Thực trạng ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất nông nghiệp tỉnh Đồng Nai
Mục lục
THỰC TRẠNG
Để nhìn nhận khách quan về ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất nông nghiệp tỉnh Đồng Nai, nhóm nghiên cứu và điều tra đã phát ra hơn 1.000 phiếu khảo sát đến những hộ nông dân, trang trại, hợp tác xã, doanh nghiệp đang hoạt động giải trí trong nghành nghề dịch vụ chăn nuôi, trồng trọt, thủy hải sản trên địa phận. Thời gian khảo sát được thực thi trong năm 2019. Sau khi thu về và làm sạch, còn lại 524 phiếu hợp lệ được đưa vào nghiên cứu và phân tích. Kết quả được bộc lộ qua những góc nhìn sau :
Thiết bị công nghệ cơ sở đang sử dụng
Theo khảo sát của nhóm điều tra và nghiên cứu ( Hình 1 ), gần 50% cơ sở chiếm hữu máy bơm / tưới, hay còn gọi là bơm hỏa tiễn, cạnh bên đó còn có mạng lưới hệ thống phun ( téc ), tưới nhỏ giọt, mạng lưới hệ thống sục … Tiếp theo là những máy móc cơ giới lớn, như : máy cày, máy xới, máy làm đất … ( 16 % ). 7 % những cơ sở chiếm hữu máy nổ, 6 % chiếm hữu những thiết bị quạt hay thông gió. Chỉ một số ít ít hộ có chiếm hữu máy gặt và những thiết bị tinh chỉnh và điều khiển nhiệt độ ( như : máy lạnh, máy sưởi ), tương ứng 2 % và 1 %. Ngoài ra, 7 % cho biết, họ không có thiết bị máy móc trong sản xuất ( hoặc không vấn đáp ).
 |
Liên quan đến xuất xứ của thiết bị, gần một nửa đối tượng khảo sát cho biết, máy móc, thiết bị của họ được sản xuất từ Việt Nam (khoảng 45%), tiếp đến là Trung Quốc, Nhật Bản, Đài Loan và các quốc gia khác (Hàn Quốc, Thái Lan, Âu Mỹ…). 75% đối tượng khảo sát cho biết, đây là những thiết bị mua mới, chỉ 25% là các máy móc thay thế. 6% trong tổng số các máy móc là những dây chuyền, thiết bị công nghệ đồng bộ.
10 % tự nhận, họ có sáng tạo độc đáo trong sản xuất. Những đối tượng người dùng này cho rằng, công dụng lớn nhất của sáng tạo độc đáo hầu hết để giảm ngân sách ( 91 % ), tăng hiệu suất ( 80 % ) và nâng cao chất lượng loại sản phẩm ( 78 % ) ( Hình 2 ).
|
Với câu hỏi “ Năng lực bảo trì, sửa chữa thay thế máy móc, thiết bị của cơ sở thế nào ? ”, ngoài 19 % không vấn đáp, đa phần những cơ sở đều tự nhận không có năng lực bảo trì, thay thế sửa chữa máy móc, thiết bị. 31 % cho biết, họ hoàn toàn có thể sửa chữa thay thế, bảo trì những sự cố nhỏ. Chỉ 5 % chứng minh và khẳng định, họ triển khai bảo trì, thay thế sửa chữa máy móc, thiết bị định kỳ. 1 % vấn đáp có bảo trì sửa chữa thay thế nâng cao và 1 % có bảo trì, chẩn đoán hàng loạt mạng lưới hệ thống. Điều này cho thấy, mức độ tự chủ về năng lượng bảo trì, thay thế sửa chữa máy móc còn nhiều hạn chế. Hơn nữa, 83 % cho biết, họ không có năng lực đảm nhiệm chuyển giao công nghệ, hoặc không vấn đáp. 15 % hoàn toàn có thể nhận chuyển giao dây chuyền sản xuất, thiết bị đồng điệu theo phương pháp chìa khóa trao tay. Chỉ 1 % những cơ sở có năng lực mua ý tưởng, sáng tạo để tự triển khai xong tăng trưởng, ứng dụng vào sản xuất. Dưới 1 % ( chỉ một vài cơ sở ) mua công nghệ đơn cử để kiểm soát và điều chỉnh, nâng cấp cải tiến và tích hợp vào dây chuyền sản xuất, hoặc mua bản quyền, hay cấp phép công nghệ của đối tác chiến lược để sản xuất.
