[Download] Giáo Trình Quản Trị Tài Chính (178 Trang) – Tải Về File Word, PDF | SGTT

1. Khái niệm khấu hao tài sản cố định:
Là phương pháp phân bổ một cách có hệ thống Giá trị phải khấu hao của
TSCĐ hữu hình trong thời gian sử dụng hữu ích của chúng.
1.1. Một số khái niệm
– Nguyên giá: Là toàn bộ các chi phí mà doanh nghiệp phải bỏ ra để có
được TSCĐ hữu hình tính đến thời điểm đưa tài sản đó vào trạng thái sẵn sàng sử
dụng.
– Hao mòn tài sản cố định là sự giảm dần về giá trị sử dụng và giá trị hoặc
giảm
giá trị của tài sản cố định.
– Khấu hao: Là sự phân bổ một cách có hệ thống giá trị phải khấu hao của
TSCĐ hữu hình trong suốt thời gian sử dụng hữu ích của tài sản đó.
– Giá trị phải khấu hao: Là nguyên giá của TSCĐ hữu hình ghi trên báo cáo
tài chính, trừ (-) giá trị thanh lý ước tính của tài sản đó.
– Thời gian sử dụng hữu ích: Là thời gian mà TSCĐ hữu hình phát huy được
tác dụng cho sản xuất, kinh doanh, được tính bằng:
+ Thời gian mà doanh nghiệp dự tính sử dụng TSCĐ hữu hình,
hoặc:
+ Số lượng sản phẩm, hoặc các đơn vị tính tương tự mà doanh nghiệp dự tính
thu được từ việc sử dụng tài sản.
– Giá trị thanh lý: Là giá trị ước tính thu được khi hết thời gian sử dụng hữu
ích của tài sản, sau khi trừ (-) chi phí thanh lý ước tính.
– Giá trị hợp lý: Là giá trị tài sản có thể được trao đổi giữa các bên có đầy
đủ hiểu biết trong sự trao đổi ngang giá.
– Giá trị còn lại: Là nguyên giá của TSCĐ hữu hình sau khi trừ (-) số khấu
hao luỹ kế của tài sản đó.
– Giá trị có thể thu hồi: Là giá trị ước tính thu được trong tương lai từ việc sử
dụng tài sản, bao gồm cả giá trị thanh lý của chúng.
1.2.Phân biệt khấu hao và hao mòn TSCĐ

Hao mòn TSCĐ Khấu hao TSCĐ
Khái niệm:
Hao mòn là sự giảm sút về mặt Khấu hao TSCĐ là sự phân bổ
giá trị và giá trị sử dụng của TSCĐ do một cách có hệ thống giá trị phải khấu
TSCĐ tham gia vào các hoạt động DN hao tài sản cố định trong suốt thời gian
và do các nguyên nhân khác sử dụng hữu ích của TS đó vào giá trị
sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ được sáng
tạo ra
Quản trị tài chính

Bản chất:
Là một hiện tượng khách quan mà Là một biện pháp chủ quan của
trong quá trình sử dụng, TSCĐ bị hao con người nhằm thu hồi số vốn đã đầu
mòn do các nguyên nhân khác nhau: tư vào TSCĐ. Vì TSCĐ được đầu tư
tham gia vào hoạt động SXKD, các mua sắm để sử dụng nên được hiểu như
nguyên nhân tự nhiên( hao mòn hữu một lượng giá trị hữu dụng đượ phân
hình giảm sút giá trị và giá trị sử dụng) phối cho SXKD trong suốt thời gian sử
do tiến bộ KHKT gây ra( hao mòn vô dụng hữu ích. Do đó việc trích khấu hao
hình: giảm sút thuần túy về mặt giá trị) là việc phân phối giá trị sử dụng TSCĐ
đồng thời là biện pháp thu hồi vốn.
Phạm vi:
Tính hao mòn cho tất cả TSCĐ Chỉ tính và trích khấu hao đối với
thuộc sở hữu của DN kể cả TSCĐ tham những TSCĐ tham gia vào hoạt động
gia vào SXKD. SXKD.
Mối quan hệ: Trích khấu hao TSCĐ phải phù
Hao mòn TSCĐ là cơ sở để tính hợp với mức độ hao mòn của TSCĐ và
khấu hao TSCĐ. phải phù hợp với quy định hiện hành về
chế độ trích khấu hao TSCĐ do Nhà
nước quy định.

2. Các phương pháp tính khấu hao tài sản cố định
– Phương pháp khấu hao đường thẳng.
– Phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần có điều chỉnh.
– Phương pháp khấu hao theo số lượng, khối lượng sản phẩm

2.1. Phương pháp khấu hao đường thẳng ;

Phương pháp khấu hao đường thẳng là phương pháp trích khấu hao theo
mức tính ổn định từng năm vào chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp
của tài sản cố định tham gia vào hoạt động kinh doanh.
Doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả kinh tế cao được khấu hao nhanh
nhưng tối đa không quá 2 lần mức khấu hao xác định theo phương pháp đường
thẳng để nhanh chóng đổi mới công nghệ. Tài sản cố định tham gia vào hoạt
động kinh doanh được trích khấu hao nhanh là máy móc, thiết bị; dụng cụ làm
việc đo lường, thí nghiệm; thiết bị và phương tiện vận tải; dụng cụ quản lý; súc

