Miyazaki Hayao – Wikipedia tiếng Việt

Miyazaki Hayao
Miyazaki năm 2012
Sinh	5 tháng 1, 1941 ( 81 tuổi ) Tokyo, Nhật Bản
Hôn nhân	Ota Akemi
Giải thưởng điện ảnh Giải Oscar Phim hoạt hình hay nhất 2002 Spirited Away

Miyazaki Hayao (宮崎 (みやざき) 駿 (はやお) (Cung-Khi Tuấn), Miyazaki Hayao? sinh ngày 5 tháng 1 năm 1941 tại Tokyo, Nhật Bản) là nhà làm phim hoạt hình, họa sĩ truyện tranh, nhà biên kịch và là người đồng sáng lập xưởng phim hoạt hình Studio Ghibli.

Miyazaki là tác giả của nhiều bộ phim hoạt hình Nhật Bản (anime) và truyện tranh Nhật Bản (manga) đạt nhiều thành công về mặt danh thu lẫn nghệ thuật, trong đó bộ phim Sen và Chihiro ở thế giới thần bí đạt giải Oscar lần thứ 75 dành cho phim hoạt hình hay nhất.

Nét đặc trưng trong những bộ phim của Miyazaki là sự Open tiếp tục của những chủ đề như mối quan hệ giữa con người với vạn vật thiên nhiên và công nghệ tiên tiến. Nhân vật chính trong những tác phẩm của ông thường là những cô gái hoặc những phụ nữ trẻ can đảm và mạnh mẽ, độc lập .Các bộ phim của Miyazaki thường thành công xuất sắc về mặt thương mại, và điều này dẫn đến sự so sánh giữa ông và đạo diễn phim hoạt hình người Mỹ nổi tiếng Walt Disney. Tuy nhiên, bản thân Miyazaki không coi mình như một ” ông lớn ” trong nghành phim hoạt hình, ông chỉ tự nhận là một đạo diễn suôn sẻ khi hoàn toàn có thể tự do phát minh sáng tạo ra những bộ phim theo ý mình .
Miyazaki sinh ra tại thị xã Akebono-cho thuộc Tokyo, là người con thứ 2 trong bốn con trai của mái ấm gia đình. Bố của ông, Miyazaki Katsuji, là giám đốc của xưởng máy bay Miyazaki Airplane chuyên làm bánh lái cho máy bay chiến đấu A6M Zero trong thời kì thế chiến thứ II. [ 1 ] Vì thế mái ấm gia đình ông rất khá giả trong quãng thời tuổi ấu thơ của ông. [ 2 ] Vì vậy từ nhỏ, Miyazaki đã hình thành niềm đam mê suốt đời với ngành hàng không, chủ đề Open liên tục trong những tác phẩm sau này của ông .

Khi còn nhỏ, Miyazaki thường phải chuyển nhà, một phần vì mẹ ông phải chữa bệnh lao xương từ năm 1947 đến tận năm 1955. Mẹ của Miyazaki rất nghiêm khắc và thông minh. Bà đã qua đời năm 1983 ở tuổi 71. Sau này bộ phim Hàng xóm của tôi là Totoro có một nhân vật bà mẹ mắc phải một căn bệnh tương tự.

Sau khi học xong trung học, Miyazaki vào trường đại học Gakushuin, ông tốt nghiệp năm 1963 với bằng khoa học chính trị và kinh tế học. Tháng 4 năm 1963, Miyazaki vào làm việc tại hãng phim hoạt hình Toei. Tháng 10 năm 1965, ông cưới một họa sĩ đồng nghiệp là bà Ota Akemi, hai người sau đó có hai con trai là Mizayaki Gorō và Mizayaki Keisuke. Hiện nay, Gorō cũng đã trở thành một đạo diễn phim hoạt hình với bộ phim Huyền thoại đất liền và đại dương của hãng Ghibli. Miyazaki đặc biệt yêu thích và thần tượng các nghệ sĩ manga trong đó có Fukushima Tetsuji, Yamakawa Soji và Tezuka Osamu.

