 1965 những tổng giải thể .Kể từ đó cho đến năm 1975, Q. Cái Bè thuộc tỉnh Định Tường do chính quyền sở tại Nước Ta Cộng hòa sắp xếp hành chính có 11 xã thường trực Q. gồm : Đông Hòa Hiệp, Hậu Mỹ, Hậu Thành, Hiệp Đức, Hòa Khánh, Hội Cư, Hội Sơn, Mỹ Thành, Mỹ Thiện, Phú An, Xuân Sơn. Quận lỵ đặt tại xã Đông Hòa Hiệp .Quận Giáo Đức của chính quyền sở tại Nước Ta Cộng hòa có 10 xã thường trực : An Hữu, Hưng Thuận, Thanh Hưng, An Thái Trung, Hòa Lộc, An Thái Đông, Mỹ Đức Đông, Mỹ Đức Tây, Mỹ Lợi, Mỹ Lương. Quận lỵ đặt tại xã An Hữu .Ngày 12 tháng 7 năm 1974, chính quyền sở tại Nước Ta Cộng hòa lập Q. mới có tên là Q. Hậu Mỹ thuộc tỉnh Định Tường, Q. lỵ tại xã Hậu Mỹ, do tách một phần đất của những Q. Cái Bè ( những xã Hậu Mỹ, Mỹ Thiện, Mỹ Thành ), Q. Giáo Đức ( xã Mỹ Đức Tây ), Q. Cai Lậy ( xã Thạnh Phú ) cùng thuộc tỉnh Định Tường, Q. Kiến Bình ( tỉnh Kiến Tường ) và của Q. Mỹ An ( tỉnh Kiến Phong ). Các đơn vị chức năng hành chính của Q. Hậu Mỹ chưa sắp xếp xong thì chính quyền sở tại Nước Ta Cộng hòa sụp đổ vào ngày 30 tháng 4 năm 1975 .
Chính quyền Cách mạng[sửa|sửa mã nguồn]
Về phía chính quyền sở tại Cách mạng, địa giới hành chính của huyện Cái Bè thuộc tỉnh Mỹ Tho trong tiến trình 1956 – 1975 vẫn được duy trì không thay đổi, không đổi khác như trước năm 1956. Trong đó những xã Hội Sơn, Mỹ Thành, Phú An, Xuân Sơn, Hiệp Đức vẫn do huyện Cai Lậy quản trị. Đổi lại huyện Cái Bè quản trị thêm những xã An Hữu, Hưng Thuận, Thanh Hưng, An Thái Trung, Hòa Lộc, An Thái Đông, Mỹ Đức Đông, Mỹ Đức Tây, Mỹ Lợi, Mỹ Lương vốn thuộc Q. Giáo Đức do chính quyền sở tại Nước Ta Cộng hòa lập nên .Bên cạnh đó, chính quyền sở tại Cách mạng cũng chia xã Hậu Mỹ thành hai xã là xã Hậu Mỹ Bắc và xã Hậu Mỹ Nam ; hợp nhất xã Hòa Lộc và xã Hưng Thuận thành xã Hòa Hưng ; giữ nguyên địa điểm xã Mỹ Trung cùng thuộc huyện Cái Bè .Sau ngày 30 tháng 04 năm 1975, chính quyền sở tại quân quản Cộng hòa miền Nam Nước Ta khởi đầu vẫn đặt huyện Cái Bè thuộc tỉnh Mỹ Tho như trước cho đến đầu năm 1976. Huyện lỵ là thị xã Cái Bè, được xây dựng do tách đất từ xã Đông Hòa Hiệp .
Từ năm 1976 đến nay[sửa|sửa mã nguồn]
Tháng 3 năm 1976, Cái Bè là huyện của tỉnh Tiền Giang cho đến ngày này, gồm có thị xã Cái Bè và 17 xã : An Hữu, An Thái Đông, An Thái Trung, Đông Hòa Hiệp, Hậu Mỹ Bắc, Hậu Mỹ Nam, Hậu Thành, Hòa Hưng, Hòa Khánh, Hội Cư, Mỹ Đức Đông, Mỹ Đức Tây, Mỹ Lợi, Mỹ Lương, Mỹ Thiện, Mỹ Trung, Thanh Hưng .
Ngày 12 tháng 4 năm 1979, Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định số 152-CP[8] về việc chia một số xã thuộc huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang như sau:
- Chia xã Hậu Mỹ Nam thành 2 xã: Hậu Mỹ Phú và Hậu Mỹ Trinh.