Quản trị tài chính

vật, vườn cây lâu năm. Khi thực hiện trích khấu hao nhanh, doanh nghiệp phải
đảm bảo kinh doanh có lãi. Trường hợp doanh nghiệp trích khấu hao nhanh
vượt 2 lần mức quy định tại khung thời gian sử dụng tài sản cố định nêu tại Phụ
lục 1 kèm theo Thông tư này, thì phần trích vượt mức khấu hao nhanh (quá 2
lần) không được tính vào chi phí hợp lý khi tính thuế thu nhập trong kỳ.
a./Nội dung của phương pháp:

Tài sản cố định trong doanh nghiệp được trích khấu hao theo phương pháp
khấu hao đường thẳng như sau:
– Xác định mức trích khấu hao trung bình hàng năm cho tài sản cố định theo công
thức dưới đây:
Mức trích khấu hao trung bình hàng Nguyên giá của tài sản cố định
=
năm của tài sản cố định Thời gian trích khấu hao
– Mức trích khấu hao trung bình hàng tháng bằng số khấu hao phải trích cả năm
chia cho 12 tháng.
Trường hợp thời gian trích khấu hao hay nguyên giá của tài sản cố định thay
đổi, doanh nghiệp phải xác định lại mức trích khấu hao trung bình của tài sản cố
định bằng cách lấy giá trị còn lại trên sổ kế toán chia (:) cho thời gian trích khấu
hao xác định lại hoặc thời gian trích khấu hao còn lại (được xác định là chênh lệch
giữa thời gian trích khấu hao đã đăng ký trừ thời gian đã trích khấu hao) của tài sản
cố định.
Mức trích khấu hao cho năm cuối cùng của thời gian trích khấu hao tài sản
cố định được xác định là hiệu số giữa nguyên giá tài sản cố định và số khấu hao
luỹ kế đã thực hiện đến năm trước năm cuối cùng của tài sản cố định đó.
b./Ví dụ tính và trích khấu hao TSCĐ:
Ví dụ: Công ty A mua một tài sản cố định (mới 100%) với giá ghi trên hoá
đơn là 119 triệu đồng, chiết khấu mua hàng là 5 triệu đồng, chi phí vận chuyển là 3
triệu đồng, chi phí lắp đặt, chạy thử là 3 triệu đồng.
a. Biết rằng tài sản cố định có tuổi thọ kỹ thuật là 12 năm, thời gian trích khấu hao
của tài sản cố định doanh nghiệp dự kiến là 10 năm (phù hợp với quy định tại Phụ
lục 1 ban hành kèm theo Thông tư số 45/2013/TT- BTC), tài sản được đưa vào sử
dụng vào ngày 1/1/2013.
Nguyên giá tài sản cố định = 119 triệu – 5 triệu + 3 triệu + 3 triệu = 120 triệu đồng
Mức trích khấu hao trung bình hàng năm = 120 triệu : 10 năm =12 triệu đồng/năm.
Quản trị tài chính

Mức trích khấu hao trung bình hàng tháng = 12 triệu đồng: 12 tháng = 1 triệu
đồng/ tháng
Hàng năm, doanh nghiệp trích 12 triệu đồng chi phí trích khấu hao tài sản cố định
đó vào chi phí kinh doanh.
b. Sau 5 năm sử dụng, doanh nghiệp nâng cấp tài sản cố định với tổng chi phí là 30
triệu đồng, thời gian sử dụng được đánh giá lại là 6 năm (tăng 1 năm so với thời
gian sử dụng đã đăng ký ban đầu), ngày hoàn thành đưa vào sử dụng là 1/1/2018.
Nguyên giá tài sản cố định = 120 triệu đồng + 30 triệu đồng = 150 triệu đồng
Số khấu hao luỹ kế đã trích = 12 triệu đồng (x) 5 năm = 60 triệu đồng
Giá trị còn lại trên sổ kế toán = 150 triệu đồng – 60 triệu đồng = 90 triệu đồng
Mức trích khấu hao trung bình hàng năm = 90 triệu đồng : 6 năm = 15 triệu đồng/
năm
Mức trích khấu hao trung bình hàng tháng = 15.000.000 đồng : 12 tháng
=1.250.000 đồng/ tháng
Từ năm 2018 trở đi, doanh nghiệp trích khấu hao vào chi phí kinh doanh mỗi tháng
1.250.000 đồng đối với tài sản cố định vừa được nâng cấp.
c./Cách xác định mức trích khấu hao:
– Căn cứ các số liệu trên sổ kế toán, hồ sơ của tài sản cố định để xác định giá trị
còn lại trên sổ kế toán của tài sản cố định.
– Xác định thời gian trích khấu hao còn lại của tài sản cố định theo công thức sau:
 t 
T = T2 1 − 1 
 T1 
Trong đó:
T: Thời gian trích khấu hao còn lại của tài sản cố định
T1 : Thời gian trích khấu hao của tài sản cố định xác định theo quy định tại Phụ lục
1 ban hành kèm theo Thông tư số 45/2013/TT- BTC.
T2 : Thời gian trích khấu hao của tài sản cố định xác định theo quy định tại Phụ lục
1 ban hành kèm theo Thông tư số 45/2013/TT- BTC.
t1 : Thời gian thực tế đã trích khấu hao của tài sản cố định
– Xác định mức trích khấu hao hàng năm (cho những năm còn lại của tài sản cố
định) như sau:
Mức trích khấu hao trung = Giá trị còn lại của tài sản cố định