Nhân lực và quản lý của cơ sở
Xét đến tổng số nhân lực của những cơ sở được khảo sát, gần 50% số cơ sở chỉ có 2 lao động đang sản xuất ( 45 % ) ; 17 % số cơ sở chỉ có 1 lao động ; 23 % số cơ sở có từ 3 đến 5 lao động ; số cơ sở có từ 5-10 lao động hoặc trên 10 lao động đều chiếm 6 %. Về trình độ nhân lực, 17 % số cơ sở có 1 lao động ở trình độ từ cấp 2 trở xuống. 28 % số cơ sở có 2 lao động ở trình độ từ cấp 2 trở xuống. 8 % số cơ sở có từ 3-5 lao động với trình độ từ cấp 2 trở xuống. Ít cơ sở có trên 5 lao động với trình độ từ cấp 2 trở xuống ( 5 % ). Số cơ sở có lao động đạt trình độ cấp 3 cũng rất thấp, chỉ chiếm 32 %. Trong đó, 16 % cơ sở có 1 lao động có trình độ cấp 3 ; 10 % những cơ sở có 2 lao động đạt trình độ cấp 3. Số cơ sở có từ 3-5 lao động đạt trình độ cấp 3, từ 5-10 lao động có trình độ cấp 3, từ 10 lao động trở lên đạt trình độ cấp 3 chiếm lần lượt là 3 %, 2 % và 1 %. Số cơ sở có lao động trình độ ĐH chỉ chiếm 12 %. Bên cạnh đó, 7 % cơ sở có 1 lao động trình độ ĐH, 3 % có 2 lao động trình độ ĐH. Chỉ 2 % số cơ sở có nhiều hơn 3 lao động ở trình độ ĐH. Ngoài ra, số cơ sở có lao động đạt trình độ sau đại học chỉ chiếm 2 %. Nếu xét theo vị trí việc làm, số lượng cơ sở có công nhân trực tiếp sản xuất, quản lý và vận hành chiếm chưa đến 20 % ( hơn 80 % không vấn đáp ). Trong đó, 7 % có 1 nhân lực trực tiếp quản lý và vận hành, 5 % có 2 nhân lực và 5 % có 3 nhân lực trực tiếp quản lý và vận hành trở lên. Số lượng cơ sở có lao động quản trị, hành chính chỉ chiếm 12 % ( 88 % không có / không vấn đáp ). Trong đó, 7 % chiếm hữu 1 nhân lực quản trị, 5 % có 2 nhân lực quản trị trở lên. Số lượng cơ sở có lao động điều tra và nghiên cứu và tăng trưởng là thấp nhất, chỉ chiếm gần 5 % tổng cơ sở. Rất ít cơ sở chi cho công tác làm việc huấn luyện và đào tạo và giảng dạy trong 3 năm gần nhất. Cụ thể, theo Hình 3, năm 2017, có 1,72 % cơ sở có chi cho giảng dạy nhân lực, trước khi giảm nhẹ vào năm 2018 ( 1,53 % ) và được cải tổ nhẹ vào năm 2019 ( 3,05 % ), tuy nhiên vẫn còn rất nhã nhặn. Chi tiêu lớn nhất mà một cơ sở chi cho công tác nhân sự là 100 triệu đồng / năm và thấp nhất là 300 ngàn đồng.
 |
Đa số ( 77 % ) cho biết, họ không vận dụng mạng lưới hệ thống quản trị sản xuất nào hoặc không vấn đáp. 15 % những cơ sở vận dụng mạng lưới hệ thống quản trị sản xuất theo quy trình tự phong cách thiết kế. Chỉ 8 % những cơ sở vận dụng mạng lưới hệ thống quản trị sản xuất theo tiến trình được cấp chứng từ, như : ISO, VietGAP. Liên quan đến mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý chất thải và bảo vệ môi trường tự nhiên, gần 2/3 cơ sở không vận dụng một mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý chất thải nào, hoặc không vấn đáp. 37 % cơ sở có mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý chất thải cung ứng đủ những lao lý hiện hành của Nhà nước.
