“Đi tìm một vì sao” – Cuốn tự truyện nhiều cái lạ

Sáng 20/4, tại Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ nhất năm 2022 với chủ đề “ Chấn hưng văn hóa truyền thống và tăng trưởng văn hóa truyền thống đọc ” tại Thư viện Thành Phố Hà Nội, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành ủy TP. Hà Nội Phạm Quang Nghị đã trao tặng cuốn sách mới “ Đi tìm một vì sao ” của mình cho Ban Tuyên giáo Thành ủy Thành Phố Hà Nội, Sở VH&TT Thành Phố Hà Nội, Thư viện TP. Hà Nội .
Trong cuốn tự truyện này tác giả kể lại không ít những vấn đề stress, khó khi giữ những trách nhiệm quan trọng đã phải giải quyết và xử lý. Phần sâu lắng, có cả những dằn vặt, cay đắng, xót xa là làm thế nào thao tác đó có lợi nhất, ít để lại hậu quả nhất cho cá thể hay tập thể phải giải quyết và xử lý .

Cuốn tự truyện với những trăn trở trước mỗi quyết định quan trọng

Không ít những nhà hoạt động chính trị, xã hội đã viết hồi ký từ khi còn đương chức và cả sau khi đã nghỉ hưu. Đọc hồi ký của các vị ấy lúc còn đương chức thấy rất rõ con người xã hội ở họ. Lúc viết về cái chung cũng như cái riêng đều thấy họ ở những vị trí quan trọng, họ là trung tâm.

"Đi tìm một vì sao" - Cuốn tự truyện nhiều cái lạ - Ảnh 1
Những chuyện họ kể, những việc họ làm luôn lấp lánh lung linh những nét đẹp của một thời, cá thể họ trong chỉ huy thực thi việc này, việc kia. Và chỉ có thành công xuất sắc. Không có họ chắc nhiều chuyện của người khác, tập thể, thậm chí còn của quốc gia đã không hề xảy ra như nó đã từng được biết .
Gần như những chuyện riêng tư ít khi được nói đến. Chỉ một số ít người sau khi đã cởi bỏ áo khoác xã hội rồi mới kể kỹ, kể nhiều về cá thể mình nhưng với tâm thế khác. Ở những trang hồi ký ấy hoạt động giải trí của những yếu nhân ít hơn nhưng từ đầu đến cuối những tác phẩm này cũng vẫn là những chuyện chỉ tập trung chuyên sâu vào biểu lộ con người họ ở tầm cao hơn khi họ còn đương chức. Họ kể ra muôn vàn những khó khăn vất vả, ziczac khi còn đương chức mà nếu họ không có bản lĩnh, không sáng suốt xã hội khó hoàn toàn có thể vượt qua được những khó khăn vất vả này khác. Và, nét chủ yếu của những cuốn sách như vậy vẫn là tập trung chuyên sâu viết về cá thể mình, những cái có tài năng của mình .
Người đọc khi tiếp xúc với những tác phẩm như vậy có cả những do dự lẫn hồ nghi : Đâu là sự thực mặc dầu ai cũng hiểu sự thực nào khi đã được kể lại, dù khách quan nhất, cũng đều đã qua góc nhìn, qua sự lọc lựa của người kể. Và nếu nhìn những cuốn sách ấy từ thể loại, những nhà nghiên cứu rất khó xác lập vì những tiêu chuẩn của thể hồi ký đã không được tôn trọng .
Không phải ngẫu nhiên mà nhà văn Tô Hoài lúc còn sống đã gọi cách viết của những cuốn sách kiểu ấy là cách viết để thanh minh hoặc kể công của người viết. Khó đáng tin cậy vào những gì trong đó mặc dầu ở bìa cuốn sách tác giả đã cẩn trọng ghi hai chữ Hồi ký .
Một lần, trong lúc trò chuyện ông Phạm Quang Nghị có nói rằng tôi “ sướng ” hơn ông ở chỗ, lúc về hưu tôi muốn viết gì thì viết, còn ông viết cái gì cũng phải xem xét .
Không ai cấm ông viết nhưng ông bảo việc ông làm trong quãng đời “ công chức làm quan ” của mình tương quan đến nhiều người, nhiều việc mà nếu không viết ra thì người đọc khi đụng đến những việc làm này hay khác khó hoàn toàn có thể được tưởng tượng vừa đủ như nó đã xảy ra hoặc có chuyện “ không nói được ”. Tôi hiểu những khó khăn vất vả ấy nhưng cũng nói với ông rằng mỗi người khi cầm bút đều có những cái khó của mình .
Không ai bảo mình chỉ được viết cái này hay cái kia, tốt hay xấu nhưng trước trang giấy hay bàn phím khi nào người cầm bút cũng nghĩ về nghĩa vụ và trách nhiệm xã hội của mình và tự lựa chọn, chỉnh sửa và biên tập từ trong đầu cái gì được, cái gì không. Rồi khi nhìn lại bản thảo cũng chỉnh sửa và biên tập tiếp .
Ngại đụng chạm cũng chỉ là một nguyên do nhưng cái chính là điều ấy có xứng danh viết ra hay không, có gây ra những hệ lụy cho người khác hoặc xã hội hay không ? Hôm ấy tôi bảo ông “ Anh viết tự truyện đi. Tự truyện có nhiều lợi thế để tránh cái cần tránh mà vẫn có những thế mạnh để anh viết về những điều anh muốn ” .
Nói xong mới giật mình : Ông Nghị đã được học về điều này trước cả tôi và lại được những nhà văn bậc thầy trong nghề truyền dạy. Ấy là khi tôi mới là sinh viên năm thứ nhất khoa Ngữ văn của Đại học Tổng hợp TP.HN ( chương trình này đến năm thứ hai mới được học ) thì ông đã kết thúc chương trình này ở lớp tu dưỡng viết văn của Hội Nhà văn khóa 4, chuẩn bị sẵn sàng lên đường vượt Trường Sơn vào mặt trận .