Tài năng của Miyazaki bắt đầu được thừa nhận từ khi ông còn là họa sĩ thực hiện cho bộ phim Cuộc du hành của Gulliver ra ngoài Mặt Trăng (Garibā no Uchuu Ryokou, 1965). Khi đó ông không cảm thấy hài lòng với cái kết phim gốc và đã đưa ra kết phim của riêng mình mà sau đó đã được dùng chính thức trong bộ phim này.

Sau đó, Miyazaki trở thành họa sĩ chính, phụ trách ý tưởng và dựng cảnh cho bộ phim Hols: Hoàng tử Thái dương (1968), một tác phẩm quan trọng của đạo diễn Takahata Isao, người sau đó đã trở thành cộng tác thân thiết của Miyazaki trong hơn ba thập kỉ. Miyazaki rời hãng Toei năm 1971 để đến hãng phim A Pro, nơi ông đồng đạo diễn với Takahata Isao sáu tập đầu của loạt phim Lupin đệ tam. Bộ phim đầu tiên do Miyazaki đạo diễn hoàn toàn là Lâu đài Cagliostro (1979).

Tác phẩm tiếp theo của Miyazaki, Nausicaä của Thung lũng gió, là một bộ phim phiêu lưu mang rất nhiều những chủ đề sẽ xuất hiện thường xuyên sau này trong tác phẩm của ông như mối quan tâm tới sinh thái, sự say mê với ngành hàng không, sự mô tả tính cách nhân vật đa diện về mặt đạo đức, nhất là với những nhân vật phản diện. Đây cũng là bộ phim đầu tiên mà Miyazaki vừa viết kịch bản, vừa đạo diễn, kịch bản được ông dựa trên loạt truyện tranh cùng tên do ông sáng tác và minh họa 2 năm trước đó.

Tiếp theo sự thành công của Nausicaä của Thung lũng gió, năm 1985 Miyazaki đã cùng với Takahara thành lập hãng phim hoạt hình Ghibli, nơi ra đời hầu như tất cả các tác phẩm sau này của ông.

Miyazaki tiếp tục thành công với ba phim hoạt hình tiếp theo của mình là Laputa: Lâu đài trên không (1986) kể lại cuộc phiêu lưu của hai đứa trẻ mồ côi trên một hòn đảo thần thoại trong không trung; Hàng xóm của tôi là Totoro (1988) nói về hai cô bé với những linh hồn của rừng xanh; và Dịch vụ giao hàng của phù thủy Kiki (1989), dựa theo tiểu thuyết của Eiko Kadono. Sự say mê của Miyazaki với những chuyến bay thể hiện rất rõ qua những bộ phim này, từ những chiếc máy bay có cánh như chim trong của nhóm cướp trong Laputa: Lâu đài trên không đến cô bé Kiki với chiếc chổi bay thần kì.

Porco Rosso (1992) là sự chuyển hướng sáng tác đáng chú ý của Miyazaki, khi nhân vật chính là một người đàn ông – một phi công chống phát xít nhưng lại mang khuôn mặt của một chú lợn. Bộ phim được đặt vào những năm 1920 ở Ý kể về Porco Rosso, một tay phi công săn tiền thưởng chống lại bọn không tặc và những tên lính đánh thuê người Mỹ.

Bộ phim sau đó của Miyazaki, Công chúa Mononoke 1997 quay trở lại với chủ đề sinh thái và xung đột của Nausicaä của Thung lũng gió. Cốt truyện của phim tập trung vào sự xung đột giữa những linh hồn của thú vật sống trong rừng và những người muốn khai thác rừng để làm công nghiệp. Bộ phim là một thành công lớn về mặt thương mại khi trở thành bộ phim ăn khách nhất trong lịch sử Nhật Bản, kỉ lục chỉ bị phá sau đó bởi bộ phim nổi tiếng Titanic và giành luôn giải Phim hay nhất tại Giải Viện Hàn lâm Nhật Bản. Sau bộ phim này Miyazaki đã tuyên bố từ giã sự nghiệp đạo diễn.