Quản trị tài chính

bình hàng năm của TSCĐ Thời gian trích khấu hao còn lại của
TSCĐ
– Mức trích khấu hao trung bình hàng tháng bằng số khấu hao phải trích cả năm
chia cho 12 tháng.
d./Ví dụ tính và trích khấu hao tài sản cố định:
Ví dụ : Doanh nghiệp sử dụng một máy khai khoáng có nguyên giá 600 triệu đồng
từ ngày 01/01/2011. Thời gian sử dụng xác định theo quy định tại Phụ lục 1 ban
hành kèm theo Thông tư số 45/2013/TT- BTC là 10 năm. Thời gian đã sử dụng của
máy khai khoáng này tính đến hết ngày 31/12/2012 là 2 năm. Số khấu hao luỹ kế là
120 triệu đồng.
– Giá trị còn lại trên sổ kế toán của máy khai khoáng là 480 triệu đồng.
– Doanh nghiệp xác định thời gian trích khấu hao của máy khai khoáng là 15 năm
theo Phụ lục I Thông tư số 45/2013/TT- BTC.
– Xác định thời gian trích khấu hao còn lại của máy khai khoáng như sau:
Thời gian trích 2 năm
khấu hao còn lại = 15 năm x ( 1 – 10 năm ) = 12 năm
của TSCĐ
– Mức trích khấu hao trung bình hàng năm = 480 triệu đồng : 12 năm = 40 triệu
đồng/ năm (theo Thông tư số 45/2013/TT- BTC)
Mức trích khấu hao trung bình hàng tháng = 40 triệu đồng : 12 tháng = 3,333 triệu
đồng/ tháng
Từ ngày 01/01/2013 đến hết ngày 31/12/2024, doanh nghiệp trích khấu hao đối với
máy khai khoáng này vào chi phí kinh doanh mỗi tháng là 3,333 triệu đồng.

2.2. Phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần có điều chỉnh;
Phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần có điều chỉnh được áp dụng đối
với các doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực có công nghệ đòi hỏi phải thay đổi, phát
triển nhanh.
TSCĐ tham gia vào hoạt động kinh doanh được trích khấu hao theo phương
pháp số dư giảm dần có điều chỉnh phải thoả mãn đồng thời các điều kiện sau:
– Là tài sản cố định đầu tư mới (chưa qua sử dụng);
– Là các loại máy móc, thiết bị; dụng cụ làm việc đo lường, thí nghiệm.

Quản trị tài chính

a./Nội dung:
Mức trích khấu hao tài sản cố định theo phương pháp số dư giảm dần có
điều chỉnh được xác định như:
– Xác định thời gian khấu hao của tài sản cố định:
Doanh nghiệp xác định thời gian khấu hao của tài sản cố định theo quy định tại
Thông tư số 45/2013/TT- BTC của Bộ Tài chính.
– Xác định mức trích khấu hao năm của tài sản cố định trong các năm đầu theo
công thức dưới đây:
Mức trích khấu hao hàng Giá trị còn lại của Tỷ lệ khấu hao
= X
năm của tài sản cố định tài sản cố định nhanh
Trong đó:
Tỷ lệ khấu hao nhanh xác định theo công thức sau:
Tỷ lệ khấu khao Tỷ lệ khấu hao tài sản cố định Hệ số điều
= X
nhanh(%) theo phương pháp đường thẳng chỉnh
Tỷ lệ khấu hao tài sản cố định theo phương pháp đường thẳng xác định như sau:

Tỷ lệ khấu hao tài sản 1
cố định theo phương = Thời gian trích khấu X 100
pháp đường thẳng (%) hao của tài sản cố định
Hệ số điều chỉnh xác định theo thời gian trích khấu hao của tài sản cố định quy
định tại bảng dưới đây:
Thời gian trích khấu hao của tài sản cố định Hệ số điều chỉnh
(lần)
Đến 4 năm ( t ≤ 4 năm) 1,5
Trên 4 đến 6 năm (4 năm < t ≤ 6 năm) 2,0
Trên 6 năm (t > 6 năm) 2,5

Những năm cuối, khi mức khấu hao năm xác định theo phương pháp số dư
giảm dần nói trên bằng (hoặc thấp hơn) mức khấu hao tính bình quân giữa giá trị
còn lại và số năm sử dụng còn lại của tài sản cố định, thì kể từ năm đó mức khấu