Hạ tầng thông tin và năng lực nghiên cứu, phát triển
Về thiết bị công nghệ thông tin và ứng dụng đang sử dụng tại cơ sở, 88 % cơ sở không có máy tính / không sử dụng máy tính trong sản xuất. 81 % cơ sở không sử dụng một ứng dụng hỗ trợ sản xuất nào. Chỉ 10 % những cơ sở có 1 máy tính, 1 % có 2 máy tính và 1 % những cơ sở có trên 3 máy tính sử dụng trong sản xuất. Số cơ sở sử dụng 1 ứng dụng là 6 %, 2 ứng dụng là 4 % và 3 ứng dụng trở lên là 3 %. Các ứng dụng hầu hết được sử dụng là những ứng dụng văn phòng và ứng dụng kế toán. Về công tác làm việc nghiên cứu và điều tra, tăng trưởng, 97 % cơ sở cho biết thêm, họ không có hoạt động giải trí điều tra và nghiên cứu, tăng trưởng loại sản phẩm công nghệ. Chỉ 3 % là có hoạt động giải trí nghiên cứu và điều tra, nâng cấp cải tiến loại sản phẩm, công nghệ, tuy nhiên không liên tục và không có bộ phận riêng. Duy nhất 1 cơ sở có bộ phận điều tra và nghiên cứu, tăng trưởng mẫu sản phẩm công nghệ chuyên trách. Đây là số lượng rất nhỏ và nhã nhặn, cho thấy sự ưu tiên tăng trưởng loại sản phẩm, công nghệ của những cơ sở sản xuất còn rất thiếu và yếu. Hơn nữa, chỉ có 3 cơ sở có quy trình tiến độ, phương tiện đi lại, thiết bị công nghệ được triển khai điều tra và nghiên cứu ; 1 cơ sở có quá trình, công nghệ, phương pháp sản xuất mới được đồng ý ĐK hoặc được cấp bằng độc quyền giải pháp hữu dụng. Không có cơ sở nào có tiến trình, công nghệ, phương pháp sản xuất mới được bảo lãnh dưới dạng bằng bản quyền sáng tạo và được thương mại kinh doanh hóa. Về thực trạng vận dụng những công nghệ số cho hoạt động giải trí sản xuất, kinh doanh thương mại của cơ sở, 91 % những cơ sở không có mạng lưới hệ thống truy xuất nguồn gốc nguồn gốc, chỉ 6 % đang nghiên cứu và điều tra vận dụng và 2 % đã vận dụng hàng loạt. 94 % những cơ sở không có mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý tự động hóa, 4 % đang nghiên cứu và điều tra vận dụng và 2 % đã vận dụng cho một bộ phận. Mặt khác, 97 % những cơ sở không có ứng dụng điều khiển và tinh chỉnh trên thiết bị di động mưu trí, 1,5 % cho biết đang điều tra và nghiên cứu vận dụng, 1 % đã vận dụng 1 phần và 0,6 % vận dụng hàng loạt. Kết quả khảo sát cũng cho thấy, 98 % cơ sở không sử dụng những ứng dụng điều khiển và tinh chỉnh trên máy tính, chỉ 1 % đang nghiên cứu và điều tra vận dụng và 1 % đã vận dụng với 1 bộ phận. 98 % những cơ sở không sử dụng công nghệ cảm ứng, nghiên cứu và phân tích tài liệu, 1 % những cơ sở đã vận dụng 1 phần và 1 % vận dụng hàng loạt. Về hình thức link, hợp tác trong nghiên cứu và điều tra và tăng trưởng, 66 % những cơ sở vấn đáp không có hình thức nào. 9 % những cơ sở có link với những viện, những trường, 4 % tự góp vốn đầu tư những dự án Bất Động Sản nghiên cứu và điều tra, tăng trưởng, 2 % thuê chuyên viên, tiếp đón tác dụng nghiên cứu và điều tra. Mặc dù vậy, những đối tượng người dùng khảo sát đã có nhận thức về việc vận dụng, điều tra và nghiên cứu khoa học, công nghệ vào sản xuất, bởi 27 % nhận thấy đây là việc làm thiết yếu ; 11 % cho rằng đây là nhu yếu của thị trường, yên cầu cạnh tranh đối đầu để kinh doanh thương mại. Chỉ 2 % cho biết, do được Nhà nước tương hỗ, nên vận dụng nghiên cứu và điều tra khoa học, công nghệ vào sản xuất ( Hình 4 ).
 |
Liên quan đến kênh thu nhận thông tin về hoạt động giải trí sản xuất và tiêu thụ loại sản phẩm của cơ sở, nhóm điều tra và nghiên cứu triển khai tìm hiểu 4 loại thông tin : thông tin về kỹ thuật, công nghệ mới ; thông tin về thị trường tiêu thụ loại sản phẩm ; thông tin về chủ trương tương hỗ của Nhà nước ; thông tin về chủ trương lôi cuốn góp vốn đầu tư vào nông nghiệp. Kết quả cho thấy, so với thông tin về kỹ thuật, công nghệ mới, 30 % số cơ sở tiếp cận thông tin này trải qua chính quyền sở tại địa phương ; khoảng chừng 26 % tiếp cận trải qua đài, báo, TV ; 25 % trải qua mạng internet, 25 % trải qua tập huấn, chuyển giao. Chỉ có 1 cơ sở tự bỏ tiền để tham gia lớp học nhằm mục đích tiếp cận thông tin về kỹ thuật, công nghệ mới. Khoảng 12 % vấn đáp họ tìm kiếm thông tin qua nguồn khác và 12 % cho biết, họ không tiếp cận những thông tin này.