Đọc Nhật ký Nơi ấy là chiến trường và tự truyện “Đi tìm một vì sao” tôi nhận ra tạng người như ông viết tự truyện có nhiều ưu thế và những trang ông viết về làng mình, về người mẹ, gia đình, bè bạn, những trăn trở của ông trước những quyết định quan trọng có ảnh hưởng đến cuộc sống của nhiều người khi ông là Bí thư Tỉnh ủy Hà Nam, Bộ trưởng, Ủy viên Bộ chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội thấy rõ điều đó.

Nhiều điều tôi chỉ đọc và cảm thấy thế nhưng có không ít chuyện tôi được tận mắt chứng kiến, được tham gia chuẩn bị sẵn sàng cho những quyết định hành động của ông như Quy hoạch quảng cáo tấm lớn ở Thành Phố Hà Nội, xử lý vướng mắc ( có và cả do người ta tưởng tượng ra rồi thổi lên ) xung quanh yếu tố đàn Xã Tắc, Thánh vật ở sông Tô Lịch, Hoàng Thành Thăng Long, Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long TP. Hà Nội, Bảo tàng TP. Hà Nội, bảo tồn và tạo điều kiện kèm theo cho Nhân dân làng cổ Đương Lâm sống với di sản …, những lần đi công tác làm việc cùng ông lên Tây Bắc, vào miền Trung, đi miền Đông Nam Bộ … đã khẳng định chắc chắn điều đó .