Quản trị tài chính

hao được tính bằng giá trị còn lại của tài sản cố định chia cho số năm sử dụng còn
lại của tài sản cố định.
– Mức trích khấu hao hàng tháng bằng số khấu hao phải trích cả năm chia cho 12
tháng.
b./Ví dụ tính và trích khấu hao tài sản cố định:
Ví dụ: Công ty A mua một thiết bị sản xuất các linh kiện điện tử mới với nguyên
giá là 50 triệu đồng. Thời gian trích khấu hao của tài sản cố định xác định theo quy
định tại Phụ lục 1 (ban hành kèm theo Thông tư số 45/2013/TT- BTC) là 5 năm.
Xác định mức khấu hao hàng năm như sau:
– Tỷ lệ khấu hao hàng năm của tài sản cố định theo phương pháp khấu hao đường
thẳng là 20%.
– Tỷ lệ khấu hao nhanh theo phương pháp số dư giảm dần bằng 20% x 2 (hệ số
điều chỉnh) = 40%
– Mức trích khấu hao hàng năm của tài sản cố định trên được xác định cụ thể theo
bảng dưới đây:
Đơn vị tính: Đồng
Nă Giá trị còn Cách tính số khấu Mức khấu Mức khấu Khấu hao
m lại của hao TSCĐ hàng hao hàng năm hao hàng luỹ kế cuối
thứ TSCĐ năm tháng năm
1 50.000.000 50.000.000 x 40% 20.000.000 1.666.666 20.000.000
2 30.000.000 30.000.000 x 40% 12.000.000 1.000.000 32.000.000
3 18.000.000 18.000.000 x 40% 7.200.000 600.000 39.200.000
4 10.800.000 10.800.000 : 2 5.400.000 450.000 44.600.000
5 10.800.000 10.800.000 : 2 5.400.000 450.000 50.000.000
Trong đó:
+ Mức khấu hao tài sản cố định từ năm thứ nhất đến hết năm thứ 3 được tính bằng
giá trị còn lại của tài sản cố định nhân với tỷ lệ khấu hao nhanh (40%).
+ Từ năm thứ 4 trở đi, mức khấu hao hàng năm bằng giá trị còn lại của tài sản cố
định (đầu năm thứ 4) chia cho số năm sử dụng còn lại của tài sản cố định
(10.800.000 : 2 = 5.400.000). [Vì tại năm thứ 4: mức khấu hao theo phương pháp
số dư giảm dần (10.800.000 x 40%= 4.320.000) thấp hơn mức khấu hao tính bình

Quản trị tài chính

quân giữa giá trị còn lại và số năm sử dụng còn lại của tài sản cố định (10.800.000
: 2 = 5.400.000)].

Ưu, nhược điểm: Phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần có ưu điểm
sau:
– Giúp cho doanh nghiệp thu hồi vốn nhanh ở những năm đầu. Doanh
nghiệp vừa có thể tập trung vốn nhanh từ tiền khấu hao để đổi mới máy móc, thiết
bị và công nghệ kịp thời vừa giảm bớt được tổn thất do hao mòn vô hình.
– Nhà nước có thể cho phép doanh nghiệp áp dụng phương pháp khấu hao
nhanh để tính chi phí khấu hao trong việc xác định thuế thu nhập doanh nghiệp, tạo
điều kiện cho doanh nghiệp thu hồi vốn nhanh. Điều đó được coi như một biện pháp
hoãn thuế” cho doanh nghiệp.
Bên cạnh những ưu điểm trên, nếu doanh nghiệp thực hiện phương pháp này
có hạn chế: Giá thành sản phẩm ở những năm đầu của thời hạn khấu hao sẽ cao do
phải chịu chi phí khấu hao lớn, điều đó gây bất lợi cho doanh nghiệp trong cạnh
tranh, việc tính toán khá phức tạp.
Ví dụ: Một doanh nghiệp mua một tài sản cố định có nguyên giá 200 triệu, thời
gian sử dụng 5 năm. Tính được mức khấu hao cho TSCĐ theo phương pháp khấu
hao theo số dư giảm dần:
+ Tính tỷ lệ khấu hao bình quân: Tkbq = 1/5 * 100 = 20%
+ Tính tỷ lệ khấu hao cố định: Tkd = 20% * 2 = 40%
+ Kết quả bảng tính khấu hao hàng năm của tài sản cố định như sau:
Đơn vị tính: 1triệu đồng
Năm Mk Mk lũy kế Gía trị còn lại
1 200*40%= 80 80 120
2 120 * 40% = 48 128 72
3 72 * 40% = 28,8 156,8 43,2
4 43,2 / 2 178,4 43,2/2
5 43,2 / 2 200 0

2.3. Phương pháp khấu hao theo số lượng sản phẩm
Tài sản cố định tham gia vào hoạt động kinh doanh được trích khấu hao theo
phương pháp này là các loại máy móc, thiết bị thỏa mãn đồng thời các điều kiện
sau:
– Trực tiếp liên quan đến việc sản xuất sản phẩm;

Quản trị tài chính

– Xác định được tổng số lượng, khối lượng sản phẩm sản xuất theo công suất thiết
kế của tài sản cố định;
– Công suất sử dụng thực tế bình quân tháng trong năm tài chính không thấp hơn
100% công suất thiết kế.
a./Nội dung của phương pháp:
Tài sản cố định trong doanh nghiệp được trích khấu hao theo phương pháp
khấu hao theo số lượng, khối lượng sản phẩm như sau:
– Căn cứ vào hồ sơ kinh tế – kỹ thuật của tài sản cố định, doanh nghiệp xác
định tổng số lượng, khối lượng sản phẩm sản xuất theo công suất thiết kế của tài
sản cố định, gọi tắt là sản lượng theo công suất thiết kế.
– Căn cứ tình hình thực tế sản xuất, doanh nghiệp xác định số lượng, khối
lượng sản phẩm thực tế sản xuất hàng tháng, hàng năm của tài sản cố định.
– Xác định mức trích khấu hao trong tháng của tài sản cố định theo công
thức dưới đây:

