Những giá trị của văn học dân gian Việt Nam

Nội dung chính

• Văn học dân gian Việt Nam có giá trị giáo dục sâu sắc về đạo lí làm người
• Văn học dân gian Việt Nam có giá trị thẩm mĩ to lớn, góp phần quan trọng tạo nên bản sắc riêng cho nền văn học dân tộc
• Video liên quan

– Văn học dân gian là trí khôn của nhân dân. tri thức trong văn hóa truyền thống dân gian rất đa dạng và phong phú phong phú thuộc đủ mọi nghành của đời sống tự nhiên và con người .- Tri thức dân gian biểu lộ trình độ và quan điểm nhận thức của nhân dân, vì thế có sự độc lạ so với nhận thức của giai cấp thống trị cùng thời, đặc biệt quan trọng về những yếu tố lịch sử dân tộc xã hội .- Tri thức dân gian phần nhiều là những kinh nghiệm tay nghề truyền kiếp được nhân dân đúc rút lại .vd : Đêm tháng năm chưa nằm đã sángNgày tháng mười chưa cười đã tối* Văn học dân gian có giá trị giáo dục thâm thúy về đạo lí làm người :- Quan trọng nhất là truyền thống cuội nguồn nhân đạo của dân tộc bản địa mà văn học dân gian đã bộc lộ thâm thúy và đồng nhất trong những thể loại .- Văn học dân gian góp thêm phần hình thành cho những thế hệ đời sau những phẩm chất tốt đẹp về ý thức yêu nước lòng vị tha, óc thực tiễn, niềm tin đấu tranh chống cái sấu trong xã hội .vd : Công cha như núi thái sơnNghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy raMột thời thờ mẹ kính chaCho tròn chữ hiếu mới là đạo con .* Văn học dân gian có giá trị thẩm mĩ to lớn, góp thêm phần quan trọng tạo nên truyền thống riêng cho nền văn hóa truyền thống dân tộc bản địa .- Văn học dân gian là kết tinh ngôn từ thẩm mỹ và nghệ thuật

Câu 3 (Trang 19 – SGK) Tóm tắt các giá trị của văn học dân gian.

1. Văn học dân gian là kho tri thức vô cùng phong phú về đời sống các dân tộc (giá trị nhận thức)

• Tri thức dân gian phần lớn là những kinh nghiệm lâu đời được nhân dân  đúc kết từ thực tiễn.
• Tri thức dân gian thể hiện trình độ nhận thức và quan điểm tư tưởng của nhân dân lao động nên nó mang tính chất nhân đạo, tiến bộ, khác biệt và thậm chí đối lập với quan điểm của giai cấp thống trị cùng thời.

2. Văn học dân gian có giá trị giáo dục đạo làm người

• Văn học dân gian là nhân tố quan trọng trong việc hình thành tâm hồn, nhân cách con người Việt Nam. Giáo dục tinh thần nhân đạo, tôn vinh những giá trị con người với quan niệm của dân gian “ở hiền gặp lành”, yêu thương con người và đấu tranh để giải phóng con người khỏi áp bức bất công, bất hạnh.
• Hình thành những phẩm chất truyền thống tốt đẹp:
• Tình yêu quê hương, đất nước.
• Lòng vị tha, đức kiên trung.
• Tính cần kiệm, óc thực tiễn,…

3. Văn học dân gian có giá trị thẩm mĩ to lớn, góp phần quan trọng tạo nên bản sắc riêng cho nền văn học dân tộc

• Văn học dân gian là nơi lưu giữ và phát triển nghệ thuật truyền thống vô giá của dân tộc.
• Khi văn học viết chưa phát triển, văn học dân gian đóng vai trò chủ đạo.
• Khi văn học viết phát triển, văn học dân gian là nguồn nuôi dưỡng, là cơ sở của văn học viết, phát triển song song, làm cho văn học viết trở nên phong phú, đa dạng, đậm đà bản sắc dân tộc.