Đọng lại sau những trang viết

Ông Phạm Quang Nghị là một người thận trọng trong việc làm. Ông tôn trọng tư liệu, tôn trọng và tâm lý trên những gì có trong tay để nhìn nhận, suy luận và tìm giải thuật cho những yếu tố phức tạp. Không ít lần khi còn thao tác ở TP.HN tôi đã nghe ông hỏi về những việc trình độ, nhờ cơ quan chuyên môn tư vấn những chuyện trình độ
. Đọc “ Nơi ấy là mặt trận ” hay “ Đi tìm một vì sao ” tôi thấy giật mình khi ông đưa vào trong những trang viết của mình một cái Giấy ra mắt từ mấy chục năm về trước, tương quan đến một việc làm thường thì, thấy ông nhớ đến những cụ thể về đời sống thời ấu thơ, những ngày học ĐH hay những năm tháng ở mặt trận. Ông nghiên cứu và phân tích rất kỹ một hiện tượng kỳ lạ, quan sát thật tỷ mỷ và rút ra nhiều điều có ích trước hết cho bản thân mình .
Như cái làng quê của ông – làng Hoành, dù nổi tiếng văn vật nhưng ông không viết về nó theo kiểu kể công trạng, những người nổi tiếng mà ông viết về nó với bao nhiêu gắn bó, yêu thương, trân trọng. Đọc những dòng ấy, tôi kinh ngạc vì nhà chính trị này vẫn có những góc riêng cho tâm hồn của một người con xa quê, một người nhạy cảm và tinh xảo .
Nhưng đến cuối truyện thì tôi hiểu vì sao có một ngày ông về quê, làm cơm mời tổng thể bạn hữu từ thuở chăn trâu cắt cỏ, học vỡ lòng đến ăn với nhau bữa cơm, uống với nhau chén rượu trĩu nặng ân tình .
Cá nhân tôi vô cùng đồng cảm và hiểu được niềm vui của ông khi nhận quyết định hành động nghỉ hưu và những niềm vui của người được nghỉ. Ông viết về điều này đến hơn 10 trang với nhiều tâm trạng của người sáu mươi bảy tuổi đời và gần năm mươi năm công tác làm việc ở nhiều nghành, nếm trải mọi vui buồn, cay đắng có, ngọt ngào có, hứng khởi có. N
hưng nhiều hơn cả là tâm trạng trở lại, là niềm vui được cởi bỏ những gánh nặng việc làm, để làm những việc của mình, để được hưởng những niềm vui giản dị và đơn giản như được đi bộ trong khu vui chơi giải trí công viên như mọi người. Có cái bâng khuâng với nơi mình gắn bó, với việc làm, đồng nghiệp nhưng không có cái luyến tiếc khi phải rời ghế quyền lực tối cao. Ông nói về công việc làm con, làm chồng, làm cha, làm ông, về những dự tính sống cuộc sống tầm trung sau khi rời ghế quyền lực tối cao .

Không lên gân, không cố tránh mà ông nói về nó từ những suy nghĩ chu đáo, chỉn chu của một người đã đi hết đoạn đời nhiều biến động, sóng gió, nhất là khi ông thấm thía “Chính trị có những lúc thật là khắc nghiệt… Có người ví chính trị như là một thứ ma túy dễ gây nghiện bậc nhất. Và đã dính vào thì rất khó cai. Trong muôn nghìn thứ ước muốn, khát khao của con người, thì có cái ước muốn làm chính trị, làm chính khách, làm lãnh đạo có quyền lực luôn là niềm ước muốn, khao khát vô cùng mãnh liệt… Chính trị có những lúc kiêu căng, hãnh tiến, thắng người như chẻ tre. Có lúc ai đó phải ngậm bồ hòn làm ngọt…

Sự đời cá ăn kiến, kiến ăn cá vẫn thường xảy ra. Ai đã khiến nhiều người thấp thỏm, đến lúc họ phải lo ngại nhiều người … từ lâu tôi luôn tự nhắc mình chớ nên ảo tưởng. Và cũng không nên trông chờ vào sự suôn sẻ có được trái sung rơi chín mõm. Chuẩn bị một tâm thế luôn sống dữ thế chủ động, không phải quá lo ngại, bồn chồn, chập chờn, căng thẳng mệt mỏi. Và càng không phải đôn đáo ngược xuôi tìm kiếm những thời cơ thật ít giả nhiều, bớt phải nghe những lời chúc tụng mơ hồ, viển vông ” ( tr. 620,621 ). Như thế là hết lẽ, là chọn sự bình lặng từ trong tâm .
Ngồn ngộn trong cuốn sách này là những tư liệu gốc về một đời sống chính trị dài dặc, căng thẳng mệt mỏi, quyết liệt nhưng cũng không ít niềm vui. Tác giả cuốn sách kể lại không ít những vấn đề căng thẳng mệt mỏi, khó ông đã phải giải quyết và xử lý. Ở những chuyện như vậy ông cũng không chủ ý kể thành tích mà trong đó hầu hết nói về những tâm lý, nghiên cứu và phân tích kỹ lưỡng vấn đề, tìm kiếm nguyên do và nhìn nhận hậu quả nếu phải giải quyết và xử lý thế này hay thế khác .
Phần sâu lắng, có cả những dằn vặt, cay đắng, xót xa là làm thế nào thao tác đó có lợi nhất, ít để lại hậu quả nhất cho cá thể hay tập thể phải giải quyết và xử lý. Đó cũng là phần con người, sự tử tế chính trị mà người làm chính trị cần phải tính đến. Những chuyện như vậy còn không ít trong cuốn tự truyện này .

Source: https://thevesta.vn
Category: Giải Trí