Mức trích khấu hao
Mức trích khấu hao Số lượng sản phẩm
bình quân tính cho
trong tháng của tài sản = sản xuất trong X
một đơn vị sản
cố định tháng
phẩm
Trong đó:
Nguyên giá của tài sản cố định
Mức trích khấu hao bình quân tính
= Sản lượng theo công suất thiết
cho một đơn vị sản phẩm
kế
– Mức trích khấu hao năm của tài sản cố định bằng tổng mức trích khấu hao
của 12 tháng trong năm, hoặc tính theo công thức sau:
Mức trích khấu hao
Mức trích khấu Số lượng sản
bình quân tính cho
hao năm của tài = phẩm sản xuất X
một đơn vị sản
sản cố định trong năm
phẩm

Quản trị tài chính

Trường hợp công suất thiết kế hoặc nguyên giá của tài sản cố định thay đổi,
doanh nghiệp phải xác định lại mức trích khấu hao của tài sản cố định.
b./Ví dụ tính và trích khấu hao tài sản cố định:
Ví dụ: Công ty A mua máy ủi đất (mới 100%) với nguyên giá 450 triệu
đồng. Công suất thiết kế của máy ủi này là 30m3/giờ. Sản lượng theo công suất
thiết kế của máy ủi này là 2.400.000 m3. Khối lượng sản phẩm đạt được trong năm
thứ nhất của máy ủi này là:
Tháng Khối lượng sản Tháng Khối lượng sản
phẩm hoàn thành (m3) phẩm hoàn thành (m3)
Tháng 1 14.000 Tháng 7 15.000
Tháng 2 15.000 Tháng 8 14.000
Tháng 3 18.000 Tháng 9 16.000
Tháng 4 16.000 Tháng 10 16.000
Tháng 5 15.000 Tháng 11 18.000
Tháng 6 14.000 Tháng 12 18.000
Mức trích khấu hao theo phương pháp khấu hao theo số lượng, khối lượng
sản phẩm của tài sản cố định này được xác định như sau:
– Mức trích khấu hao bình quân tính cho 1 m3 đất ủi = 450 triệu đồng:
2.400.000 m3 = 187,5 đ/m3
– Mức trích khấu hao của máy ủi được tính theo bảng sau:
Th Sản lượng thực tế Mức trích khấu hao tháng
áng tháng (đồng)
3
(m )
1 14.000 14.000 x 187,5 = 2.625.000
2 15.000 15.000 x 187,5 = 2.812.500
3 18.000 18.000 x 187,5 = 3.375.000
4 16.000 16.000 x 187,5 = 3.000.000
5 15.000 15.000 x 187,5 = 2.812.500
6 14.000 14.000 x 187,5 = 2.625.000
7 15.000 15.000 x 187,5 = 2.812.500

Quản trị tài chính

8 14.000 14.000 x 187,5 = 2.625.000
9 16.000 16.000 x 187,5 = 3.000.000
10 16.000 16.000 x 187,5 = 3.000.000
11 18.000 18.000 x 187,5 = 3.375.000
12 18.000 18.000 x 187,5 = 3.375.000
Tổng cộng cả 35.437.500
năm

3. Phạm vi tính khấu hao
– Phương pháp khấu hao do doanh nghiệp xác định để áp dụng cho từng
TSCĐ hữu hình phải được thực hiện nhất quán, trừ khi có sự thay đổi trong cách
thức sử dụng tài sản đó.
– Doanh nghiệp không được tiếp tục tính khấu hao đối với những TSCĐ
hữu hình đã khấu hao hết giá trị nhưng vẫn còn sử dụng vào hoạt động sản xuất, kinh
doanh.
– Thời gian sử dụng hữu ích của TSCĐ hữu hình phải được xem xét lại theo
định kỳ, thường là cuối năm tài chính. Nếu có sự thay đổi đáng kể trong việc đánh
giá thời gian sử dụng hữu ích của tài sản thì phải điều chỉnh mức khấu hao. + Trong
quá trình sử dụng TSCĐ, khi đã xác định chắc chắn là thời gian sử dụng hữu ích
không còn phù hợp thì phải điều chỉnh thời gian sử dụng hữu ích và tỷ lệ khấu hao
cho năm hiện hành và các năm tiếp theo và được thuyết minh trong báo cáo tài chính.
Ví dụ: Thời gian sử dụng hữu ích có thể được kéo dài thêm do việc cải thiện trạng
thái của tài sản vượt trên trạng thái tiêu chuẩn ban đầu của nó, hoặc các thay đổi về
kỹ thuật hay thay đổi nhu cầu về sản phẩm do một máy móc sản xuất ra có thể làm
giảm thời gian sử dụng hữu ích của nó.
– Chế độ sửa chữa và bảo dưỡng TSCĐ hữu hình có thể kéo dài thời gian sử
dụng hữu ích thực tế hoặc làm tăng giá trị thanh lý ước tính của tài sản nhưng
doanh nghiệp không được thay đổi mức khấu hao của tài sản.
– Phương pháp khấu hao TSCĐ hữu hình phải được xem xét lại theo định
kỳ, thường là cuối năm tài chính, nếu có sự thay đổi đáng kể trong cách thức sử
dụng tài sản để đem lại lợi ích cho doanh nghiệp thì được thay đổi phương pháp
khấu hao và mức khấu hao tính cho năm hiện hành và các năm tiếp theo.