Tuy nhiên sau đó, trong một kì nghỉ, Miyazaki đã gặp con gái của một người bạn, người tạo cảm hứng cho tác phẩm tiếp theo của ông Sen và Chihiro ở thế giới thần bí. Sen và Chihiro ở thế giới thần bí kể lại câu chuyện của một cô bé bị rơi vào một thế giới kì lạ, cô phải làm việc trong nhà tắm của những linh hồn sau khi bố mẹ cô bị biến thành lợn bởi mụ phù thủy chủ nhà tắm. Công chiếu tại Nhật Bản tháng 7 năm 2001, bộ phim đã phá vỡ kỉ lục cả về lượng người xem và doanh thu khi thu được tới 30.4 tỷ Yen (xấp xỉ 300 triệu USD) với 23 triệu lượt người xem. Bộ phim cũng giành rất nhiều giải thưởng, bao gồm cả giải Phim hay nhất của Viện Hàn lâm Nhật Bản năm 2001, giải Gấu vàng năm 2002 tại Liên hoan phim Berlin, và giải Phim hoạt hình hay nhất tại lễ trao giải Oscar lần thứ 75.

Tháng 7 năm 2004, Miyazaki hoàn thành tác phẩm tiếp theo của ông, Lâu đài bay của pháp sư Howl, dựa theo tiểu thuyết của Diana Wynne Jones. Bộ phim công chiếu tại Nhật ngày 20 tháng 11 năm 2004 và thu về 1.4 tỷ yên chỉ sau hai ngày đầu trình chiếu.

Năm 2005, Miyazaki đã được trao tặng Trao Giải thành tựu trọn đời tại Liên hoan phim Venice .

Quá trình sáng tác và phong thái làm phim[sửa|sửa mã nguồn]

Sen và Chihiro ở thế giới thần bí, bộ phim của Miyazaki được đánh giá cao nhất, bộ phim của Miyazaki được nhìn nhận cao nhấtMiyazaki luôn giữ vị trí then chốt trong quy trình làm những bộ phim của mình, ông thường kiêm luôn hai vị trí biên kịch và đạo diễn. Ở những bộ phim ở thời kì đầu, Miyazaki luôn tự mình kiểm tra lại từng bức vẽ sẽ được dùng cho phim, tuy nhiên một mình ông không hề đủ sức khỏe thể chất để thao tác này nên ở những tác phẩm sau này ông san sẻ một phần việc kiểm tra cho những đồng nghiệp ở hãng Ghibli. Trong một cuộc phỏng vấn năm 1999, Miyazaki đã nói, ” ở vào tuổi này, tôi không hề thao tác được nhiều như trước kia. Nếu những đồng nghiệp hoàn toàn có thể giúp sức tôi và tôi hoàn toàn có thể tập trung chuyên sâu vào việc đạo diễn, thì vẫn còn nhiều bộ phim mà tôi muốn làm. ” [ 3 ]

Miyazaki sử dụng cách làm phim hoạt hình truyền thống (vẽ tay) trong suốt quá trình làm phim. Tuy nhiên, việc tạo hình bằng đồ họa vi tính cũng đã được sử dụng trong bộ phim Công chúa Mononoke để mang lại cho vài cảnh phim “hiệu quả hình ảnh của kỹ thuật số.”[4] Trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí Financial Times, Miyazaki trả lời rằng “với tôi việc giữ được tỉ lệ hợp lý giữa việc sáng tác bằng tay và bằng máy tính là rất quan trọng. Tôi đã nhận ra được cách cân bằng giữa chúng và cách nào để tôi vừa có thể sử dụng cả hai và vừa có thể vẫn gọi những bộ phim của mình là hoạt hình 2 chiều (2D)”.[5] Việc vẽ trên máy tính cũng đã được thực hiện lần đầu tiên cho vài phần của Công chúa Mononoke để kịp tiến độ phát hành phim. Ở các bộ phim sau của Miyazaki, việc này được coi là bình thường.