Với thông tin về thị trường tiêu thụ sản phẩm, 25% số cơ sở không tiếp cận những thông tin này. Số còn lại tiếp cận thông tin từ chính quyền địa phương, đài báo, mạng internet. Rất ít cơ sở bỏ tiền ra để tiếp cận thông tin về thị trường thông qua các lớp học. Đặc biệt, có đến 25% cơ sở cho biết, họ có thông tin này thông qua nguồn khác (ở đây là các thương lái).
Xem thêm: Công nghệ 4.0 trong kinh doanh
Đối với những thông tin về chủ trương tương hỗ của Nhà nước, khoảng chừng 50 % số cơ sở vấn đáp họ không tiếp cận được với loại thông tin này. Bên cạnh đó, phần nhiều cơ sở được tiếp cận trải qua kênh thông tin của chính quyền sở tại địa phương, đài báo và internet. Số lượng cơ sở có được thông tin này trải qua tập huấn chuyển giao đạt 9 %. Cuối cùng, thông tin về chủ trương lôi cuốn góp vốn đầu tư vào nông nghiệp cho tỷ suất tiếp cận thấp nhất ( hơn 60 % không được tiếp cận ). Khoảng 25 % tiếp đón thông tin từ chính quyền sở tại địa phương, chỉ gần 10 % tiếp cận qua kênh đài báo, 8 % trải qua internet và 5 % trải qua tập huấn, chuyển giao. Kết quả khảo sát cũng cho biết, 54 % cơ sở nhận được tương hỗ từ chính quyền sở tại để ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất. Tuy nhiên, những cơ sở này không nhìn nhận cao về những hình thức tương hỗ mà họ nhận được. 40 % số cơ sở cho rằng, những tương hỗ từ Nhà nước không mang lại quyền lợi gì và không thiết thực ; 14 % nhận xét, những tương hỗ này mang lại ít quyền lợi. 28 % tin yêu, những tương hỗ từ Nhà nước mang nhiều quyền lợi, thiết thực. Có 16 % cơ sở vấn đáp những tương hỗ từ Nhà nước mang lại rất nhiều quyền lợi, rất thiết thực. Đối với yếu tố hạ tầng Giao hàng sản xuất nông nghiệp của địa phương, phần lớn ( 55 % ) những cơ sở nhìn nhận tốt. 33 % những cơ sở chỉ cho điểm khá tốt và 5 % những cơ sở cho rằng, địa phương còn nhiều yếu kém, hạn chế về hạ tầng. Hiện nay, những cơ sở có rất ít hoạt động giải trí chung với nhóm những viện điều tra và nghiên cứu, trường ĐH. Trong đó, viện, trường chuyển giao công nghệ không tính tiền chỉ chiếm 4,39 %, tiếp theo là hoạt động giải trí tiếp tục nhận thông tin về công nghệ do viện, trường phân phối ( 3 % ) và hợp tác điều tra và nghiên cứu với viện, trường ( 2,86 % ). Các hoạt động giải trí còn lại đều chỉ xê dịch 1 %. Hiện nay, những cơ sở có tham gia hoạt động giải trí chung với nhóm cơ quan nhà nước nhiều hơn nhóm viện, trường, tuy nhiên vẫn còn rất hạn chế. Dẫn đầu là hoạt động giải trí tiếp tục nhận thông tin về công nghệ ( chiếm 14,12 % ) và hoạt động giải trí chuyển giao công nghệ không tính tiền ( 10,69 % ). Tiếp theo là hợp tác điều tra và nghiên cứu ( 4,96 % ) và tương hỗ giải quyết và xử lý không lấy phí ( 3,63 % ). Các hoạt động giải trí còn lại đều chỉ giao động 1 %. Đánh giá về chất lượng chuyển giao công nghệ, 75 % không nhận chuyển giao từ những cơ quan nhà nước so với 85 % không nhận chuyển giao từ những viện, trường. Trong số những cơ sở được chuyển giao, số lượng cơ sở nhìn nhận chất lượng chuyển giao tốt và khá tốt của nhóm cơ quan nhà nước cũng cao hơn ( lần lượt là 11 % và 14 % ), so với 7 % của nhóm viện, trường. Với câu hỏi “ Cơ sở link với những chủ thể khác trong hoạt động giải trí sản xuất như thế nào ? ”, 8 % những cơ sở được hỏi cho biết, họ không có bất kỳ hình thức link nào. Trong số 92 % còn lại, phần đông là những cơ sở link lỏng lẻo ( 42 % ), chỉ có 18 % là khá ngặt nghèo và 15 % là link ngặt nghèo. Theo Hình 5, những cơ sở nhìn nhận mục tiêu link là tiêu thụ loại sản phẩm được xếp cao nhất với 68 %. Tiếp theo là mục tiêu sản xuất theo chuỗi giá trị ( 39 % ). Các mục tiêu : nhận chuyển giao công nghệ, tương hỗ kỹ thuật, tăng quy mô sản lượng chỉ chiếm lần lượt 6 % và 2 %. Còn lại là những mục tiêu khác ( 6 % ).