4. Lập kế hoạch khấu hao gia tài cố định và thắt chặt

Các bước lập kế hoạch khấu hao TSCĐ
Bước 1: Xác định Nguyên giá TSCĐ đầu kỳ kế hoạch

Quản trị tài chính

NG TSCĐ bq tăng= ——————————
12
Trong đó:
NGti : Nguyên giá TSCĐ tăng trong kỳ kế hoạch bao gồm:
+ TSCĐ mua sắm mới
+ TSCĐ tự xây tự chế
+ TSCĐ nhận về do góp vốn, điều chuyển, biếu tặng
+ TSCĐ thuê tài chính
tsdi :Thời gian sử dụng của TSCĐ tính theo tháng:

tsdi = ( 12 – Tháng khởi đầu mua về sử dụng )
Bước 3 : Xác định Nguyên giá TSCĐ trung bình giảm trong kỳ kế hoạch

NG TSCĐ bq giảm = ——————————
12
Trong đó:
NGgi : Nguyên giá TSCĐ giảm trong kỳ kế hoạchbao gồm
+ TSCĐ nhượng bán trong kỳ
+ TSCĐ cho thuê tài chính
+ TSCĐ đem góp vốn, biếu tặng
+ TSCĐ điều chuyển đi nơi khác
tsdi :Thời gian thôi sử dụng của TSCĐ tính theo tháng:
tsdi = ( 12 – Tháng bắt đầu thôi sử dụng )

Bước 4: Nguyên giá TSCĐ bình quân phải tính khấu hao trong kỳ kế hoạch
= đ +
−

Bước 5 : Mức KH trung bình năm kế hoạch
MkTH = TkTH *
Lưu ý :
Quản trị tài chính

+ TSCĐ điều chuyển trong nội bộ doanh nghiệp (từ vị trí đang sử dụng chuyển
sang cất giữ vào kho hoặc ngược lại): Nguyên Giá TSCĐ không ghi tăng hay giảm
trong kỳ
+ TSCĐ đem cho thuê hoạt động không ghi giảm Nguyên Giá
+ TSCĐ thuê hoạt động không ghi tăng Nguyên Giá

Bước 6 : Lập bảng kế hoạch khấu hao TSCĐ

Năm báo Năm kế
Stt CHỈ TIÊU
cáo hoạch
1/ Tổng NGTSCĐ đầu năm kế hoạch
1.a – NG đầu năm kế hoạch cần khấu hao
2/ Tổng NGTSCĐ tăng
2a – NG tăng cần khấu hao ( )
2b – NGBQ tăng cần khấu hao ( )
3/ Tổng NGTSCĐ giảm
3a – NG giảm cần thôi khấu hao ( )
– NGBQ giảm cần thôi khấu hao
3b
( )
4/ Tổng NGTSCĐ cuối năm
– NGTSCĐ cuối năm cần khấu hao
4a
( )
4b – )
NGBQ cần khấu hao (
5/ Tỷ lệ KHBQ tổng hợp ( )
6/ Mức KHBQ tổng hợp (! )

5. Bảo toàn và nâng cao hiệu suất cao sử dụng vốn cố định và thắt chặt

5.1. Bảo toàn vốn cố định
– Đánh giá và đánh giá lại TSCĐ:
Đánh giá TSCĐ là việc xác định lại giá trị của nó tại một thời điểm nhất
định. Đánh giá đúng TSCĐ tạo điều kiện phản ánh chính xác tình hình biến động
của vốn cố định, quy mô vốn phải bảo toàn. Điều chỉnh kịp thời giá trị của TSCĐ,
để tạo điều kiện tính đúng, tính đủ chi phí khấu hao TSCĐ, không để mất vốn cố
định.

Thông thường có 3 chiêu thức nhìn nhận hầu hết :
Quản trị tài chính

+ Đánh giá theo nguyên giá: Là toàn bộ các chi phí thực tế mà doanh nghiệp
bỏ ra để có được TSCĐ cho đến khi đưa TSCĐ vào hoạt động bình thường như:
giá mua thực tế của TSCĐ, các chi phí vận chuyển, bốc dỡ, lắp đặt, chạy thử…

Cách đánh giá này giúp doanh nghiệp thấy được số tiền vốn đầu tư mua sắm
TSCĐ ở thời điểm ban đầu, là căn cứ để xác định số tiền khấu hao để tái sản xuất
giản đơn TSCĐ.
+ Đánh giá TSCĐ theo giá trị khôi phục(còn gọi là đánh giá lại): Là giá trị
để mua sắm TSCĐ ở tại thời điểm đánh giá. Do ảnh hưởng của tiến bộ khoa học kỹ
thuật, đánh giá lại thường thấp hơn giá trị nguyên thủy ban đầu. Tuy nhiên trong
trường hợp có sự biến động của giá cả, đánh giá lại có thể cao hơn giá trị ban đầu
của nó. Tuỳ theo trường hợp cụ thể mà doanh nghiệp có quyết định sử lý thích hợp
như: điều chỉnh lại mức khấu hao, hiện đại hoá hoặc thanh lý, nhượng bán TSCĐ.