- Chia xã Hậu Mỹ Bắc thành 2 xã: Hậu Mỹ Bắc A và Hậu Mỹ Bắc B.
- Chia xã Mỹ Thiện thành 2 xã: Thiện Trí và Thiện Trung.
- Chia xã Thanh Hưng thành 2 xã: Tân Thanh và Tân Hưng.
- Chia xã Mỹ Lợi thành 2 xã: Mỹ Lợi A và Mỹ Lợi B.
Ngày 23 tháng 11 năm 1990, theo quyết định hành động số 521 / TCCP của Ban Tổ chức-Cán bộ của nhà nước, xã Mỹ Tân được xây dựng trên cơ sở tách diện tích quy hoạnh và nhân khẩu của xã Mỹ Trung, Mỹ Lợi B, Mỹ Đức Tây và nông trường Ngô Văn Nhạc .
Ngày 09 tháng 12 năm 2003, Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định số 154/2003/NĐ-CP[9] về việc thành lập phường, xã thuộc thành phố Mỹ Tho, thị xã Gò Công và huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang. Theo đó, chia xã Hội Cư thành 2 xã: An Cư và Mỹ Hội.
Kinh tế đa phần của huyện là nông nghiệp với nghề chính là trồng lúa và cây ăn trái. Trong hai vụ sản xuất đông xuân và hè thu năm 2009, huyện Cái Bè đạt sản lượng lương thực gần 218.000 tấn lúa, trung bình hiệu suất đạt 59,6 tạ / ha. Vụ hè thu năm 2010, nông dân huyện Cái Bè đã lên liếp hơn 600 ha đất ruộng để trồng hoa màu, đa phần là dưa hấu, dưa leo, khổ qua, …Cái Bè là huyện xếp hàng đầu về tiềm lực kinh tế tài chính vườn của tỉnh Tiền Giang. Năm 2006, huyện Cái Bè có 16.522 ha vườn cây ăn trái, [ 10 ] tăng hơn 1.000 ha so với năm 2005, trong đó có 79 % vườn chuyên canh những loại cây ăn trái có giá trị kinh tế tài chính cao. Trong những loại cây ăn trái thì nhãn tiêu da bò chiếm hơn 2.900 ha, [ 11 ] ổi hơn 1.200 ha, [ 10 ] … Năm 2019, huyện có diện tích quy hoạnh trồng cây ăn trái là 17.000 ha, cho sản lượng 283.000 tấn trái cây những loại. [ 12 ] Diện tích trồng xoài cát Hòa Lộc là 1.500 ha ( 15 km2 ), sản lượng 12.500 tấn xoài / năm. [ 13 ]Về công nghiệp, năm 2004, huyện đã tiến hành thiết kế xây dựng cụm công nghiệp An Thạnh để tập trung chuyên sâu những xí nghiệp sản xuất về một nơi sản xuất với quy mô lớn. Trong 6 tháng đầu năm 2009, giá trị sản xuất công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp của huyện đạt hơn 126 tỷ đồng .Về du lịch, hằng năm huyện đón 100.000 lượt hành khách, trong đó 70 % là hành khách quốc tế. [ 3 ]
Đây cũng là địa phương có dự án Bất Động Sản Đường cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận – Cần Thơ đi qua đang được kiến thiết xây dựng .Huyện có quốc lộ 1A đi ngang với chiều dài 27 km qua những xã : An Cư, Hậu Thành, Đông Hòa Hiệp, Hòa Khánh, Thiện Trí, Mỹ Đức Đông, Mỹ Đức Tây, An Thái Đông, An Thái Trung, An Hữu và Hòa Hưng và quốc lộ 30 với chiều dài 9 km qua những xã : An Thái Trung, Tân Thanh, Tân HưngNgoài ra còn có nhiều tỉnh lộ như những đường 861, 863, 865, 869, 875 với tổng chiều dài gần 60 km .
Nhà cổ kiến thiết xây dựng năm 1838 ở xã Đông Hòa Hiệp, huyện Cái Bè
Sông Cái Bè, đoạn chảy qua xã Đông Hòa Hiệp
Nhà thờ cổ thiết kế xây dựng khoảng chừng đầu thế kỷ 20 ở thị xã Cái Bè
Thánh thất Cao Đài ở thị trấn Cái Bè
Tháp mộ Trần Bá Lộc ở thị xã Cái Bè
Source: https://thevesta.vn
Category: Bản Đồ
