Ban ngày vùng cực – Wikipedia tiếng Việt

Ban ngày vùng cực hay mặt trời lúc nửa đêm là một hiện tượng tự nhiên diễn ra tại các địa điểm có vĩ độ nằm ở phía bắc của vòng Bắc Cực cũng như ở các địa điểm có vĩ độ ở phía nam của vòng Nam Cực khi Mặt Trời vẫn còn được nhìn thấy vào thời gian ban đêm tại các địa điểm đó. Khi có thời tiết tốt, Mặt Trời được nhìn thấy liên tục 24 giờ mỗi ngày. Số lượng ngày với mặt trời lúc nửa đêm trong mỗi năm tăng dần lên khi người ta tiến sát lại gần hơn về phía cực của Trái Đất.

Do hiện tại không có điểm định cư nào của con người ở phía nam của vòng Nam cực, nên vùng chủ quyền lãnh thổ của những vương quốc với dân cư quan sát được hiện tượng tự nhiên này chỉ là những vùng chủ quyền lãnh thổ nào nằm phía trên vòng Bắc cực, nghĩa là thuộc những vùng đất thuộc Hoa Kỳ ( vùng Alaska ), Canada, Đan Mạch ( vùng Greenland ), Na Uy, Thụy Điển, Phần Lan, Nga, rìa phía bắc của Iceland. Khoảng một phần tư chủ quyền lãnh thổ của Phần Lan nằm ở phía bắc của vòng Bắc Cực và ở điểm xa nhất về phía bắc của quốc gia này thì Mặt Trời không lặn trong 73 ngày liên tục trong mùa hè. Tại Svalbard, khu vực xa nhất về phía bắc có dân cư sinh sống thuộc Na Uy, Mặt Trời không lặn từ khoảng chừng ngày 19 tháng 4 tới ngày 23 tháng 8 hàng năm. Tại những điểm gần sát với hai cực thì Mặt Trời hoàn toàn có thể được nhìn thấy liên tục trong vòng khoảng chừng nửa năm. Hiện tượng này được ghi nhận ở cả hai vùng cực ( Bắc và Nam ), nhưng tại những khoảng chừng thời hạn chênh lệch nhau ở hai vùng này khoảng chừng 6 tháng .Hiện tượng tự nhiên ngược lại, đêm hôm vùng cực, diễn ra về mùa đông khi Mặt Trời nằm dưới đường chân trời trong suốt cả 24 giờ liên tục mỗi ngày. [ 1 ] [ 2 ]

Do độ nghiêng trục quay của Trái Đất khoảng 23° 27′, nên về mùa hè của một trong hai bán cầu thì thời gian ban ngày (khoảng thời gian có ánh sáng từ Mặt Trời) sẽ tăng dần lên theo sự tăng lên của vĩ độ (theo giá trị tuyệt đối, nếu coi các vĩ độ ở Nam bán cầu có dấu âm) và đến một giá trị nhất định của vĩ độ thì Mặt Trời sẽ không lặn trong một số ngày nhất định. Độ dài thời gian có mặt trời lúc nửa đêm tăng lên từ 1 ngày tại vòng cực (vĩ độ 66° 33′) tới khoảng 6 tháng tại cực. Tại các vĩ độ như thế, thông thường người ta gọi hiện tượng này là ban ngày vùng cực.[3]

Tại hai cực bắc và nam của Trái Đất thì Mặt Trời chỉ mọc và lặn có một lần mỗi năm. Trong vòng 6 tháng khi Mặt Trời nằm phía trên đường chân trời tại những cực thì nó hoạt động liên tục xung quanh đường chân trời, đạt đến vòng tròn hoạt động cao nhất của nó trên khung trời vào sát thời gian hạ chí tại mỗi cực .

Do hiện tượng khúc xạ nên mặt trời lúc nửa đêm có thể thấy tại các vĩ độ thấp hơn đáng kể so với vòng cực, mặc dù nói chung không vượt quá 1 độ (phụ thuộc vào các điều kiện thời tiết tại mỗi địa phương). Ví dụ, người ta có thể nhìn thấy mặt trời lúc nửa đêm tại một số vùng thuộc Iceland, mặc dù phần lớn lãnh thổ của nó nằm dưới vòng Bắc cực một cách đáng kể (đảo Grímsey là ngoại lệ). Ngay cả những vùng xa nhất về phía bắc của Scotland (và những nơi nào có cùng vĩ độ) cũng có “hoàng hôn” lờ mờ trên bầu trời phương bắc vào khoảng thời gian này.[4][5]

Các vị trí nằm trong khoảng chừng từ khoảng chừng vĩ độ 60 trở lên nhưng ở phía nam vòng Bắc cực hay phía bắc vòng Nam cực thay vì có ban ngày vùng cực thì có tranh tối tranh sáng ( hoàng hôn hay rạng đông ) lúc nửa đêm. Tuy rằng vào tầm thời hạn xung quanh hạ chí, Mặt Trời vẫn nằm ở phía dưới đường chân trời tới 6 độ ( tranh tối tranh sáng gia dụng ), nhưng những hoạt động giải trí thông thường cần độ chiếu sáng thích hợp như đọc sách báo, vẫn hoàn toàn có thể triển khai được mà không cần có ánh sáng tự tạo, với điều kiện kèm theo khung trời quang mây .

Ở các vĩ độ cao hơn vòng cực, đêm trắng có thể quan sát thấy trong khoảng thời gian từ 1-3 tuần trước và sau ban ngày vùng cực.

Đêm trắng đã trở thành hình tượng chung của Sankt Peterburg ( Nga ), nơi nó diễn ra mỗi năm từ khoảng chừng 11 tháng 6 tới 2 tháng 7, và 10 ngày cuối tháng 6 được kỷ niệm bằng một tiệc tùng với những sự kiện văn hóa truyền thống. [ 6 ]

Tác động lên con người[sửa|sửa mã nguồn]

Nhiều người cảm thấy khó ngủ trong đêm khi mặt trời còn chiếu sáng. Nói chung, những hành khách và những người mới đến chịu ảnh hưởng tác động nhiều nhất. Một số dân cư bản xứ cũng chịu ảnh hưởng tác động, nhưng nói chung ở mức độ nhẹ hơn. Ngược lại, những hiệu ứng của đêm hôm vùng cực, được coi là nguyên do dẫn đến rối loạn tâm trạng theo mùa ( SAD ) hay trầm cảm mùa đông, một kiểu trầm cảm do sự thiếu ánh sáng tự nhiên gây ra. [ 7 ] [ 8 ]

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://thevesta.vn
Category: Thế Giới