+ Đánh giá TSCĐ theo giá trị còn lại: Là giá trị còn lại của TSCĐ chưa
chuyển vào giá trị sản phẩm. Giá trị còn lại có thể tính theo giá trị ban đầu(giá trị
nguyên thuỷ còn lại) hoặc đánh giá lại(giá trị khôi phục lại). Cách đánh giá này cho
phép thấy được mức độ thu hồi vốn đầu tư đến thời điểm đánh giá, từ đó lựa chọn
chính sách khấu hao hợp lý để thu hồi vốn đầu tư còn lại để bảo toàn vốn.

– Lựa chọn chiêu thức khấu hao và mức khấu hao thích hợp :

Yêu cầu bảo toàn vốn cố định là lý do phát triển của các hình thức khấu hao.
Không phải trong mọi trường hợp khấu hao nhanh cũng là tốt. Vấn đề là ở chỗ phải
biết sử dụng các phương pháp khấu hao, mức tăng giảm khấu hao tuỳ thuộc vào
từng loại hình sản xuất, từng thời điểm vận động của vốn, không để mất vốn và
hạn chế tối đa ảnh hưởng bất lợi của hao mòn vô hình.

Nguyên tắc chung là mức khấu hao phải phù hợp với hao mòn thực tế của
TSCĐ. Nếu khấu hao thấp hơn mức hao mòn thực tế sẽ không đảm bảo thu hồi đủ
vốn khi hết thời gian sử dụng, nếu mức khấu hao quá cao sẽ làm tăng chi phí một
cách giả tạo, làm giảm lợi nhuận của doanh nghiệp. Trong trường hợp TSCĐ có
hao mòn vô hình lớn cần áp dụng phương pháp khấu hao nhanh để hạn chế ảnh
hưởng của hao mòn vô hình.

– Sửa chữa và xác lập hiệu suất cao kinh tế tài chính của việc sửa chữa thay thế TSCĐ :

Vốn cố định sẽ không được bảo toàn nếu TSCĐ bị hư hỏng, phải sa thải
trước thời hạn phục vụ của nó. Vì thế chi phí cho việc sửa chữa nhằm duy trì năng
lực hoạt động bình thường của TSCĐ trong cả thời kỳ hoạt động của nó cũng được
coi là một biện pháp để bảo toàn vốn cố định.
Quản trị tài chính

Căn cứ vào đặc điểm kinh tế và kỹ thuật, người ta thường phân loại sửa chữa
thành 2 loại: sửa chữa thường xuyên và sửa chữa lớn TSCĐ.

+ Gọi là sửa chữa thường xuyên vì phạm vi sửa chữa nhỏ, thời gian ngắn,
chi phí ít và phải được duy trì bảo dưỡng khá thường xuyên theo quy phạm kỹ
thuật.
+ Còn sửa chữa lớn được tiến hành theo định kỳ, có thời gian sửa chữa lâu,
chi phí sửa chữa lớn nhằm khôi phục lại năng lực của TSCĐ.

Tính hiệu quả của việc sử dụng vốn sửa chữa lớn phải được đặt trên các yêu
cầu sau:

+ Đảm bảo duy trì năng lực hoạt động bình thường của máy móc thiết bị
trong đời hoạt động của nó.
+ Phải cân nhắc giữa chi phí sửa chữa lớn bỏ ra với việc thu hồi hết giá trị
còn lại của máy móc để quyết định cho tồn tại tiếp tục của máy hay chấm dứt đời
hoạt động của nó.

-Chú trọng đổi mới trang thiết bị, phương pháp công nghệ sản xuất, đồng
thời nâng cao hiệu quả sử dụng TSCĐ hiện có của doanh nghiệp, kịp thời thanh lý
các TSCĐ không cần dùng hoặc đã hư hỏng, không dự trữ quá mức TSCĐ chưa
cần dùng.

– Doanh nghiệp phải chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa rủi do
trong kinh doanh để hạn chế tổn thất vốn cố định do các nguyên nhân khách quan
như: mua bảo hiểm tài sản, lập quỹ dự phòng tài chính, trích trước các chi phí dự
phòng…

Nếu việc tổn thất TSCĐ do các nguyên nhân chủ quan thì người gây ra phải
chịu trách nhiệm bồi thường cho doanh nghiệp.

5.2. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn cố định
Các chỉ tiêu tổng hợp đánh giá hiệu quả sử dụng vốn cố định trong doanh
nghiệp.

5.2.1.Chỉ tiêu hiệu suất sử dụng vốn cố định
Khái niệm:
Là quan hệ tỷ lệ giữa doanh thu (hoặc doanh thu) thuần với số dư bình quân
VCĐ vốn trong kỳ.