 |
Câu hỏi ở đầu cuối nhằm mục đích khảo sát xem nhu yếu thiết yếu nhất lúc bấy giờ của những cơ sở nông nghiệp. Kết quả cho thấy, 39 % cơ sở thấy thiếu nhất là vốn. 22,4 % những cơ sở vấn đáp họ cần tương hỗ bình ổn giá đầu ra, tìm đầu ra tương thích không thay đổi lâu bền hơn nhằm mục đích không thay đổi kinh doanh thương mại. 17,8 % những cơ sở cho rằng, họ thiếu tương hỗ về kỹ thuật, update về những công nghệ mới trong sản xuất. Các nhu yếu khác, như : link sản xuất, nguồn vào, vật tư hay hạ tầng chỉ chiếm 5 %. Nhu cầu thấp nhất là cải cách thủ tục hành chính, tương hỗ chủ trương ( 3,4 % ).
ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP
Qua tìm hiểu và khám phá tình hình, nhóm nghiên cứu và điều tra đưa ra 1 số ít giải pháp thôi thúc ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất nông nghiệp tỉnh Đồng Nai trong thời hạn tới, như sau :
Một là, nâng cao nhận thức của người sản xuất về tầm quan trọng và yêu cầu của đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, từ đó tạo ra sản phẩm có chất lượng tốt, giá cả phù hợp, có khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Hai là, tiếp tục hỗ trợ, chuyển giao khoa học, công nghệ vào sản xuất nông nghiệp. Cần lựa chọn mô hình để chuyển giao đến các nhóm đối tượng phù hợp với khả năng tiếp nhận và duy trì mô hình của mỗi đối tượng.
Ba là, phát huy vai trò của doanh nghiệp, hợp tác xã trong định hướng đầu tư cho khoa học, công nghệ. Để thực hiện giải pháp này, cần tiếp tục thực hiện các chính sách khuyến khích, thu hút đầu tư của doanh nghiệp vào nông nghiệp.
Bốn là, tích tụ và tập trung nguồn lực, năng lực sản xuất của kinh tế hộ gia đình thông qua hình thành các hợp tác xã nhằm đẩy mạnh áp dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất. Bởi lẽ, đầu tư, ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất nông nghiệp chỉ đạt được hiệu quả trên một quy mô sản xuất đủ lớn, quản trị chuyên nghiệp và thị trường đầu ra ổn định.
Năm là, xây dựng mối liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp với nông dân, nhà khoa học, viện nghiên cứu, trường đại học, tổ chức cấp tín dụng và cơ quan quản lý nhà nước. Đây là điều kiện để gắn kết yêu cầu của thực tiễn sản xuất và nghiên cứu khoa học. Nhà nước hỗ trợ doanh nghiệp và nhà khoa học, trường, viện trong nghiên cứu khoa học thông qua cung cấp một phần tài chính cho các nghiên cứu./.
Tài liệu tham khảo
Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Đồng Nai ( 2020 ). Quyết định số 4000 / QĐ-UBND, ngày 28/10/2020 phê duyệt Đề án nghiên cứu và điều tra khả thi về tăng trưởng bền vững và kiên cố nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao của Israel trên địa phận tỉnh Đồng Nai đến năm 2025, tầm nhìn 2030
PGS,TS. Bùi Văn Huyền
PGS,TS. Đinh Thị Nga
Xem thêm: Công nghệ 4.0 trong kinh doanh
ThS. Lê Thạch Anh
Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh
(Bài đăng trên Tạp chí Kinh tế và Dự báo, số 31 năm 2021)
Source: https://thevesta.vn
Category: Công Nghệ