Trắc nghiệm ngữ văn 10: bài Khái quát văn học dân gian Việt Nam

I. NHỮNG GIÁ TRỊ CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN QUA CÁC TÁC PHẨM ĐÃ HỌC.

1. Giá trị nội dung

– Phản ánh chân thực đời sống lao động, chiến đấu để dựng nước và giữ nước của dân tộc bản địa .– Thể hiện truyền thống cuội nguồn dân chủ và tinh thần nhân văn của nhân dân .– Bộc lộ đời sống tâm hồn đa dạng chủng loại, tinh xảo và thâm thúy của nhân dân .– Tổng kết những tri thức, kinh nghiệm tay nghề của nhân dân về mọi nghành trong mối quan hệ giữa con người với tự nhiên, xã hội và chính bản thân mình .

2. Giá trị nghệ thuật

– Xây dựng được những mẫu hình nhân vật đẹp, tiêu biểu vượt trội cho truyền thống cuội nguồn quý báu của dân tộc bản địa .Ví dụ : Đăm Sănàtinh thần quật cường, quả cảm, …– VHDG là nơi hình thành nên những thể loại văn học cơ bản và tiêu biểu vượt trội của dân tộc bản địa do nhân dân lao động phát minh sáng tạo nên. VHDG là “ kho ” tàng trữ những thành tựu ngôn từ thẩm mỹ và nghệ thuật .

II. VAI TRÒ VÀ TÁC DỤNG CỦA VHDG TRONG ĐỜI SỐNG TINH THẦN CỦA XÃ HỘI VÀ TRONG NỀN VĂN HỌC DÂN TỘC.

1. Vai trò và tác dụng trong đời sống tinh thần của xã hội.

– VHDG nêu cao những bài học kinh nghiệm về phẩm chất niềm tin, đạo đức, truyền thống cuội nguồn tốt đẹp của dân tộc bản địa : tinh thần nhân đạo, lòng sáng sủa, …– VHDG góp thêm phần quan trọng tu dưỡng cho con người những tình cảm tốt đẹp, cách nghĩ, lối sống tích cực và lành mạnh .

2. Vai trò và tác dụng trong nền văn học dân tộc.

– Nhiều tác phẩm VHDG đã trở thành những mẫu mực về nghệ thuật và thẩm mỹ của thời đại đã qua mà những nhà văn cần học tập để phát minh sáng tạo nên những tác phẩm có giá trị .VD : Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương, Nguyễn Khuyến, Tố Hữu, …– VHDG mãi mãi là ngọn nguồn nuôi dưỡng, là cơ sở của văn học viết về những phương diện đề tài, thể loại, văn liệu, .. Trí thức trong văn học dân gian Việt Nam trong mọi nghành nghề dịch vụ đời sống : xã hội, con người, tự nhiên được nhân dân đúc rút từ những kinh nghiệm tay nghề thực tiễn .
Ví dụ : Tục ngữ về vạn vật thiên nhiên :
“ Nhiều sao thì nắng, vắng sao thì mưa ”, “ Chuồn chuồn bay thấp thì mưa, bay cao thì nắng, bay vừa thì râm ” …
Vì là tri thức dân gian nên nó có sự độc lạ về nhận thức với giai cấp thống trị .

Văn học dân gian Việt Nam có giá trị giáo dục sâu sắc về đạo lí làm người

Văn học dân gian Việt Nam giáo dục con người tinh thần nhân đạo và sáng sủa. Đồng thời hình thành phẩm chất tốt đẹp như : yêu quê nhà, quốc gia, vị tha, kiên trung, cần kiệm …
Ví dụ : Truyện cổ tích Tấm Cám giáo dục con người về : tinh thần nhân đạo, vị tha qua đạo lí “ ở hiền gặp lành ” .

Văn học dân gian Việt Nam có giá trị thẩm mĩ to lớn, góp phần quan trọng tạo nên bản sắc riêng cho nền văn học dân tộc

Văn học dân gian là nguồn nuôi dưỡng tâm hồn con người không khi nào cạn và là cơ sở cho văn học viết. Đồng thời, nhiều tác phẩm đã trở thành mẫu mực nghệ thuật và thẩm mỹ cho tất cả chúng ta học tập .

Ví dụ:

“Thằng Tây chớ cậy xác dài,
Chúng tao người nhỏ nhưng dai hơn mày!
Thằng Tây chớ cậy béo quay,
Mày thức hai buổi là mày dở hơi.
Chúng tao thức bốn đêm rồi.
Ăn cháo ba bữa, chạy mười chín cây.
Bây giờ mới gặp mày đây,
Sức tao vẫn đủ bắt mày hàng tao.”

( Ca dao kháng chiến Đồng Tháp )