Quản trị tài chính

T (TThuan )
H SVCD =
Công thức: VCDBq

Trong đó:
HSVCĐ Hiệu suất sử dụng VCĐ
Tthuần Doanh thu (Doanh thu thuần )
VCĐbq Vốn cố định bình quân trong kỳ
Số vốn bình quân trong kỳ được tính theo phương pháp bình quân số học
giữa số VCĐ ở đầu kỳ và cuôí kỳ.
Vđ = NGđ – MKlkđ
Vc = NGc – MKlkc
MKlkc = MKlkđ + MKtrích – MKg
Trong đó:
NGđ – nguyên giá đầu kỳ cần khấu hao
NGc – nguyên giá cuối kỳ cần khấu hao
MKlkđ – mức khấu hao lũy kế đầu kỳ
MKtrích – mức khấu hao trích trong kỳ
MKg – mức khấu hao giảm trong kỳ
MKlkc – mức khấu hao lũy kế cuối kỳ.
– Doanh thu thuần bằng doanh thu thực hiện trừ đi các khoản chiết khấu bán
hàng, giảm giá hàng bán, trị giá hàng bán bị trả lại, thuế gián thu nếu có.
Ý nghĩa:
– Chỉ tiêu này phản ánh 1 đồng vốn cố định có thể tạo ra bao nhiêu đồng
doanh thu hoặc doanh thu thuần trong kỳ.

5.2.2. Hiệu suất sử dụng TSCĐ
Khái niệm:
– Là quan hệ tỷ lệ giữa doanh thu thuần với nguyên giá bình quân TSCĐ
trong kỳ.
T (TThuan )
Công thức:
H STSCD =
NG Bq
Trong đó:
HSTSCĐ Hiệu suất sử dụng TSCĐ:
TThuần Doanh thu hoặc doanh thu thuần
NG Bq Nguyên giá BQTSCĐ trong kỳ

Quản trị tài chính

Ý nghĩa: Chỉ tiêu này phản ánh một đồng TSCĐ trong kỳ tạo ra được bao
nhiêu đồng doanh thu hoặc doanh thu thuần .

5.2.3.Chỉ tiêu hàm lượng VCĐ: (Mức đảm nhiệm VCĐ)
Khái niệm: Là quan hệ tỷ lệ giữa số dư bình quân VCĐ trong kỳ với doanh
thu thuần trong kỳ.
VCD
Công thức: M dVCD =
bq

T ( T Thuan )
MđVCĐ- Mức đảm nhiệm VCĐ.
VCĐbq- VCĐ bình quân trong kỳ
TThuần – Doanh thu hoặc doanh thu thuần
Ý nghĩa:
– Chỉ tiêu này phản ánh để tạo ra 1 đồng doanh thu hoặc doanh thu thuần cần
bao nhiêu đồng vốn VCĐ.

5.2.4. Chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận VCĐ
Khái niệm:
– Là quan hệ tỷ lệ giữa lợi nhuận trước thuế hoặc sau thuế thu nhập và số
VCĐ
sử dụng bình quân trong kỳ.
Công thức:
P ( PRong )
T SVCD = * 100
VCD bq
Trong đó
TSVCĐ Tỷ suất lợi nhuận
Pròng Lợi nhuận trước thuế (hoặc sau thuế thu nhập)
VCĐbq Số vốn cố định bình quân trong kỳ.
Chú ý: Chỉ tính toán lợi nhuận có sự tham gia trực tiếp của TSCĐ tạo ra. vì
thế cần loại những khoản thu nhập khác như lãi về hoạt động tài chính, lãi do góp
vốn liên doanh, lãi khác…vì không có sự tham gia của VCĐ.
Ý nghĩa: Chỉ tiêu này phản ánh trong kỳ cứ 100 đồng VCĐ bình quân tham
gia tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận trước thuế( hoăc sau thuế thu nhập)

Quản trị tài chính

PHỤ LỤC I
KHUNG THỜI GIAN TRÍCH KHẤU HAO CÁC LOẠI TÀI SẢN CỐ ĐỊNH
(Ban hành kèm theo Thông tư số 45/2013/TT-BTC ngày 25/ 04/2013 của Bộ Tài chính)
Danh mục các nhóm tài sản cố định Thời gian Thời gian
trích khấu trích khấu
hao tối thiểu hao tối đa
(năm) (năm)

A – Máy móc, thiết bị động lực
1. Máy phát động lực 8 15
2. Máy phát điện, thuỷ điện, nhiệt điện, phong điện, 7 20
hỗn hợp khí.
3. Máy biến áp và thiết bị nguồn điện 7 15
4. Máy móc, thiết bị động lực khác 6 15
B – Máy móc, thiết bị công tác
1. Máy công cụ 7 15
2. Máy móc thiết bị dùng trong ngành khai khoáng 5 15
3. Máy kéo 6 15
4. Máy dùng cho nông, lâm nghiệp 6 15
5. Máy bơm nước và xăng dầu 6 15
6. Thiết bị luyện kim, gia công bề mặt chống gỉ và ăn 7 15
mòn kim loại
7. Thiết bị chuyên dùng sản xuất các loại hoá chất 6 15
8. Máy móc, thiết bị chuyên dùng sản xuất vật liệu 10 20
xây dựng, đồ sành sứ, thuỷ tinh
9. Thiết bị chuyên dùng sản xuất các linh kiện và điện 5 15
tử, quang học, cơ khí chính xác
10. Máy móc, thiết bị dùng trong các ngành sản xuất 7 15
da, in văn phòng phẩm và văn hoá phẩm
11. Máy móc, thiết bị dùng trong ngành dệt 10 15
12. Máy móc, thiết bị dùng trong ngành may mặc 5 10
13. Máy móc, thiết bị dùng trong ngành giấy 5 15
14. Máy móc, thiết bị sản xuất, chế biến lương thực, 7 15

Quản trị tài chính