Miyazaki rất quan tâm tới thuyết môi trường luận, chủ đề được khai thác trong nhiều bộ phim của ông. Trong một cuộc phỏng vấn với báo Người New York (The New Yorker), Miyazaki đã cho rằng đa phần văn hóa đương đại là “nhạt nhẽo, hời hợt và giả dối”.[6] Tuy vậy ông không truyền tải chủ nghĩa bi quan của mình vào các bộ phim, bởi theo đạo diễn, người lớn không nên “áp đặt cách nhìn thế giới của mình cho trẻ con”.[7]

Miyazaki Hayao là người cầu toàn và tham công tiếc việc. Việc dành quá nhiều thời hạn cho việc làm đã tác động ảnh hưởng xấu tới vai trò làm bố của ông. Con trai ông, Miyazaki Gorō, đã nhận xét về cha mình ” 0 điểm với vai trò một người cha, điểm tuyệt đối với vai trò một đạo diễn “. [ 8 ]

Bắt đầu từ năm 1969, Miyazaki đã bắt đầu minh hoạ cho một vài bộ manga như Chú mèo đi hia (Nagakutsu wo Haita Neko). Tác phẩm chính của ông ở thể loại này là phiên bản manga của bộ phim Nausicaä của Thung lũng gió, 7 tập của bộ manga này được ông sáng tác từ năm 1982 đến năm 1994 đã bán được 2 triệu bản trên toàn Thế giới. Các bộ manga khác có thể kể tới là Sabaku no Tami, Shuna no Tabi, Zassō Nōto và Thời đại của những chiếc thuyền bay – The Age of the Flying Boat, tác phẩm tạo nên cơ sở cho bộ phim Porco Rosso của Miyazaki.

Tác phẩm chính[sửa|sửa mã nguồn]

Đạo diễn, biên kịch và dựng phim

Đồng đạo diễn (cùng Takahata Isao)

• Lupin đệ tam (1971)

Biên kịch, dựng phim, giám đốc sản xuất

Trao Giải và nhìn nhận[sửa|sửa mã nguồn]

Miyazaki là một trong những đạo diễn giành nhiều phần thưởng nhất của điện ảnh Nhật Bản :

• Giải Noburō Ōfuji cho phim hoạt hình:
  • 1979, Lâu đài của Cagliostro
  • 1984, Nausicaä của Thung lũng gió
  • 1986, Laputa: lâu đài trên không
  • 1988, Hàng xóm của tôi là Totoro
• Giải thưởng lớn Mainichi:
  • 1989, Dịch vụ giao hàng của phù thủy Kiki
  • 1992, Porco Rosso
  • 1994, Pom Poko (với vai trò ý tưởng và nhà sản xuất)
  • 1997, Công chúa Mononoke
  • 2001, Sen và Chihiro ở thế giới thần bí
• Giải Phim hay nhất của Viện Hàn lâm Nhật Bản:
  • 1998, Công chúa Mononoke
  • 2002, Sen và Chihiro ở thế giới thần bí
• Giải Gấu vàng tại Liên hoan phim Berlin:
  • 2002, Sen và Chihiro ở thế giới thần bí (phim hoạt hình duy nhất từ trước đến nay đạt được giải này)
• Giải Phim hoạt hình hay nhất của Viện hàn lâm điện ảnh Hoa Kỳ (giải Oscar):
  • 2002, Sen và Chihiro ở thế giới thần bí
• Giải Thành tựu trọn đời tại Liên hoan phim Venice (2005)

Theo bầu chọn của trang web uy tín IMDB (Internet Movie Database), trong top 20 phim hoạt hình hay nhất có tới 6 phim do Miyazaki đạo diễn trong đó hai phim Sen và Chihiro ở thế giới thần bí và Công chúa Mononoke lần lượt xếp thứ nhất và thứ hai.[9]

Năm 2006, tạp chí Time đã bầu chọn Miyazaki là một trong những người Châu Á có ảnh hưởng nhất trong 60 năm qua.[10]

Source: https://thevesta.vn
Category: Tâm Linh